Волоська кіннота, волоські роти, волоські хоругви, волохи — підрозділи найманої легкої кінноти в межах національних кордонів корони Королівства Польського, а пізніше Речі Посполитої XVI - XVIII століть.
Походження
Солдатів називали волохами, щоб відрізняти їх від татар (татарська кіннота в Литві) та козаків ( в Україні), які виконували подібні функції, але мали дещо інакше озброєння та стрій. Назва походить від молдован, населення Молдови, яке в ті часи називалося Волохами чи Валахами та від назви князівства Валахія, або Мунтянами (Multany) (від назви землі Мунтенії).
Волохи не носили захисних обладунків та важкої захисної броні за винятком офіцерів, хоча, деякі з них все-таки мали броню або щити. В бою використовували мечі і шаблі, пістолети і луки або рушнці, іноді рогатини, з 1676 року взято на озброєння короткі списи. Використовували коней гіршої якості, ніж інші види польської кінноти. Основними їх завданнями були: розвідка, допомога для основних військ та зв'язок між ними, застосовувались для атак типу , «ловлення язика» та переслідування розбитого ворога..
Вербування до волоських підрозділів відбувалося на території Молдовського князівства та князівства Валахія (Волощина), в ті часи коли відносини між ними та Річчю Посполитою були нейтральними. Волоськими найманцями були лише добровольці. Підрозділи формувалися за допомогою товариської системи аутораменту. Ротмістр, зазвичай волох чи молдованин, вирушав до дунайських князівств, де оголошував про набір добровольців, на служби в польській армії. Охочі до такої служби називались товаришами і повинні були явитися до ротмістра у супроводі свого почту або без нього. Кожен товариш був зобов'язаний озброїти і надати коня для себе та свого почту, який складався, зазвичай, з трьох осіб. Бували випадки коли товариш не міг дозволити собі витрат на челядь і служив один. В почті служили зазвичай особи нешляхетного походження. Кожен товариський почтовий, після зміни кваліфікації волоської хоругви на козацьку чи панцерну хоругву, міг бути підвищений до рангу офіцера, що було першим кроком до ошляхетнення (для іноземця) або облагородження (для поляка, литовця чи русина) за заслуги на полі бою та входження до замкнутого дворянського кола. З 1672 р. у складі волоської кінноти був великий відсоток поляків, переважно з Підляшшя та Мазовії, а також козаків та русинів, інколи навіть сербів та турків.
Формування
Хоругва була основним організаційно-тактичним підрозділом, який бився строєм у три шеренги. Спочатку хоругви налічували від кількох до кількох десятків воїнів, а з 1552 року було визначено кількість - від 100 до 150 солдатів. Починаючи з 1663 р. внаслідок наполягань сейму щодо зменшення кількості осіб в почту та притягнення до служби добровольців без останнього, товариство складалося лише з двох «коней» (товариш і почтовий). Це призвело до формування менш глибокого строю шеренги у два ряди. Зміна волоської кінноти на татарські, козацькі чи панцерні хоругви, або навпаки з татарських на волоські, було поширеним явищем.
В роках 1621-1651 за потребою з'єднували 5-12 кінних хоругов різних типів ( гусарів, панцирних, козаків, волохів, татар) в полки для виконання конкретних завдань під час битви. Починаючи з 1653 це явище набуло постійного характеру, тобто, під керівництвом одного офіцера служив один і той же полк. В часи правління Яна ІІІ Собеського після кожної військової кампанії склад полків змінювався, змішуючи їх для кращого розподілення коштів, виділених на компут (винагороду) для війська.
В 1506-1717 роках
Починаючи з 1506 р. були сформовані перші роти в приватних арміях польських магнатів. Деякі з них служили на винагороду з королівської скарбниці в лавах поточної оборони східних кордонів Речі Посполитої. У кварцяному війську до 1648 р. було лише дві такі хоругви, так як для забезпечення зв'язку та розвідки більша кількість була не потрібна. Функцію легкої кавалерії до цього часу успішно виконували козаки та лісовчики.
Після перших поразок поляків під час повстання Хмельницького в битвах під Жовтих Водах та під Корсунем відбувся зріст кількості легкої кінноти в польській армії. У 1651-1652 роках інтенсивними кроками сформували тринадцять нових волоських хоругов у двох дунайських князівствах. Після битви під Батогом їх кількість зросла до близько 1500 внаслідок проблем з повторним швидким набором і зміцненням суплементових військ Польської Корони. Під час шведського потопу, північної війни та московсько-польської війни 1654-1667 рр. внаслідок військової переваги сил супротивників часто застосовувалась тактика бий і тікай, в якій легкі загони волоської та татарської кінноти відігравали головну роль. Вони спустошували диверсійними атаками райони в тилу ворога, відрізали лінії постачання запасів, знищували табори противника і зненацька атакували окремі частини основних армій. Цю тактику успішно використав Стефан Чарнецький. У 1658 р. загальна кількість татар та волохів, які служили в польській армії, становила 4800, у тому числі 19 волоських та 24 татарських хоругов, приблизно по 120 коней в кожній.
1663 року більшість волоських хоругов було розпущено за участь у Священному Союзі, тоді ж волохів, які мали обладунки було приєднано до панцерних хоругов, решту реформовано в козацьку кінноту. Сейм ухилявся від видачі дозволів на формування підрозділів, які б складалися з національно чужого елементу, завдяки їх винятковій вірності королю, виявленій під час , Особливо в та Монтвами, проти бунтівної шляхти. При необхідності формувалися нові волоські хоругви, але у мирні часи від них відразу позбавлялися. Так у 1675 році польське військо налічувало лише 660 солдатів легкої кінноти.
У 1675-1683 роках відбувся черговий масовий набір, спричинений війнами з Туреччиною ( 1672-1676 та 1683-1699 ), а кількість волоських підрозділів 1676 року налічувала навіть 26 знамен. Під час правління Яна III Собеського було внесено кілька змін. Волохи були організовані в окремі полки з комбінованих татаро-волоських підрозділів, чисельність солдат в хоругві зменшилась до приблизно 60-100 коней. Полковника обрали з числа ротмістрів. Офіцерами (ротмістр, поручник, хорунжий ) зазвичай були поляки, а українці та молдавани були товаришами та почтовими. Легка кіннота становила тоді 1/5 армії. З 1683 року татар і волохів офіційно стали називати легкою кіннотою.
У 1689-1694 роках загальна кількість волохів становила 2500 вояків, а в 1699 р. їхня кількість знизилась до 600 вершників. З року 1717 р. волоські хоругви не фігурували в реєстрах польської армії.
Посилання
- Mała Encyklopedia Wojskowa. Т. 1, A—J (вид. I). Warszawa: MON.
- Polskie tradycje wojskowe. Т. 1. Warszawa: MON. с. 209, 380. ISBN .
- . Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza. 1929. с. 69, 94. ISBN . Архів оригіналу за 17 листопада 2017. Процитовано 17 листопада 2019.
- . Kraków. 1894. с. 104—108. Архів оригіналу за 15 січня 2019. Процитовано 17 листопада 2019.
- Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku. Warszawa: MON. с. 169—271.
- Wojskowość Kozaczyzny Zaporoskiej w XVI-XVII wieku. Geneza i charakter. Toruń: . с. 32, 45. ISBN .
- Wojny Rzeczypospolitej Obojga Narodów ze Szwecją. Warszawa: Trio. с. 124. ISBN .
На цю статтю не посилаються інші статті Вікіпедії. Будь ласка розставте посилання відповідно до . |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Voloska kinnota voloski roti voloski horugvi volohi pidrozdili najmanoyi legkoyi kinnoti v mezhah nacionalnih kordoniv koroni Korolivstva Polskogo a piznishe Rechi Pospolitoyi XVI XVIII stolit PohodzhennyaSoldativ nazivali volohami shob vidriznyati yih vid tatar tatarska kinnota v Litvi ta kozakiv v Ukrayini yaki vikonuvali podibni funkciyi ale mali desho inakshe ozbroyennya ta strij Nazva pohodit vid moldovan naselennya Moldovi yake v ti chasi nazivalosya Volohami chi Valahami ta vid nazvi knyazivstva Valahiya abo Muntyanami Multany vid nazvi zemli Munteniyi Volohi ne nosili zahisnih obladunkiv ta vazhkoyi zahisnoyi broni za vinyatkom oficeriv hocha deyaki z nih vse taki mali bronyu abo shiti V boyu vikoristovuvali mechi i shabli pistoleti i luki abo rushnci inodi rogatini z 1676 roku vzyato na ozbroyennya korotki spisi Vikoristovuvali konej girshoyi yakosti nizh inshi vidi polskoyi kinnoti Osnovnimi yih zavdannyami buli rozvidka dopomoga dlya osnovnih vijsk ta zv yazok mizh nimi zastosovuvalis dlya atak tipu lovlennya yazika ta peresliduvannya rozbitogo voroga Verbuvannya do voloskih pidrozdiliv vidbuvalosya na teritoriyi Moldovskogo knyazivstva ta knyazivstva Valahiya Voloshina v ti chasi koli vidnosini mizh nimi ta Richchyu Pospolitoyu buli nejtralnimi Voloskimi najmancyami buli lishe dobrovolci Pidrozdili formuvalisya za dopomogoyu tovariskoyi sistemi autoramentu Rotmistr zazvichaj voloh chi moldovanin virushav do dunajskih knyazivstv de ogoloshuvav pro nabir dobrovolciv na sluzhbi v polskij armiyi Ohochi do takoyi sluzhbi nazivalis tovarishami i povinni buli yavitisya do rotmistra u suprovodi svogo pochtu abo bez nogo Kozhen tovarish buv zobov yazanij ozbroyiti i nadati konya dlya sebe ta svogo pochtu yakij skladavsya zazvichaj z troh osib Buvali vipadki koli tovarish ne mig dozvoliti sobi vitrat na chelyad i sluzhiv odin V pochti sluzhili zazvichaj osobi neshlyahetnogo pohodzhennya Kozhen tovariskij pochtovij pislya zmini kvalifikaciyi voloskoyi horugvi na kozacku chi pancernu horugvu mig buti pidvishenij do rangu oficera sho bulo pershim krokom do oshlyahetnennya dlya inozemcya abo oblagorodzhennya dlya polyaka litovcya chi rusina za zaslugi na poli boyu ta vhodzhennya do zamknutogo dvoryanskogo kola Z 1672 r u skladi voloskoyi kinnoti buv velikij vidsotok polyakiv perevazhno z Pidlyashshya ta Mazoviyi a takozh kozakiv ta rusiniv inkoli navit serbiv ta turkiv FormuvannyaHorugva bula osnovnim organizacijno taktichnim pidrozdilom yakij bivsya stroyem u tri sherengi Spochatku horugvi nalichuvali vid kilkoh do kilkoh desyatkiv voyiniv a z 1552 roku bulo viznacheno kilkist vid 100 do 150 soldativ Pochinayuchi z 1663 r vnaslidok napolyagan sejmu shodo zmenshennya kilkosti osib v pochtu ta prityagnennya do sluzhbi dobrovolciv bez ostannogo tovaristvo skladalosya lishe z dvoh konej tovarish i pochtovij Ce prizvelo do formuvannya mensh glibokogo stroyu sherengi u dva ryadi Zmina voloskoyi kinnoti na tatarski kozacki chi pancerni horugvi abo navpaki z tatarskih na voloski bulo poshirenim yavishem V rokah 1621 1651 za potreboyu z yednuvali 5 12 kinnih horugov riznih tipiv gusariv pancirnih kozakiv volohiv tatar v polki dlya vikonannya konkretnih zavdan pid chas bitvi Pochinayuchi z 1653 ce yavishe nabulo postijnogo harakteru tobto pid kerivnictvom odnogo oficera sluzhiv odin i toj zhe polk V chasi pravlinnya Yana III Sobeskogo pislya kozhnoyi vijskovoyi kampaniyi sklad polkiv zminyuvavsya zmishuyuchi yih dlya krashogo rozpodilennya koshtiv vidilenih na komput vinagorodu dlya vijska V 1506 1717 rokahPochinayuchi z 1506 r buli sformovani pershi roti v privatnih armiyah polskih magnativ Deyaki z nih sluzhili na vinagorodu z korolivskoyi skarbnici v lavah potochnoyi oboroni shidnih kordoniv Rechi Pospolitoyi U kvarcyanomu vijsku do 1648 r bulo lishe dvi taki horugvi tak yak dlya zabezpechennya zv yazku ta rozvidki bilsha kilkist bula ne potribna Funkciyu legkoyi kavaleriyi do cogo chasu uspishno vikonuvali kozaki ta lisovchiki Pislya pershih porazok polyakiv pid chas povstannya Hmelnickogo v bitvah pid Zhovtih Vodah ta pid Korsunem vidbuvsya zrist kilkosti legkoyi kinnoti v polskij armiyi U 1651 1652 rokah intensivnimi krokami sformuvali trinadcyat novih voloskih horugov u dvoh dunajskih knyazivstvah Pislya bitvi pid Batogom yih kilkist zrosla do blizko 1500 vnaslidok problem z povtornim shvidkim naborom i zmicnennyam suplementovih vijsk Polskoyi Koroni Pid chas shvedskogo potopu pivnichnoyi vijni ta moskovsko polskoyi vijni 1654 1667 rr vnaslidok vijskovoyi perevagi sil suprotivnikiv chasto zastosovuvalas taktika bij i tikaj v yakij legki zagoni voloskoyi ta tatarskoyi kinnoti vidigravali golovnu rol Voni spustoshuvali diversijnimi atakami rajoni v tilu voroga vidrizali liniyi postachannya zapasiv znishuvali tabori protivnika i znenacka atakuvali okremi chastini osnovnih armij Cyu taktiku uspishno vikoristav Stefan Charneckij U 1658 r zagalna kilkist tatar ta volohiv yaki sluzhili v polskij armiyi stanovila 4800 u tomu chisli 19 voloskih ta 24 tatarskih horugov priblizno po 120 konej v kozhnij 1663 roku bilshist voloskih horugov bulo rozpusheno za uchast u Svyashennomu Soyuzi todi zh volohiv yaki mali obladunki bulo priyednano do pancernih horugov reshtu reformovano v kozacku kinnotu Sejm uhilyavsya vid vidachi dozvoliv na formuvannya pidrozdiliv yaki b skladalisya z nacionalno chuzhogo elementu zavdyaki yih vinyatkovij virnosti korolyu viyavlenij pid chas Osoblivo v ta Montvami proti buntivnoyi shlyahti Pri neobhidnosti formuvalisya novi voloski horugvi ale u mirni chasi vid nih vidrazu pozbavlyalisya Tak u 1675 roci polske vijsko nalichuvalo lishe 660 soldativ legkoyi kinnoti U 1675 1683 rokah vidbuvsya chergovij masovij nabir sprichinenij vijnami z Turechchinoyu 1672 1676 ta 1683 1699 a kilkist voloskih pidrozdiliv 1676 roku nalichuvala navit 26 znamen Pid chas pravlinnya Yana III Sobeskogo bulo vneseno kilka zmin Volohi buli organizovani v okremi polki z kombinovanih tataro voloskih pidrozdiliv chiselnist soldat v horugvi zmenshilas do priblizno 60 100 konej Polkovnika obrali z chisla rotmistriv Oficerami rotmistr poruchnik horunzhij zazvichaj buli polyaki a ukrayinci ta moldavani buli tovarishami ta pochtovimi Legka kinnota stanovila todi 1 5 armiyi Z 1683 roku tatar i volohiv oficijno stali nazivati legkoyu kinnotoyu U 1689 1694 rokah zagalna kilkist volohiv stanovila 2500 voyakiv a v 1699 r yihnya kilkist znizilas do 600 vershnikiv Z roku 1717 r voloski horugvi ne figuruvali v reyestrah polskoyi armiyi PosilannyaMala Encyklopedia Wojskowa T 1 A J vid I Warszawa MON Polskie tradycje wojskowe T 1 Warszawa MON s 209 380 ISBN 83 11 07675 8 Krakow Krakowska Spolka Wydawnicza 1929 s 69 94 ISBN 83 89738 93 7 Arhiv originalu za 17 listopada 2017 Procitovano 17 listopada 2019 Krakow 1894 s 104 108 Arhiv originalu za 15 sichnya 2019 Procitovano 17 listopada 2019 Wojsko polskie w drugiej polowie XVII wieku Warszawa MON s 169 271 Wojskowosc Kozaczyzny Zaporoskiej w XVI XVII wieku Geneza i charakter Torun s 32 45 ISBN 83 73 22803 9 Wojny Rzeczypospolitej Obojga Narodow ze Szwecja Warszawa Trio s 124 ISBN 978 83 74 36131 6 Na cyu stattyu ne posilayutsya inshi statti Vikipediyi Bud laska rozstavte posilannya vidpovidno do prijnyatih rekomendacij