Історія Сирії — історія території, на якій знаходиться Сирійська Арабська Республіка
Сучасна сирійська держава з'явилася після Першої світової війни, коли Франція отримала від Ліги націй мандат на управління Сирією і Ліваном, а Велика Британія — Палестиною і Трансйорданією. До цього часу поняття «Сирія» включало ці чотири країни і невеликі райони на півдні сучасної Туреччині і на північному заході Іраку. Таким чином, історія Сирії до 1920-х років відноситься до набагато більшої території (т. зв. Великої Сирії). Історія сучасної держави Сирія починається з 1919.
Доісторичний період
Перші сліди перебування людини на території Сирії відносяться до епохи раннього палеоліту. У 12-10 тис. до н. е. поширились поселення людей натуфійської археологічної культури. В подальшому ці поселення розвинулись у культуру докерамічного неоліту (10-7 тис. до н. е.). У неолітичну епоху і наступні тисячоліття країна була свого роду мостом між Міжріччям, Малою Азією, Аравією і Єгиптом; в неї неодноразово переселялися сусідні народи і племена. У 6-5 тис. до н. е. територією країни розселились племена халафської культури. Протягом 5-4 тис. до н. е. їх змінила убейдська культура. Близько 3500-3100 рр. до н. е. убейдську культуру змінила культура Урук, яка поширилась з території Месопотамії. Про найдавніше, досемітське населення Сирії відомо дуже мало. Перше переселення семітських племен (амореїв) відбулося на початку 3 тисячоліття до н. е. У цей період населення вже займалося землеробством і скотарством, а політична влада знаходилася в руках племінних вождів. Через узбережжя сучасного Лівану в Сирію проникав єгипетський культурний вплив.
Стародавня історія
На основі розкопок у районі Телль-Мардіха, за 40 км на південь від Халеба, встановлено, що бл. 2500 до н. е. там знаходилася столиця багатої і сильної держави Ебла. При розкопках було виявлено палацову бібліотеку, що складається з 17 тис. глиняних табличок, серед них — самий ранній з відомих у світі двомовний словник. Виборний глава і сенат Ебли, що складався із знаті, правили північною Сирією, Ліваном і частиною території північної Месопотамії. Його головним противником було царство Марі в долині Євфрату. Ебла вела активну торгівлю деревиною, тканинами і металевими виробами з невеликими державами-містами долини Євфрату і північної Персії, а також з Кіпром і Єгиптом. Між Еблою, з одного боку, і ассирійським містом Ашшур на півночі Месопотамії і містом Хамазі на півночі Персії — з іншого, були укладені договори про дружбу. У 23 в. до н. е. Ебла була завойована Аккадом, її столиця була стерта з лиця землі. Були також і інші міста-держави, зокрема такі як Емар.
Після 2300 до н. е. в Сирію кількома хвилями вторглися ханаанські племена. У країні склалися численні дрібні держави, а на узбережжі укріпились фінікійські міста (Уґарит та ін.). В 19 ст. до н. е. одне з ханаанських племен — амореї заснувало свої держави — Ямхад і Катна. У подальші століття її територія стала об'єктом завоювання з боку сусідніх держав.
Близько 1760 до н. е. частину Сирії завоював вавилонський цар Хамурапі, який знищив державу Марі. У 18-17 стст. до н. е. країна знаходилася під владою гіксосів, одним з їх міст-держав було Кадеш, потім північним районами заволоділи хетти, а в 1520 до н. е. встановилося панування царства Мітанні. В 15 ст. до н. е. між Мітанні та єгипетським Новим царством йшла війна за володіння Сирією, у якій Тутмос III отримав перемогу та просунув кордони своїх володінь до р.Євфрат. З 1400 до н. е. у внутрішні райони Сирії почали вторгатися і переселятися семітські племена арамеїв. На півдні з 16 ст. до н. е. існувало місто Дамаск, що стало великим торговельним центром. Спочатку він знаходився під владою єгипетських фараонів. У 15 — 13 ст. до н. е. на заході Сирії утворилась аморейська держава Амурру зі столицею в Цумурі.
Запекла боротьба за Сирію розгорнулася між єгипетським Новим царством і державою хеттів. Після 1380 до н. е. влада над Сирією належала хеттам. Фараон Рамзес II намагався відвоювати її, але не зумів добитися успіху у вирішальній битві поблизу Кадеша (в околицях сучасного Хомса) в 1285 до н. е. Але після розпаду держави хеттів (близько 1200 до н. е.) Сирія знову розпалася на ряд дрібних держав, які очолювали місцеві династії.
Наприкінці 11 ст. до н. е. Дамаск та інші райони Південної Сирії були підкорені царем Ізраїльсько-Юдейської держави Давидом. Однак вже у другій половині 10 ст. до н. е. Дамаск знову здобув незалежність і став самостійним арамейським царством. У 9-8 стст. до н. е. Сирія була завойована ассирійцями, в 605 до н. е. — вавилонянами, в 539 до н. е. — персами, які створили тут свою провінцію Заріччя.
Елліністичний та римо-візантійський період
У 333 до н. е. Сирія опинилася під владою Александра Македонського, а після розпаду створеної ним імперії — династії Селевкидів (301 до н. е.). У цей час країна переживала підйом елліністичної культури; сирійські міста суперничали з Александрією і містами Малої Азії. У 2 ст. до н. е. держава Селевкидів почала розпадатися, проте Сирія залишалась ядром їхніх володінь. У 1 ст. до н. е. країна зазнала нападів парфян і вірмен, а в 66 до н. е. була завойована Римом.
У римський період сирійці славилися по всьому Середземномор'ю своїми торговцями, воєначальниками, вченими, правознавцями, жрецями і чиновниками. В 193—235 імперією правила династія Северів — вихідців з Сирії. Країна була одним з центрів поширення християнства, а місто Антиохія стало резиденцією патріарха Сходу.
У середині 3 ст. н. е., під час кризи у Римській імперії, на володіння територіями Сирією почали претендувати як іранські Сасаніди (масштабне вторгнення 250-х років), так і менші царства і племена. Деякі з цих державних утворень, наприклад Пальміра, Едеса і Хатра, були арабськими і мали тісні політичні й економічні зв'язки з бедуїнами Північної Аравії і Трансйорданії. За лояльність арабських вождів південної Сирії боролися спочатку римські намісники, а потім царі Сасанідського Ірану.
У 270 цариця Пальміри Зенобія підняла повстання проти римської влади і оголосила себе імператрицею Сходу. Пальміра стала столицею великої держави, куди входили Сирія, Мала Азія і Єгипет. Втім, це ефемерне утворення проіснувало недовго і вже у 273 Пальміру зруйнували римські війська.
Після в 395 Сирія опинилась у складі Візантії, при цьому Антиохія була другим за значенням (після Константинополя) її центром.
Коли в середині 6 ст. візантійці почали будівництво нових укріплень, Сасаніди пішли в наступ, внаслідок якого була спустошена Антіохія. Війна в південних районах Сирії продовжувалася 50 років і завершилася захопленням персами Єрусалима в 614. Сасанідські полководці правили Сирією приблизно до 630, коли Візантія повернула собі найбільші міста регіону і спробувала відродити союз з бедуїнами східної Сирії і північної Аравії.
Втручання візантійців у справи племен, що населяли прикордонні з Сирією місцевості, стало перешкодою на шляху з центральної Аравії і південного Іраку. Ісламські правителі Мекки і Медіни протягом тривалого часу підтримували добрі відносини з купцями сирійських міст Бостра і Газза, каравани яких перевозили зерно і прянощі між Єменом і Трансйорданією. Щоб забезпечити ці торгові шляхи і схилити південносирійських бедуїнів до прийняття ісламу, пророк Мухаммед починаючи з 631 направив кілька експедицій у пустельні райони навколо Дамаска і Газзи. Після того як всі спроби добитися переконливої перемоги над візантійцями і союзними ним племенами закінчилися невдачею, з південного Іраку в Дамаск у 634 було перекинуто загін під керівництвом арабського полководця Халіда ібн аль-Валіда. Після перемог при Аджнадайні, Фахлі і Мардж-ес-Суффарі його війська увійшли в Бостру і Дамаск, а в 635 зайняли Баальбек і Хомс. Однак візантійська армія чисельністю бл. 100 тис. осіб, в яку входили також вірмени, жителі Халеба і Антиохії та сирійські бедуїни, пішла в контрнаступ. Восени 636 вона зійшлася в запеклій битві на р. Ярмук зі значно меншими силами мусульман, на стороні яких у цьому бою билися і жінки. Розгромлені візантійці втекли, а їх переможці знову захопили Дамаск і Хомс. Незабаром після в 638 і Газзи їм здалися Халеб, Антиохія, Хама і важливе в стратегічному відношенні місто Кіннасрін. У гірських районах навколо Цезареї (Кесарії), Латакії, Триполі та Сідона (сучасна Сайда) опір мусульманам продовжувався до середини 640-х років.
Перший мусульманський період
Ще за життя покоління, яке завоювало Сирію, багатство, рівень розвитку ремесел і населеність сирійських міст спонукало прихильників ісламу до перенесення центру ісламської держави в Дамаск (з Мекки і Медіни). Починаючи з 661 р., коли правитель Сирії Муавія оголосив себе халіфом, і аж до 750 р. Дамаск залишався резиденцією правителів династії Омеядів і столицею Арабського халіфату. Держава Омеядів знаходилася під керівництвом сирійців, причому як мусульман, так і християн, а сирійські солдати воювали з військами візантійських імператорів. На зміну грецькій державній мові прийшла арабська. Однак окремі елементи елліністичної спадщини збереглися, оскільки араби поступово перейняли культуру, соціальну організацію і політичну систему, з якими вони зіткнулися в сирійських містах.
У VIII ст. регіональні, релігійні і династичні протиріччя призвели до того, що Дамаск, а разом з ним і вся Сирія втратили своє колишнє значення. Омеядів витіснила династія Аббасидів, яка зробила своєю столицею Багдад. Населення Сирії скоротилося, а її міста втратили свій блиск і благополуччя. Протягом наступних трьох століть за умов відносного зубожіння і політичної нестабільності у регіоні багато сирійців навернулися до ісламу. У побут увійшла арабська мова, хоча в деяких віддалених поселеннях продовжували розмовляти арамейською. Християни, побоюючись за свою безпеку, цілими общинами переселялися у гори. З початком занепаду династії Аббасидів північні кордони Сирії стали вразливішими для нападів візантійців. У регіоні виникли дрібні мусульманські і християнські князівства, які зверталися за допомогою то до Багдада, то до Константинополя. Процвітали різні єретичні секти, широко розповсюдився шиїзм, який став основою учень алавітів і друзів. З Єгипту (центру фатимідських ісмаїлітів), Персії (центру ассасинів) і Месопотамії проникли таємні вчення, які проповідували революційні політичні, соціальні, релігійні і філософські погляди.
Загальна духовна обстановка в країні сприяла творчості поетів і письменників. При шиїтському дворі Хамданідів у Халебі філософ аль-Фарабі (Фарабі) створив трактати про світогляд Платона і Арістотеля, писав книги з медицини, математики, окультних наук і музики. Тоді ж жив , упорядник антології арабомовної поезії «Книги пісень», яку називали «основоположним джерелом для вивчення художньої літератури». Найвидатнішими представниками сирійської культури тієї епохи були поети аль-Мааррі та аль-Мутанаббі. Перший став особливо популярним за своє Послання про прощення, багато чотиривіршів з якого сильно вплинуло на поезію Омара Хаяма, а ряд фахівців вважає, що під впливом цього твору була написана і Божественна комедія Данте.
Вторгнення тюрків-сельджуків
Відродження Сирії у Х — початку ХІ ст. було уповільнено завоюванням її внутрішніх районів тюрками-сельджуками, які прийшли з Малої Азії і північної Месопотамії. Племена, що вторглися в Сирію, входили до складу величезної перської держави Сельджукидів, але незабаром розірвали свої васальні стосунки з нею і створили дві самостійні держави зі столицями в Дамаску і Халебі. Сельджуки ніколи не проникали у південну Сирію, яка залишалася під владою таких місцевих правителів, як Танукіди, або знаходилася у васальній залежності від єгипетських Фатімідів. Наприкінці ХІ ст., внаслідок вторгнення хрестоносців із Західної Європи, сталося подальше роздроблення і послаблення Сирії.
Хрестові походи
Перші європейські лицарі висадилися в Антіохії, а потім і в інших пунктах на узбережжі Середземного моря наприкінці ХІ ст. До початку ХІІ ст. на сирійській території було створено чотири держави хрестоносців: Антіохійське князівство, графство Триполі, Єрусалимське королівство і Едеське графство. Слідом за християнами у регіон вирушили сельджуки. Намісник Мосула емір Маудуд спорядив похід у північну Сирію і в 1111 р. взяв в облогу Халеб. Проти сельджуків виступили місцеві тюркські та арабські лідери, у тому числі правитель Дамаска, який найняв ассасинів для набігів на сельджуків. Однак після його смерті у 1128 р. співробітництво між міською владою і ассасинами припинилося, і новий мосульский емір Зенгі негайно вторгся в північні райони Сирії і зайняв Халеб. Після цього династія Зенгідів за підтримки курдських кіннотників, найнятих як ударна сила, під приводом навислої загрози з боку хрестоносців встановила контроль над усією Сирією.
Один з курдських полководців Салах-ад-дін (Саладін), який прославився військовими експедиціями в Єгипет у 1164, 1167 і 1168 роках, після смерті Нур-ад-діна ібн Зенгі у 1174 р. став на чолі держави Зенгідів і одночасно виступив проти хрестоносців і халіфату Аббасидів в Іраку. У 1187 р. його війська розбили армію Єрусалимського королівства, але були виснажені 3-м хрестовим походом, що був після цього, і який очолили Річард I, Філіп II Август і Фрідріх I Барбаросса. Наступники Салах-ад-діна Айюбіди зберегли контроль над внутрішніми районами Сирії, але змушені були вести наполегливу боротьбу з сельджуцьким Конійським султанатом на півночі, державами хрестоносців на заході і з різними тюркськими державами, що існували в районі Мосула і в західній Персії, на сході. У 1260 р. держава Айюбідів, яка прийшла в занепад, зазнала нашестя монголів під керівництвом Хулагу-хана, який заволодів Халебом і Дамаском, але був зупинений силами мамлюків на чолі з султаном Кутузом у битві під Айн-Джалуті на півночі Палестини.
Правління мамлюків
Незабаром Бейбарс убив Кутуза і прийняв титул султана. Мамлюкська династія з 1250 р. правила Єгиптом і Сирією. У 1260-ті роки Бейбарс зайняв стратегічно найбільш важливі укріплені пункти ісмаїлітів у горах Сирії. На початку 1290-х років султан аль-Ашраф Салах-ад-дін Халіль захопив останні фортеці хрестоносців на сирійському узбережжі Середземного моря. Вже протягом першого сторіччя правління мамлюків у Сирії було створено ефективну адміністративну систему, відновлено торгівлю як зі Сходом, так і з Заходом. Почався підйом ремесел і сільського господарства. Найбільшого розквіту Сирія досягла, коли нею правив Насир Насир-ад-дін Мухаммед (1310—1341). Але вже під час правління його найближчих наступників внаслідок чуми, що прокотилася по Сирії і посилення торговельної конкуренції з боку держав Анатолії і Північної Африки почався занепад держави мамлюків, що відкрило шлях тюрко-монгольському полководцю Тимуру (Тамерлану) до захоплення Халеба і Дамаска. Захопивши їх у 1401 р., Тимур почав переселяти ремісників з цих міст до своєї столиці Самарканд. Тоді ж мамлюцькі султани у Каїрі звернули увагу на Аравію і землі на берегах Червоного моря, а північна Сирія стала об'єктом зазіхань Тимуридів, османів та інших тюрків. До кінця XV ст. суперництво між мамлюками, османами й іранськими Сефевідами переросло у справжню війну. Скориставшись боротьбою, яку мамлюки змушені були вести проти португальців, що влаштовували набіги на території, які прилягали до Червоного моря, султан Османської імперії в 1516 р. розгромив мамлюцьку армію під Мардж-Дабікою і без великих зусиль підкорив Сирію.
Османський період
Протягом наступних чотирьох століть Сирія входила до складу Османської імперії і керування нею відбувалося зі Стамбула. Після завоювання османами Сирія (разом з Ліваном і Палестиною) була розділена на 4 провінції (пашалика) з центрами в Триполі, Халебі, Дамаску (в склад останньої входили всі землі на південь від Дамаска до кордону з Єгиптом) і Сайде. Пізніше було створено ще кілька провінцій, у тому числі Ака. На чолі кожної провінції стояв паша, що підкорявся безпосередньо столичній адміністрації. Кожний паша керував підпорядкованою йому територією за допомогою місцевих загонів кавалерії і когорти цивільних і судових чиновників, що користувалися значною самостійністю. Порядок, встановлений в регіоні, сприяв відродженню в XVI ст. торгівлі та виробництва, але після 1600 р. внаслідок міжусобної боротьби периферійної влади, центрального казначейства в Стамбулі і великих торгових будинків економіка поступово занепала. Розширення нідерландської та англійської торгівлі в Середземномор'ї, Південній та Південно-Східній Азії і в басейні Індійського океану прискорило занепад економічної активності Османської імперії наприкінці XVII ст.
У XVIII ст. Халеб і Бейрут перетворилися в головні торговельні центри Сирії; в кількох містах були створені колонії європейських купців (більша частина торгівлі з Європою проходила через їх руки). Для роботи серед місцевих християн багато почало прибувати місіонерів, особливо францисканців та єзуїтів. Контакти місіонерів з місцевою владою призвели до подальшого розшарування сирійського суспільства. Скориставшись ситуацією, впливові місцеві клани подбали про те, щоб стати незалежними від центрального османського уряду. Активізувалася міжусобна боротьба, і в результаті одного з таких конфліктів зазнала поразки секта друзів, яка перемістилася в гірський район на південний схід від Дамаска, що отримав назву гори Ед-Друз. Наприкінці XVII ст. значна частина південної Сирії опинилася під владою акського паші Ахмада аль Джаззара, який намагався модернізувати адміністративну систему і сприяв розвитку економіки.
До кінця XVII ст. європейські держави почали активно втручатися у внутрішні справи Сирії, встановлюючи свої сфери впливу. Так, французи підтримували маронітів та інших сирійських католиків, росіяни заявили про своє право захищати православних, а британці запропонували свою дружбу друзам. У 1798—1799 рр. війська наполеонівської Франції, не зумівши захопити Єгипет, висадилися на сирійському узбережжі. Аль-Джаззару за допомогою британського флоту вдалося зупинити французів біля Аки та змусити Наполеона повернутися у Францію.
Успіхи Сирії в розвитку матеріального виробництва і торгівлі привернули увагу могутнього єгипетського паші Мухаммеда-Алі, армія якого вторглася в країну восени 1831 р. Було встановлено централізоване управління країною. Продовжували розвиватися торгівля та сільське господарство, але вони вже не контролювалися місцевою знаттю. Особливо процвітала торгівля з Європою. Багато торгових операцій проводилося через бейрутський порт. Через імпорт дешевих британських тканин занепали місцеві текстильні ремесла Халеба та Дамаска, тоді ж підвищення попиту на оливкову олію, бавовну і шовк в європейських державах та Єгипті зміцнило позиції сирійських торговців-християн.
Зіткнення в Анатолії між османськими та єгипетськими військами, що розмістилися в Сирії, змусили в 1839 р. європейські держави втрутитися і підтримати авторитет Османської імперії на Близькому Сході. Британські та османські агенти підштовхнули друзів до повстання проти єгипетської армії. До того ж об'єднаний англо-австрійський флот встановив блокаду Бейрута, що примусило воєначальника Ібрагима-пашу в 1840 р. вивести свої війська з Сирії. З відновленням влади Османського султана Сирія потрапила під дію англо-османської торгової конвенції 1838 р., що відкривала ринок для європейських товарів. Їх потік зруйнував основні галузі кустарно-промислового виробництва і змусив міських торговців і знать країни активно купувати сільськогосподарські землі. Тенденція до їх переходу у володіння містян, що не проживали в своїх маєтках, посилилася після 1858 р., коли в Османській імперії був ухвалений новий закон, що дозволяв переводити громадські землі в селах в приватну власність за умови сплати більших податків.
У останній чверті XIX ст. в обмін на позики Османській імперії французькі компанії отримали численні концесії в Сирії. Французи вкладали кошти в будівництво сирійських портів, автомобільних доріг та залізниці. В процесі спаду матеріального виробництва зростали антихристиянські і антиєвропейські настрої. Європейське втручання в політичне життя Сирії посилювалося. Це сприяло зростанню невдоволення місцевої арабської еліти османським правлінням. У 1890-ті роки в Халебі, Дамаску та Бейруті виникли товариства, що виступали за незалежність Сирії від Османської імперії. Кількість цих товариств значно збільшилася на рубежі XIX—XX ст. Національна самосвідомість арабів особливо загострилася з приходом до влади младотурків після липневої буржуазної революції 1908 р. у Туреччині. Коли стало зрозумілим, що младотурки будуть захищати насамперед інтереси тюркомовного населення, кілька таких організацій очолили сирійці, які виступали за автономію арабських провінцій.
Перша світова війна
На початку Першої світової війни верховне командування османських військ перекинуло арабські дивізії 4-ї османської армії в Геліболу (на березі протоки Дарданелли). Багатьох керівників національно-визвольного руху глава цивільної та військової адміністрації Сирії Джемаль-паша наказав заарештувати або депортувати. Проте підтримка арабських націоналістів на місцях зростала внаслідок серйозної кризи в усіх галузях економіки, що була зумовлена підвищенням податків на військові потреби і британською блокадою середземноморських портів у період війни. Поштовхом для подальшого підйому руху стало повстання, яке очолив в Аравії, заручившись підтримкою англійців, шериф Мекки Хусейн ібн Алі, який сподівався таким чином створити незалежне арабське королівство. Коли ж арабська армія на чолі з його сином Фейсалом ібн Хусейном у жовтні 1918 р. вступила в Дамаск, її зустріли як визволительку. Місто було оголошено резиденцією незалежного уряду всієї Сирії. Одночасно в Бейруті була створена власна арабська адміністрація. На відповідальні пости в обох містах були призначені вихідці з Сирії, що отримали досвід адміністративної роботи в Османській імперії та Єгипті. Обидві адміністрації делегували своїх представників на Загальний сирійський конгрес в Дамаску, зібраний у липні 1919 р., де була прийнята резолюція, що закликала до проголошення повної незалежності Сирії, створення конституційної монархії на чолі з Фейсалом і забезпечення правового захисту меншинам.
На початку 1920 р. постало Арабське Королівство Сирія — перша арабська держава, створена в новітній час. І хоча вона офіційно протрималась менше року (8 березня — 24 липня 1920), її існування має тривалий вплив в арабському світі й до сьогодні.
У той час як сирійські націоналісти виступали за автономію, представники Великої Британії і Франції взялися за обговорення питання про майбутній державний устрій Сирії. Домовленості між ними знайшли втілення в рішеннях конференції в Сан-Ремо у квітні 1920 р., відповідно до яких уряд Фейсала в Дамаску розпускався, Франція отримувала мандат Ліги націй на управління Сирією і Ліваном, а Велика Британія — на управління Палестиною та Трансйорданією. Звістка про рішення конференції в Сан-Ремо викликала хвилю обурення в найбільших сирійських містах, а представники національної буржуазії запропонували відомому поміщику Хашиму аль Атасі очолити відверто антифранцузький уряд. Фейсал спробував стати посередником між ворогуючими націоналістами та французами, визнавши в липні 1920 р. мандат Ліги націй та використовуючи новобранців для придушення виступів у містах. Коли французькі війська здійснили похід на Дамаск, щоб захопити владу, група добровольців, намагаючись зупинити їх наступ на столицю, зайняла оборону в районі гірського проходу Маїсалун. До них приєднався загін військового міністра Юсуфа Азме, який, однак, був розбитий, а 25 липня французькі війська зайняли Дамаск та встановили контроль над усією Сирією. Фейсал був висланий за межі країни. У 1921 р. англійці оголосили Фейсала королем Іраку, на якого вони також отримали мандат, а його старшого брата Абдаллаха ібн Хусейна зробили спочатку еміром, а потім королем щойно створеного емірату Трансйорданія.
Французький мандат
Християнський маронітський район у Гірському Лівані було розширено шляхом приєднання до нього населених переважно мусульманами долини Бекаа і міст Триполі, Бейрут, Сайда і Сур (Тір). Іншу частину Сирії було розділено на п'ять півавтономных одиниць: Дамаск, Халеб, Латакію (область проживання алавітів), Джебель-ед-Друз (область проживання друзів з центром у Ес-Сувейді) та Александретту (сучас. Іскендерун, переданий Туреччині у 1939). Крім того, на крайньому північному сході країни на околицях Раккі та Дейр-ез-Зора було виділено окремий округ, яким керували безпосередньо з центру. Політичними справами цих територій відав верховний комісар Дамаска, який призначав усіх урядових і місцевих чиновників і відповідав за режим надзвичайного стану, запровадженого у 1920. Умови мандата відкривали сирійський ринок для вільного доступу на нього всіх держав-членів Ліги націй. У результаті країну наповнили заморські товари. Особливо негативну роль імпорт зіграв для сирійської текстильної промисловості: за період між 1913 і 1926 чисельність ткачів у Халебі скоротилася наполовину, а кількість діючих ткацьких верстатів, — на 2/3. Через безробіття, що досягало в містах майже 25 %, і припливу великої кількості вірменських біженців із Туреччини, які шукали навіть низькооплачувану роботу, сталося падіння рівня заробітної плати.
У 1925 друзи з Джебель-ед-Друза вчинили заколот проти французів. У жовтні лідери національного руху організували повстання у Халебі й Дамаску, які після двох днів артилерійських обстрілів Дамаска були придушені, внаслідок яких загинуло близько 5 тис.сирійців.
У 1926—1927 в Халебі й Хомсі почалися стихійні страйки, які незабаром перекинулися і на Дамаск. Популярністю стала користуватися партія сирійських націоналістів «Аш-Шабад» («Народ»), яка незабаром встановила контроль над Установчими зборами, скликаними адміністрацією у 1925, щоб утихомирити хвилю невдоволення. Наступник партії «Аш-Шабад» — Національний блок (організація Кутла Ватанія), який переміг на виборах до Установчих зборів у квітні 1928, висунув проект конституції країни, що передбачав реінтеграцію Сирії і не залишив у ньому місця для колоніальної влади. Незабаром французький верховний комісар розпустив Установчі збори, в 1930 було введено в дію нову конституцію, яка підтверджувала контроль Франції над країною, але передбачала наявність виборного президента і однопалатного парламенту.
У 1935 влада схвалила новий закон про працю, що обмежував перелік професій, представникам яких дозволялось об'єднуватися в профспілки, і поставив робочі синдикати під жорсткий контроль держави. У 1936 профспілки Дамаска об'єдналися в єдиний тред-юніон, а через два роки у Дамаску, Халебі і Хомсі утворили Загальну федерацію робітничих профспілок. Виступи робітничих організацій створили умови для прийняття Національним блоком у січні 1936 «Національного пакту», в якому знову порушувалось питання про проголошення незалежності Сирії та підготовку проекту нової конституції. Опублікування цього пакта збіглося з 50-денним загальним страйком, що паралізував діяльність ринків, шкіл, комунальних служб і фабрик по всій країні. Французька влада марно намагалися придушити страйк. В результаті у верховного комісара не залишилося вибору, і він розпочав переговори з Національним блоком. За підсумками переговорів було підготовлено договір, відповідно до якого де-юре визнавалась незалежність Сирії і скликався новий парламент, але одночасно підтверджувалися й широкі права французів у військовій і економічній галузях. На парламентських виборах у листопаді 1936 переміг Національний блок. У грудні 1936 новий парламент обрав президентом країни Хашима аль-Атасі.
Придушення повстання арабів у Палестині в квітні 1936 розкололо націоналістів і правлячу коаліцію. Невдоволення помірною позицією Національного блоку з палестинського питання призвело, зрештою, до відчуження панарабського крила, центром активності якого був Халеб. Скориставшись цією обставиною, французи знову ввели в Дамаску надзвичайний стан, і у 1939 верховний комісар призупинив дію конституції, розпустив парламент і арештував найбільш активних лідерів національного і робітничого руху. На знак протесту президент країни 7 липня 1939 пішов у відставку, був розпущений парламент, відмінено конституцію і для управління внутрішніми справами було створено Раду директорів.
Друга світова війна й проголошення незалежності
Після капітуляції Франції у 1940 в Сирії почалися перебої з хлібом, цукром і бензином. У лютому 1941 Національний блок, на чолі якого став Шукрі Куатлі, організував страйк у Дамаску, який незабаром поширився на Халеб, Хаму, Хомс і Дейр-ез-Зор. Страйк продовжувався протягом двох місяців, що змусило верховного комісара уряду Віші у Франції розпустить раніше призначену Раду директорів. Замість неї було сформовано Комітет на чолі з поміркованим націоналістом Халедом аль-Аземом, який правив Сирією до осені 1941, коли війська Великої Британії і «Вільної Франції» зайняли країну і відновили дію конституції. Між Шукрі Куатлі, адміністрацією «Вільної Франції» і британськими представниками було схвалено угоду, відповідно до якої у липні 1943 в країні було проведено нові парламентські вибори. На них знову переміг Національний блок (перетворений у Національний патріотичний союз), який завоював переважну більшість місць у парламенті. У складі нового уряду опинилися видні діячі національно-визвольного руху із Дамаска, Халеба і Хомса, але при цьому за бортом залишилися представники Хами, алавіти і друзи.
Як наслідок відбулася консолідація опозиційних уряду сил навколо лідерів Хами і гірських територій на заході й півдні країни. У парламент був обраний Акрам Хаурані, послідовний противник поміщицької верхівки, яка домінувала у керівництві Національного патріотичного союзу. Тим часом сепаратисти з алавітських і друзьких районів виступили за надання їм автономії. Різні ісламістські організації почали агітаційну роботу серед небагатих ремісників і дрібних торговців у містах півночі й серед жителів найбідніших дамаскських кварталів, де оселилися мігранти-селяни з сіл. Соціалісти на чолі з Мішелем Афляком вимагали забезпечити економічну безпеку робітників Дамаска й збіднілих дрібних власників західних і південних районів країни. Спостерігалось також послаблення позицій колишніх сирійських лідерів внаслідок жорсткої політики французів по відношенню до своїх політичних противників і розриву після 1944 торговельних і фінансових зв'язків Дамаска з Бейрутом і Хайфою внаслідок створення автономних держав у Лівані й Палестині.
Номінально Сирія стала незалежною державою у 1945, коли було оголошено про створення національної армії. Країна вступила до ООН, а також взяла участь у створенні Ліги арабських держав (першої регіональної організації арабських країн). Однак повної незалежності було досягнуто лише після остаточного виведення французьких і англійських військ 17 квітня 1946. Ця дата стала національним святом Сирії — Днем евакуації.
Крах парламентської форми правління
З виведенням останніх підрозділів французьких військ із Сирії єдність, що існувала серед лідерів національного руху, було порушено, і з'явилися чотири сили, які почали боротьбу за владу в країні. Великі землевласники і багаті торговці, які наживалися на нестачі зерна і промислових товарів у воєнний час, контролювали Національну партію і парламент. Незалежні дрібні товаровиробники, зосереджені в алавітських і друзьких районах, а також бідні та безземельні селяни центральних рівнин критикували корупцію і кумівство, що панували серед колишніх лідерів, і виступали за реалізацію політичних та економічних реформ. На початку 1947 селянський рух, очолюваний Акрамом Хаурані, ініціював кампанію щодо зміни закону про вибори до парламенту. У відповідь Куатлі (президент країни з серпня 1943) запровадив надзвичайний стан і обмежив діяльність Арабської соціалістичної партії Хаурані та панарабської Партії арабського відродження, якою керували Мішель Афляк і Салях Бітар. Це забезпечило перемогу кандидатів Національної партії на парламентських виборах у липні 1947 і переобрання Куатлі президентом. З 1948 почалося подрібнювання Національної партії за регіональним принципом (Дамаск і Халеб). Обидві фракції почали шукати прихильність великих землевласників, яке могло додати голоси сільського електорату. Політична боротьба навколо зусиль уряду з внесення таких поправок до Конституції, які д дали зиогу Президенту Куатлі залишитися на другий термін, зашкодила Сирії протистояти ескалації громадянської війни у Палестині. Після проголошення Держави Ізраїль у травні 1948 сирійська бригада вторглася у Північну Галілею, ставши єдиним арабським військовим з'єднанням, якому вдалося просунутися вперед під час першої арабсько-ізраїльської війни. Однак відразу після припинення вогню у парламенті на адресу виконавчої влади були висунені звинувачення у некомпетентності та незаконному присвоєнні коштів. Наприкінці листопада страйк учнів шкіл і студентів університету переріс у масові безпорядки. Уряд був змушений піти у відставку, а начальник генерального штабу полковник Хусні аз-Заїм наказав військам відновити порядок. У країні було запроваджено надзвичайний стан.
Після здобуття Сирією незалежності створення власних озброєних загонів стало засобом поліпшення економічного та соціального становища представників різних меншин, особливо алавітів і друзів, які починаючи з 1946 активно вступали до військової академії у Хомсі. Молоді випускники академії поступово ставали більш нетерплячими до старої еліти, від якої їх відділяли станове походження і регіональна приналежність. Зростаюче невдоволення в лавах армії підштовхнуло вище командування, багато представників якого були містянами-суннітами, виступити на підтримку соціальних перетворень і солідаризуватися з лідерами національного руху у сусідніх арабських державах. Взимку 1948—1949 на хвилі невдоволення населення і депутатів парламенту військовою поразкою у Палестині група вищих офіцерів на чолі з аз-Заїмою скинула законно обраний уряд.
Прийшовши до влади у березні 1949, аз-Заїм відмінив конституцію 1930, заборонив діяльність політичних партій і почав правити за допомогою указів. У червні він проголосив себе президентом, але вже в середині серпня був убитий своїми противниками у збройних силах під час повторного воєнного перевороту. Керівник перевороту полковник Самі Хінауї оголосив про відновлення цивільного режиму і проведення виборів до Народної ради, якій треба було створити нову конституцію. На цих виборах, на які вперше були допущені жінки, парламентська більшість отримала Халебське відділення Національної партії, що називало себе Народною партією на честь організації, яка діяла на півночі Сирії у 1920-х роках. Її депутати, багато з яких мали тісні торговельні та фінансові зв'язки з північними областями Іраку, виступили за політичний союз з цією країною. Однак противники союзу, зокрема Хаурані та вищі армійські чини, блокували нормальну роботу новообраного парламенту протягом двох останніх місяців 1949. У результаті 19 грудня молоді офіцери на чолі з полковником Адібом Шишеклі у спробі знайти вихід із ситуації, що склалася, змістили Хінауї. Шишеклі відновив діяльність парламенту і звернувся до нього з проханням продовжити роботу над проектом конституції. Нова конституція, оприлюднена 5 вересня 1950, проголошувала парламентську форму правління, декларувала широкі громадянські права і проведення соціально-економічних реформ. Однак Шишеклі та його соратники, які стояли за кабінетною чехардою 1950—1951, вдалися до жорстких заходів у спробі взяти під свій контроль профспілки і селянський рух, які відроджувалися. У листопаді 1951 вони розпустили парламент і припинили дію конституції. Протягом шістьох місяців керівництво країною здійснювалося військовими за відсутності уряду. У квітні 1952 були заборонені політичні партії. У 1953 Шишеклі оприлюднив нову конституцію і став президентом після референдуму.
Військово-цивільна коаліція, яка прийшла до влади в лютому 1954, висунула на пост прем'єр-міністра Сабрі аль-Асалі, уряд якого повернув чинність конституції 1950 і дозволив діяльність політичних партій. У вересні 1954 були проведені вибори до парламенту, в якому значну частину мандатів здобула Партія арабського соціалістичного відродження, що утворилася внаслідок об'єднання Арабської соціалістичної партії Хаурані та Партії арабського відродження Афляка і Бітара. Однак «ліві» сили не змогли домовитися про створення на коаліційній основі уряду, який зрештою сформував Фаріс аль-Хурі. У лютому 1955 Фаріс аль-Хурі на посту прем'єр-міністра змінив лідер Національної партії Сабрі аль-Асалі. Уряд негайно оголосив про проведення широких реформ у промисловості та аграрному секторі. Налякані такою перспективою, а також вимогами подальших кардинальних перетворень, що лунали з боку Баас і комуністів, консерватори у парламенті блокували запропонований закон про права сільськогосподарських робітників і почали кампанію на користь колишнього президента Куатлі, який незабаром повернувся до країни з Єгипту, де перебував у вигнанні. На виборах у серпні 1955 президентом країни за підтримки Саудівської Аравії був обраний Куатлі.
На початку 1950-х років, внаслідок близькосхідної політики, що проводиться США, Сирія була втягнута у «холодну війну». У 1955 країна приєдналася до Єгипту в його боротьбі проти створеного Туреччиною, Іраком і Пакистаном під покровительством США і Великої Британії Багдадського пакту (пізніше — за Організацію Центрального Договору, СЕНТО). У грудні Сирія стала другою (услід за Єгиптом) державою арабського світу, яка підписала із СРСР угоду про поставки військової техніки. У 1955—1956 Сирія досягла домовленості з Єгиптом про об'єднання військового командування і створення загальної Військової ради. Суецька криза 1956, що призвела до спільного британсько-французько-ізраїльського вторгнення в Єгипет, ще більше зміцнив двосторонні зв'язки.
Тісні зв'язки країни з Єгиптом разом зі спробами США та Іраку підірвати позиції її керівництва зміцнили вплив начальника сирійської військової розвідки полковника Абд-аль-Хаміда Сараджа. Його агенти 1956 розкрили ретельно підготовлену змову, за якою стояли спецслужби Багдада. Небезпека становища стала очевидною у серпні 1956, коли іракська зброя була таємно перекинена в гори Ед-Друз. У грудні 47 видатних членів Народної партії, які мали тісні зв'язки з іракськими торговцями, постали перед військовим трибуналом по звинуваченню у зраді. Прем'єр-міністр аль-Асалі вивів з кабінету представників Народної партії, замінивши їх антиамерикански настроєними незалежними політиками. США спробували дестабілізувати діяльність нового уряду, запропонувавши американську пшеницю на традиційних сирійських ринках — у Греції та Італії. Це призвело до посилення народної підтримки партії Баас, яка звинуватила США у втручанні у внутрішні справи Сирії. Тим часом розкриття американських планів повалення Куатлі і захоплення влади прозахідною військовою хунтою змусило Сараджа і начальника генерального штабу здійснити візит до Каїра з метою обговорення можливої допомоги з боку Єгипту. Наприкінці 1957 політичні ігри проамериканських, проегипетських і просирійських діячів призвели до відстрочки муніципальних виборів. У січні 1958 начальник генерального штабу Афіф аль-Бізрі здійснив таємну поїздку до Єгипту, звернувшись до Абделя Насера з пропозицією негайно об'єднати Сирію та Єгипет в єдину державу. У лютому Куатлі вилетів до Каїра, де було оголошено про створення Об'єднаної Арабської Республіки (ОАР).
Союз з Єгиптом
Сирійці з ентузіазмом ухвалили створення ОАР на референдумі 21 лютого 1958. Було прийнято Тимчасову конституцію союзної держави, що передбачала наявність єдиного президента і уряду, а також існування окремих Виконавчих рад для двох районів ОАР: Північного (Сирійського) і Південного (Єгипетського). У 1959 єгипетську партію Національний союз було оголошено єдиною легальною політичною партією ОАР. Сарадж став міністром внутрішніх справ і керівником усіх сирійських спецслужб. Прагнення єгиптян уніфікувати економічний устрій обох країн спровокувало повсюдне зростання невдоволення в Сирії. У Каїрі вважали за можливе механічне розповсюдження на Сирію програм розвитку, розроблених для долини Ніла. Коли в Сирії влітку 1961 розпочалися націоналізація і перерозподіл власності, сирійські дрібні і середні міські торговці виступили за вихід зі складу ОАР. Проти «соціалістичних» нововведень виступила навіть «ліва» Баас, мотивуючи свою позицію бажанням пом'якшити критику процесу об'єднання двох держав і посилаючись на те, що ці заходи приведуть швидше до посилення централізованого контролю над економікою, ніж до досягнення соціальної справедливості. Широка опозиція об'єднання і послаблення проєгипетських сил у Сирії після переведення Сараджа на роботу в Каїр допомогли коаліції громадських політиків і військових добитися виходу країни зі складу ОАР у вересні 1961.
28 вересня 1961 військове командування Сирії зробило державний переворот і оголосило про вихід Сирії з Об'єднаної Арабської Республіки.
Парламентське міжцарювання
З кінця 1961 до початку 1963 на сирійській політичній сцені діяли три партійні коаліції. Соціалісти на чолі з Хаурані і Халедом аль-Аземом виступали за збереження державного контролю над важкою промисловістю і більш широкою участю громадян у політичному житті. Великі поміщики, багаті торговці і фінансисти закликали до відновлення приватних підприємств і політичного устрою, що існував у 1950-ті роки. Помірні, включаючи крило Баас, що очолювалося Афляком, ратували за збереження політичної і економічної системи періоду ОАР. Сирійські політичні партії, що функціонували до 1958, були знищені єгипетськими спецслужбами, а старі Національна і Народна партії більше не користувалися підтримкою населення. У той же час насеристи продовжували обіймати вищі пости в профспілках і центральному державному апараті. За таких умов лідери прихильників роз'єднання спочатку не змогли висунути кандидатуру на пост голови нового сирійського кабінету міністрів. Зрештою формування уряду, до якого ввійшли колишні члени Національної і Народної партій, було доручено Маамуну Кузбарі, який раніше обіймав пост генерального секретаря Національного союзу Дамаску. Ця коаліція не отримала підтримки основних політичних сил країни, але через розкол у стані лівих Національна і Народна партії зуміли завоювати більшість у парламенті на виборах у грудні 1961.
Новий уряд Мааруфа ад-Давалібі за підтримки верхівки армії розпочав процес денаціоналізації і заохочував створення приватних підприємств. Було скасовано прийняті в ОАР рішення, за якими проводилася експропріація британської, французької і бельгійської власності, перероблено закон ОАР про земельну реформу. Проти цих змін виступили селяни і дрібні сільські товаровиробники з околичних мухафаз. Їх підтримали молоді офіцери, що розділяли баасистські принципи, група яких на чолі з нещодавніми прихильниками роз'єднання Сирії і Єгипту в березні 1962 арештувала основну частину членів парламенту і спробувала примусити їх продовжити реформи. Офіцери-насеристи з гарнізонів Хомса зробили спробу здійснити контрпереворот, але зазнали поразки. У квітні командуючий сирійською армією генерал майор Абдель Керім ад-Дін зізвав у Хомсі нараду вищого командного складу, на якій було вирішено видалити із збройних сил лівих соціалістів і відновити громадське правління. Одночасно було розпущено парламент, Абдель Керім ад-Діна було призначено міністром оборони. У вересні Верховне військове командування відновило парламент і призначило прем'єр-міністром Халеда аль-Азема. Їм було сформовано уряд, що складався з представників усіх партій і угрупувань, за винятком тих, які виступали за возз'єднання з Єгиптом. При цьому Халед аль-Азем твердо висловився проти подальшої участі військових у політичному житті країни. Обстановка, що склалася, яку посилили протести населення, ініційовані насеристами та ісламістами, що набирали силу в січні 1963 в Дамаску і географічній області Хауран (до південного заходу від столиці), спровокували новий військовий переворот у березні 1963, т. н. «революцію 8 березня».
Баасистський режим
Переворот у Сирії організував Військовий комітет партії Баас, який офіційно не вважався частиною партійної організації, але розділяв цілі її керівництва.
У перші місяці після приходу до влади лідери березневого перевороту націоналізували банки і страхові компанії і розпочали нову аграрну реформу, обмеживши розмір приватних землеволодінь. Прем'єр-міністр Салях Бітар заявив, що приватна власність збережеться «в ефективному секторі промисловості».
Однак у травні 1964 радикали з провінційних партійних організацій націоналізували низку великих промислових фірм у Халебі і Хомсі і запровадили там систему самоврядування. До літа вони переконали уряд дозволити створення загальнонаціональних профспілкових об'єднань і ухвалити новий закон про працю, відповідно до якого зростала роль держави в захисті прав трудящих. Восени було засновано Загальну федерацію селян, а в середині грудня уряд ухвалив рішення про те, що всі майбутні доходи від видобутку нафти в Сирії мають залишатися в руках у держави.
Ці заходи створили основу для радикального перетворення економіки в 1965. У січні було прийнято «Рамаданський соціалістичний декрет», що поставив під контроль держави всі найбільш значні сирійські підприємства. Протягом наступних шести місяців було реалізовано програму подальшої націоналізації. У ході її остаточно порвалися зв'язки між профспілками і селянами, які становили опору партії Баас, і ремісниками і торговцями великих і дрібних міст, які почали відступати від проголошених партією націоналістичних принципів. Напружені відносини між цими двома категоріями населення вилилися в заворушення і демонстрації, що охопили міста весною і літом 1965. Тим самим було встановлено початок боротьбі між помірними баасистськими діячами, пов'язаними з міністром внутрішніх справ Аміном Хафезом, і лідерами лівих баасистів на чолі з генералом Салахом Джадідом за визначення майбутнього курсу баасистської революції. Амін Хафез, що очолив уряд у середині 1964, звернувся за підтримкою до загальноарабського керівництва партії. У свою чергу Салах Джадід посилив свої позиції в регіональному (сирійському) керівництві, призначивши сподвижників на стратегічно важливих постах у сирійській армії. Наприкінці лютого 1966 прихильникам Джадіда, до числа яких входив і командуючий військово-повітряними силами генерал Хафез аль-Асад, вдалося остаточно усунути з владних структур Аміна Хафеза і його прихильників.
Новий уряд розпочав створення державних кооперативів, схвалив заходи щодо зосередження оптової торгівлі в громадському секторі, а в 1968 ввів систему централізованого планування. Новий режим пішов на союз з Сирійською комуністичною партією, і до складу уряду було включено видних комуністів. Проти такого курсу виступили в провінційних містах представники середніх шарів, яких змусили підкоритися партійним директивам під наглядом народної міліції, що чисельно розросталася. Навесні 1967 розпочалися антибаасистські виступи, спровоковані редакційною статтею в армійському тижневику, яку було сприйнято широкою громадськістю як атеїстичну. У відповідь правлячий режим провів мобілізацію своїх озброєних прихильників у рядах робочої міліції, а також частин палестинських партизан, що базувалися в Сирії з 1964, яка прагнула знову залучити арабський світ у визвольну боротьбу. Спіраль мілітаризації, що розкручувалася, допомогла втягнути Сирії в Шестиденну війну з Ізраїлем у червні 1967.
Удари ізраїльської авіації по великих сирійських підприємствах і нафтопереробному комплексі в Хомсі завдали величезної шкоди економіці країни, а окупація Ізраїлем Голанських висот на півдні Сирії серйозно підірвала репутацію кабінету міністрів Джадіда. Неспроможність уряду забезпечити відновлення народного господарства в післявоєнний період спровокувала нову хвилю антиурядових акцій, що прокотилася по містах країни в 1968 і 1969. На чолі цих виступів стояла войовнича ісламістська організація, що очолювалася Марваном Хадідом з Хами. Одночасно наростав розкол і всередині правлячої верхівки. Радикали, які групувалися навколо Джадіда, ставили завдання посилення державного впливу на економіку і пропонували підпорядкувати військових цивільному крилу Баас. Прагматики, що об'єдналися навколо міністра оборони генерала Хафеза Асада, прагнули створити умови для розвитку приватного підприємництва і зберегти автономію армії; до початку 1970 їм вдалося добитися прийняття постанов про субсидування приватних підприємств і пом'якшення обмежень на імпорт ряду товарів. Ці заходи сприяли економічному підйому країни і створили передумови для державного перевороту в листопаді 1970, внаслідок якого до влади прийшло військове крило Баас на чолі з Хафезом Асадом.
Нове керівництво віддало перевагу стратегії розвитку, що передбачала державне фінансування й контроль за діяльністю великих капіталомістких підприємств і одночасно підтримку торгівлі й інвестиційного процесу в приватному секторі, особливо в будівництві й сільському господарстві.
Уряд Асада розробив п'ятирічний план підйому економіки. Жовтнева війна з Ізраїлем у 1973 році, під час якої Єгипет і Сирія здійснили скоординований наступ на Синайський півострів і Голанські висоти, хоча й була дорогою акцією, продемонструвала, що сирійські збройні сили значно зміцніли порівняно з 1967 р. У 1974 році Ізраїль вивів війська з ряду районів Голанських висот, включаючи місто Ель-Кунейтра. Приватні фірми, що з'явилися в Сирії на початку 1970-х років, виграли від підвищення цін на нафту, що принесло процвітання арабським нафтовидобувним державам після 1973 року, а також від розширення зв'язків з ліванськими банками й підприємствами легкої промисловості. Сирійські підприємці, тісно пов'язані з Ліваном і нафтовидобувними країнами Перської затоки, отримали вигоду від втручання Асада в громадянську війну в Лівані після 1976 року й від зміцнення дипломатичних контактів з багатими Саудівською Аравією й Кувейтом, які надали щедру економічну допомогу Сирії наприкінці 1970-х років.
Однак використання вищими сирійськими чиновниками казенних коштів для підтримки прибічників режиму, а також розмір прибутку, який отримували підприємці від зв'язків з державними компаніями, спровокували обвинувачення правлячої верхівки в корупції. Ці обвинувачення, разом з конкуренцією державних підприємств і приватних фірм, надали поштовху активізації ісламістського руху наприкінці 1970-х років. На початку 1976 року члени кількох самостійних ісламістських течій почали кампанію, спрямовану проти правлячого режиму. У 1977—1978 рр. вони організували серію нападів на урядові об'єкти і вбивства відомих державних і партійних діячів.
Навесні 1980 року в Халебі, Хамі й Хомсі відбулися серйозні зіткнення між урядовими військами й бунтівниками. Після цього центральна влада виступила з рядом примирливих жестів, але вже в липні оголосила членство в організації «Брати-мусульмани» кримінальним злочином. Група впливових релігійних діячів зібрала в листопаді лідерів войовничих ісламістських організацій для створення Ісламського фронту з метою координації діяльності опозиції баасистським лідерам. У відповідь на кинутий виклик режим почав зміцнювати свої позиції, посилюючи суспільний сектор економіки. Уряд підвищив заробітну плату на державних підприємствах, залежність яких від Дамаска, згідно з прийнятими офіційними постановами, зменшувалася, а відповідальність перед місцевою адміністрацією підвищувалася. Приватні компанії, зайняті в обробній промисловості, були оподатковані підвищеним податком. Було вжито низку заходів, особливо в північних і центральних мухафазах, що були спрямовані на те, щоб повернути потік сировини від дрібних приватних фірм до державних підприємств. У 1981 році уряд зобов'язав комерсантів-імпортерів отримувати ліцензії на право ввезення товарів з-за кордону в міністерстві торгівлі та звертатися за необхідними кредитами виключно в державні банки. Торговців, які намагалися оминути ці правила, заарештовували за обвинуваченням у контрабанді й ухиленні від сплати податків. Зіткнувшись з наступом на свої права, дрібні торговці з Хами під керівництвом членів організації «Брати-мусульмани» підняли в лютому 1982 року відкритий заколот проти влади з гаслами, спрямованими на встановлення ісламського порядку в Сирії. Заколот було жорстоко придушено армією під керівництвом брата президента Ріфата Асада. Наслідком виступу в Хамі стало створення Національного союзу за визволення Сирії, куди увійшли угруповання, що об'єдналися в Ісламський фронт, та інші підпільні організації, які протистояли режиму. Ухвалена ними хартія закликала покласти край корупції, провести вільні вибори до Установчих зборів і лібералізувати конституцію. Однак опозиція не зуміла розвинути успіх. Уряд поставив економіку країни під ще суворіший контроль, маючи намір впоратися з нестачею інвестицій у виробництво й іноземної валюти, а противники Асада перемкнули свою увагу на міжнародні справи, зокрема на питання про підтримку Сирією ісламістського Ірану під час його війни з Іраком (1980—1988).
На початку 1980-х років завершився економічний бум попереднього десятиріччя. Тоді як військові витрати Сирії сильно зросли, особливо після початку масованого ізраїльського наступу в Лівані в червні 1982 року, почалося падіння світових цін на нафту, що істотно знизило валютні надходження. У результаті зменшилися доходи від експорту рідкого палива і скоротився приплив коштів від сирійців, які працювали в багатих арабських нафтовидобувних державах.
У міру зміцнення контролю над країною уряд Асада наприкінці 1980-х років розпочав другий етап лібералізації економіки. У заключній Заяві з'їзду Баас, проведеного в січні 1985 року, критикувалися неефективність і корумпованість державного сектора економіки й було висунуто пропозицію реорганізувати складну систему обмінних курсів з тим, щоб зменшити нелегальний оборот валюти і втрати від незаконних операцій на чорному ринку. Навесні 1985 року новий прем'єр-міністр країни Абдель Рауф Касем почав переговори із західними державами й зарубіжними фінансовими організаціями для залучення іноземних інвестицій у сільське господарство та сферу послуг. При цьому уряд продовжував стверджувати, що подібна політика цілком узгоджується з офіційним планом економічного розвитку Сирії.
У 1986 році Європейське Співтовариство пообіцяло Сирії фінансову допомогу в розмірі 146 млн екю, однак пізніше заморозило її. Після того як у 1990—1991 рр. сирійське керівництво підтримало дії міжнародної коаліції проти Іраку, ця допомога була розморожена. Емірати Перської затоки й Саудівської Аравії надали країні кошти в розмірі 1,25 млрд доларів і кредити на суму 3-4 млрд дол. Ці вливання дали змогу домогтися рекордного зростання сирійської економіки (на 6 % у 1990 році й на 8 % у 1991 році). У 1990-х роках уряд Сирії продовжував проводити жорсткий внутрішньополітичний курс. У грудні 1991 р. і березні 1992 р. він звільнив більш ніж 3 тис. політичних в'язнів, але водночас були проведені нові арешти, і кількість осіб, які перебували в ув'язненні з політичних причин, становила, за даними міжнародних правозахисних організацій, кілька тисяч осіб. Країна зазнавала труднощів, пов'язаних із дефіцитом платіжного балансу й бюджету. Уряд пішов на подальше стимулювання розвитку приватного підприємництва.
Влада прагнула домогтися поліпшення відносин із Заходом. У 1994 році країну відвідав президент США Клінтон (перший візит президента США в Сирію з 1974 р.). Спроби американських та інших дипломатів домогтися початку врегулювання сирійсько-ізраїльських відносин не увінчалися успіхом. Сирія заявляла про свою готовність до офіційних переговорів за умови виведення ізраїльських військ з Голанських висот і з Південного Лівану. З 1991 року між обома країнами нерегулярно проводилися зустрічі за посередництва США, але в 1994 році вони були припинені. Після того як у 1995 році військові експерти Ізраїлю й Сирії домовилися про рамки узгодження аспектів безпеки, пов'язані з виведенням ізраїльських сил з Голанських висот, де ізраїльтяни побудували 31 поселення, переговорний процес поновився. Але вже в 1996 році він був знову припинений через арабо-ізраїльське протистояння в Палестині. У грудні 1999 року переговори поновилися знову. Поліпшилися відносини з Йорданією. На сирійсько-йорданському кордоні в 2000 році було організовано зону вільної торгівлі.
У 1998 році правлячий ПНФ у черговий раз переміг на виборах до Народної ради, а в лютому 1999 року Х.Асад був переобраний президентом, отримавши на референдумі 99,9 % голосів. Однак у керівництві партії Баас уже посилилася боротьба за його спадщину. Колишній віце-президент Ріфаат аль-Асад (брат Х.Асада) впав у немилість; його приватний порт у Латакії був у жовтні 1999 року штурмом взятий військами. Сам президент розглядав тепер як свого наступника сина — Башара аль-Асада. У березні 2000 року був усунутий зі своєї посади прем'єр-міністр Махмуд аз-Зуабі, який обіймав цей пост з 1987 року (через 2 місяці він наклав на себе руки через звинувачення в корупції). У новому уряді Мухаммеда Мустафи Міро істотно зміцнилися позиції прихильників Башара.
Новітня історія
10 червня 2000 Хафез аль-Асад помер. Після того, як Народна рада знизила вік для кандидатів у президенти до 34 років, Башар аль-Асад був офіційно висунутий партією Баас на президентський пост. На президентських виборах 10 липня 2000 р. він одержав підтримку 97,3 % виборців, які проголосували.
Б.Асад заявив про намір продовжувати спроби досягти урегулювання конфлікту з Ізраїлем, але повторив вимогу про відхід ізраїльтян до кордону, що існував до війни 1967. У 2002 Сирія оголосила про готовність відновити мирні переговори з Ізраїлем з тієї точки, на якій вони були перервані Х.Асадом, і без всяких попередніх умов. Новий президент зробив також кроки щодо поліпшення відносин з Іраком. Прагнучи розширити базу для свого впливу в Лівані, Б.Асад пішов на стратегічне партнерство з радикальною шиїтською організацією «Хезболла».
У 2002 Б.Асад двічі оголошував амністію: було скорочено на третину терміни ув'язнення для дітей у віці 7-18 років, обвинувачених в здійсненні карних злочинів, а в жовтні прощення отримали ті, хто ухилявся від воїнської повинності або дезертирував з сирійської армії. У 2002 було звільнено 12 видних політв'язнів, включаючи комуністів і кількох громадян Йорданії.
У країну поверталися деякі активісти опозиції. У квітні 2002 сто тридцять сім колишніх політичних ув'язнених направили президенту меморандум із закликом зняти всі обмеження і репресивні заходи, накладені на тих, хто раніше був заарештований з політичних причин.
Активізувалася діяльність правозахисних груп, а також опозиційних організацій. У серпні 2002 за ініціативи «Братів-мусульман» у Лондоні пройшла конференція представників опозиції, на якій було прийнято «Національну хартію для Сирії». Проголошені в ній принципи містили дотримання прав людини і відмову від насильства.
Однак нове керівництво Сирії не мало наміру дотримуватися цих принципів і продовжувало переслідувати критиків режиму. Продовжувалися арешти членів правозахисних організацій; багато кому з них влада забороняла займатися юридичною практикою. Серед інших арештованих були деякі з діячів «Братів-мусульман», які повернулися з-за кордону, члени курдських політичних організацій, а також десятки ісламістів, звинувачених у зв'язках з міжнародною терористичною мережею «Аль-Каїда». У червні — липні 2002 десять опозиціонерів, звинувачених у спробах насильної зміни конституційного ладу, були засуджені до різних термінів ув'язнення (до 10 років), однак найбільш видний з них — лідер «СКП-політбюро» Ріад ель-Турк — був у листопаді 2002 помилуваний президентом.
Усього, за даними «Міжнародної амністії», в ув'язненні залишалися сотні політичних противників — передусім, «Братів-мусульман», членів проіракського крила партії Баас, Партії ісламського визволення, Арабської комуністичної організації, палестинські активісти та інш.
На виборах в Народну раду, які відбулися в березні 2003, кандидати ПНФ здобули 167 з 250 місць; інші дісталися незалежним кандидатам.
У 2003 президент Сирії Б.Асад різко засудив американо-британську військову атаку проти Іраку. У відповідь США звинуватили країну в підтримці тероризму і приховуванні діячів іракського режиму Саддама Хусейна. На Сирію були накладені американські санкції. Ряд європейських держав висловили стурбованість в зв'язку з американським тиском на Сирію.
Громадянська війна в Сирії (з 2011)
Цей розділ потрібно повністю переписати відповідно до Вікіпедії. Причина — застаріла інформація. (липень 2023) |
В березні 2011 у Сирії розпочалося протистояння між прихильниками уряду Башара Асада та його противниками, що триває і зараз та набуло форми громадянсько-партизанської війни. Країни Заходу й арабські монархії звинувачують владу Сирії у невиправдано жорстокому придушенні опозиційних виступів, у той час як офіційний Дамаск заявляє, що застосовує силу проти озброєних груп терористів, які намагаються дестабілізувати обстановку в країні. За даними ООН, загальна кількість жертв конфлікту в Сирії майже 70 тисяч осіб, близько 1,5 млн стали біженцями, щонайменше 3,6 млн чоловік стали внутрішньо переміщеними особами.
26 лютого 2012 в усіх провінціях країни відбувся всенародний референдум щодо проекту нової конституції Сирійської Арабської Республіки (САР). Референдум проводився у межах процесу реформ, запропонованого президентом Б.Асадом під тиском народних виступів проти його режиму.
Незважаючи на заворушення, що тривали, сирійський уряд відкрив понад 14 тис. виборчих дільниць для близько 14,6 млн виборців. За ухвалення нового Основного закону країни виступили 7 млн 490 тис. 319 осіб, що становить 89,4 % від тих, що проголосували. Нова Конституція Сирії набрала чинності 27 лютого 2012 року після того, як президент Сирії Башар Асад видав законодавчий указ N 94 від 2012 року про її ухвалення.
Відповідно до нової конституції САР, в країні через 90 днів повинні відбутися парламентські вибори. В основному законі вилучено усі статті, які тією або іншою мірою відносяться до «соціалістичної держави», також скасовується монополія правлячої партії Баас. Офіційно закріплюючи багатопартійну систему, конституція запроваджує заборону на діяльність партій, що базуються на релігійній або етнічній основі.
Див. також
Примітки
- Daraghi, Borzou (30 грудня 2011). Syrian rebels raise a flag from the past. Процитовано 28 серпня 2012.
- Moubayed, Sami (6 серпня 2012). . Foreign Policy. Архів оригіналу за 13 жовтня 2014. Процитовано 29 серпня 2012.
- . Al Jazeera. 6 квітня 2012. Архів оригіналу за 31 серпня 2012. Процитовано 28 серпня 2012.
- . RT. 2 березня 2012. Архів оригіналу за 21 вересня 2012. Процитовано 28 серпня 2012.
Джерела
- Крижанівський О. П. Історія Стародавнього Сходу.: Підручник. — 2-е видання. Київ. «Либідь». 2002. — 592с. с.258-304.
Цю статтю треба для відповідності Вікіпедії. (жовтень 2023) |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Istoriya Siriyi istoriya teritoriyi na yakij znahoditsya Sirijska Arabska Respublika Suchasna sirijska derzhava z yavilasya pislya Pershoyi svitovoyi vijni koli Franciya otrimala vid Ligi nacij mandat na upravlinnya Siriyeyu i Livanom a Velika Britaniya Palestinoyu i Transjordaniyeyu Do cogo chasu ponyattya Siriya vklyuchalo ci chotiri krayini i neveliki rajoni na pivdni suchasnoyi Turechchini i na pivnichnomu zahodi Iraku Takim chinom istoriya Siriyi do 1920 h rokiv vidnositsya do nabagato bilshoyi teritoriyi t zv Velikoyi Siriyi Istoriya suchasnoyi derzhavi Siriya pochinayetsya z 1919 Doistorichnij periodZhinocha statuetka Siriya 5000 rokiv do nashoyi eri Pershi slidi perebuvannya lyudini na teritoriyi Siriyi vidnosyatsya do epohi rannogo paleolitu U 12 10 tis do n e poshirilis poselennya lyudej natufijskoyi arheologichnoyi kulturi V podalshomu ci poselennya rozvinulis u kulturu dokeramichnogo neolitu 10 7 tis do n e U neolitichnu epohu i nastupni tisyacholittya krayina bula svogo rodu mostom mizh Mizhrichchyam Maloyu Aziyeyu Araviyeyu i Yegiptom v neyi neodnorazovo pereselyalisya susidni narodi i plemena U 6 5 tis do n e teritoriyeyu krayini rozselilis plemena halafskoyi kulturi Protyagom 5 4 tis do n e yih zminila ubejdska kultura Blizko 3500 3100 rr do n e ubejdsku kulturu zminila kultura Uruk yaka poshirilas z teritoriyi Mesopotamiyi Pro najdavnishe dosemitske naselennya Siriyi vidomo duzhe malo Pershe pereselennya semitskih plemen amoreyiv vidbulosya na pochatku 3 tisyacholittya do n e U cej period naselennya vzhe zajmalosya zemlerobstvom i skotarstvom a politichna vlada znahodilasya v rukah pleminnih vozhdiv Cherez uzberezhzhya suchasnogo Livanu v Siriyu pronikav yegipetskij kulturnij vpliv Starodavnya istoriyaDerzhavi Siriyi v seredini 3 tis do n e Na osnovi rozkopok u rajoni Tell Mardiha za 40 km na pivden vid Haleba vstanovleno sho bl 2500 do n e tam znahodilasya stolicya bagatoyi i silnoyi derzhavi Ebla Pri rozkopkah bulo viyavleno palacovu biblioteku sho skladayetsya z 17 tis glinyanih tablichok sered nih samij rannij z vidomih u sviti dvomovnij slovnik Vibornij glava i senat Ebli sho skladavsya iz znati pravili pivnichnoyu Siriyeyu Livanom i chastinoyu teritoriyi pivnichnoyi Mesopotamiyi Jogo golovnim protivnikom bulo carstvo Mari v dolini Yevfratu Ebla vela aktivnu torgivlyu derevinoyu tkaninami i metalevimi virobami z nevelikimi derzhavami mistami dolini Yevfratu i pivnichnoyi Persiyi a takozh z Kiprom i Yegiptom Mizh Ebloyu z odnogo boku i assirijskim mistom Ashshur na pivnochi Mesopotamiyi i mistom Hamazi na pivnochi Persiyi z inshogo buli ukladeni dogovori pro druzhbu U 23 v do n e Ebla bula zavojovana Akkadom yiyi stolicya bula sterta z licya zemli Buli takozh i inshi mista derzhavi zokrema taki yak Emar Pislya 2300 do n e v Siriyu kilkoma hvilyami vtorglisya hanaanski plemena U krayini sklalisya chislenni dribni derzhavi a na uzberezhzhi ukripilis finikijski mista Ugarit ta in V 19 st do n e odne z hanaanskih plemen amoreyi zasnuvalo svoyi derzhavi Yamhad i Katna U podalshi stolittya yiyi teritoriya stala ob yektom zavoyuvannya z boku susidnih derzhav Verhnya Mesopotamiya blizko 1770 r do n e Blizko 1760 do n e chastinu Siriyi zavoyuvav vavilonskij car Hamurapi yakij znishiv derzhavu Mari U 18 17 stst do n e krayina znahodilasya pid vladoyu giksosiv odnim z yih mist derzhav bulo Kadesh potim pivnichnim rajonami zavolodili hetti a v 1520 do n e vstanovilosya panuvannya carstva Mitanni V 15 st do n e mizh Mitanni ta yegipetskim Novim carstvom jshla vijna za volodinnya Siriyeyu u yakij Tutmos III otrimav peremogu ta prosunuv kordoni svoyih volodin do r Yevfrat Z 1400 do n e u vnutrishni rajoni Siriyi pochali vtorgatisya i pereselyatisya semitski plemena arameyiv Na pivdni z 16 st do n e isnuvalo misto Damask sho stalo velikim torgovelnim centrom Spochatku vin znahodivsya pid vladoyu yegipetskih faraoniv U 15 13 st do n e na zahodi Siriyi utvorilas amorejska derzhava Amurru zi stoliceyu v Cumuri Derzhavi Siriyi u 18 17 st do n e Zapekla borotba za Siriyu rozgornulasya mizh yegipetskim Novim carstvom i derzhavoyu hettiv Pislya 1380 do n e vlada nad Siriyeyu nalezhala hettam Faraon Ramzes II namagavsya vidvoyuvati yiyi ale ne zumiv dobitisya uspihu u virishalnij bitvi poblizu Kadesha v okolicyah suchasnogo Homsa v 1285 do n e Ale pislya rozpadu derzhavi hettiv blizko 1200 do n e Siriya znovu rozpalasya na ryad dribnih derzhav yaki ocholyuvali miscevi dinastiyi Siriya u 13 st do n e Naprikinci 11 st do n e Damask ta inshi rajoni Pivdennoyi Siriyi buli pidkoreni carem Izrayilsko Yudejskoyi derzhavi Davidom Odnak vzhe u drugij polovini 10 st do n e Damask znovu zdobuv nezalezhnist i stav samostijnim aramejskim carstvom U 9 8 stst do n e Siriya bula zavojovana assirijcyami v 605 do n e vavilonyanami v 539 do n e persami yaki stvorili tut svoyu provinciyu Zarichchya Ellinistichnij ta rimo vizantijskij periodv Bosri Filipp Arab rimskij imperator Dokladnishe Istoriya antichnogo Damaska U 333 do n e Siriya opinilasya pid vladoyu Aleksandra Makedonskogo a pislya rozpadu stvorenoyi nim imperiyi dinastiyi Selevkidiv 301 do n e U cej chas krayina perezhivala pidjom ellinistichnoyi kulturi sirijski mista supernichali z Aleksandriyeyu i mistami Maloyi Aziyi U 2 st do n e derzhava Selevkidiv pochala rozpadatisya prote Siriya zalishalas yadrom yihnih volodin U 1 st do n e krayina zaznala napadiv parfyan i virmen a v 66 do n e bula zavojovana Rimom U rimskij period sirijci slavilisya po vsomu Seredzemnomor yu svoyimi torgovcyami voyenachalnikami vchenimi pravoznavcyami zhrecyami i chinovnikami V 193 235 imperiyeyu pravila dinastiya Severiv vihidciv z Siriyi Krayina bula odnim z centriv poshirennya hristiyanstva a misto Antiohiya stalo rezidenciyeyu patriarha Shodu U seredini 3 st n e pid chas krizi u Rimskij imperiyi na volodinnya teritoriyami Siriyeyu pochali pretenduvati yak iranski Sasanidi masshtabne vtorgnennya 250 h rokiv tak i menshi carstva i plemena Deyaki z cih derzhavnih utvoren napriklad Palmira Edesa i Hatra buli arabskimi i mali tisni politichni j ekonomichni zv yazki z beduyinami Pivnichnoyi Araviyi i Transjordaniyi Za loyalnist arabskih vozhdiv pivdennoyi Siriyi borolisya spochatku rimski namisniki a potim cari Sasanidskogo Iranu U 270 caricya Palmiri Zenobiya pidnyala povstannya proti rimskoyi vladi i ogolosila sebe imperatriceyu Shodu Palmira stala stoliceyu velikoyi derzhavi kudi vhodili Siriya Mala Aziya i Yegipet Vtim ce efemerne utvorennya proisnuvalo nedovgo i vzhe u 273 Palmiru zrujnuvali rimski vijska Pislya v 395 Siriya opinilas u skladi Vizantiyi pri comu Antiohiya bula drugim za znachennyam pislya Konstantinopolya yiyi centrom Koli v seredini 6 st vizantijci pochali budivnictvo novih ukriplen Sasanidi pishli v nastup vnaslidok yakogo bula spustoshena Antiohiya Vijna v pivdennih rajonah Siriyi prodovzhuvalasya 50 rokiv i zavershilasya zahoplennyam persami Yerusalima v 614 Sasanidski polkovodci pravili Siriyeyu priblizno do 630 koli Vizantiya povernula sobi najbilshi mista regionu i sprobuvala vidroditi soyuz z beduyinami shidnoyi Siriyi i pivnichnoyi Araviyi Vtruchannya vizantijciv u spravi plemen sho naselyali prikordonni z Siriyeyu miscevosti stalo pereshkodoyu na shlyahu z centralnoyi Araviyi i pivdennogo Iraku Islamski praviteli Mekki i Medini protyagom trivalogo chasu pidtrimuvali dobri vidnosini z kupcyami sirijskih mist Bostra i Gazza karavani yakih perevozili zerno i pryanoshi mizh Yemenom i Transjordaniyeyu Shob zabezpechiti ci torgovi shlyahi i shiliti pivdennosirijskih beduyiniv do prijnyattya islamu prorok Muhammed pochinayuchi z 631 napraviv kilka ekspedicij u pustelni rajoni navkolo Damaska i Gazzi Pislya togo yak vsi sprobi dobitisya perekonlivoyi peremogi nad vizantijcyami i soyuznimi nim plemenami zakinchilisya nevdacheyu z pivdennogo Iraku v Damask u 634 bulo perekinuto zagin pid kerivnictvom arabskogo polkovodcya Halida ibn al Valida Pislya peremog pri Adzhnadajni Fahli i Mardzh es Suffari jogo vijska uvijshli v Bostru i Damask a v 635 zajnyali Baalbek i Homs Odnak vizantijska armiya chiselnistyu bl 100 tis osib v yaku vhodili takozh virmeni zhiteli Haleba i Antiohiyi ta sirijski beduyini pishla v kontrnastup Voseni 636 vona zijshlasya v zapeklij bitvi na r Yarmuk zi znachno menshimi silami musulman na storoni yakih u comu boyu bilisya i zhinki Rozgromleni vizantijci vtekli a yih peremozhci znovu zahopili Damask i Homs Nezabarom pislya v 638 i Gazzi yim zdalisya Haleb Antiohiya Hama i vazhlive v strategichnomu vidnoshenni misto Kinnasrin U girskih rajonah navkolo Cezareyi Kesariyi Latakiyi Tripoli ta Sidona suchasna Sajda opir musulmanam prodovzhuvavsya do seredini 640 h rokiv Pershij musulmanskij periodDokladnishe Omeyadi Abbasidskij halifat Ajyubidi Zengidi ta Hamdanidi bilya Haleba yiyi vvazhayut odniyeyu z najstarishih cerkov u sviti Mechet Omeyadiv u Damasku She za zhittya pokolinnya yake zavoyuvalo Siriyu bagatstvo riven rozvitku remesel i naselenist sirijskih mist sponukalo prihilnikiv islamu do perenesennya centru islamskoyi derzhavi v Damask z Mekki i Medini Pochinayuchi z 661 r koli pravitel Siriyi Muaviya ogolosiv sebe halifom i azh do 750 r Damask zalishavsya rezidenciyeyu praviteliv dinastiyi Omeyadiv i stoliceyu Arabskogo halifatu Derzhava Omeyadiv znahodilasya pid kerivnictvom sirijciv prichomu yak musulman tak i hristiyan a sirijski soldati voyuvali z vijskami vizantijskih imperatoriv Na zminu greckij derzhavnij movi prijshla arabska Odnak okremi elementi ellinistichnoyi spadshini zbereglisya oskilki arabi postupovo perejnyali kulturu socialnu organizaciyu i politichnu sistemu z yakimi voni zitknulisya v sirijskih mistah U VIII st regionalni religijni i dinastichni protirichchya prizveli do togo sho Damask a razom z nim i vsya Siriya vtratili svoye kolishnye znachennya Omeyadiv vitisnila dinastiya Abbasidiv yaka zrobila svoyeyu stoliceyu Bagdad Naselennya Siriyi skorotilosya a yiyi mista vtratili svij blisk i blagopoluchchya Protyagom nastupnih troh stolit za umov vidnosnogo zubozhinnya i politichnoyi nestabilnosti u regioni bagato sirijciv navernulisya do islamu U pobut uvijshla arabska mova hocha v deyakih viddalenih poselennyah prodovzhuvali rozmovlyati aramejskoyu Hristiyani poboyuyuchis za svoyu bezpeku cilimi obshinami pereselyalisya u gori Z pochatkom zanepadu dinastiyi Abbasidiv pivnichni kordoni Siriyi stali vrazlivishimi dlya napadiv vizantijciv U regioni vinikli dribni musulmanski i hristiyanski knyazivstva yaki zvertalisya za dopomogoyu to do Bagdada to do Konstantinopolya Procvitali rizni yeretichni sekti shiroko rozpovsyudivsya shiyizm yakij stav osnovoyu uchen alavitiv i druziv Z Yegiptu centru fatimidskih ismayilitiv Persiyi centru assasiniv i Mesopotamiyi pronikli tayemni vchennya yaki propoviduvali revolyucijni politichni socialni religijni i filosofski poglyadi Zagalna duhovna obstanovka v krayini spriyala tvorchosti poetiv i pismennikiv Pri shiyitskomu dvori Hamdanidiv u Halebi filosof al Farabi Farabi stvoriv traktati pro svitoglyad Platona i Aristotelya pisav knigi z medicini matematiki okultnih nauk i muziki Todi zh zhiv uporyadnik antologiyi arabomovnoyi poeziyi Knigi pisen yaku nazivali osnovopolozhnim dzherelom dlya vivchennya hudozhnoyi literaturi Najvidatnishimi predstavnikami sirijskoyi kulturi tiyeyi epohi buli poeti al Maarri ta al Mutanabbi Pershij stav osoblivo populyarnim za svoye Poslannya pro proshennya bagato chotirivirshiv z yakogo silno vplinulo na poeziyu Omara Hayama a ryad fahivciv vvazhaye sho pid vplivom cogo tvoru bula napisana i Bozhestvenna komediya Dante vvazhayut odnim z najstarishih ta najbilshih zamkiv v sviti Vtorgnennya tyurkiv seldzhukivVidrodzhennya Siriyi u H pochatku HI st bulo upovilneno zavoyuvannyam yiyi vnutrishnih rajoniv tyurkami seldzhukami yaki prijshli z Maloyi Aziyi i pivnichnoyi Mesopotamiyi Plemena sho vtorglisya v Siriyu vhodili do skladu velicheznoyi perskoyi derzhavi Seldzhukidiv ale nezabarom rozirvali svoyi vasalni stosunki z neyu i stvorili dvi samostijni derzhavi zi stolicyami v Damasku i Halebi Seldzhuki nikoli ne pronikali u pivdennu Siriyu yaka zalishalasya pid vladoyu takih miscevih praviteliv yak Tanukidi abo znahodilasya u vasalnij zalezhnosti vid yegipetskih Fatimidiv Naprikinci HI st vnaslidok vtorgnennya hrestonosciv iz Zahidnoyi Yevropi stalosya podalshe rozdroblennya i poslablennya Siriyi Hrestovi pohodiDiv takozh Hrestovi pohodi Pershi yevropejski licari visadilisya v Antiohiyi a potim i v inshih punktah na uzberezhzhi Seredzemnogo morya naprikinci HI st Do pochatku HII st na sirijskij teritoriyi bulo stvoreno chotiri derzhavi hrestonosciv Antiohijske knyazivstvo grafstvo Tripoli Yerusalimske korolivstvo i Edeske grafstvo Slidom za hristiyanami u region virushili seldzhuki Namisnik Mosula emir Maudud sporyadiv pohid u pivnichnu Siriyu i v 1111 r vzyav v oblogu Haleb Proti seldzhukiv vistupili miscevi tyurkski ta arabski lideri u tomu chisli pravitel Damaska yakij najnyav assasiniv dlya nabigiv na seldzhukiv Odnak pislya jogo smerti u 1128 r spivrobitnictvo mizh miskoyu vladoyu i assasinami pripinilosya i novij mosulskij emir Zengi negajno vtorgsya v pivnichni rajoni Siriyi i zajnyav Haleb Pislya cogo dinastiya Zengidiv za pidtrimki kurdskih kinnotnikiv najnyatih yak udarna sila pid privodom navisloyi zagrozi z boku hrestonosciv vstanovila kontrol nad usiyeyu Siriyeyu Odin z kurdskih polkovodciv Salah ad din Saladin yakij proslavivsya vijskovimi ekspediciyami v Yegipet u 1164 1167 i 1168 rokah pislya smerti Nur ad dina ibn Zengi u 1174 r stav na choli derzhavi Zengidiv i odnochasno vistupiv proti hrestonosciv i halifatu Abbasidiv v Iraku U 1187 r jogo vijska rozbili armiyu Yerusalimskogo korolivstva ale buli visnazheni 3 m hrestovim pohodom sho buv pislya cogo i yakij ocholili Richard I Filip II Avgust i Fridrih I Barbarossa Nastupniki Salah ad dina Ajyubidi zberegli kontrol nad vnutrishnimi rajonami Siriyi ale zmusheni buli vesti napoleglivu borotbu z seldzhuckim Konijskim sultanatom na pivnochi derzhavami hrestonosciv na zahodi i z riznimi tyurkskimi derzhavami sho isnuvali v rajoni Mosula i v zahidnij Persiyi na shodi U 1260 r derzhava Ajyubidiv yaka prijshla v zanepad zaznala nashestya mongoliv pid kerivnictvom Hulagu hana yakij zavolodiv Halebom i Damaskom ale buv zupinenij silami mamlyukiv na choli z sultanom Kutuzom u bitvi pid Ajn Dzhaluti na pivnochi Palestini Pravlinnya mamlyukivNezabarom Bejbars ubiv Kutuza i prijnyav titul sultana Mamlyukska dinastiya z 1250 r pravila Yegiptom i Siriyeyu U 1260 ti roki Bejbars zajnyav strategichno najbilsh vazhlivi ukripleni punkti ismayilitiv u gorah Siriyi Na pochatku 1290 h rokiv sultan al Ashraf Salah ad din Halil zahopiv ostanni forteci hrestonosciv na sirijskomu uzberezhzhi Seredzemnogo morya Vzhe protyagom pershogo storichchya pravlinnya mamlyukiv u Siriyi bulo stvoreno efektivnu administrativnu sistemu vidnovleno torgivlyu yak zi Shodom tak i z Zahodom Pochavsya pidjom remesel i silskogo gospodarstva Najbilshogo rozkvitu Siriya dosyagla koli neyu praviv Nasir Nasir ad din Muhammed 1310 1341 Ale vzhe pid chas pravlinnya jogo najblizhchih nastupnikiv vnaslidok chumi sho prokotilasya po Siriyi i posilennya torgovelnoyi konkurenciyi z boku derzhav Anatoliyi i Pivnichnoyi Afriki pochavsya zanepad derzhavi mamlyukiv sho vidkrilo shlyah tyurko mongolskomu polkovodcyu Timuru Tamerlanu do zahoplennya Haleba i Damaska Zahopivshi yih u 1401 r Timur pochav pereselyati remisnikiv z cih mist do svoyeyi stolici Samarkand Todi zh mamlyucki sultani u Kayiri zvernuli uvagu na Araviyu i zemli na beregah Chervonogo morya a pivnichna Siriya stala ob yektom zazihan Timuridiv osmaniv ta inshih tyurkiv Do kincya XV st supernictvo mizh mamlyukami osmanami j iranskimi Sefevidami pereroslo u spravzhnyu vijnu Skoristavshis borotboyu yaku mamlyuki zmusheni buli vesti proti portugalciv sho vlashtovuvali nabigi na teritoriyi yaki prilyagali do Chervonogo morya sultan Osmanskoyi imperiyi v 1516 r rozgromiv mamlyucku armiyu pid Mardzh Dabikoyu i bez velikih zusil pidkoriv Siriyu Osmanskij periodDokladnishe Osmanska Siriya Osmansko sirijskij odyag v 19 stolitti Protyagom nastupnih chotiroh stolit Siriya vhodila do skladu Osmanskoyi imperiyi i keruvannya neyu vidbuvalosya zi Stambula Pislya zavoyuvannya osmanami Siriya razom z Livanom i Palestinoyu bula rozdilena na 4 provinciyi pashalika z centrami v Tripoli Halebi Damasku v sklad ostannoyi vhodili vsi zemli na pivden vid Damaska do kordonu z Yegiptom i Sajde Piznishe bulo stvoreno she kilka provincij u tomu chisli Aka Na choli kozhnoyi provinciyi stoyav pasha sho pidkoryavsya bezposeredno stolichnij administraciyi Kozhnij pasha keruvav pidporyadkovanoyu jomu teritoriyeyu za dopomogoyu miscevih zagoniv kavaleriyi i kogorti civilnih i sudovih chinovnikiv sho koristuvalisya znachnoyu samostijnistyu Poryadok vstanovlenij v regioni spriyav vidrodzhennyu v XVI st torgivli ta virobnictva ale pislya 1600 r vnaslidok mizhusobnoyi borotbi periferijnoyi vladi centralnogo kaznachejstva v Stambuli i velikih torgovih budinkiv ekonomika postupovo zanepala Rozshirennya niderlandskoyi ta anglijskoyi torgivli v Seredzemnomor yi Pivdennij ta Pivdenno Shidnij Aziyi i v basejni Indijskogo okeanu priskorilo zanepad ekonomichnoyi aktivnosti Osmanskoyi imperiyi naprikinci XVII st U XVIII st Haleb i Bejrut peretvorilisya v golovni torgovelni centri Siriyi v kilkoh mistah buli stvoreni koloniyi yevropejskih kupciv bilsha chastina torgivli z Yevropoyu prohodila cherez yih ruki Dlya roboti sered miscevih hristiyan bagato pochalo pribuvati misioneriv osoblivo franciskanciv ta yezuyitiv Kontakti misioneriv z miscevoyu vladoyu prizveli do podalshogo rozsharuvannya sirijskogo suspilstva Skoristavshis situaciyeyu vplivovi miscevi klani podbali pro te shob stati nezalezhnimi vid centralnogo osmanskogo uryadu Aktivizuvalasya mizhusobna borotba i v rezultati odnogo z takih konfliktiv zaznala porazki sekta druziv yaka peremistilasya v girskij rajon na pivdennij shid vid Damaska sho otrimav nazvu gori Ed Druz Naprikinci XVII st znachna chastina pivdennoyi Siriyi opinilasya pid vladoyu akskogo pashi Ahmada al Dzhazzara yakij namagavsya modernizuvati administrativnu sistemu i spriyav rozvitku ekonomiki Do kincya XVII st yevropejski derzhavi pochali aktivno vtruchatisya u vnutrishni spravi Siriyi vstanovlyuyuchi svoyi sferi vplivu Tak francuzi pidtrimuvali maronitiv ta inshih sirijskih katolikiv rosiyani zayavili pro svoye pravo zahishati pravoslavnih a britanci zaproponuvali svoyu druzhbu druzam U 1798 1799 rr vijska napoleonivskoyi Franciyi ne zumivshi zahopiti Yegipet visadilisya na sirijskomu uzberezhzhi Al Dzhazzaru za dopomogoyu britanskogo flotu vdalosya zupiniti francuziv bilya Aki ta zmusiti Napoleona povernutisya u Franciyu Uspihi Siriyi v rozvitku materialnogo virobnictva i torgivli privernuli uvagu mogutnogo yegipetskogo pashi Muhammeda Ali armiya yakogo vtorglasya v krayinu voseni 1831 r Bulo vstanovleno centralizovane upravlinnya krayinoyu Prodovzhuvali rozvivatisya torgivlya ta silske gospodarstvo ale voni vzhe ne kontrolyuvalisya miscevoyu znattyu Osoblivo procvitala torgivlya z Yevropoyu Bagato torgovih operacij provodilosya cherez bejrutskij port Cherez import deshevih britanskih tkanin zanepali miscevi tekstilni remesla Haleba ta Damaska todi zh pidvishennya popitu na olivkovu oliyu bavovnu i shovk v yevropejskih derzhavah ta Yegipti zmicnilo poziciyi sirijskih torgovciv hristiyan Zitknennya v Anatoliyi mizh osmanskimi ta yegipetskimi vijskami sho rozmistilisya v Siriyi zmusili v 1839 r yevropejski derzhavi vtrutitisya i pidtrimati avtoritet Osmanskoyi imperiyi na Blizkomu Shodi Britanski ta osmanski agenti pidshtovhnuli druziv do povstannya proti yegipetskoyi armiyi Do togo zh ob yednanij anglo avstrijskij flot vstanoviv blokadu Bejruta sho primusilo voyenachalnika Ibragima pashu v 1840 r vivesti svoyi vijska z Siriyi Z vidnovlennyam vladi Osmanskogo sultana Siriya potrapila pid diyu anglo osmanskoyi torgovoyi konvenciyi 1838 r sho vidkrivala rinok dlya yevropejskih tovariv Yih potik zrujnuvav osnovni galuzi kustarno promislovogo virobnictva i zmusiv miskih torgovciv i znat krayini aktivno kupuvati silskogospodarski zemli Tendenciya do yih perehodu u volodinnya mistyan sho ne prozhivali v svoyih mayetkah posililasya pislya 1858 r koli v Osmanskij imperiyi buv uhvalenij novij zakon sho dozvolyav perevoditi gromadski zemli v selah v privatnu vlasnist za umovi splati bilshih podatkiv U ostannij chverti XIX st v obmin na poziki Osmanskij imperiyi francuzki kompaniyi otrimali chislenni koncesiyi v Siriyi Francuzi vkladali koshti v budivnictvo sirijskih portiv avtomobilnih dorig ta zaliznici V procesi spadu materialnogo virobnictva zrostali antihristiyanski i antiyevropejski nastroyi Yevropejske vtruchannya v politichne zhittya Siriyi posilyuvalosya Ce spriyalo zrostannyu nevdovolennya miscevoyi arabskoyi eliti osmanskim pravlinnyam U 1890 ti roki v Halebi Damasku ta Bejruti vinikli tovaristva sho vistupali za nezalezhnist Siriyi vid Osmanskoyi imperiyi Kilkist cih tovaristv znachno zbilshilasya na rubezhi XIX XX st Nacionalna samosvidomist arabiv osoblivo zagostrilasya z prihodom do vladi mladoturkiv pislya lipnevoyi burzhuaznoyi revolyuciyi 1908 r u Turechchini Koli stalo zrozumilim sho mladoturki budut zahishati nasampered interesi tyurkomovnogo naselennya kilka takih organizacij ocholili sirijci yaki vistupali za avtonomiyu arabskih provincij Persha svitova vijnaDiv takozh Arabske povstannya Na pochatku Pershoyi svitovoyi vijni verhovne komanduvannya osmanskih vijsk perekinulo arabski diviziyi 4 yi osmanskoyi armiyi v Gelibolu na berezi protoki Dardanelli Bagatoh kerivnikiv nacionalno vizvolnogo ruhu glava civilnoyi ta vijskovoyi administraciyi Siriyi Dzhemal pasha nakazav zaareshtuvati abo deportuvati Prote pidtrimka arabskih nacionalistiv na miscyah zrostala vnaslidok serjoznoyi krizi v usih galuzyah ekonomiki sho bula zumovlena pidvishennyam podatkiv na vijskovi potrebi i britanskoyu blokadoyu seredzemnomorskih portiv u period vijni Poshtovhom dlya podalshogo pidjomu ruhu stalo povstannya yake ocholiv v Araviyi zaruchivshis pidtrimkoyu anglijciv sherif Mekki Husejn ibn Ali yakij spodivavsya takim chinom stvoriti nezalezhne arabske korolivstvo Koli zh arabska armiya na choli z jogo sinom Fejsalom ibn Husejnom u zhovtni 1918 r vstupila v Damask yiyi zustrili yak vizvolitelku Misto bulo ogolosheno rezidenciyeyu nezalezhnogo uryadu vsiyeyi Siriyi Odnochasno v Bejruti bula stvorena vlasna arabska administraciya Na vidpovidalni posti v oboh mistah buli priznacheni vihidci z Siriyi sho otrimali dosvid administrativnoyi roboti v Osmanskij imperiyi ta Yegipti Obidvi administraciyi deleguvali svoyih predstavnikiv na Zagalnij sirijskij kongres v Damasku zibranij u lipni 1919 r de bula prijnyata rezolyuciya sho zaklikala do progoloshennya povnoyi nezalezhnosti Siriyi stvorennya konstitucijnoyi monarhiyi na choli z Fejsalom i zabezpechennya pravovogo zahistu menshinam Na pochatku 1920 r postalo Arabske Korolivstvo Siriya persha arabska derzhava stvorena v novitnij chas I hocha vona oficijno protrimalas menshe roku 8 bereznya 24 lipnya 1920 yiyi isnuvannya maye trivalij vpliv v arabskomu sviti j do sogodni U toj chas yak sirijski nacionalisti vistupali za avtonomiyu predstavniki Velikoyi Britaniyi i Franciyi vzyalisya za obgovorennya pitannya pro majbutnij derzhavnij ustrij Siriyi Domovlenosti mizh nimi znajshli vtilennya v rishennyah konferenciyi v San Remo u kvitni 1920 r vidpovidno do yakih uryad Fejsala v Damasku rozpuskavsya Franciya otrimuvala mandat Ligi nacij na upravlinnya Siriyeyu i Livanom a Velika Britaniya na upravlinnya Palestinoyu ta Transjordaniyeyu Zvistka pro rishennya konferenciyi v San Remo viklikala hvilyu oburennya v najbilshih sirijskih mistah a predstavniki nacionalnoyi burzhuaziyi zaproponuvali vidomomu pomishiku Hashimu al Atasi ocholiti vidverto antifrancuzkij uryad Fejsal sprobuvav stati poserednikom mizh voroguyuchimi nacionalistami ta francuzami viznavshi v lipni 1920 r mandat Ligi nacij ta vikoristovuyuchi novobranciv dlya pridushennya vistupiv u mistah Koli francuzki vijska zdijsnili pohid na Damask shob zahopiti vladu grupa dobrovolciv namagayuchis zupiniti yih nastup na stolicyu zajnyala oboronu v rajoni girskogo prohodu Mayisalun Do nih priyednavsya zagin vijskovogo ministra Yusufa Azme yakij odnak buv rozbitij a 25 lipnya francuzki vijska zajnyali Damask ta vstanovili kontrol nad usiyeyu Siriyeyu Fejsal buv vislanij za mezhi krayini U 1921 r anglijci ogolosili Fejsala korolem Iraku na yakogo voni takozh otrimali mandat a jogo starshogo brata Abdallaha ibn Husejna zrobili spochatku emirom a potim korolem shojno stvorenogo emiratu Transjordaniya Francuzkij mandatDokladnishe Francuzkij mandat u Siriyi i Livani Francuzkij mandata Karta kordonu mizh britanskoyu ta francuzkoyu teritoriyami Hristiyanskij maronitskij rajon u Girskomu Livani bulo rozshireno shlyahom priyednannya do nogo naselenih perevazhno musulmanami dolini Bekaa i mist Tripoli Bejrut Sajda i Sur Tir Inshu chastinu Siriyi bulo rozdileno na p yat pivavtonomnyh odinic Damask Haleb Latakiyu oblast prozhivannya alavitiv Dzhebel ed Druz oblast prozhivannya druziv z centrom u Es Suvejdi ta Aleksandrettu suchas Iskenderun peredanij Turechchini u 1939 Krim togo na krajnomu pivnichnomu shodi krayini na okolicyah Rakki ta Dejr ez Zora bulo vidileno okremij okrug yakim keruvali bezposeredno z centru Politichnimi spravami cih teritorij vidav verhovnij komisar Damaska yakij priznachav usih uryadovih i miscevih chinovnikiv i vidpovidav za rezhim nadzvichajnogo stanu zaprovadzhenogo u 1920 Umovi mandata vidkrivali sirijskij rinok dlya vilnogo dostupu na nogo vsih derzhav chleniv Ligi nacij U rezultati krayinu napovnili zamorski tovari Osoblivo negativnu rol import zigrav dlya sirijskoyi tekstilnoyi promislovosti za period mizh 1913 i 1926 chiselnist tkachiv u Halebi skorotilasya napolovinu a kilkist diyuchih tkackih verstativ na 2 3 Cherez bezrobittya sho dosyagalo v mistah majzhe 25 i priplivu velikoyi kilkosti virmenskih bizhenciv iz Turechchini yaki shukali navit nizkooplachuvanu robotu stalosya padinnya rivnya zarobitnoyi plati U 1925 druzi z Dzhebel ed Druza vchinili zakolot proti francuziv U zhovtni lideri nacionalnogo ruhu organizuvali povstannya u Halebi j Damasku yaki pislya dvoh dniv artilerijskih obstriliv Damaska buli pridusheni vnaslidok yakih zaginulo blizko 5 tis sirijciv U 1926 1927 v Halebi j Homsi pochalisya stihijni strajki yaki nezabarom perekinulisya i na Damask Populyarnistyu stala koristuvatisya partiya sirijskih nacionalistiv Ash Shabad Narod yaka nezabarom vstanovila kontrol nad Ustanovchimi zborami sklikanimi administraciyeyu u 1925 shob utihomiriti hvilyu nevdovolennya Nastupnik partiyi Ash Shabad Nacionalnij blok organizaciya Kutla Vataniya yakij peremig na viborah do Ustanovchih zboriv u kvitni 1928 visunuv proekt konstituciyi krayini sho peredbachav reintegraciyu Siriyi i ne zalishiv u nomu miscya dlya kolonialnoyi vladi Nezabarom francuzkij verhovnij komisar rozpustiv Ustanovchi zbori v 1930 bulo vvedeno v diyu novu konstituciyu yaka pidtverdzhuvala kontrol Franciyi nad krayinoyu ale peredbachala nayavnist vibornogo prezidenta i odnopalatnogo parlamentu U 1935 vlada shvalila novij zakon pro pracyu sho obmezhuvav perelik profesij predstavnikam yakih dozvolyalos ob yednuvatisya v profspilki i postaviv robochi sindikati pid zhorstkij kontrol derzhavi U 1936 profspilki Damaska ob yednalisya v yedinij tred yunion a cherez dva roki u Damasku Halebi i Homsi utvorili Zagalnu federaciyu robitnichih profspilok Vistupi robitnichih organizacij stvorili umovi dlya prijnyattya Nacionalnim blokom u sichni 1936 Nacionalnogo paktu v yakomu znovu porushuvalos pitannya pro progoloshennya nezalezhnosti Siriyi ta pidgotovku proektu novoyi konstituciyi Opublikuvannya cogo pakta zbiglosya z 50 dennim zagalnim strajkom sho paralizuvav diyalnist rinkiv shkil komunalnih sluzhb i fabrik po vsij krayini Francuzka vlada marno namagalisya pridushiti strajk V rezultati u verhovnogo komisara ne zalishilosya viboru i vin rozpochav peregovori z Nacionalnim blokom Za pidsumkami peregovoriv bulo pidgotovleno dogovir vidpovidno do yakogo de yure viznavalas nezalezhnist Siriyi i sklikavsya novij parlament ale odnochasno pidtverdzhuvalisya j shiroki prava francuziv u vijskovij i ekonomichnij galuzyah Na parlamentskih viborah u listopadi 1936 peremig Nacionalnij blok U grudni 1936 novij parlament obrav prezidentom krayini Hashima al Atasi Pridushennya povstannya arabiv u Palestini v kvitni 1936 rozkololo nacionalistiv i pravlyachu koaliciyu Nevdovolennya pomirnoyu poziciyeyu Nacionalnogo bloku z palestinskogo pitannya prizvelo zreshtoyu do vidchuzhennya panarabskogo krila centrom aktivnosti yakogo buv Haleb Skoristavshis ciyeyu obstavinoyu francuzi znovu vveli v Damasku nadzvichajnij stan i u 1939 verhovnij komisar prizupiniv diyu konstituciyi rozpustiv parlament i areshtuvav najbilsh aktivnih lideriv nacionalnogo i robitnichogo ruhu Na znak protestu prezident krayini 7 lipnya 1939 pishov u vidstavku buv rozpushenij parlament vidmineno konstituciyu i dlya upravlinnya vnutrishnimi spravami bulo stvoreno Radu direktoriv Inavguraciya prezidenta 1936 rokuDruga svitova vijna j progoloshennya nezalezhnostiPrezident Pislya kapitulyaciyi Franciyi u 1940 v Siriyi pochalisya pereboyi z hlibom cukrom i benzinom U lyutomu 1941 Nacionalnij blok na choli yakogo stav Shukri Kuatli organizuvav strajk u Damasku yakij nezabarom poshirivsya na Haleb Hamu Homs i Dejr ez Zor Strajk prodovzhuvavsya protyagom dvoh misyaciv sho zmusilo verhovnogo komisara uryadu Vishi u Franciyi rozpustit ranishe priznachenu Radu direktoriv Zamist neyi bulo sformovano Komitet na choli z pomirkovanim nacionalistom Haledom al Azemom yakij praviv Siriyeyu do oseni 1941 koli vijska Velikoyi Britaniyi i Vilnoyi Franciyi zajnyali krayinu i vidnovili diyu konstituciyi Mizh Shukri Kuatli administraciyeyu Vilnoyi Franciyi i britanskimi predstavnikami bulo shvaleno ugodu vidpovidno do yakoyi u lipni 1943 v krayini bulo provedeno novi parlamentski vibori Na nih znovu peremig Nacionalnij blok peretvorenij u Nacionalnij patriotichnij soyuz yakij zavoyuvav perevazhnu bilshist misc u parlamenti U skladi novogo uryadu opinilisya vidni diyachi nacionalno vizvolnogo ruhu iz Damaska Haleba i Homsa ale pri comu za bortom zalishilisya predstavniki Hami alaviti i druzi Yak naslidok vidbulasya konsolidaciya opozicijnih uryadu sil navkolo lideriv Hami i girskih teritorij na zahodi j pivdni krayini U parlament buv obranij Akram Haurani poslidovnij protivnik pomishickoyi verhivki yaka dominuvala u kerivnictvi Nacionalnogo patriotichnogo soyuzu Tim chasom separatisti z alavitskih i druzkih rajoniv vistupili za nadannya yim avtonomiyi Rizni islamistski organizaciyi pochali agitacijnu robotu sered nebagatih remisnikiv i dribnih torgovciv u mistah pivnochi j sered zhiteliv najbidnishih damaskskih kvartaliv de oselilisya migranti selyani z sil Socialisti na choli z Mishelem Aflyakom vimagali zabezpechiti ekonomichnu bezpeku robitnikiv Damaska j zbidnilih dribnih vlasnikiv zahidnih i pivdennih rajoniv krayini Sposterigalos takozh poslablennya pozicij kolishnih sirijskih lideriv vnaslidok zhorstkoyi politiki francuziv po vidnoshennyu do svoyih politichnih protivnikiv i rozrivu pislya 1944 torgovelnih i finansovih zv yazkiv Damaska z Bejrutom i Hajfoyu vnaslidok stvorennya avtonomnih derzhav u Livani j Palestini Nominalno Siriya stala nezalezhnoyu derzhavoyu u 1945 koli bulo ogolosheno pro stvorennya nacionalnoyi armiyi Krayina vstupila do OON a takozh vzyala uchast u stvorenni Ligi arabskih derzhav pershoyi regionalnoyi organizaciyi arabskih krayin Odnak povnoyi nezalezhnosti bulo dosyagnuto lishe pislya ostatochnogo vivedennya francuzkih i anglijskih vijsk 17 kvitnya 1946 Cya data stala nacionalnim svyatom Siriyi Dnem evakuaciyi Krah parlamentskoyi formi pravlinnyaZ vivedennyam ostannih pidrozdiliv francuzkih vijsk iz Siriyi yednist sho isnuvala sered lideriv nacionalnogo ruhu bulo porusheno i z yavilisya chotiri sili yaki pochali borotbu za vladu v krayini Veliki zemlevlasniki i bagati torgovci yaki nazhivalisya na nestachi zerna i promislovih tovariv u voyennij chas kontrolyuvali Nacionalnu partiyu i parlament Nezalezhni dribni tovarovirobniki zoseredzheni v alavitskih i druzkih rajonah a takozh bidni ta bezzemelni selyani centralnih rivnin kritikuvali korupciyu i kumivstvo sho panuvali sered kolishnih lideriv i vistupali za realizaciyu politichnih ta ekonomichnih reform Na pochatku 1947 selyanskij ruh ocholyuvanij Akramom Haurani iniciyuvav kampaniyu shodo zmini zakonu pro vibori do parlamentu U vidpovid Kuatli prezident krayini z serpnya 1943 zaprovadiv nadzvichajnij stan i obmezhiv diyalnist Arabskoyi socialistichnoyi partiyi Haurani ta panarabskoyi Partiyi arabskogo vidrodzhennya yakoyu keruvali Mishel Aflyak i Salyah Bitar Ce zabezpechilo peremogu kandidativ Nacionalnoyi partiyi na parlamentskih viborah u lipni 1947 i pereobrannya Kuatli prezidentom Z 1948 pochalosya podribnyuvannya Nacionalnoyi partiyi za regionalnim principom Damask i Haleb Obidvi frakciyi pochali shukati prihilnist velikih zemlevlasnikiv yake moglo dodati golosi silskogo elektoratu Politichna borotba navkolo zusil uryadu z vnesennya takih popravok do Konstituciyi yaki d dali ziogu Prezidentu Kuatli zalishitisya na drugij termin zashkodila Siriyi protistoyati eskalaciyi gromadyanskoyi vijni u Palestini Pislya progoloshennya Derzhavi Izrayil u travni 1948 sirijska brigada vtorglasya u Pivnichnu Galileyu stavshi yedinim arabskim vijskovim z yednannyam yakomu vdalosya prosunutisya vpered pid chas pershoyi arabsko izrayilskoyi vijni Odnak vidrazu pislya pripinennya vognyu u parlamenti na adresu vikonavchoyi vladi buli visuneni zvinuvachennya u nekompetentnosti ta nezakonnomu prisvoyenni koshtiv Naprikinci listopada strajk uchniv shkil i studentiv universitetu pereris u masovi bezporyadki Uryad buv zmushenij piti u vidstavku a nachalnik generalnogo shtabu polkovnik Husni az Zayim nakazav vijskam vidnoviti poryadok U krayini bulo zaprovadzheno nadzvichajnij stan Pislya zdobuttya Siriyeyu nezalezhnosti stvorennya vlasnih ozbroyenih zagoniv stalo zasobom polipshennya ekonomichnogo ta socialnogo stanovisha predstavnikiv riznih menshin osoblivo alavitiv i druziv yaki pochinayuchi z 1946 aktivno vstupali do vijskovoyi akademiyi u Homsi Molodi vipuskniki akademiyi postupovo stavali bilsh neterplyachimi do staroyi eliti vid yakoyi yih viddilyali stanove pohodzhennya i regionalna prinalezhnist Zrostayuche nevdovolennya v lavah armiyi pidshtovhnulo vishe komanduvannya bagato predstavnikiv yakogo buli mistyanami sunnitami vistupiti na pidtrimku socialnih peretvoren i solidarizuvatisya z liderami nacionalnogo ruhu u susidnih arabskih derzhavah Vzimku 1948 1949 na hvili nevdovolennya naselennya i deputativ parlamentu vijskovoyu porazkoyu u Palestini grupa vishih oficeriv na choli z az Zayimoyu skinula zakonno obranij uryad Prijshovshi do vladi u berezni 1949 az Zayim vidminiv konstituciyu 1930 zaboroniv diyalnist politichnih partij i pochav praviti za dopomogoyu ukaziv U chervni vin progolosiv sebe prezidentom ale vzhe v seredini serpnya buv ubitij svoyimi protivnikami u zbrojnih silah pid chas povtornogo voyennogo perevorotu Kerivnik perevorotu polkovnik Sami Hinauyi ogolosiv pro vidnovlennya civilnogo rezhimu i provedennya viboriv do Narodnoyi radi yakij treba bulo stvoriti novu konstituciyu Na cih viborah na yaki vpershe buli dopusheni zhinki parlamentska bilshist otrimala Halebske viddilennya Nacionalnoyi partiyi sho nazivalo sebe Narodnoyu partiyeyu na chest organizaciyi yaka diyala na pivnochi Siriyi u 1920 h rokah Yiyi deputati bagato z yakih mali tisni torgovelni ta finansovi zv yazki z pivnichnimi oblastyami Iraku vistupili za politichnij soyuz z ciyeyu krayinoyu Odnak protivniki soyuzu zokrema Haurani ta vishi armijski chini blokuvali normalnu robotu novoobranogo parlamentu protyagom dvoh ostannih misyaciv 1949 U rezultati 19 grudnya molodi oficeri na choli z polkovnikom Adibom Shishekli u sprobi znajti vihid iz situaciyi sho sklalasya zmistili Hinauyi Shishekli vidnoviv diyalnist parlamentu i zvernuvsya do nogo z prohannyam prodovzhiti robotu nad proektom konstituciyi Nova konstituciya oprilyudnena 5 veresnya 1950 progoloshuvala parlamentsku formu pravlinnya deklaruvala shiroki gromadyanski prava i provedennya socialno ekonomichnih reform Odnak Shishekli ta jogo soratniki yaki stoyali za kabinetnoyu chehardoyu 1950 1951 vdalisya do zhorstkih zahodiv u sprobi vzyati pid svij kontrol profspilki i selyanskij ruh yaki vidrodzhuvalisya U listopadi 1951 voni rozpustili parlament i pripinili diyu konstituciyi Protyagom shistoh misyaciv kerivnictvo krayinoyu zdijsnyuvalosya vijskovimi za vidsutnosti uryadu U kvitni 1952 buli zaboroneni politichni partiyi U 1953 Shishekli oprilyudniv novu konstituciyu i stav prezidentom pislya referendumu Vijskovo civilna koaliciya yaka prijshla do vladi v lyutomu 1954 visunula na post prem yer ministra Sabri al Asali uryad yakogo povernuv chinnist konstituciyi 1950 i dozvoliv diyalnist politichnih partij U veresni 1954 buli provedeni vibori do parlamentu v yakomu znachnu chastinu mandativ zdobula Partiya arabskogo socialistichnogo vidrodzhennya sho utvorilasya vnaslidok ob yednannya Arabskoyi socialistichnoyi partiyi Haurani ta Partiyi arabskogo vidrodzhennya Aflyaka i Bitara Odnak livi sili ne zmogli domovitisya pro stvorennya na koalicijnij osnovi uryadu yakij zreshtoyu sformuvav Faris al Huri U lyutomu 1955 Faris al Huri na postu prem yer ministra zminiv lider Nacionalnoyi partiyi Sabri al Asali Uryad negajno ogolosiv pro provedennya shirokih reform u promislovosti ta agrarnomu sektori Nalyakani takoyu perspektivoyu a takozh vimogami podalshih kardinalnih peretvoren sho lunali z boku Baas i komunistiv konservatori u parlamenti blokuvali zaproponovanij zakon pro prava silskogospodarskih robitnikiv i pochali kampaniyu na korist kolishnogo prezidenta Kuatli yakij nezabarom povernuvsya do krayini z Yegiptu de perebuvav u vignanni Na viborah u serpni 1955 prezidentom krayini za pidtrimki Saudivskoyi Araviyi buv obranij Kuatli Na pochatku 1950 h rokiv vnaslidok blizkoshidnoyi politiki sho provoditsya SShA Siriya bula vtyagnuta u holodnu vijnu U 1955 krayina priyednalasya do Yegiptu v jogo borotbi proti stvorenogo Turechchinoyu Irakom i Pakistanom pid pokrovitelstvom SShA i Velikoyi Britaniyi Bagdadskogo paktu piznishe za Organizaciyu Centralnogo Dogovoru SENTO U grudni Siriya stala drugoyu uslid za Yegiptom derzhavoyu arabskogo svitu yaka pidpisala iz SRSR ugodu pro postavki vijskovoyi tehniki U 1955 1956 Siriya dosyagla domovlenosti z Yegiptom pro ob yednannya vijskovogo komanduvannya i stvorennya zagalnoyi Vijskovoyi radi Suecka kriza 1956 sho prizvela do spilnogo britansko francuzko izrayilskogo vtorgnennya v Yegipet she bilshe zmicniv dvostoronni zv yazki Tisni zv yazki krayini z Yegiptom razom zi sprobami SShA ta Iraku pidirvati poziciyi yiyi kerivnictva zmicnili vpliv nachalnika sirijskoyi vijskovoyi rozvidki polkovnika Abd al Hamida Saradzha Jogo agenti 1956 rozkrili retelno pidgotovlenu zmovu za yakoyu stoyali specsluzhbi Bagdada Nebezpeka stanovisha stala ochevidnoyu u serpni 1956 koli irakska zbroya bula tayemno perekinena v gori Ed Druz U grudni 47 vidatnih chleniv Narodnoyi partiyi yaki mali tisni zv yazki z irakskimi torgovcyami postali pered vijskovim tribunalom po zvinuvachennyu u zradi Prem yer ministr al Asali viviv z kabinetu predstavnikiv Narodnoyi partiyi zaminivshi yih antiamerikanski nastroyenimi nezalezhnimi politikami SShA sprobuvali destabilizuvati diyalnist novogo uryadu zaproponuvavshi amerikansku pshenicyu na tradicijnih sirijskih rinkah u Greciyi ta Italiyi Ce prizvelo do posilennya narodnoyi pidtrimki partiyi Baas yaka zvinuvatila SShA u vtruchanni u vnutrishni spravi Siriyi Tim chasom rozkrittya amerikanskih planiv povalennya Kuatli i zahoplennya vladi prozahidnoyu vijskovoyu huntoyu zmusilo Saradzha i nachalnika generalnogo shtabu zdijsniti vizit do Kayira z metoyu obgovorennya mozhlivoyi dopomogi z boku Yegiptu Naprikinci 1957 politichni igri proamerikanskih proegipetskih i prosirijskih diyachiv prizveli do vidstrochki municipalnih viboriv U sichni 1958 nachalnik generalnogo shtabu Afif al Bizri zdijsniv tayemnu poyizdku do Yegiptu zvernuvshis do Abdelya Nasera z propoziciyeyu negajno ob yednati Siriyu ta Yegipet v yedinu derzhavu U lyutomu Kuatli viletiv do Kayira de bulo ogolosheno pro stvorennya Ob yednanoyi Arabskoyi Respubliki OAR Soyuz z YegiptomSirijci z entuziazmom uhvalili stvorennya OAR na referendumi 21 lyutogo 1958 Bulo prijnyato Timchasovu konstituciyu soyuznoyi derzhavi sho peredbachala nayavnist yedinogo prezidenta i uryadu a takozh isnuvannya okremih Vikonavchih rad dlya dvoh rajoniv OAR Pivnichnogo Sirijskogo i Pivdennogo Yegipetskogo U 1959 yegipetsku partiyu Nacionalnij soyuz bulo ogolosheno yedinoyu legalnoyu politichnoyu partiyeyu OAR Saradzh stav ministrom vnutrishnih sprav i kerivnikom usih sirijskih specsluzhb Pragnennya yegiptyan unifikuvati ekonomichnij ustrij oboh krayin sprovokuvalo povsyudne zrostannya nevdovolennya v Siriyi U Kayiri vvazhali za mozhlive mehanichne rozpovsyudzhennya na Siriyu program rozvitku rozroblenih dlya dolini Nila Koli v Siriyi vlitku 1961 rozpochalisya nacionalizaciya i pererozpodil vlasnosti sirijski dribni i seredni miski torgovci vistupili za vihid zi skladu OAR Proti socialistichnih novovveden vistupila navit liva Baas motivuyuchi svoyu poziciyu bazhannyam pom yakshiti kritiku procesu ob yednannya dvoh derzhav i posilayuchis na te sho ci zahodi privedut shvidshe do posilennya centralizovanogo kontrolyu nad ekonomikoyu nizh do dosyagnennya socialnoyi spravedlivosti Shiroka opoziciya ob yednannya i poslablennya proyegipetskih sil u Siriyi pislya perevedennya Saradzha na robotu v Kayir dopomogli koaliciyi gromadskih politikiv i vijskovih dobitisya vihodu krayini zi skladu OAR u veresni 1961 28 veresnya 1961 vijskove komanduvannya Siriyi zrobilo derzhavnij perevorot i ogolosilo pro vihid Siriyi z Ob yednanoyi Arabskoyi Respubliki Parlamentske mizhcaryuvannyaZ kincya 1961 do pochatku 1963 na sirijskij politichnij sceni diyali tri partijni koaliciyi Socialisti na choli z Haurani i Haledom al Azemom vistupali za zberezhennya derzhavnogo kontrolyu nad vazhkoyu promislovistyu i bilsh shirokoyu uchastyu gromadyan u politichnomu zhitti Veliki pomishiki bagati torgovci i finansisti zaklikali do vidnovlennya privatnih pidpriyemstv i politichnogo ustroyu sho isnuvav u 1950 ti roki Pomirni vklyuchayuchi krilo Baas sho ocholyuvalosya Aflyakom ratuvali za zberezhennya politichnoyi i ekonomichnoyi sistemi periodu OAR Sirijski politichni partiyi sho funkcionuvali do 1958 buli znisheni yegipetskimi specsluzhbami a stari Nacionalna i Narodna partiyi bilshe ne koristuvalisya pidtrimkoyu naselennya U toj zhe chas naseristi prodovzhuvali obijmati vishi posti v profspilkah i centralnomu derzhavnomu aparati Za takih umov lideri prihilnikiv roz yednannya spochatku ne zmogli visunuti kandidaturu na post golovi novogo sirijskogo kabinetu ministriv Zreshtoyu formuvannya uryadu do yakogo vvijshli kolishni chleni Nacionalnoyi i Narodnoyi partij bulo dorucheno Maamunu Kuzbari yakij ranishe obijmav post generalnogo sekretarya Nacionalnogo soyuzu Damasku Cya koaliciya ne otrimala pidtrimki osnovnih politichnih sil krayini ale cherez rozkol u stani livih Nacionalna i Narodna partiyi zumili zavoyuvati bilshist u parlamenti na viborah u grudni 1961 Novij uryad Maarufa ad Davalibi za pidtrimki verhivki armiyi rozpochav proces denacionalizaciyi i zaohochuvav stvorennya privatnih pidpriyemstv Bulo skasovano prijnyati v OAR rishennya za yakimi provodilasya ekspropriaciya britanskoyi francuzkoyi i belgijskoyi vlasnosti pererobleno zakon OAR pro zemelnu reformu Proti cih zmin vistupili selyani i dribni silski tovarovirobniki z okolichnih muhafaz Yih pidtrimali molodi oficeri sho rozdilyali baasistski principi grupa yakih na choli z neshodavnimi prihilnikami roz yednannya Siriyi i Yegiptu v berezni 1962 areshtuvala osnovnu chastinu chleniv parlamentu i sprobuvala primusiti yih prodovzhiti reformi Oficeri naseristi z garnizoniv Homsa zrobili sprobu zdijsniti kontrperevorot ale zaznali porazki U kvitni komanduyuchij sirijskoyu armiyeyu general major Abdel Kerim ad Din zizvav u Homsi naradu vishogo komandnogo skladu na yakij bulo virisheno vidaliti iz zbrojnih sil livih socialistiv i vidnoviti gromadske pravlinnya Odnochasno bulo rozpusheno parlament Abdel Kerim ad Dina bulo priznacheno ministrom oboroni U veresni Verhovne vijskove komanduvannya vidnovilo parlament i priznachilo prem yer ministrom Haleda al Azema Yim bulo sformovano uryad sho skladavsya z predstavnikiv usih partij i ugrupuvan za vinyatkom tih yaki vistupali za vozz yednannya z Yegiptom Pri comu Haled al Azem tverdo vislovivsya proti podalshoyi uchasti vijskovih u politichnomu zhitti krayini Obstanovka sho sklalasya yaku posilili protesti naselennya inicijovani naseristami ta islamistami sho nabirali silu v sichni 1963 v Damasku i geografichnij oblasti Hauran do pivdennogo zahodu vid stolici sprovokuvali novij vijskovij perevorot u berezni 1963 t n revolyuciyu 8 bereznya Baasistskij rezhimHafez al Asad vitaye Richarda Niksona v aeroporti Damaska 1974 roku Perevorot u Siriyi organizuvav Vijskovij komitet partiyi Baas yakij oficijno ne vvazhavsya chastinoyu partijnoyi organizaciyi ale rozdilyav cili yiyi kerivnictva U pershi misyaci pislya prihodu do vladi lideri bereznevogo perevorotu nacionalizuvali banki i strahovi kompaniyi i rozpochali novu agrarnu reformu obmezhivshi rozmir privatnih zemlevolodin Prem yer ministr Salyah Bitar zayaviv sho privatna vlasnist zberezhetsya v efektivnomu sektori promislovosti Odnak u travni 1964 radikali z provincijnih partijnih organizacij nacionalizuvali nizku velikih promislovih firm u Halebi i Homsi i zaprovadili tam sistemu samovryaduvannya Do lita voni perekonali uryad dozvoliti stvorennya zagalnonacionalnih profspilkovih ob yednan i uhvaliti novij zakon pro pracyu vidpovidno do yakogo zrostala rol derzhavi v zahisti prav trudyashih Voseni bulo zasnovano Zagalnu federaciyu selyan a v seredini grudnya uryad uhvaliv rishennya pro te sho vsi majbutni dohodi vid vidobutku nafti v Siriyi mayut zalishatisya v rukah u derzhavi Ci zahodi stvorili osnovu dlya radikalnogo peretvorennya ekonomiki v 1965 U sichni bulo prijnyato Ramadanskij socialistichnij dekret sho postaviv pid kontrol derzhavi vsi najbilsh znachni sirijski pidpriyemstva Protyagom nastupnih shesti misyaciv bulo realizovano programu podalshoyi nacionalizaciyi U hodi yiyi ostatochno porvalisya zv yazki mizh profspilkami i selyanami yaki stanovili oporu partiyi Baas i remisnikami i torgovcyami velikih i dribnih mist yaki pochali vidstupati vid progoloshenih partiyeyu nacionalistichnih principiv Napruzheni vidnosini mizh cimi dvoma kategoriyami naselennya vililisya v zavorushennya i demonstraciyi sho ohopili mista vesnoyu i litom 1965 Tim samim bulo vstanovleno pochatok borotbi mizh pomirnimi baasistskimi diyachami pov yazanimi z ministrom vnutrishnih sprav Aminom Hafezom i liderami livih baasistiv na choli z generalom Salahom Dzhadidom za viznachennya majbutnogo kursu baasistskoyi revolyuciyi Amin Hafez sho ocholiv uryad u seredini 1964 zvernuvsya za pidtrimkoyu do zagalnoarabskogo kerivnictva partiyi U svoyu chergu Salah Dzhadid posiliv svoyi poziciyi v regionalnomu sirijskomu kerivnictvi priznachivshi spodvizhnikiv na strategichno vazhlivih postah u sirijskij armiyi Naprikinci lyutogo 1966 prihilnikam Dzhadida do chisla yakih vhodiv i komanduyuchij vijskovo povitryanimi silami general Hafez al Asad vdalosya ostatochno usunuti z vladnih struktur Amina Hafeza i jogo prihilnikiv Novij uryad rozpochav stvorennya derzhavnih kooperativiv shvaliv zahodi shodo zoseredzhennya optovoyi torgivli v gromadskomu sektori a v 1968 vviv sistemu centralizovanogo planuvannya Novij rezhim pishov na soyuz z Sirijskoyu komunistichnoyu partiyeyu i do skladu uryadu bulo vklyucheno vidnih komunistiv Proti takogo kursu vistupili v provincijnih mistah predstavniki serednih shariv yakih zmusili pidkoritisya partijnim direktivam pid naglyadom narodnoyi miliciyi sho chiselno rozrostalasya Navesni 1967 rozpochalisya antibaasistski vistupi sprovokovani redakcijnoyu statteyu v armijskomu tizhneviku yaku bulo sprijnyato shirokoyu gromadskistyu yak ateyistichnu U vidpovid pravlyachij rezhim proviv mobilizaciyu svoyih ozbroyenih prihilnikiv u ryadah robochoyi miliciyi a takozh chastin palestinskih partizan sho bazuvalisya v Siriyi z 1964 yaka pragnula znovu zaluchiti arabskij svit u vizvolnu borotbu Spiral militarizaciyi sho rozkruchuvalasya dopomogla vtyagnuti Siriyi v Shestidennu vijnu z Izrayilem u chervni 1967 Udari izrayilskoyi aviaciyi po velikih sirijskih pidpriyemstvah i naftopererobnomu kompleksi v Homsi zavdali velicheznoyi shkodi ekonomici krayini a okupaciya Izrayilem Golanskih visot na pivdni Siriyi serjozno pidirvala reputaciyu kabinetu ministriv Dzhadida Nespromozhnist uryadu zabezpechiti vidnovlennya narodnogo gospodarstva v pislyavoyennij period sprovokuvala novu hvilyu antiuryadovih akcij sho prokotilasya po mistah krayini v 1968 i 1969 Na choli cih vistupiv stoyala vojovnicha islamistska organizaciya sho ocholyuvalasya Marvanom Hadidom z Hami Odnochasno narostav rozkol i vseredini pravlyachoyi verhivki Radikali yaki grupuvalisya navkolo Dzhadida stavili zavdannya posilennya derzhavnogo vplivu na ekonomiku i proponuvali pidporyadkuvati vijskovih civilnomu krilu Baas Pragmatiki sho ob yednalisya navkolo ministra oboroni generala Hafeza Asada pragnuli stvoriti umovi dlya rozvitku privatnogo pidpriyemnictva i zberegti avtonomiyu armiyi do pochatku 1970 yim vdalosya dobitisya prijnyattya postanov pro subsiduvannya privatnih pidpriyemstv i pom yakshennya obmezhen na import ryadu tovariv Ci zahodi spriyali ekonomichnomu pidjomu krayini i stvorili peredumovi dlya derzhavnogo perevorotu v listopadi 1970 vnaslidok yakogo do vladi prijshlo vijskove krilo Baas na choli z Hafezom Asadom Nove kerivnictvo viddalo perevagu strategiyi rozvitku sho peredbachala derzhavne finansuvannya j kontrol za diyalnistyu velikih kapitalomistkih pidpriyemstv i odnochasno pidtrimku torgivli j investicijnogo procesu v privatnomu sektori osoblivo v budivnictvi j silskomu gospodarstvi Uryad Asada rozrobiv p yatirichnij plan pidjomu ekonomiki Zhovtneva vijna z Izrayilem u 1973 roci pid chas yakoyi Yegipet i Siriya zdijsnili skoordinovanij nastup na Sinajskij pivostriv i Golanski visoti hocha j bula dorogoyu akciyeyu prodemonstruvala sho sirijski zbrojni sili znachno zmicnili porivnyano z 1967 r U 1974 roci Izrayil viviv vijska z ryadu rajoniv Golanskih visot vklyuchayuchi misto El Kunejtra Privatni firmi sho z yavilisya v Siriyi na pochatku 1970 h rokiv vigrali vid pidvishennya cin na naftu sho prineslo procvitannya arabskim naftovidobuvnim derzhavam pislya 1973 roku a takozh vid rozshirennya zv yazkiv z livanskimi bankami j pidpriyemstvami legkoyi promislovosti Sirijski pidpriyemci tisno pov yazani z Livanom i naftovidobuvnimi krayinami Perskoyi zatoki otrimali vigodu vid vtruchannya Asada v gromadyansku vijnu v Livani pislya 1976 roku j vid zmicnennya diplomatichnih kontaktiv z bagatimi Saudivskoyu Araviyeyu j Kuvejtom yaki nadali shedru ekonomichnu dopomogu Siriyi naprikinci 1970 h rokiv Odnak vikoristannya vishimi sirijskimi chinovnikami kazennih koshtiv dlya pidtrimki pribichnikiv rezhimu a takozh rozmir pributku yakij otrimuvali pidpriyemci vid zv yazkiv z derzhavnimi kompaniyami sprovokuvali obvinuvachennya pravlyachoyi verhivki v korupciyi Ci obvinuvachennya razom z konkurenciyeyu derzhavnih pidpriyemstv i privatnih firm nadali poshtovhu aktivizaciyi islamistskogo ruhu naprikinci 1970 h rokiv Na pochatku 1976 roku chleni kilkoh samostijnih islamistskih techij pochali kampaniyu spryamovanu proti pravlyachogo rezhimu U 1977 1978 rr voni organizuvali seriyu napadiv na uryadovi ob yekti i vbivstva vidomih derzhavnih i partijnih diyachiv Dokladnishe Islamske povstannya u Siriyi Navesni 1980 roku v Halebi Hami j Homsi vidbulisya serjozni zitknennya mizh uryadovimi vijskami j buntivnikami Pislya cogo centralna vlada vistupila z ryadom primirlivih zhestiv ale vzhe v lipni ogolosila chlenstvo v organizaciyi Brati musulmani kriminalnim zlochinom Grupa vplivovih religijnih diyachiv zibrala v listopadi lideriv vojovnichih islamistskih organizacij dlya stvorennya Islamskogo frontu z metoyu koordinaciyi diyalnosti opoziciyi baasistskim lideram U vidpovid na kinutij viklik rezhim pochav zmicnyuvati svoyi poziciyi posilyuyuchi suspilnij sektor ekonomiki Uryad pidvishiv zarobitnu platu na derzhavnih pidpriyemstvah zalezhnist yakih vid Damaska zgidno z prijnyatimi oficijnimi postanovami zmenshuvalasya a vidpovidalnist pered miscevoyu administraciyeyu pidvishuvalasya Privatni kompaniyi zajnyati v obrobnij promislovosti buli opodatkovani pidvishenim podatkom Bulo vzhito nizku zahodiv osoblivo v pivnichnih i centralnih muhafazah sho buli spryamovani na te shob povernuti potik sirovini vid dribnih privatnih firm do derzhavnih pidpriyemstv U 1981 roci uryad zobov yazav komersantiv importeriv otrimuvati licenziyi na pravo vvezennya tovariv z za kordonu v ministerstvi torgivli ta zvertatisya za neobhidnimi kreditami viklyuchno v derzhavni banki Torgovciv yaki namagalisya ominuti ci pravila zaareshtovuvali za obvinuvachennyam u kontrabandi j uhilenni vid splati podatkiv Zitknuvshis z nastupom na svoyi prava dribni torgovci z Hami pid kerivnictvom chleniv organizaciyi Brati musulmani pidnyali v lyutomu 1982 roku vidkritij zakolot proti vladi z gaslami spryamovanimi na vstanovlennya islamskogo poryadku v Siriyi Zakolot bulo zhorstoko pridusheno armiyeyu pid kerivnictvom brata prezidenta Rifata Asada Naslidkom vistupu v Hami stalo stvorennya Nacionalnogo soyuzu za vizvolennya Siriyi kudi uvijshli ugrupovannya sho ob yednalisya v Islamskij front ta inshi pidpilni organizaciyi yaki protistoyali rezhimu Uhvalena nimi hartiya zaklikala poklasti kraj korupciyi provesti vilni vibori do Ustanovchih zboriv i liberalizuvati konstituciyu Odnak opoziciya ne zumila rozvinuti uspih Uryad postaviv ekonomiku krayini pid she suvorishij kontrol mayuchi namir vporatisya z nestacheyu investicij u virobnictvo j inozemnoyi valyuti a protivniki Asada peremknuli svoyu uvagu na mizhnarodni spravi zokrema na pitannya pro pidtrimku Siriyeyu islamistskogo Iranu pid chas jogo vijni z Irakom 1980 1988 Na pochatku 1980 h rokiv zavershivsya ekonomichnij bum poperednogo desyatirichchya Todi yak vijskovi vitrati Siriyi silno zrosli osoblivo pislya pochatku masovanogo izrayilskogo nastupu v Livani v chervni 1982 roku pochalosya padinnya svitovih cin na naftu sho istotno znizilo valyutni nadhodzhennya U rezultati zmenshilisya dohodi vid eksportu ridkogo paliva i skorotivsya pripliv koshtiv vid sirijciv yaki pracyuvali v bagatih arabskih naftovidobuvnih derzhavah U miru zmicnennya kontrolyu nad krayinoyu uryad Asada naprikinci 1980 h rokiv rozpochav drugij etap liberalizaciyi ekonomiki U zaklyuchnij Zayavi z yizdu Baas provedenogo v sichni 1985 roku kritikuvalisya neefektivnist i korumpovanist derzhavnogo sektora ekonomiki j bulo visunuto propoziciyu reorganizuvati skladnu sistemu obminnih kursiv z tim shob zmenshiti nelegalnij oborot valyuti i vtrati vid nezakonnih operacij na chornomu rinku Navesni 1985 roku novij prem yer ministr krayini Abdel Rauf Kasem pochav peregovori iz zahidnimi derzhavami j zarubizhnimi finansovimi organizaciyami dlya zaluchennya inozemnih investicij u silske gospodarstvo ta sferu poslug Pri comu uryad prodovzhuvav stverdzhuvati sho podibna politika cilkom uzgodzhuyetsya z oficijnim planom ekonomichnogo rozvitku Siriyi U 1986 roci Yevropejske Spivtovaristvo poobicyalo Siriyi finansovu dopomogu v rozmiri 146 mln ekyu odnak piznishe zamorozilo yiyi Pislya togo yak u 1990 1991 rr sirijske kerivnictvo pidtrimalo diyi mizhnarodnoyi koaliciyi proti Iraku cya dopomoga bula rozmorozhena Emirati Perskoyi zatoki j Saudivskoyi Araviyi nadali krayini koshti v rozmiri 1 25 mlrd dolariv i krediti na sumu 3 4 mlrd dol Ci vlivannya dali zmogu domogtisya rekordnogo zrostannya sirijskoyi ekonomiki na 6 u 1990 roci j na 8 u 1991 roci U 1990 h rokah uryad Siriyi prodovzhuvav provoditi zhorstkij vnutrishnopolitichnij kurs U grudni 1991 r i berezni 1992 r vin zvilniv bilsh nizh 3 tis politichnih v yazniv ale vodnochas buli provedeni novi areshti i kilkist osib yaki perebuvali v uv yaznenni z politichnih prichin stanovila za danimi mizhnarodnih pravozahisnih organizacij kilka tisyach osib Krayina zaznavala trudnoshiv pov yazanih iz deficitom platizhnogo balansu j byudzhetu Uryad pishov na podalshe stimulyuvannya rozvitku privatnogo pidpriyemnictva Vlada pragnula domogtisya polipshennya vidnosin iz Zahodom U 1994 roci krayinu vidvidav prezident SShA Klinton pershij vizit prezidenta SShA v Siriyu z 1974 r Sprobi amerikanskih ta inshih diplomativ domogtisya pochatku vregulyuvannya sirijsko izrayilskih vidnosin ne uvinchalisya uspihom Siriya zayavlyala pro svoyu gotovnist do oficijnih peregovoriv za umovi vivedennya izrayilskih vijsk z Golanskih visot i z Pivdennogo Livanu Z 1991 roku mizh oboma krayinami neregulyarno provodilisya zustrichi za poserednictva SShA ale v 1994 roci voni buli pripineni Pislya togo yak u 1995 roci vijskovi eksperti Izrayilyu j Siriyi domovilisya pro ramki uzgodzhennya aspektiv bezpeki pov yazani z vivedennyam izrayilskih sil z Golanskih visot de izrayiltyani pobuduvali 31 poselennya peregovornij proces ponovivsya Ale vzhe v 1996 roci vin buv znovu pripinenij cherez arabo izrayilske protistoyannya v Palestini U grudni 1999 roku peregovori ponovilisya znovu Polipshilisya vidnosini z Jordaniyeyu Na sirijsko jordanskomu kordoni v 2000 roci bulo organizovano zonu vilnoyi torgivli U 1998 roci pravlyachij PNF u chergovij raz peremig na viborah do Narodnoyi radi a v lyutomu 1999 roku H Asad buv pereobranij prezidentom otrimavshi na referendumi 99 9 golosiv Odnak u kerivnictvi partiyi Baas uzhe posililasya borotba za jogo spadshinu Kolishnij vice prezident Rifaat al Asad brat H Asada vpav u nemilist jogo privatnij port u Latakiyi buv u zhovtni 1999 roku shturmom vzyatij vijskami Sam prezident rozglyadav teper yak svogo nastupnika sina Bashara al Asada U berezni 2000 roku buv usunutij zi svoyeyi posadi prem yer ministr Mahmud az Zuabi yakij obijmav cej post z 1987 roku cherez 2 misyaci vin naklav na sebe ruki cherez zvinuvachennya v korupciyi U novomu uryadi Muhammeda Mustafi Miro istotno zmicnilisya poziciyi prihilnikiv Bashara Novitnya istoriyaPrezident Bashar al Assad livoruch z brazilskim prezidentom Lula da Silva pravoruch 2010 10 chervnya 2000 Hafez al Asad pomer Pislya togo yak Narodna rada znizila vik dlya kandidativ u prezidenti do 34 rokiv Bashar al Asad buv oficijno visunutij partiyeyu Baas na prezidentskij post Na prezidentskih viborah 10 lipnya 2000 r vin oderzhav pidtrimku 97 3 viborciv yaki progolosuvali B Asad zayaviv pro namir prodovzhuvati sprobi dosyagti uregulyuvannya konfliktu z Izrayilem ale povtoriv vimogu pro vidhid izrayiltyan do kordonu sho isnuvav do vijni 1967 U 2002 Siriya ogolosila pro gotovnist vidnoviti mirni peregovori z Izrayilem z tiyeyi tochki na yakij voni buli perervani H Asadom i bez vsyakih poperednih umov Novij prezident zrobiv takozh kroki shodo polipshennya vidnosin z Irakom Pragnuchi rozshiriti bazu dlya svogo vplivu v Livani B Asad pishov na strategichne partnerstvo z radikalnoyu shiyitskoyu organizaciyeyu Hezbolla U 2002 B Asad dvichi ogoloshuvav amnistiyu bulo skorocheno na tretinu termini uv yaznennya dlya ditej u vici 7 18 rokiv obvinuvachenih v zdijsnenni karnih zlochiniv a v zhovtni proshennya otrimali ti hto uhilyavsya vid voyinskoyi povinnosti abo dezertiruvav z sirijskoyi armiyi U 2002 bulo zvilneno 12 vidnih politv yazniv vklyuchayuchi komunistiv i kilkoh gromadyan Jordaniyi U krayinu povertalisya deyaki aktivisti opoziciyi U kvitni 2002 sto tridcyat sim kolishnih politichnih uv yaznenih napravili prezidentu memorandum iz zaklikom znyati vsi obmezhennya i represivni zahodi nakladeni na tih hto ranishe buv zaareshtovanij z politichnih prichin Aktivizuvalasya diyalnist pravozahisnih grup a takozh opozicijnih organizacij U serpni 2002 za iniciativi Brativ musulman u Londoni projshla konferenciya predstavnikiv opoziciyi na yakij bulo prijnyato Nacionalnu hartiyu dlya Siriyi Progolosheni v nij principi mistili dotrimannya prav lyudini i vidmovu vid nasilstva Odnak nove kerivnictvo Siriyi ne malo namiru dotrimuvatisya cih principiv i prodovzhuvalo peresliduvati kritikiv rezhimu Prodovzhuvalisya areshti chleniv pravozahisnih organizacij bagato komu z nih vlada zaboronyala zajmatisya yuridichnoyu praktikoyu Sered inshih areshtovanih buli deyaki z diyachiv Brativ musulman yaki povernulisya z za kordonu chleni kurdskih politichnih organizacij a takozh desyatki islamistiv zvinuvachenih u zv yazkah z mizhnarodnoyu teroristichnoyu merezheyu Al Kayida U chervni lipni 2002 desyat opozicioneriv zvinuvachenih u sprobah nasilnoyi zmini konstitucijnogo ladu buli zasudzheni do riznih terminiv uv yaznennya do 10 rokiv odnak najbilsh vidnij z nih lider SKP politbyuro Riad el Turk buv u listopadi 2002 pomiluvanij prezidentom Usogo za danimi Mizhnarodnoyi amnistiyi v uv yaznenni zalishalisya sotni politichnih protivnikiv peredusim Brativ musulman chleniv proirakskogo krila partiyi Baas Partiyi islamskogo vizvolennya Arabskoyi komunistichnoyi organizaciyi palestinski aktivisti ta insh Na viborah v Narodnu radu yaki vidbulisya v berezni 2003 kandidati PNF zdobuli 167 z 250 misc inshi distalisya nezalezhnim kandidatam U 2003 prezident Siriyi B Asad rizko zasudiv amerikano britansku vijskovu ataku proti Iraku U vidpovid SShA zvinuvatili krayinu v pidtrimci terorizmu i prihovuvanni diyachiv irakskogo rezhimu Saddama Husejna Na Siriyu buli nakladeni amerikanski sankciyi Ryad yevropejskih derzhav vislovili sturbovanist v zv yazku z amerikanskim tiskom na Siriyu Gromadyanska vijna v Siriyi z 2011 Dokladnishe Gromadyanska vijna v SiriyiCej rozdil potribno povnistyu perepisati vidpovidno do standartiv yakosti Vikipediyi Prichina zastarila informaciya Vi mozhete dopomogti pererobivshi jogo Mozhlivo storinka obgovorennya mistit zauvazhennya shodo potribnih zmin lipen 2023 V berezni 2011 u Siriyi rozpochalosya protistoyannya mizh prihilnikami uryadu Bashara Asada ta jogo protivnikami sho trivaye i zaraz ta nabulo formi gromadyansko partizanskoyi vijni Krayini Zahodu j arabski monarhiyi zvinuvachuyut vladu Siriyi u nevipravdano zhorstokomu pridushenni opozicijnih vistupiv u toj chas yak oficijnij Damask zayavlyaye sho zastosovuye silu proti ozbroyenih grup teroristiv yaki namagayutsya destabilizuvati obstanovku v krayini Za danimi OON zagalna kilkist zhertv konfliktu v Siriyi majzhe 70 tisyach osib blizko 1 5 mln stali bizhencyami shonajmenshe 3 6 mln cholovik stali vnutrishno peremishenimi osobami Prapor Siriyi 1932 58 sho vikoristovuyetsya 26 lyutogo 2012 v usih provinciyah krayini vidbuvsya vsenarodnij referendum shodo proektu novoyi konstituciyi Sirijskoyi Arabskoyi Respubliki SAR Referendum provodivsya u mezhah procesu reform zaproponovanogo prezidentom B Asadom pid tiskom narodnih vistupiv proti jogo rezhimu Nezvazhayuchi na zavorushennya sho trivali sirijskij uryad vidkriv ponad 14 tis viborchih dilnic dlya blizko 14 6 mln viborciv Za uhvalennya novogo Osnovnogo zakonu krayini vistupili 7 mln 490 tis 319 osib sho stanovit 89 4 vid tih sho progolosuvali Nova Konstituciya Siriyi nabrala chinnosti 27 lyutogo 2012 roku pislya togo yak prezident Siriyi Bashar Asad vidav zakonodavchij ukaz N 94 vid 2012 roku pro yiyi uhvalennya Vidpovidno do novoyi konstituciyi SAR v krayini cherez 90 dniv povinni vidbutisya parlamentski vibori V osnovnomu zakoni vilucheno usi statti yaki tiyeyu abo inshoyu miroyu vidnosyatsya do socialistichnoyi derzhavi takozh skasovuyetsya monopoliya pravlyachoyi partiyi Baas Oficijno zakriplyuyuchi bagatopartijnu sistemu konstituciya zaprovadzhuye zaboronu na diyalnist partij sho bazuyutsya na religijnij abo etnichnij osnovi Div takozhDamask Osmanska Siriya Siriya Sirijska nacional socialistichna partiya Livanu Usama ibn MunkizPrimitkiDaraghi Borzou 30 grudnya 2011 Syrian rebels raise a flag from the past Procitovano 28 serpnya 2012 Moubayed Sami 6 serpnya 2012 Foreign Policy Arhiv originalu za 13 zhovtnya 2014 Procitovano 29 serpnya 2012 Al Jazeera 6 kvitnya 2012 Arhiv originalu za 31 serpnya 2012 Procitovano 28 serpnya 2012 RT 2 bereznya 2012 Arhiv originalu za 21 veresnya 2012 Procitovano 28 serpnya 2012 DzherelaKrizhanivskij O P Istoriya Starodavnogo Shodu Pidruchnik 2 e vidannya Kiyiv Libid 2002 592s s 258 304 Cyu stattyu treba vikifikuvati dlya vidpovidnosti standartam yakosti Vikipediyi Bud laska dopomozhit dodavannyam dorechnih vnutrishnih posilan abo vdoskonalennyam rozmitki statti zhovten 2023