Уго́рська гре́ко-католи́цька це́рква (угор. Magyar görögkatolikus egyház; лат. Ecclesia Graeco-Catholica Hungariae), яку іноді називають, посилаючись на її візантійський обряд, Уго́рською візанті́йською католи́цькою це́рквою (угор. Magyar bizánci katolikus egyház; лат. Byzantinum Ecclesia Catholico Hungariae) — митрополія sui iuris східно-католицька церква, яка знаходиться в повному євхаристійному спілкуванні з Латинською церквою, так і з 22 іншими східно-католицькими церквами, утворюючи разом Католицьку церкву. Нараховує більше 300 тисяч вірних, які є нащадками змадяризованих українців. Майже всі парафії церкви розташовані на території Угорщини, кілька в угорській діаспорі Північної Америки. Центр знаходиться в Дебрецені.
Угорська греко-католицька церква | ||||
---|---|---|---|---|
Катедральний храм в Гайдудорозі | ||||
Засновники | Ужгородська унія (1646) | |||
Дата заснування | 8 червня 1912 | |||
Статус | Sui iuris | |||
У складі | Католицької церкви | |||
Самостійність визнана | визнана | |||
Чинний предстоятель | Петер Фюлеп Кочиш Архиєпископ-митрополит Гайдудорозький | |||
Центр | Дебрецен | |||
Кафедральний собор | Катедральний храм в Гайдудорозі | |||
Основна юрисдикція | Угорщина | |||
Юрисдикція для діаспори | Північна Америка | |||
Літургічна мова | угорська | |||
Музична традиція | візантійська | |||
Церковний календар | григоріанський | |||
Єпископів | 4 | |||
Парафій | 187 | |||
Священиків | 262 | |||
Вірних | 326,200 | |||
Офіційний сайт | gorogkatolikus.hu |
Історія
Греко-католики Угорщини спочатку були зосереджені на території сьогоднішньої північно-східної Угорщини. Цей регіон історично населяли християни візантійського обряду з Карпатських гір (русини / українці та румуни). Серби, які рятувались від турецьких нападів, прибули пізніше до тодішньої Угорщини, але більшість з них залишилися в районі, який зараз є частиною Сербії. Пізніше, коли турки були вигнані з Відня в 1683 р. та з Буди та центральної Угорщини в 1686 р., русини та словаки оселились у занедбаних землях Угорщини. Про них опікувалася Мукачівська єпархія Русинської греко-католицької церкви. У XVII-XVIII століттях, під час конфлікту з протестантами, багато угорців приєдналися до греко-католицької церкви і таким чином прийняли візантійський обряд, а не латинський, що призвело до значного збільшення їх кількості.
Можливо, багато в чому завдяки цьому останньому елементу, візантійські угорці почали використовувати угорську мову у своїй літургії. У 1795 р. був опублікований переклад Літургії святого Івана Золотоустого для приватного вивчення. У 1862 р. з’явилася книга, що містить частини літургії, яку співають люди. У 1882 р. було видано без офіційного церковного схвалення угорський переклад Літургії святого Івана Золотоустого для фактичного використання, за яким незабаром послідували угорські переклади інших богослужбових текстів.
Sui iuris
Нарешті, 8 червня 1912 р. Папа Пій X заснував Гайдудорозьку єпархію для 162 греко-католицьких парафій, що розмовляють угорською мовою. Він обмежив використання угорської мови нелітургійними функціями, вимагаючи, щоб духовенство використовувало церковнослов’янську мову в літургії, але призначив інтервал у три роки для зміни мови. Через початок Першої світової війни цей інтервал продовжувався на невизначений час, і використання угорської мови продовжувалось.
Зміна національних кордонів після Першої світової війни призвела до зменшення території Гайдудорозької єпархії зі 168 парафій (до яких вона зросла), лише до 90. У межах Угорщини також була 21 парафія Прешовської єпархії та одна з Мукачівської єпархії. 4 червня 1924 р. спочатку вони були об’єднані як новий Мішкольцький екзархат — оскільки на той час вони все ще використовували церковнослов’янську мову у літургії — класифікували як Русинську греко-католицьку церкву, але тепер вона частина Угорської греко-католицької церкви.
Церква перебувала в унікальному положенні за угорського комуністичного режиму. На відміну від своїх "сестер" у Румунії чи в окупованій СРСР Україні, вона не була заборонена, ані особливо не переслідувалася. Факторами цієї відносної поблажливості є невеликий розмір церкви, її бідність (північно-східна Угорщина, де зосереджені її прихильники, історично була найбіднішою територією країни), а також майже повна відсутність Православної церкви.
Територія єпархії спочатку відповідала території латинської архієпархії Егер (східна Угорщина) та Будапешт. Але її юрисдикція була розширена 17 липня 1980 р. на всю Угорщину.
20 березня 2015 року Папа Римський Франциск підніс Угорську греко-католицьку церкву до митрополії з Дебреценом як її митрополита, назвавши єпископа Петера Фюлепа Кочиша своїм митрополитом. Він також підняв Апостольський екзархат Мішкольця до статусу єпархії, який очолить єпископ Атанас Орос. Нарешті він заснував єпархію Ньїредьгаза з території, яка раніше входила до Престолу Гайдудорога. Дві єпархії — суфрагани Гайдудорозького престолу.
Невелика кількість угорських греко-католиків емігрувала до Північної Америки, де об’єднано їхні кілька парафій, до Сполучених Штатів Америки, до Русинської Візантійської Митрополії, а в Канаді — до українських єпархій.
Сучасність
До 2015 року Угорська греко-католицька церква складалася з єпархії Гайдудорога, що входила до римо-католицької митрополії Естергом-Будапешт, і апостольського екзархату Мішкольца. Богослужіння у всіх парафіях ведеться угорською мовою. Церква має власну духовну семінарію в Ньїредьгазі. За даними Annuario Pontificio станом на 2007 рік Гайдудорозька єпархія налічувала 146 парафій, 227 священиків і близько 270 тисяч вірян; в екзархаті Мішкольца — 30 парафій, 38 священиків і близько 20 тисяч вірян. Таким чином, загальна чисельність прихожан церкви — близько 290 000 чоловік. 2 травня 2008 главою церкви був обраний єпископ Петер Фюлеп Кочиш.
20 березня 2015 року Папа Римський Франциск підняв Угорську греко-католицьку церкву до рангу митрополичої. Гайдудорозька єпархія стала архієпархією, Мішкольцький екзархат — єпархією і, крім того, створено ще одну єпархію в Ньїредьгазі.
Структура
Церква складається лише з однієї церковної провінції, яка складається з Митрополичої Архиєпархії та двох суфраганських Єпархій (єпархій):
- Гайдудорозька архієпархія (митрополича sui juris)
Її єпископи є членами (переважно латинської) єпископської конференції Угорщини.
Особливості
- Привітання в Угорській греко-католицькій церкві: «Слава Ісусу Христу! "Слава навіки!" На Різдво Господнє «Христос народився! "Хвала тобі!" На Великдень «Христос воскрес! "Він справді воскрес!"
- Початок церковного року в Угорській греко-католицькій церкві: 1 вересня.
- Перша із східних церков, яка перейшла на григоріанський календар у Гайдудорозі: 14 січня, 1916 рік.
- Угорська греко-католицька церква, дотримуючись давніх традицій, також освячує одружених людей священиками, але освячення фіксує стан життя. Єпископи можуть обирати лише неодружених або овдовілих жертовних священиків. Священики та диякони можуть одружуватися один раз. Це означає, що якщо особа, яку потрібно посвятити до освячення, вона не може вступити в другий шлюб, або якщо він овдовів після освячення, він не може одружитися повторно.
Див. також
Примітки
- Roberson, Ronald G. (PDF). Eastern Catholic Churches Statistics. Catholic Near East Welfare Association. Архів оригіналу (PDF) за 22 August 2014. Процитовано 21 March 2015.
- Белей Любомир. «Русинський» сепаратизм. Націєтворення in vitro. — К.: Темпора, 2017. С.127
- Ferenc pápa megalapította a Hajdúdorogi Metropóliát (угор.). Hungarian Catholic Church website. 20 березня 2015. Процитовано 21 березня 2015.
- Magyar Katolikus Lexikon (Hungarian Catholic Lexicon): Görögkatolikusok (Greek Catholics) [1]
- Cheney, David M. Diocese of Hajdúdorog. All Dioceses. catholic-hierarchy.org. Процитовано 10 січня 2012.
- Diocese of Hajdúdorog. Catholic Dioceses in the World. GCatholic.org. Процитовано 10 січня 2012.
- Cheney, David M. Apostolic Exarchate of Miskolc. All Dioceses. catholic-hierarchy.org. Процитовано 10 січня 2012.
- Stéphane Mahieu, “The Hungarian Greek Catholic Church”, in Lucian Leuștean (ed.), Eastern Christianity and Politics in the Twenty-First Century, p. 590-91. Routledge, 2014,
- http://www.catholicculture.org/news/headlines/index.cfm?storyid=24396
- Roberson, Ronald G. The Hungarian Catholic Church. Page 2. Eastern Catholic Churches. Catholic Near East Welfare Association. Процитовано 28 грудня 2011.
Посилання
- Р. Роберсон. Восточные христианские церкви
- Статистика церкви
- Byzantine Rite Catholics in Hungary
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Ugo rska gre ko katoli cka ce rkva ugor Magyar gorogkatolikus egyhaz lat Ecclesia Graeco Catholica Hungariae yaku inodi nazivayut posilayuchis na yiyi vizantijskij obryad Ugo rskoyu vizanti jskoyu katoli ckoyu ce rkvoyu ugor Magyar bizanci katolikus egyhaz lat Byzantinum Ecclesia Catholico Hungariae mitropoliya sui iuris shidno katolicka cerkva yaka znahoditsya v povnomu yevharistijnomu spilkuvanni z Latinskoyu cerkvoyu tak i z 22 inshimi shidno katolickimi cerkvami utvoryuyuchi razom Katolicku cerkvu Narahovuye bilshe 300 tisyach virnih yaki ye nashadkami zmadyarizovanih ukrayinciv Majzhe vsi parafiyi cerkvi roztashovani na teritoriyi Ugorshini kilka v ugorskij diaspori Pivnichnoyi Ameriki Centr znahoditsya v Debreceni Ugorska greko katolicka cerkva Ugorska vizantijska katolicka cerkva lat Ecclesia Graeco Catholica HungariaeKatedralnij hram v GajdudoroziZasnovniki Uzhgorodska uniya 1646 Data zasnuvannya 8 chervnya 1912Status Sui iurisU skladi Katolickoyi cerkviSamostijnist viznana viznanaChinnij predstoyatel Peter Fyulep Kochish Arhiyepiskop mitropolit GajdudorozkijCentr DebrecenKafedralnij sobor Katedralnij hram v GajdudoroziOsnovna yurisdikciya UgorshinaYurisdikciya dlya diaspori Pivnichna AmerikaLiturgichna mova ugorskaMuzichna tradiciya vizantijskaCerkovnij kalendar grigorianskijYepiskopiv 4Parafij 187Svyashenikiv 262Virnih 326 200Oficijnij sajt gorogkatolikus huDiv takozh Katolicka cerkva Greko katolicki cerkvi ta Katolicka cerkva v UgorshiniKatedralnij hram ugorskoyi katolickoyi cerkvi v GajdudoroziIstoriyaZhurnal Ukrayina vihodiv u 1916 roci v Budapeshti redaktor Giador Stripskij Greko katoliki Ugorshini spochatku buli zoseredzheni na teritoriyi sogodnishnoyi pivnichno shidnoyi Ugorshini Cej region istorichno naselyali hristiyani vizantijskogo obryadu z Karpatskih gir rusini ukrayinci ta rumuni Serbi yaki ryatuvalis vid tureckih napadiv pribuli piznishe do todishnoyi Ugorshini ale bilshist z nih zalishilisya v rajoni yakij zaraz ye chastinoyu Serbiyi Piznishe koli turki buli vignani z Vidnya v 1683 r ta z Budi ta centralnoyi Ugorshini v 1686 r rusini ta slovaki oselilis u zanedbanih zemlyah Ugorshini Pro nih opikuvalasya Mukachivska yeparhiya Rusinskoyi greko katolickoyi cerkvi U XVII XVIII stolittyah pid chas konfliktu z protestantami bagato ugorciv priyednalisya do greko katolickoyi cerkvi i takim chinom prijnyali vizantijskij obryad a ne latinskij sho prizvelo do znachnogo zbilshennya yih kilkosti Mozhlivo bagato v chomu zavdyaki comu ostannomu elementu vizantijski ugorci pochali vikoristovuvati ugorsku movu u svoyij liturgiyi U 1795 r buv opublikovanij pereklad Liturgiyi svyatogo Ivana Zolotoustogo dlya privatnogo vivchennya U 1862 r z yavilasya kniga sho mistit chastini liturgiyi yaku spivayut lyudi U 1882 r bulo vidano bez oficijnogo cerkovnogo shvalennya ugorskij pereklad Liturgiyi svyatogo Ivana Zolotoustogo dlya faktichnogo vikoristannya za yakim nezabarom posliduvali ugorski perekladi inshih bogosluzhbovih tekstiv Sui iuris Nareshti 8 chervnya 1912 r Papa Pij X zasnuvav Gajdudorozku yeparhiyu dlya 162 greko katolickih parafij sho rozmovlyayut ugorskoyu movoyu Vin obmezhiv vikoristannya ugorskoyi movi neliturgijnimi funkciyami vimagayuchi shob duhovenstvo vikoristovuvalo cerkovnoslov yansku movu v liturgiyi ale priznachiv interval u tri roki dlya zmini movi Cherez pochatok Pershoyi svitovoyi vijni cej interval prodovzhuvavsya na neviznachenij chas i vikoristannya ugorskoyi movi prodovzhuvalos Zmina nacionalnih kordoniv pislya Pershoyi svitovoyi vijni prizvela do zmenshennya teritoriyi Gajdudorozkoyi yeparhiyi zi 168 parafij do yakih vona zrosla lishe do 90 U mezhah Ugorshini takozh bula 21 parafiya Preshovskoyi yeparhiyi ta odna z Mukachivskoyi yeparhiyi 4 chervnya 1924 r spochatku voni buli ob yednani yak novij Mishkolckij ekzarhat oskilki na toj chas voni vse she vikoristovuvali cerkovnoslov yansku movu u liturgiyi klasifikuvali yak Rusinsku greko katolicku cerkvu ale teper vona chastina Ugorskoyi greko katolickoyi cerkvi Cerkva perebuvala v unikalnomu polozhenni za ugorskogo komunistichnogo rezhimu Na vidminu vid svoyih sester u Rumuniyi chi v okupovanij SRSR Ukrayini vona ne bula zaboronena ani osoblivo ne peresliduvalasya Faktorami ciyeyi vidnosnoyi poblazhlivosti ye nevelikij rozmir cerkvi yiyi bidnist pivnichno shidna Ugorshina de zoseredzheni yiyi prihilniki istorichno bula najbidnishoyu teritoriyeyu krayini a takozh majzhe povna vidsutnist Pravoslavnoyi cerkvi Teritoriya yeparhiyi spochatku vidpovidala teritoriyi latinskoyi arhiyeparhiyi Eger shidna Ugorshina ta Budapesht Ale yiyi yurisdikciya bula rozshirena 17 lipnya 1980 r na vsyu Ugorshinu 20 bereznya 2015 roku Papa Rimskij Francisk pidnis Ugorsku greko katolicku cerkvu do mitropoliyi z Debrecenom yak yiyi mitropolita nazvavshi yepiskopa Petera Fyulepa Kochisha svoyim mitropolitom Vin takozh pidnyav Apostolskij ekzarhat Mishkolcya do statusu yeparhiyi yakij ocholit yepiskop Atanas Oros Nareshti vin zasnuvav yeparhiyu Nyiredgaza z teritoriyi yaka ranishe vhodila do Prestolu Gajdudoroga Dvi yeparhiyi sufragani Gajdudorozkogo prestolu Nevelika kilkist ugorskih greko katolikiv emigruvala do Pivnichnoyi Ameriki de ob yednano yihni kilka parafij do Spoluchenih Shtativ Ameriki do Rusinskoyi Vizantijskoyi Mitropoliyi a v Kanadi do ukrayinskih yeparhij SuchasnistKatedralnij hramPid chas Hresnogo hodu Do 2015 roku Ugorska greko katolicka cerkva skladalasya z yeparhiyi Gajdudoroga sho vhodila do rimo katolickoyi mitropoliyi Estergom Budapesht i apostolskogo ekzarhatu Mishkolca Bogosluzhinnya u vsih parafiyah vedetsya ugorskoyu movoyu Cerkva maye vlasnu duhovnu seminariyu v Nyiredgazi Za danimi Annuario Pontificio stanom na 2007 rik Gajdudorozka yeparhiya nalichuvala 146 parafij 227 svyashenikiv i blizko 270 tisyach viryan v ekzarhati Mishkolca 30 parafij 38 svyashenikiv i blizko 20 tisyach viryan Takim chinom zagalna chiselnist prihozhan cerkvi blizko 290 000 cholovik 2 travnya 2008 glavoyu cerkvi buv obranij yepiskop Peter Fyulep Kochish 20 bereznya 2015 roku Papa Rimskij Francisk pidnyav Ugorsku greko katolicku cerkvu do rangu mitropolichoyi Gajdudorozka yeparhiya stala arhiyeparhiyeyu Mishkolckij ekzarhat yeparhiyeyu i krim togo stvoreno she odnu yeparhiyu v Nyiredgazi StrukturaAdministrativnij podil Ugorskoyi greko katolickoyi cerkvi Cerkva skladayetsya lishe z odniyeyi cerkovnoyi provinciyi yaka skladayetsya z Mitropolichoyi Arhiyeparhiyi ta dvoh sufraganskih Yeparhij yeparhij Gajdudorozka arhiyeparhiya mitropolicha sui juris Mishkolcka yeparhiya Nyiredgazka yeparhiya Yiyi yepiskopi ye chlenami perevazhno latinskoyi yepiskopskoyi konferenciyi Ugorshini OsoblivostiPrivitannya v Ugorskij greko katolickij cerkvi Slava Isusu Hristu Slava naviki Na Rizdvo Gospodnye Hristos narodivsya Hvala tobi Na Velikden Hristos voskres Vin spravdi voskres Pochatok cerkovnogo roku v Ugorskij greko katolickij cerkvi 1 veresnya Persha iz shidnih cerkov yaka perejshla na grigorianskij kalendar u Gajdudorozi 14 sichnya 1916 rik Ugorska greko katolicka cerkva dotrimuyuchis davnih tradicij takozh osvyachuye odruzhenih lyudej svyashenikami ale osvyachennya fiksuye stan zhittya Yepiskopi mozhut obirati lishe neodruzhenih abo ovdovilih zhertovnih svyashenikiv Svyasheniki ta diyakoni mozhut odruzhuvatisya odin raz Ce oznachaye sho yaksho osoba yaku potribno posvyatiti do osvyachennya vona ne mozhe vstupiti v drugij shlyub abo yaksho vin ovdoviv pislya osvyachennya vin ne mozhe odruzhitisya povtorno Div takozhKatolicka cerkva v UgorshiniUzhgorodska uniya Berestejska uniya Rusinska greko katolicka cerkva Slovacka greko katolicka cerkva Greko katolicka cerkva Horvatiyi ta SerbiyiPrimitkiRoberson Ronald G PDF Eastern Catholic Churches Statistics Catholic Near East Welfare Association Arhiv originalu PDF za 22 August 2014 Procitovano 21 March 2015 Belej Lyubomir Rusinskij separatizm Naciyetvorennya in vitro K Tempora 2017 S 127 Ferenc papa megalapitotta a Hajdudorogi Metropoliat ugor Hungarian Catholic Church website 20 bereznya 2015 Procitovano 21 bereznya 2015 Magyar Katolikus Lexikon Hungarian Catholic Lexicon Gorogkatolikusok Greek Catholics 1 Cheney David M Diocese of Hajdudorog All Dioceses catholic hierarchy org Procitovano 10 sichnya 2012 Diocese of Hajdudorog Catholic Dioceses in the World GCatholic org Procitovano 10 sichnya 2012 Cheney David M Apostolic Exarchate of Miskolc All Dioceses catholic hierarchy org Procitovano 10 sichnya 2012 Stephane Mahieu The Hungarian Greek Catholic Church in Lucian Leuștean ed Eastern Christianity and Politics in the Twenty First Century p 590 91 Routledge 2014 ISBN 978 1 315 81903 7 http www catholicculture org news headlines index cfm storyid 24396 Roberson Ronald G The Hungarian Catholic Church Page 2 Eastern Catholic Churches Catholic Near East Welfare Association Procitovano 28 grudnya 2011 PosilannyaR Roberson Vostochnye hristianskie cerkvi Statistika cerkvi Byzantine Rite Catholics in Hungary