Ця стаття містить правописні, лексичні, граматичні, стилістичні або інші мовні помилки, які треба виправити. |
Арістотель Фіораванті або Рідольфо Арістотель Фіораванті (італ. Ridolfo Aristotele Fioravanti; бл. 1420, Болонья — бл. 1486, Велике князівство Московське) — уславлений італійський архітектор і військовий інженер XV століття.
Арістотель Фіораванті | |
---|---|
Ridolfo Aristotele Fioravanti | |
Народження | 1420[1] |
Смерть | 1486[1][2] |
Країна | Італія |
Діяльність | архітектор, інженер |
Праця в містах | Болонья, Ченто, Мілан,Парма, Мантуя, Венеція, Москва |
Архітектурний стиль | відродження |
Найважливіші споруди | Палаццо дель Подеста, каплиця кардинала Віссаріона Нікейського (Болонья), шлюзи і гідротехнічні споруди в Ломбардії, Успенський собор (Москва) |
Реставрація пам'яток | Палаццо дель Подеста, палац кардинала Віссаріона Нікейського (Болонья) |
Батько | d[1] |
Арістотель Фіораванті у Вікісховищі |
Життєпис
Неспокійна Болонья
Городяни Болоньї активно чи мимоволі були втягнуті у складні тогочасні політичні й побутові події. Родина аристократів Бентівольйо має владу в місті, перш за все військову, хоча мріє про абсолютну. Їх не визнає Ватикан юридично, бо претендує на абсолютну і духовну владу, а уособленням цих зазіхань є папський посланець — легат (або намісник). Протистояння закінчилось 1506 року вигнанням родини Бентівольйо, а папа-переможець покарає родину повною руйнацією їх родинного палацу… А є ще подеста (мер міста), що захищає закони і якого ніколи не обирають з болонців аби запобігти підкупам і сваволі. У вир цих протиріч був втягнутий і дід Арістотеля, звинувачений у заколоті Бентівольйо проти комуни. Він утік з міста, аби врятувати життя. Прибічники протилежної партії домоглися смертного вироку для діда, бо не встигли захопити того живцем…
- У Болоньї знають, що таке сніг
- Церква Сан Джованні ін Монте
- Вулиця Маджоре
- Болонья під снігом
Родина
Походить з родини архітекторів і будівничих міста Болонья. Дивним чином збережені відомості про діда, рідного дядька та батька майбутнього інженера та архітектора. Вони уривчасті (як і про самого Арістотеля), але є. Дід був будівничим і вибудував 1400 року нову частину старовинного палацу Аккурсіо. Йому допомагали два його сини. Батьком Арістотеля був Фіораванті ді Рідольфо. Саме йому доручать відновлення палацу Коммуналє в 1425–1430 рр., що постраждав від пожежі. Ймовірно, юнаком Арістотель допомагав батькові до смерті останнього в 1447 році. Відомо, що відтоді він працював з рідним дядьком Бартоломео Фіораванті на будівництві міських та приватних споруд. Ще за середньовічною традицією, учень повинен був створити освітню подорож по завершенню навчання. Де мандрував Арістотель — невідомо. Але вже в 20 років його прийняли до цеху будівничих, що відбувалося лише з молодими і визнаними талантами. І Арістотель швидко доведе, що майстри — не помилились.
Відомий інженер
У ті часи знають лише одних інженерів — військових. Не дивно, що Арістотель пройшов добру школу. Він опанував і будівельну справу, і карбування монет, і будівельні технології, і створення архітектурних моделей. Модель перебудов Палаццо Подести, виготовлену Арістотелем, довго зберігали в місті. Коли второпали, що Арістотель не повернеться з Московії, перебудови провели згідно з його моделлю.
Болонький хроніст Гаспаро Наді під 1436 роком згадав молодого Арістотеля, що брав участь в виливанні нового дзвону в 1436 році і підйому того на вежу Аррінго, сконструювавши якусь нову лебідку. А майстру ледь минуло 20…
Кардинал Віссаріон Нікейський
Доля подарує Фіораванті на життєвому шляху декілька цікавих зустрічей з талановитими чи впливовими особами. Вже замолоду він стикнувся з кардиналом Віссаріоном Нікейським (1403 ? — 1472), греком — богословом з Візантії. Той брав участь в зустрічі богословів на Соборі 1439 р. в Італії як православний, залишився в Італії і перейшов в католицтво. Його дипломатичні здібності і знання справили добре враження на папський двір і папа дарував колишньому православному візантійцю посаду кардинала і папського легата в Болоньї. Віссаріон Нікейський був також вихователем племінниці останнього візантійського імператора Софії Палеоло́г, котрій судилося стати дружиною московського князя. Грек Віссаріон, філософ — платонік, допитливий і відкритий до нових знань, стане також одним з італійських гуманістів, що жваво цікавився військовою справою, плекав надію про новий хрестовий похід проти турків-османів, мав видання щодо фортифікації і ведення облоги ворожих міст.
Кардинал Віссаріон Нікейський — володар значної на той час приватної бібліотеки. Заслаблий кардинал зробив охоронцем власної книгозбірні — видавця з Венеції Альда Мануція ще 1469 року. Віссаріонова книгозбірня нараховувала сімсот п'ятдесят (750) рукописів латиною та давньогрецькою, а також велику кількість інкунабул. Кардинал залишив впливовому видавцю (що і сам мав багатий спадок в Венеції) значні кошти на утримання бібліотеки, на збільшення її фонду, на ознайомлення з книжковою мудрістю. Національна бібліотека святого Марка в Венеції має початок в віссаріоновій книгозбірні.
Новий дзвін у Болоньї теж відливали з ініціативи Віссаріона Нікейського. Він висвятив дзвін, а піднімав на вежу Аррінго саме молодий і талановитий Фіораванті… В прихованій політичній грі Ватикана з московським князем на новому етапі братимуть участь і папа римський, і новоспечений кардинал з візантійської Нікеї, і племінниця останнього візантійського імператора Соф'я Палеолог (що стане бабусею Івана Грозного), і інженер і архітектор з Болоньї — Арістотель Фіораванті.
Не гірший за Леонардо да Вінчі
Як інженер Арістотель Фіораванті — ніяк не гірший за неповороткого Леонардо да Вінчі, що завжди позиціонував себе як військовий інженер. Про успіхи Фіораванті свідчать і тогочасні італійські літописи. Так, 1455 року за допомогою власно винайдених механізмів Фіораванті виконав перевезення кам'яної дзвіниці церкви Санта Марія Маджоне на тринадцять метрів — разом з усіма дзвонами, які не знімали. Дзвіниця мала двадцять п'ять метрів (25) заввишки і, як і кожна вертикаль, могла швидко завалитися. Фіораванті використав дерев'яну конструкцію — піраміду і мережу синхронно працюючих воріт. Успіх перевезення був повним і став місцевою сенсацією, про яку залишили свідоцтва з десяток хроністів. Зрозуміло, що сорокарічний інженер використав і досвід попередників (ретельно вивчений і засвоєний), і досвід власний.
Працює він і як архітектор, серед його творів — перебудови палацу папського легата та великої каплиці Віссаріона Нікейського, зміцнення місцевої фортеці, відбув в сусіднє містечко Ченто, де випрямляв місцеву дзвіницю Сан Бласіо тощо. Він роками працював над перебудовами і удосконаленням велетенського Палаццо дель Подеста, для якого виконав архітектурну модель.
Міланський період
А були ще і запрошення з інших міст, одне з них — з Мілана, де Фіораванті працював шість років. Таким чином, він був попередником Леонардо при дворі Сфорца і куди успішнішим. Окрім Мілана він встиг попрацювати як інженер ще й в Мантуї та в Пармі. Як освічений військовий інженер, він працював в різних замках герцогства як консультант і архітектор — практик. Серед його завдань — і гідротехнічні роботи, і створення та ремонт шлюзів, таких важливих в Ломбардії, що потерпала від повеней. Пізніше, коли він виїде геть і пам'ять про Арістотеля Фіораванті припаде пилом, гідротехнічні споруди Фіораванті і низки інших інженерів — безпідставно припишуть Леонардо да Вінчі, інженерний досвід якого і практичні роботи в цій галузі куди як незначні.
Спілкування з Філарете
Спілкування не було довгим, бо майстер постійно вимушено мандрував, виконуючи гідротехнічні та фортифікаційні роботи в ломбардській провінції. Але вони жваво спілкувались в Мілані, де гостро відчували власну відчуженість серед місцевих майстрів, що вбачали в чужинцях небезпечних і майстерних конкурентів. Позиції конкурентів-чужинців посилив і переїзд в Мілан архітектора Мікелоццо (1396–1472). Мікелоццо будував в Мілані каплицю для родини Портінарі. Філарете і Фіораванті обговорювали стан справ в архітектурі. І Арістотель міг почути чимало цікавого, нового, незвичного від найкращого з тодішніх італійських теоретиків. Ця трійця таки буде вимушена покинути негостинний для них Мілан. Мікелоццо працюватиме в Венеції та в Дубровнику. Філарете залишиться в Італії. Фіораванті — відбуде в далеку Московію.
Перебування в Угорщині
Повернення в Болонью навряд чи було приємним для змужнілого майстра через відсутність дійсно цікавих завдань(в Болоньї не було значних будівельних завдань) і застиглий побут. Він знову готовий прийняти ризиковану пропозицію. І вона — надійшла.
В Угорщину відбув кардинал Віссаріон Нікейський. Адже угорський король Матвій Корвін єдиний, хто на той час активно бореться з турками — османами, що просуваються на захід. Кардинал Віссаріон активно підтримує полководця, готує умови для військової підтримки короля Матвія — Венеційською республікою. На власні гроші кардинал озброїв навіть одну галеру. Розповів він і про диво — інженера Арістотеля Фіораванті. Про Фіораванті міг дати довідку і угорський дипломат при дворі Сфорца в Мілані, бо йшли перемови щодо шлюбу короля Матвія Корвіна та доньки Франческо Сфорца.
Фіораванті отримав замову від короля і відбув в Угорщину, незважаючи на спротив комуни Болоньї, якій було спокійніше, коли військовий інженер такого штибу перебував в місті. Умова — щоб той повернувся в Болонью. Тому перебування в Угорщині було недовгим і разом з переїздом розтяглося лише на шість місяців. Навряд чи архітектор і інженер встиг щось побудувати за такий короткий термін. Але його знання військового інженера були таки використані. Він обмежився важливими консультаціями і проектами, які реалізували вже інші.
Зміни в Московії 15 столітті
У Великому князівстві Московському 15 сторіччя відбулися значні державницькі зрушення. Поступово стабілізувалось життя і навіть відновилось помірне кам'яне будівництво. За традицією, патріарха сюди надсилала Візантія. Але 1448 року, після арешту митрополита Ісидора (грека з Візантії), собор єпископів — московитів вперше обрав власного патріарха, а російська церква вперше стала автокефальною. Спротив був з боку костянтинопольського патріарха, та 1453 року Візантія назавжди зникла з політичної карти Європи (де закріпились турки — османи) і московські князі той спротив проігнорували. Постало питання побудови нового кам'яного собору в столиці, такого, що б затьмарив і велич Софії Київської, і славу собору Великого Новгорода. Собор — таки побудували, але він завалився, бо наочно постали питання технічного і технологічного відставання в Москві і в країні — взагалі. Власні майстри з побудовою нового столичного собору не впорались.
В історії багатьох країн відсутній етап доби Відродження — від Монголії і Японії до Московії.
Оминула Московія і етап засвоєння і вивчення гуманізму західноєвропейського зразка. Тип освіти в Московії в 14-16 століттях не збігався з типами освіти тогочасної Західної Європи. Неспроможність робити значні математичні розрахунки, відсутність фахових навичок роботи з каменем і цеглою спонукали московитів запрошувати на роботи інженерів і архітекторів з-за кордону. Але вибір був невеликим: московити з підозрою ставились і до німців, і до чехів, і до поляків — «латинян» за вірою. Блокував переїзд архітекторів — фортифікаторів і зброярів до московитів і могутній ще тоді Лівонський орден, адже це сприяє зміцненню ворожої обороноздатності. Але поодинокі спроби запрошення іноземців — архітекторів є. Один з них — Василь Єрмолін з Литви, що працював з 1462 р. в Московії і вибудував нову трапезну в Троїце-Сергієвому монастирі, а в Москві ремонтував Фроловські ворота. І вони — не руйнувалися. Невдовзі відкрилася ще одна можливість: запрошення майстрів — будівничих з Італії. Адже звідти в Москву прибула де́спіна — племінниця останнього візантійського імператора Софія Палеоло́г, з якою узяв шлюб московський князь. І Соф'я, і її оточення (майстри ювеліри, лікарі, родичі) жили в Італії і добре знали про тамтешніх фахівців. Так вирішилось питання запрошення в Москву на працю фахівців — італійців переважно з Північної Італії. Серед перших запрошених був — Арістотель Фіораванті . З 1475 р. він тут.
Аби Московія мала б власне Відродження в цей час, вона б не запрошувала фахівців з дійсно ренесансної Італії. Все було якраз навпаки. Історично в Московії не було створено умов для виникнення фахівців ренесансного масштабу, як не було і умов для їх виховання.
Не перший в Московії
Арістотель Фіораванті — не перший із італійців, що перебував в Московії. Про неї сповіщав ще Марко Поло (1254–1324), що перетнув її південні кордони під час подорожі в віддалений Каракорум і 1298 року — дав записати свої спогади. Найближчим за часом до життя Фіораванті був італієць , що працював на монетному дворі московського князя. Коли делла Вольпе перебував в Римі навесні 1472 року, того Джованні викликав до себе папа римський Сікст IV. Майстру вчинили таємний допит сам папа римський та два кардинали — Антоніо та Віссаріон Бунамбре. Утаємниченим допит був тому, що папі вкрай були потрібні нові могутні прихильники в антитурецькому протистоянні. А в Московії були і могутні князі, і багатства, і вояки, до того ж християни, нехай і майже єретики грецького обряду.
Дослідники вважають, що 1475 року поважного віку інженера і архітектора Арістотеля Фіораванті зустрів в Римі посланець московського князя — Семен Толбузін і таки домігся згоди на переїзд (і працю) в невідомий і холодний, північний край.
Нова стилістика. Успенський собор у Москві
- Успенський собор, Москва, поземний план за Фіораванті.
- Успенський собор, м. Владимир
При створенні нового Успенського собору Арістотель Фіораванті стикнувся з декількома проблемами. Навчений попередніми невдалими спробами (чужими і власними), він приділив особливу увагу соборним підмуркам, рови під них копали глибше, а в ненадійну московську глину забили дубові палі. Новою для болонського майстра була і стилістика: замовник вимагав собору на кшталт Успенського з міста Владимир. А це і не готика, і не відродження, такі знайомі архітекторові. Щось подібне той бачив лише у Венеції, де головний храм міста теж мав п'ять бань і був первісно вибудуваний майстрами з Візантії.
Аби майстер зрозумів місцеві вимоги, його відрядили в Володимир та в Боголюбово. Так він наочно стикнувся з новою для нього стилістикою — і неготичною, і неренесансною. Майстер широкого діапазону, він добре впорався і з нею, хоча ніколи не був ні в Візантії, ні в Києві. Більше того, своїм собором і його масштабом він запланував і розміри майбутньої площі, що виникне поряд. І головуватиме на майдані — південний фасад нового собору. Добре обізнаний в геометрії і в художньому враженні від споруди — Арістотель Фіораванті відкине весь дріб'язок декору володимирських зразків. Собор постане величним, його мури прикрашені лише вузькими вікнами, спокійними порталами та аркатурним пояском, що оббігає споруду по периметру. Шляхетність фасадів лише підкреслили порожнеча і виглаженість кам'яних брил. Аби підсилити художню значущість і симетрію південного фасаду, Фіораванті приховав об'єми абсид виступами стіни, що не несли ніякої функції, окрім декоративної. Не забув він за місцевою традицією збільшити і центральну баню, що відтепер головувала в силуеті собору.
Собор переживе низку пожеж, ремонтів, не дуже вдалих реставрацій. Неодноразово соборні дахи — заміняли, збільшили їх висоту, аби прискорити скид води в негоду, а фасади оздобили фресками. Найстрашнішими були навала наполеонівських вояків і московська пожежа 1812 року. Був навіть план висадити собор непідкореної країни в повітря. Але собор встояв і зберігся з 15 століття практично неперебудованим.
Власна родина
Майстер був одружений, але дружина померла. Він одружився вдруге, мав сина Андреа, який супроводжував батька в далекій подорожі до Московії. Помер в Москві. Є підстави вважати, що помер в ув'язненні, бо надто наполягав на поверненні на батьківщину. Московська влада могла розцінити ці прагнення як зраду.
Див. також
Примітки
- Giavarina A. G. Dizionario Biografico degli Italiani — 1997. — Vol. 48.
- https://www.biografiasyvidas.com/biografia/f/fieravanti.htm
Джерела
- Земцов С. М., Глазычев В. Л. «Аристотель Фиораванти». — М.: «Стройиздат», 1985
- Овсянников Ю. М. «Кремлёвские мастера». — М.: «Молодая гвардия», 1970
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Cya stattya mistit pravopisni leksichni gramatichni stilistichni abo inshi movni pomilki yaki treba vipraviti Vi mozhete dopomogti vdoskonaliti cyu stattyu pogodivshi yiyi iz chinnimi movnimi standartami U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej z imenem Aristotel U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Fioravanti Aristotel Fioravanti abo Ridolfo Aristotel Fioravanti ital Ridolfo Aristotele Fioravanti bl 1420 Bolonya bl 1486 Velike knyazivstvo Moskovske uslavlenij italijskij arhitektor i vijskovij inzhener XV stolittya Aristotel FioravantiRidolfo Aristotele FioravantiNarodzhennya1420 1 Bolonya Papska derzhava 1 Smert1486 1 2 Moskva Velike knyazivstvo Moskovske 1 KrayinaItaliyaDiyalnistarhitektor inzhenerPracya v mistahBolonya Chento Milan Parma Mantuya Veneciya MoskvaArhitekturnij stilvidrodzhennyaNajvazhlivishi sporudiPalacco del Podesta kaplicya kardinala Vissariona Nikejskogo Bolonya shlyuzi i gidrotehnichni sporudi v Lombardiyi Uspenskij sobor Moskva Restavraciya pam yatokPalacco del Podesta palac kardinala Vissariona Nikejskogo Bolonya Batkod 1 Aristotel Fioravanti u VikishovishiZhittyepisNespokijna Bolonya Palacco del Podesta i vezha Arringo Gorodyani Bolonyi aktivno chi mimovoli buli vtyagnuti u skladni togochasni politichni j pobutovi podiyi Rodina aristokrativ Bentivoljo maye vladu v misti persh za vse vijskovu hocha mriye pro absolyutnu Yih ne viznaye Vatikan yuridichno bo pretenduye na absolyutnu i duhovnu vladu a uosoblennyam cih zazihan ye papskij poslanec legat abo namisnik Protistoyannya zakinchilos 1506 roku vignannyam rodini Bentivoljo a papa peremozhec pokaraye rodinu povnoyu rujnaciyeyu yih rodinnogo palacu A ye she podesta mer mista sho zahishaye zakoni i yakogo nikoli ne obirayut z bolonciv abi zapobigti pidkupam i svavoli U vir cih protirich buv vtyagnutij i did Aristotelya zvinuvachenij u zakoloti Bentivoljo proti komuni Vin utik z mista abi vryatuvati zhittya Pribichniki protilezhnoyi partiyi domoglisya smertnogo viroku dlya dida bo ne vstigli zahopiti togo zhivcem U Bolonyi znayut sho take snig Cerkva San Dzhovanni in Monte Vulicya Madzhore Bolonya pid snigom Rodina Budinok Izolani v Bolonyi 13 stolittya Pohodit z rodini arhitektoriv i budivnichih mista Bolonya Divnim chinom zberezheni vidomosti pro dida ridnogo dyadka ta batka majbutnogo inzhenera ta arhitektora Voni urivchasti yak i pro samogo Aristotelya ale ye Did buv budivnichim i vibuduvav 1400 roku novu chastinu starovinnogo palacu Akkursio Jomu dopomagali dva jogo sini Batkom Aristotelya buv Fioravanti di Ridolfo Same jomu doruchat vidnovlennya palacu Kommunalye v 1425 1430 rr sho postrazhdav vid pozhezhi Jmovirno yunakom Aristotel dopomagav batkovi do smerti ostannogo v 1447 roci Vidomo sho vidtodi vin pracyuvav z ridnim dyadkom Bartolomeo Fioravanti na budivnictvi miskih ta privatnih sporud She za serednovichnoyu tradiciyeyu uchen povinen buv stvoriti osvitnyu podorozh po zavershennyu navchannya De mandruvav Aristotel nevidomo Ale vzhe v 20 rokiv jogo prijnyali do cehu budivnichih sho vidbuvalosya lishe z molodimi i viznanimi talantami I Aristotel shvidko dovede sho majstri ne pomililis Vidomij inzhener U ti chasi znayut lishe odnih inzheneriv vijskovih Ne divno sho Aristotel projshov dobru shkolu Vin opanuvav i budivelnu spravu i karbuvannya monet i budivelni tehnologiyi i stvorennya arhitekturnih modelej Model perebudov Palacco Podesti vigotovlenu Aristotelem dovgo zberigali v misti Koli vtoropali sho Aristotel ne povernetsya z Moskoviyi perebudovi proveli zgidno z jogo modellyu Bolonkij hronist Gasparo Nadi pid 1436 rokom zgadav molodogo Aristotelya sho brav uchast v vilivanni novogo dzvonu v 1436 roci i pidjomu togo na vezhu Arringo skonstruyuvavshi yakus novu lebidku A majstru led minulo 20 Kardinal Vissarion Nikejskij Hud Yustus van Gent Kardinal Vissarion Nikejskij Luvr Parizh Dolya podaruye Fioravanti na zhittyevomu shlyahu dekilka cikavih zustrichej z talanovitimi chi vplivovimi osobami Vzhe zamolodu vin stiknuvsya z kardinalom Vissarionom Nikejskim 1403 1472 grekom bogoslovom z Vizantiyi Toj brav uchast v zustrichi bogosloviv na Sobori 1439 r v Italiyi yak pravoslavnij zalishivsya v Italiyi i perejshov v katolictvo Jogo diplomatichni zdibnosti i znannya spravili dobre vrazhennya na papskij dvir i papa daruvav kolishnomu pravoslavnomu vizantijcyu posadu kardinala i papskogo legata v Bolonyi Vissarion Nikejskij buv takozh vihovatelem pleminnici ostannogo vizantijskogo imperatora Sofiyi Paleolo g kotrij sudilosya stati druzhinoyu moskovskogo knyazya Grek Vissarion filosof platonik dopitlivij i vidkritij do novih znan stane takozh odnim z italijskih gumanistiv sho zhvavo cikavivsya vijskovoyu spravoyu plekav nadiyu pro novij hrestovij pohid proti turkiv osmaniv mav vidannya shodo fortifikaciyi i vedennya oblogi vorozhih mist Kardinal Vissarion Nikejskij volodar znachnoyi na toj chas privatnoyi biblioteki Zaslablij kardinal zrobiv ohoroncem vlasnoyi knigozbirni vidavcya z Veneciyi Alda Manuciya she 1469 roku Vissarionova knigozbirnya narahovuvala simsot p yatdesyat 750 rukopisiv latinoyu ta davnogreckoyu a takozh veliku kilkist inkunabul Kardinal zalishiv vplivovomu vidavcyu sho i sam mav bagatij spadok v Veneciyi znachni koshti na utrimannya biblioteki na zbilshennya yiyi fondu na oznajomlennya z knizhkovoyu mudristyu Nacionalna biblioteka svyatogo Marka v Veneciyi maye pochatok v vissarionovij knigozbirni Novij dzvin u Bolonyi tezh vidlivali z iniciativi Vissariona Nikejskogo Vin visvyativ dzvin a pidnimav na vezhu Arringo same molodij i talanovitij Fioravanti V prihovanij politichnij gri Vatikana z moskovskim knyazem na novomu etapi bratimut uchast i papa rimskij i novospechenij kardinal z vizantijskoyi Nikeyi i pleminnicya ostannogo vizantijskogo imperatora Sof ya Paleolog sho stane babuseyu Ivana Groznogo i inzhener i arhitektor z Bolonyi Aristotel Fioravanti Ne girshij za Leonardo da Vinchi Yak inzhener Aristotel Fioravanti niyak ne girshij za nepovorotkogo Leonardo da Vinchi sho zavzhdi pozicionuvav sebe yak vijskovij inzhener Pro uspihi Fioravanti svidchat i togochasni italijski litopisi Tak 1455 roku za dopomogoyu vlasno vinajdenih mehanizmiv Fioravanti vikonav perevezennya kam yanoyi dzvinici cerkvi Santa Mariya Madzhone na trinadcyat metriv razom z usima dzvonami yaki ne znimali Dzvinicya mala dvadcyat p yat metriv 25 zavvishki i yak i kozhna vertikal mogla shvidko zavalitisya Fioravanti vikoristav derev yanu konstrukciyu piramidu i merezhu sinhronno pracyuyuchih vorit Uspih perevezennya buv povnim i stav miscevoyu sensaciyeyu pro yaku zalishili svidoctva z desyatok hronistiv Zrozumilo sho sorokarichnij inzhener vikoristav i dosvid poperednikiv retelno vivchenij i zasvoyenij i dosvid vlasnij Pracyuye vin i yak arhitektor sered jogo tvoriv perebudovi palacu papskogo legata ta velikoyi kaplici Vissariona Nikejskogo zmicnennya miscevoyi forteci vidbuv v susidnye mistechko Chento de vipryamlyav miscevu dzvinicyu San Blasio tosho Vin rokami pracyuvav nad perebudovami i udoskonalennyam veletenskogo Palacco del Podesta dlya yakogo vikonav arhitekturnu model Milanskij period Shlyuz Viarenna v misti Milan stvorenij A Fioravanti 1439 roku A buli she i zaproshennya z inshih mist odne z nih z Milana de Fioravanti pracyuvav shist rokiv Takim chinom vin buv poperednikom Leonardo pri dvori Sforca i kudi uspishnishim Okrim Milana vin vstig popracyuvati yak inzhener she j v Mantuyi ta v Parmi Yak osvichenij vijskovij inzhener vin pracyuvav v riznih zamkah gercogstva yak konsultant i arhitektor praktik Sered jogo zavdan i gidrotehnichni roboti i stvorennya ta remont shlyuziv takih vazhlivih v Lombardiyi sho poterpala vid povenej Piznishe koli vin viyide get i pam yat pro Aristotelya Fioravanti pripade pilom gidrotehnichni sporudi Fioravanti i nizki inshih inzheneriv bezpidstavno pripishut Leonardo da Vinchi inzhenernij dosvid yakogo i praktichni roboti v cij galuzi kudi yak neznachni Spilkuvannya z Filarete Spilkuvannya ne bulo dovgim bo majster postijno vimusheno mandruvav vikonuyuchi gidrotehnichni ta fortifikacijni roboti v lombardskij provinciyi Ale voni zhvavo spilkuvalis v Milani de gostro vidchuvali vlasnu vidchuzhenist sered miscevih majstriv sho vbachali v chuzhincyah nebezpechnih i majsternih konkurentiv Poziciyi konkurentiv chuzhinciv posiliv i pereyizd v Milan arhitektora Mikelocco 1396 1472 Mikelocco buduvav v Milani kaplicyu dlya rodini Portinari Filarete i Fioravanti obgovoryuvali stan sprav v arhitekturi I Aristotel mig pochuti chimalo cikavogo novogo nezvichnogo vid najkrashogo z todishnih italijskih teoretikiv Cya trijcya taki bude vimushena pokinuti negostinnij dlya nih Milan Mikelocco pracyuvatime v Veneciyi ta v Dubrovniku Filarete zalishitsya v Italiyi Fioravanti vidbude v daleku Moskoviyu Perebuvannya v Ugorshini Povernennya v Bolonyu navryad chi bulo priyemnim dlya zmuzhnilogo majstra cherez vidsutnist dijsno cikavih zavdan v Bolonyi ne bulo znachnih budivelnih zavdan i zastiglij pobut Vin znovu gotovij prijnyati rizikovanu propoziciyu I vona nadijshla V Ugorshinu vidbuv kardinal Vissarion Nikejskij Adzhe ugorskij korol Matvij Korvin yedinij hto na toj chas aktivno boretsya z turkami osmanami sho prosuvayutsya na zahid Kardinal Vissarion aktivno pidtrimuye polkovodcya gotuye umovi dlya vijskovoyi pidtrimki korolya Matviya Venecijskoyu respublikoyu Na vlasni groshi kardinal ozbroyiv navit odnu galeru Rozpoviv vin i pro divo inzhenera Aristotelya Fioravanti Pro Fioravanti mig dati dovidku i ugorskij diplomat pri dvori Sforca v Milani bo jshli peremovi shodo shlyubu korolya Matviya Korvina ta donki Franchesko Sforca Fioravanti otrimav zamovu vid korolya i vidbuv v Ugorshinu nezvazhayuchi na sprotiv komuni Bolonyi yakij bulo spokijnishe koli vijskovij inzhener takogo shtibu perebuvav v misti Umova shob toj povernuvsya v Bolonyu Tomu perebuvannya v Ugorshini bulo nedovgim i razom z pereyizdom roztyaglosya lishe na shist misyaciv Navryad chi arhitektor i inzhener vstig shos pobuduvati za takij korotkij termin Ale jogo znannya vijskovogo inzhenera buli taki vikoristani Vin obmezhivsya vazhlivimi konsultaciyami i proektami yaki realizuvali vzhe inshi Zmini v Moskoviyi 15 stolitti U Velikomu knyazivstvi Moskovskomu 15 storichchya vidbulisya znachni derzhavnicki zrushennya Postupovo stabilizuvalos zhittya i navit vidnovilos pomirne kam yane budivnictvo Za tradiciyeyu patriarha syudi nadsilala Vizantiya Ale 1448 roku pislya areshtu mitropolita Isidora greka z Vizantiyi sobor yepiskopiv moskovitiv vpershe obrav vlasnogo patriarha a rosijska cerkva vpershe stala avtokefalnoyu Sprotiv buv z boku kostyantinopolskogo patriarha ta 1453 roku Vizantiya nazavzhdi znikla z politichnoyi karti Yevropi de zakripilis turki osmani i moskovski knyazi toj sprotiv proignoruvali Postalo pitannya pobudovi novogo kam yanogo soboru v stolici takogo sho b zatmariv i velich Sofiyi Kiyivskoyi i slavu soboru Velikogo Novgoroda Sobor taki pobuduvali ale vin zavalivsya bo naochno postali pitannya tehnichnogo i tehnologichnogo vidstavannya v Moskvi i v krayini vzagali Vlasni majstri z pobudovoyu novogo stolichnogo soboru ne vporalis V istoriyi bagatoh krayin vidsutnij etap dobi Vidrodzhennya vid Mongoliyi i Yaponiyi do Moskoviyi Ominula Moskoviya i etap zasvoyennya i vivchennya gumanizmu zahidnoyevropejskogo zrazka Tip osviti v Moskoviyi v 14 16 stolittyah ne zbigavsya z tipami osviti togochasnoyi Zahidnoyi Yevropi Nespromozhnist robiti znachni matematichni rozrahunki vidsutnist fahovih navichok roboti z kamenem i cegloyu sponukali moskovitiv zaproshuvati na roboti inzheneriv i arhitektoriv z za kordonu Ale vibir buv nevelikim moskoviti z pidozroyu stavilis i do nimciv i do chehiv i do polyakiv latinyan za viroyu Blokuvav pereyizd arhitektoriv fortifikatoriv i zbroyariv do moskovitiv i mogutnij she todi Livonskij orden adzhe ce spriyaye zmicnennyu vorozhoyi oboronozdatnosti Ale poodinoki sprobi zaproshennya inozemciv arhitektoriv ye Odin z nih Vasil Yermolin z Litvi sho pracyuvav z 1462 r v Moskoviyi i vibuduvav novu trapeznu v Troyice Sergiyevomu monastiri a v Moskvi remontuvav Frolovski vorota I voni ne rujnuvalisya Nevdovzi vidkrilasya she odna mozhlivist zaproshennya majstriv budivnichih z Italiyi Adzhe zvidti v Moskvu pribula de spina pleminnicya ostannogo vizantijskogo imperatora Sofiya Paleolo g z yakoyu uzyav shlyub moskovskij knyaz I Sof ya i yiyi otochennya majstri yuveliri likari rodichi zhili v Italiyi i dobre znali pro tamteshnih fahivciv Tak virishilos pitannya zaproshennya v Moskvu na pracyu fahivciv italijciv perevazhno z Pivnichnoyi Italiyi Sered pershih zaproshenih buv Aristotel Fioravanti Z 1475 r vin tut Abi Moskoviya mala b vlasne Vidrodzhennya v cej chas vona b ne zaproshuvala fahivciv z dijsno renesansnoyi Italiyi Vse bulo yakraz navpaki Istorichno v Moskoviyi ne bulo stvoreno umov dlya viniknennya fahivciv renesansnogo masshtabu yak ne bulo i umov dlya yih vihovannya Ne pershij v MoskoviyiAristotel Fioravanti ne pershij iz italijciv sho perebuvav v Moskoviyi Pro neyi spovishav she Marko Polo 1254 1324 sho peretnuv yiyi pivdenni kordoni pid chas podorozhi v viddalenij Karakorum i 1298 roku dav zapisati svoyi spogadi Najblizhchim za chasom do zhittya Fioravanti buv italiyec sho pracyuvav na monetnomu dvori moskovskogo knyazya Koli della Volpe perebuvav v Rimi navesni 1472 roku togo Dzhovanni viklikav do sebe papa rimskij Sikst IV Majstru vchinili tayemnij dopit sam papa rimskij ta dva kardinali Antonio ta Vissarion Bunambre Utayemnichenim dopit buv tomu sho papi vkraj buli potribni novi mogutni prihilniki v antitureckomu protistoyanni A v Moskoviyi buli i mogutni knyazi i bagatstva i voyaki do togo zh hristiyani nehaj i majzhe yeretiki greckogo obryadu Doslidniki vvazhayut sho 1475 roku povazhnogo viku inzhenera i arhitektora Aristotelya Fioravanti zustriv v Rimi poslanec moskovskogo knyazya Semen Tolbuzin i taki domigsya zgodi na pereyizd i pracyu v nevidomij i holodnij pivnichnij kraj Nova stilistika Uspenskij sobor u MoskviUspenskij sobor Moskva pozemnij plan za Fioravanti Uspenskij sobor m Vladimir Uspenskij sobor pivdennij fasad Pri stvorenni novogo Uspenskogo soboru Aristotel Fioravanti stiknuvsya z dekilkoma problemami Navchenij poperednimi nevdalimi sprobami chuzhimi i vlasnimi vin pridiliv osoblivu uvagu sobornim pidmurkam rovi pid nih kopali glibshe a v nenadijnu moskovsku glinu zabili dubovi pali Novoyu dlya bolonskogo majstra bula i stilistika zamovnik vimagav soboru na kshtalt Uspenskogo z mista Vladimir A ce i ne gotika i ne vidrodzhennya taki znajomi arhitektorovi Shos podibne toj bachiv lishe u Veneciyi de golovnij hram mista tezh mav p yat ban i buv pervisno vibuduvanij majstrami z Vizantiyi Abi majster zrozumiv miscevi vimogi jogo vidryadili v Volodimir ta v Bogolyubovo Tak vin naochno stiknuvsya z novoyu dlya nogo stilistikoyu i negotichnoyu i nerenesansnoyu Majster shirokogo diapazonu vin dobre vporavsya i z neyu hocha nikoli ne buv ni v Vizantiyi ni v Kiyevi Bilshe togo svoyim soborom i jogo masshtabom vin zaplanuvav i rozmiri majbutnoyi ploshi sho vinikne poryad I golovuvatime na majdani pivdennij fasad novogo soboru Dobre obiznanij v geometriyi i v hudozhnomu vrazhenni vid sporudi Aristotel Fioravanti vidkine ves drib yazok dekoru volodimirskih zrazkiv Sobor postane velichnim jogo muri prikrasheni lishe vuzkimi viknami spokijnimi portalami ta arkaturnim poyaskom sho obbigaye sporudu po perimetru Shlyahetnist fasadiv lishe pidkreslili porozhnecha i viglazhenist kam yanih bril Abi pidsiliti hudozhnyu znachushist i simetriyu pivdennogo fasadu Fioravanti prihovav ob yemi absid vistupami stini sho ne nesli niyakoyi funkciyi okrim dekorativnoyi Ne zabuv vin za miscevoyu tradiciyeyu zbilshiti i centralnu banyu sho vidteper golovuvala v silueti soboru Sobor perezhive nizku pozhezh remontiv ne duzhe vdalih restavracij Neodnorazovo soborni dahi zaminyali zbilshili yih visotu abi priskoriti skid vodi v negodu a fasadi ozdobili freskami Najstrashnishimi buli navala napoleonivskih voyakiv i moskovska pozhezha 1812 roku Buv navit plan visaditi sobor nepidkorenoyi krayini v povitrya Ale sobor vstoyav i zberigsya z 15 stolittya praktichno neperebudovanim Vlasna rodinaMajster buv odruzhenij ale druzhina pomerla Vin odruzhivsya vdruge mav sina Andrea yakij suprovodzhuvav batka v dalekij podorozhi do Moskoviyi Pomer v Moskvi Ye pidstavi vvazhati sho pomer v uv yaznenni bo nadto napolyagav na povernenni na batkivshinu Moskovska vlada mogla rozciniti ci pragnennya yak zradu Div takozhKvatrochento Alberti Leon Battista Filarete Milanska shkola Venecijska shkola Breshianska shkola zhivopisu Mistectvo Italiyi Dzhovanni Bellini Kultura epohi Vidrodzhennya Livonskij orden Bolonska shkola Arhitekturna model Shlyuz gidrotehnika Nacionalna biblioteka svyatogo MarkaPrimitkiGiavarina A G Dizionario Biografico degli Italiani 1997 Vol 48 d Track Q1128537d Track Q106777239 https www biografiasyvidas com biografia f fieravanti htmDzherelaZemcov S M Glazychev V L Aristotel Fioravanti M Strojizdat 1985 Ovsyannikov Yu M Kremlyovskie mastera M Molodaya gvardiya 1970