Навро́цький Олекса́ндр Олекса́ндрович (*28 липня (9 серпня) 1823, с. Антипівка Золотоніського повіту — †10 (22) жовтня 1892, Темір-Хан-Шура, Дагестан) — український громадсько-політичний і культурний діяч, поет і перекладач, член Кирило-Мефодіївського братства.
Навроцький Олександр Олександрович | ||||
---|---|---|---|---|
Олександр Навроцький | ||||
Народився | 28 липня (9 серпня) 1823 с. Антипівка Золотоніського повіту | |||
Помер | 10 (22) жовтня 1892 (69 років) Темір-Хан-Шура, Дагестан | |||
Країна | Російська імперія | |||
Національність | Українець | |||
Діяльність | поет, перекладач | |||
Alma mater | Перша полтавська гімназія і філософський факультет Київського національного університету імені Тараса Шевченка (1847) | |||
Мова творів | українська | |||
Жанр | ||||
Членство | Кирило-Мефодіївське товариство | |||
| ||||
Навроцький Олександр Олександрович у Вікісховищі | ||||
Біографічні відомості
Народився в сім'ї безмаєтних дворян. Навчався в Золотоніському повітовому училищі і Полтавській гімназії. У 1847 p. закінчив філософський факультет Київського університету. Під впливом свого двоюрідного брата Миколи Гулака став кирило-мефодіївцем. Належав до радикального крила братства. Після закінчення університету в 1847 p. приїхав до Полтави шукати служби. Під час відвідин батьків у рідному селі був заарештований і відправлений до Петербурга. Відбувши піврічне ув'язнення у В'ятській тюрмі, був висланий до Єлабуги, працював писарем у земському суді. Після зняття поліційного нагляду з 1853 p. служив у державних установах у різних містах Російської імперії.
Літературна діяльність
О. Навроцький писав поетичні твори, переважно на історичну тематику. Здійснив драматичну переробку поеми Т. Г. Шевченка «Сотник».
Перекладав українською мовою світову класику, зокрема «Іліаду» та «Одіссею» Гомера, «Витязя в тигровій шкурі» Ш. Руставелі (у Навроцького — «Одягнений у барсове хутро», що відповідає грузинському оригіналу), твори Оссіана, П. Б. Шеллі, Дж. Байрона, В. Гюго, П.-Ж. Беранже, А.-О. Барб’є, Й. В. Гете, Н. Ленау, Г. Гейне, Г. Лонгфелло, А. Міцкевича, В. Сирокомлі, В. Жуковського, О. Пушкіна, О. Толстого, німецький епос «Пісня про Нібелунгів», сербські епічні пісні, “Слово о полку Ігоревім” та ін. Перекладав українською Псалтир і «Пісню пісень» з Біблії.
Публікувався в журналах «Основа», «Зоря», «Киевская старина», альманасі «Складка». Окремі твори увійшли до 1-го тому "Антології української поезії" (1957) і до збірки «Поети пошевченківської доби» (1961). Проте значна частина власних творів і перекладів О. Навроцького залишилася неопублікованою; ряд автографів зберігається у Відділі рукописних фондів і текстології Інституту літератури ім. Т. Г. Шевченка НАН України.
Вшанування пам'яті
На честь митця було названо вулицю у Полтаві та в с. Антипівка, Золотоніського району.
Примітки
- Навроцький Олександр Олександрович // Полтавщина: Енциклопедичний довідник (За ред. А. В. Кудрицького. - К.: УЕ, 1992). С. 572
- Ґурам Петріашвілі. Що ж ти накоїв, перекладачу! [ 10 січня 2022 у Wayback Machine.] // Всесвіт. 2008. № 5—6.
- Книга Псалмів Пророка Давида / О. Навроцький. – [s.a.]. – ІЛ НАНУ. – Ф. 21. – № 6. – Арк. 181.
- Антологія української поезії. В 4-х томах. Том. 1-й: Поезія дожовтневої пори (Кінець XVIII - початок XX сторіччя) / Упорядк. М.Рильського та М.Нагнибіди. - Київ: Держвидхудліт, 1957. - 428 с., іл.
- Поети пошевченківської доби : збірник / упоряд., вступ. ст. та комент. А. І. Костенко. – Київ: Радянський письменник, 1961. – 485 с. – (Бібліотека поета). Режим доступу: http://irbis-nbuv.gov.ua/ulib/item/0001998 [ 3 січня 2022 у Wayback Machine.]
Джерела та література
- Баканідзе О. Олександр Навроцький - перший український перекладач поеми "Витязь у тигровій шкурі" Шота Руставелі // Баканідзе О. Грузинсько-українські літературно-мистецькі взаємини. - К.: Дніпро, 1984.
- Білоусько О. А., Мирошниченко В. І. Нова історія Полтавщини. Кінець XVIII — початок XX століття. Стор. 93-94.
- Єгіазаров С. Пам'яті моїх учителів і керівників М. І. Гулака, Л. П. Загурського та О. О. Навроцького // Наше минуле. - К., 1918. - Ч. 1.
- Павлюк М. М. О. О. Навроцький — перший український перекладач поеми Руставелі. «Радянське літературознавство», 1966, № 9.
- Павлюк М. М. Поетичний відгук О. Навроцького на смерть Тургенєва. «Радянське літературознавство», 1968, № 11.
- Павлюк Н. Н. Александр Навроцкий и армянская культура. В кн.: Исторические связи и дружба украинского и армянского народов, в. 3. Ереван, 1971.
- Шр-ко А. [Шрамченко А]. А. А. Навроцкий. «Киевская старина», 1902, № 12.
Посилання
- М. М. Павлюк. Навроцький Олександр Олександрович [ 2 січня 2022 у Wayback Machine.] // Українська Літературна Енциклопедія. — К., 1995. — Т. 3: К-Н.
- Г. М. Голиш. О.О. Навроцький – однодумець і соратник Т.Г. Шевченка // Сайт Черкаської обласної організації Національної спілки краєзнавців України
- Білоус, Віра. Етнографічна та національно-освітня діяльність М. Гулака та О. Навроцького на Закавказзі / В. Білоус // Народознавчі зошити : двомісячник. - Львів : Ін-т народознавства НАН України, 2010. - № 5-6 (95-96) : вересень-грудень. - 2010. - 287 (505-792) с. - ISSN 1028-5091. - С. 586-595.
- Навроцький Олександр Олександрович // Шевченківська енциклопедія: — Т.4:М—Па : у 6 т. / Гол. ред. М. Г. Жулинський.. — Київ : Ін-т літератури ім. Т. Г. Шевченка, 2013. — С. 404-405.
- Навроцкий, Александр Александрович (малорусский писатель) [Архівовано 10 січня 2022 у Wayback Machine.] // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона. Т. XX (1897)
Це незавершена стаття про українського письменника. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Navro ckij Oleksa ndr Oleksa ndrovich 28 lipnya 9 serpnya 1823 18230809 s Antipivka Zolotoniskogo povitu 10 22 zhovtnya 1892 Temir Han Shura Dagestan ukrayinskij gromadsko politichnij i kulturnij diyach poet i perekladach chlen Kirilo Mefodiyivskogo bratstva Navrockij Oleksandr OleksandrovichOleksandr NavrockijNarodivsya28 lipnya 9 serpnya 1823 1823 08 09 s Antipivka Zolotoniskogo povituPomer10 22 zhovtnya 1892 1892 10 22 69 rokiv Temir Han Shura DagestanKrayina Rosijska imperiyaNacionalnistUkrayinecDiyalnistpoet perekladachAlma materPersha poltavska gimnaziya i filosofskij fakultet Kiyivskogo nacionalnogo universitetu imeni Tarasa Shevchenka 1847 Mova tvorivukrayinskaZhanrChlenstvoKirilo Mefodiyivske tovaristvo Navrockij Oleksandr Oleksandrovich u VikishovishiShodo inshih lyudej z takim samim imenem ta prizvishem div Navrockij Biografichni vidomostiNarodivsya v sim yi bezmayetnih dvoryan Navchavsya v Zolotoniskomu povitovomu uchilishi i Poltavskij gimnaziyi U 1847 p zakinchiv filosofskij fakultet Kiyivskogo universitetu Pid vplivom svogo dvoyuridnogo brata Mikoli Gulaka stav kirilo mefodiyivcem Nalezhav do radikalnogo krila bratstva Pislya zakinchennya universitetu v 1847 p priyihav do Poltavi shukati sluzhbi Pid chas vidvidin batkiv u ridnomu seli buv zaareshtovanij i vidpravlenij do Peterburga Vidbuvshi pivrichne uv yaznennya u V yatskij tyurmi buv vislanij do Yelabugi pracyuvav pisarem u zemskomu sudi Pislya znyattya policijnogo naglyadu z 1853 p sluzhiv u derzhavnih ustanovah u riznih mistah Rosijskoyi imperiyi Literaturna diyalnistO Navrockij pisav poetichni tvori perevazhno na istorichnu tematiku Zdijsniv dramatichnu pererobku poemi T G Shevchenka Sotnik Perekladav ukrayinskoyu movoyu svitovu klasiku zokrema Iliadu ta Odisseyu Gomera Vityazya v tigrovij shkuri Sh Rustaveli u Navrockogo Odyagnenij u barsove hutro sho vidpovidaye gruzinskomu originalu tvori Ossiana P B Shelli Dzh Bajrona V Gyugo P Zh Beranzhe A O Barb ye J V Gete N Lenau G Gejne G Longfello A Mickevicha V Sirokomli V Zhukovskogo O Pushkina O Tolstogo nimeckij epos Pisnya pro Nibelungiv serbski epichni pisni Slovo o polku Igorevim ta in Perekladav ukrayinskoyu Psaltir i Pisnyu pisen z Bibliyi Publikuvavsya v zhurnalah Osnova Zorya Kievskaya starina almanasi Skladka Okremi tvori uvijshli do 1 go tomu Antologiyi ukrayinskoyi poeziyi 1957 i do zbirki Poeti poshevchenkivskoyi dobi 1961 Prote znachna chastina vlasnih tvoriv i perekladiv O Navrockogo zalishilasya neopublikovanoyu ryad avtografiv zberigayetsya u Viddili rukopisnih fondiv i tekstologiyi Institutu literaturi im T G Shevchenka NAN Ukrayini Vshanuvannya pam yatiNa chest mitcya bulo nazvano vulicyu u Poltavi ta v s Antipivka Zolotoniskogo rajonu PrimitkiNavrockij Oleksandr Oleksandrovich Poltavshina Enciklopedichnij dovidnik Za red A V Kudrickogo K UE 1992 S 572 Guram Petriashvili Sho zh ti nakoyiv perekladachu 10 sichnya 2022 u Wayback Machine Vsesvit 2008 5 6 Kniga Psalmiv Proroka Davida O Navrockij s a IL NANU F 21 6 Ark 181 Antologiya ukrayinskoyi poeziyi V 4 h tomah Tom 1 j Poeziya dozhovtnevoyi pori Kinec XVIII pochatok XX storichchya Uporyadk M Rilskogo ta M Nagnibidi Kiyiv Derzhvidhudlit 1957 428 s il Poeti poshevchenkivskoyi dobi zbirnik uporyad vstup st ta koment A I Kostenko Kiyiv Radyanskij pismennik 1961 485 s Biblioteka poeta Rezhim dostupu http irbis nbuv gov ua ulib item 0001998 3 sichnya 2022 u Wayback Machine Dzherela ta literaturaBakanidze O Oleksandr Navrockij pershij ukrayinskij perekladach poemi Vityaz u tigrovij shkuri Shota Rustaveli Bakanidze O Gruzinsko ukrayinski literaturno mistecki vzayemini K Dnipro 1984 Bilousko O A Miroshnichenko V I Nova istoriya Poltavshini Kinec XVIII pochatok XX stolittya Stor 93 94 Yegiazarov S Pam yati moyih uchiteliv i kerivnikiv M I Gulaka L P Zagurskogo ta O O Navrockogo Nashe minule K 1918 Ch 1 Pavlyuk M M O O Navrockij pershij ukrayinskij perekladach poemi Rustaveli Radyanske literaturoznavstvo 1966 9 Pavlyuk M M Poetichnij vidguk O Navrockogo na smert Turgenyeva Radyanske literaturoznavstvo 1968 11 Pavlyuk N N Aleksandr Navrockij i armyanskaya kultura V kn Istoricheskie svyazi i druzhba ukrainskogo i armyanskogo narodov v 3 Erevan 1971 Shr ko A Shramchenko A A A Navrockij Kievskaya starina 1902 12 PosilannyaM M Pavlyuk Navrockij Oleksandr Oleksandrovich 2 sichnya 2022 u Wayback Machine Ukrayinska Literaturna Enciklopediya K 1995 T 3 K N G M Golish O O Navrockij odnodumec i soratnik T G Shevchenka Sajt Cherkaskoyi oblasnoyi organizaciyi Nacionalnoyi spilki krayeznavciv Ukrayini Bilous Vira Etnografichna ta nacionalno osvitnya diyalnist M Gulaka ta O Navrockogo na Zakavkazzi V Bilous Narodoznavchi zoshiti dvomisyachnik Lviv In t narodoznavstva NAN Ukrayini 2010 5 6 95 96 veresen gruden 2010 287 505 792 s ISSN 1028 5091 S 586 595 Navrockij Oleksandr Oleksandrovich Shevchenkivska enciklopediya T 4 M Pa u 6 t Gol red M G Zhulinskij Kiyiv In t literaturi im T G Shevchenka 2013 S 404 405 Navrockij Aleksandr Aleksandrovich malorusskij pisatel Arhivovano 10 sichnya 2022 u Wayback Machine Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona T XX 1897 Ce nezavershena stattya pro ukrayinskogo pismennika Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi