«Історико-статистичний опис Харківської єпархії» (рос. дореф. Историко-статистическое описаніе Харьковской епархіи) — книга українського церковного історика, громадського діяча та джерелознавця Гумілевського Д. Г.(Філарета). У книзі розглянуто як історія християнства у Слобідській Україні, так й історія Слобожанщини взагалі. Автор на час видання книги був єпископом Харківським та Охтирським, отож зміг торкнутися історії заснування багатьох населених пунктів тогочасної Харківської губернії (сучасна Харківщина, Сумщина та Бєлгородщина).
Автор | Гумілевський Д. Г. (Філарет) |
---|---|
Назва мовою оригіналу | Историко-статистическое описаніе Харьковской епархіи |
Країна | Російська імперія |
Мова | російська |
Видавництво | В. Готьє |
Видано | 1852 |
Сторінок | Примірник 1852 року (Том1) |
До робіт Гумілевського неодноразово зверталися інші письменники, як до доволі авторитетного джерела. Багалій Д. І., Щелков К. П., Лукомський Г. К. вказували «Історико-статистичний опис Харківської єпархії» як одне із використаних джерел. Сучасні історики, такі як Парамонова А. Ф., також використовують напрацювання цієї книги.
Книга неодноразово перевидавалася як за часів Російської імперії, так й у часи вільної України. Первісне видання 1852 року, складалося з п'яти окремих томів (відділень). Харківське перевидання 2005 року вийшло у трьох томах.
Також книга цікава тим, що за часи які пройшли після написання книги, деякі населенні пункти які названі у книзі вже припинили своє існування, чи зникли як самостійні одиниці увійшовши до складу інших населених пунктів, тож книга є одним з небагатьох джерел цих місцин.
Зміст книги
Відділок I. Короткий огляд єпархії і монастирі
Заснування Слобідсько-Української церкви, її ієрархія, сьогочасний стан єпархії. Існуючі монастирі. Скасовані монастирі.
Існуючі монастирі: Харківський Покровський монастир, Курязький Преображенський монастир, Хорошівський жіночий монастир, Харківський Миколаївський жіночій монастир, Святогірська Успенська пустинь, Охтирський Троїцький монастир.
Скасовані монастирі: Сумський Успенський монастир, Сумський Предтечі монастир, Михайлівська пустинь, Озерянська Богородична пустинь, Зміївський Миколаїв монастир, Краснокутський Петропавлівський монастир, Сіннянський Покровський монастир, Вільнянський монастир, Аркадіївська пустинь, Чугуївський Успенський монастир, Чугуївська Володимирська пустинь, Гороховатська пустинь.
Відділок II. Повіти Харківський та Валківський
Відділок III. Повіт Охтирський та Богодухівський, Сумський та Лебединський
Відділок IV. Чугуївські округи військових поселень. Повіти Зміївський та Вовчанський
І.Чугуївські округи військових поселень.
1.Чугуївський округ. Заснування Чугуєва, храми міста Чугуїв, мешканці. Слободи та селища: Кам'яна Яруга, Зарожне, Велика Бабка, Малинівка, Ново-Покровськ.
2. Печенізький округ. Печеніги (Ново-Бєлгород), Базаліївка, Артемівське.
3. Балаклійський округ. Балаклія (Ново-Серпухов), Протопопівка, Петрівське, Лозовенька.
4. Андріївський округ. Андріївка (Ново-Борисоглібськ), Шелудьківка (Ново-Андріївка), Геніївка, Скрипаї, Шебелинка, Михайлівка.
1.Перший округ: Зміїв, Черкаський Бишкин, Лиман, Соколове, Таранівка, Бірки, Гуляй-Поле, Костянтівка, Височинівка, Борова, Введенське, Тернова.
2.Другий округ: Олексіївська фортеця, Охоче, Берека, Верхній Бишкин, Преображенське (Кабаньє).
3.Третій округ: Пришиб, Леб’яже село, Гнилиця.
ІІІ. Вовчанський повіт
1.Перший округ: Вовчанськ, Верхній Салтів, Нижній Салтов, Рубіжне, Графське (Андріївка), Білий Колодязь.
2.Другий округ: Мартове, Хотімля, Великий Бурлук, Шипувате, Нижній Бурлук, Писарівка.
3.Третій округ: Вільхуватка, Козинка, Хатнє, Миколаївка, Єфремівка.
Відділок V. Ізюмський, Куп'янський та Старобільський повіти. Куп'янські і Старобільські округи військових поселень.
1.Перший округ: Ізюм, Цареборисів, Шендриголів, Студенок, Комарівка.
2.Другий округ: Савинці, Кам'янка (Стратилатівка), Левківка, Іванівка, Куньє.
3.Третій округ: Співаківка, Заводи, Чепіль, Велика Камишоваха, Мечебилова слобода.
4.Четвертий округ: Слов'янськ, Маяки, Ямпіль, Райгородок, Щурове, Знаменське.
5. П’ятий округ: Барвінкове, Богодарівка, Олександрівка, Привілля, Курулька.
1.Перший округ: Куп'янськ, ПристінВолоська Балаклія (Щеняче), Сенькове, Гороховатка, Радьківка, Верхня Дуванка, Юр'ївка.
2.Другий округ: Дворічна, Кам'янка, Тополі, Ново-Вільшана, Петропавлівка, Гнила (Покровське).
ІІІ. Куп'янські і Старобільські округи військових поселень
Куп'янські округи
1.Перший округ: Сватова лучка (Ново-Катеринослав), Нижня Дуванка.
2.Другий округ: Кремінна (Ново-Глухів), Краснянськ, Мілуватка, Кабаньє.
Старобільські округи
1.Перший округ: Закам'янка, Осинове, Білолуцьк, Закотне.
2.Другий округ: Боровеньки, Новотроїцьк (Новоастрахань), Шульгинка.
1.Перший округ: Старобільськ, Штормове, Караяшник (Петропавлівка), Чернігівка.
2.Другий округ: Старий Айдар, Новий Айдар, Трьохізбенськ, Слобода Борівська, Смолянинове, Безгинівка, Муратове.
3.Біловодський округ: Біловодськ, Городище, Євсуг, Колядівка, Бараниківка.
4. Білокуракинський округ: Тарабанівка (Павлівка), Білокуракине, Олександрівка, Новобіла (Ново-Біла).
5. Деркульський округ: Марківка, Курячівка, Микільська слобода.
Перевидання Парамонова А. Ф.
У 2005 році було перевидана книга, зусиллями Харківського приватного музею міської садиби та зокрема Парамонова А. Ф., книга Гумілевського була перевидана у трьох томах. Перші два томи, включають в себе п'ять відділів первісної книги. Третій том перевидання включає в себе життєпис Гумілевського, описи його служби у Ризі, Чернігові та у Харкові. Також ідуть роз'яснюючі примітки, до первісного видання. Також до цього перевидання йде передмова Парамонова.
Видання
- Историко-статистическое описаніе Харьковской епархіи. Отдѣленіе I. Краткій обзоръ епархіи и монастыри. — М.: типографія В. Готье, 1852. — 236с. (рос. дореф.);
- Историко-статистическое описаніе Харьковской епархіи. Отдѣленіе II. Уѣзды Харьковскій и Валковскій. — М.: типографія В. Готье, 1857. (рос. дореф.);
- Историко-статистическое описаніе Харьковской епархіи. Отдѣленіе III. Уѣзды Ахтырскій и Богодуховскій, Сумскій и Лебединскій. — М.: типографія В. Готье, 1857. (рос. дореф.);
- Историко-статистическое описаніе Харьковской епархіи. Отдѣленіе 4. — Х.: Университетская типографія, 1857. — 462с. (рос. дореф.);
- Историко-статистическое описаніе Харьковской епархіи. Отдѣленіе 5. — Х.: Университетская типографія, 1857. — 462с. (рос. дореф.);
- Историко-статистическое описание Харьковской епархии. В трех томах. Том I. — Х.: Харьковский частный музей городской усадьбы, 2005. — 336с.(рос.);
- Историко-статистическое описание Харьковской епархии. В трех томах. Том II. — Х.: Харьковский частный музей городской усадьбы, 2005. — 108с.(рос.);
- Историко-статистическое описание Харьковской епархии. В трех томах. Том III. — Х.: Харьковский частный музей городской усадьбы, 2006. — 278с.(рос.);
Посилання
- Історико-статистичний опис Харківської єпархії
- Історико-статистичний опис Харківської єпархії [ 25 жовтня 2016 у Wayback Machine.]
- Історико-статистичний опис Харківської єпархії
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Istoriko statistichnij opis Harkivskoyi yeparhiyi ros doref Istoriko statisticheskoe opisanie Harkovskoj eparhii kniga ukrayinskogo cerkovnogo istorika gromadskogo diyacha ta dzhereloznavcya Gumilevskogo D G Filareta U knizi rozglyanuto yak istoriya hristiyanstva u Slobidskij Ukrayini tak j istoriya Slobozhanshini vzagali Avtor na chas vidannya knigi buv yepiskopom Harkivskim ta Ohtirskim otozh zmig torknutisya istoriyi zasnuvannya bagatoh naselenih punktiv togochasnoyi Harkivskoyi guberniyi suchasna Harkivshina Sumshina ta Byelgorodshina Istoriko statistichnij opis Harkivskoyi yeparhiyi AvtorGumilevskij D G Filaret Nazva movoyu originaluIstoriko statisticheskoe opisanie Harkovskoj eparhiiKrayinaRosijska imperiyaMovarosijskaVidavnictvoV GotyeVidano1852StorinokPrimirnik 1852 roku Tom1 Do robit Gumilevskogo neodnorazovo zvertalisya inshi pismenniki yak do dovoli avtoritetnogo dzherela Bagalij D I Shelkov K P Lukomskij G K vkazuvali Istoriko statistichnij opis Harkivskoyi yeparhiyi yak odne iz vikoristanih dzherel Suchasni istoriki taki yak Paramonova A F takozh vikoristovuyut napracyuvannya ciyeyi knigi Kniga neodnorazovo perevidavalasya yak za chasiv Rosijskoyi imperiyi tak j u chasi vilnoyi Ukrayini Pervisne vidannya 1852 roku skladalosya z p yati okremih tomiv viddilen Harkivske perevidannya 2005 roku vijshlo u troh tomah Takozh kniga cikava tim sho za chasi yaki projshli pislya napisannya knigi deyaki naselenni punkti yaki nazvani u knizi vzhe pripinili svoye isnuvannya chi znikli yak samostijni odinici uvijshovshi do skladu inshih naselenih punktiv tozh kniga ye odnim z nebagatoh dzherel cih miscin Zmist knigiViddilok I Korotkij oglyad yeparhiyi i monastiri Zasnuvannya Slobidsko Ukrayinskoyi cerkvi yiyi iyerarhiya sogochasnij stan yeparhiyi Isnuyuchi monastiri Skasovani monastiri Isnuyuchi monastiri Harkivskij Pokrovskij monastir Kuryazkij Preobrazhenskij monastir Horoshivskij zhinochij monastir Harkivskij Mikolayivskij zhinochij monastir Svyatogirska Uspenska pustin Ohtirskij Troyickij monastir Skasovani monastiri Sumskij Uspenskij monastir Sumskij Predtechi monastir Mihajlivska pustin Ozeryanska Bogorodichna pustin Zmiyivskij Mikolayiv monastir Krasnokutskij Petropavlivskij monastir Sinnyanskij Pokrovskij monastir Vilnyanskij monastir Arkadiyivska pustin Chuguyivskij Uspenskij monastir Chuguyivska Volodimirska pustin Gorohovatska pustin Viddilok II Poviti Harkivskij ta Valkivskij Viddilok III Povit Ohtirskij ta Bogoduhivskij Sumskij ta Lebedinskij Viddilok IV Chuguyivski okrugi vijskovih poselen Poviti Zmiyivskij ta Vovchanskij I Chuguyivski okrugi vijskovih poselen 1 Chuguyivskij okrug Zasnuvannya Chuguyeva hrami mista Chuguyiv meshkanci Slobodi ta selisha Kam yana Yaruga Zarozhne Velika Babka Malinivka Novo Pokrovsk 2 Pechenizkij okrug Pechenigi Novo Byelgorod Bazaliyivka Artemivske 3 Balaklijskij okrug Balakliya Novo Serpuhov Protopopivka Petrivske Lozovenka 4 Andriyivskij okrug Andriyivka Novo Borisoglibsk Sheludkivka Novo Andriyivka Geniyivka Skripayi Shebelinka Mihajlivka II Zmiyivskij povit 1 Pershij okrug Zmiyiv Cherkaskij Bishkin Liman Sokolove Taranivka Birki Gulyaj Pole Kostyantivka Visochinivka Borova Vvedenske Ternova 2 Drugij okrug Oleksiyivska fortecya Ohoche Bereka Verhnij Bishkin Preobrazhenske Kabanye 3 Tretij okrug Prishib Leb yazhe selo Gnilicya III Vovchanskij povit 1 Pershij okrug Vovchansk Verhnij Saltiv Nizhnij Saltov Rubizhne Grafske Andriyivka Bilij Kolodyaz 2 Drugij okrug Martove Hotimlya Velikij Burluk Shipuvate Nizhnij Burluk Pisarivka 3 Tretij okrug Vilhuvatka Kozinka Hatnye Mikolayivka Yefremivka Viddilok V Izyumskij Kup yanskij ta Starobilskij poviti Kup yanski i Starobilski okrugi vijskovih poselen I Izyumskij povit 1 Pershij okrug Izyum Careborisiv Shendrigoliv Studenok Komarivka 2 Drugij okrug Savinci Kam yanka Stratilativka Levkivka Ivanivka Kunye 3 Tretij okrug Spivakivka Zavodi Chepil Velika Kamishovaha Mechebilova sloboda 4 Chetvertij okrug Slov yansk Mayaki Yampil Rajgorodok Shurove Znamenske 5 P yatij okrug Barvinkove Bogodarivka Oleksandrivka Privillya Kurulka II Kup yanskij povit 1 Pershij okrug Kup yansk PristinVoloska Balakliya Shenyache Senkove Gorohovatka Radkivka Verhnya Duvanka Yur yivka 2 Drugij okrug Dvorichna Kam yanka Topoli Novo Vilshana Petropavlivka Gnila Pokrovske III Kup yanski i Starobilski okrugi vijskovih poselen Kup yanski okrugi 1 Pershij okrug Svatova luchka Novo Katerinoslav Nizhnya Duvanka 2 Drugij okrug Kreminna Novo Gluhiv Krasnyansk Miluvatka Kabanye Starobilski okrugi 1 Pershij okrug Zakam yanka Osinove Biloluck Zakotne 2 Drugij okrug Borovenki Novotroyick Novoastrahan Shulginka IV Starobilskij povit 1 Pershij okrug Starobilsk Shtormove Karayashnik Petropavlivka Chernigivka 2 Drugij okrug Starij Ajdar Novij Ajdar Trohizbensk Sloboda Borivska Smolyaninove Bezginivka Muratove 3 Bilovodskij okrug Bilovodsk Gorodishe Yevsug Kolyadivka Baranikivka 4 Bilokurakinskij okrug Tarabanivka Pavlivka Bilokurakine Oleksandrivka Novobila Novo Bila 5 Derkulskij okrug Markivka Kuryachivka Mikilska sloboda Perevidannya Paramonova A F U 2005 roci bulo perevidana kniga zusillyami Harkivskogo privatnogo muzeyu miskoyi sadibi ta zokrema Paramonova A F kniga Gumilevskogo bula perevidana u troh tomah Pershi dva tomi vklyuchayut v sebe p yat viddiliv pervisnoyi knigi Tretij tom perevidannya vklyuchaye v sebe zhittyepis Gumilevskogo opisi jogo sluzhbi u Rizi Chernigovi ta u Harkovi Takozh idut roz yasnyuyuchi primitki do pervisnogo vidannya Takozh do cogo perevidannya jde peredmova Paramonova VidannyaIstoriko statisticheskoe opisanie Harkovskoj eparhii Otdѣlenie I Kratkij obzor eparhii i monastyri M tipografiya V Gote 1852 236s ros doref Istoriko statisticheskoe opisanie Harkovskoj eparhii Otdѣlenie II Uѣzdy Harkovskij i Valkovskij M tipografiya V Gote 1857 ros doref Istoriko statisticheskoe opisanie Harkovskoj eparhii Otdѣlenie III Uѣzdy Ahtyrskij i Bogoduhovskij Sumskij i Lebedinskij M tipografiya V Gote 1857 ros doref Istoriko statisticheskoe opisanie Harkovskoj eparhii Otdѣlenie 4 H Universitetskaya tipografiya 1857 462s ros doref Istoriko statisticheskoe opisanie Harkovskoj eparhii Otdѣlenie 5 H Universitetskaya tipografiya 1857 462s ros doref Istoriko statisticheskoe opisanie Harkovskoj eparhii V treh tomah Tom I H Harkovskij chastnyj muzej gorodskoj usadby 2005 336s ros Istoriko statisticheskoe opisanie Harkovskoj eparhii V treh tomah Tom II H Harkovskij chastnyj muzej gorodskoj usadby 2005 108s ros Istoriko statisticheskoe opisanie Harkovskoj eparhii V treh tomah Tom III H Harkovskij chastnyj muzej gorodskoj usadby 2006 278s ros PosilannyaIstoriko statistichnij opis Harkivskoyi yeparhiyi Istoriko statistichnij opis Harkivskoyi yeparhiyi 25 zhovtnya 2016 u Wayback Machine Istoriko statistichnij opis Harkivskoyi yeparhiyi