Військова тривога 1927 (також англо-радянський конфлікт 1927) — криза англо-радянських відносин з загрозою повномасштабної війни СРСР з Британською імперією, Польщею, а можливо — і цілим блоком європейських держав. У процесі цієї військової кризи керівництво СРСР зіткнулося з новими проявами антирадянських настроїв у деяких верствах радянського суспільства, що виявлялися як небажання воювати за радянську владу та надії на можливий швидкий крах більшовиків. Як один із результатів кризи, було розпочато зміцнення обороноздатності країни та будівництво Лінії Сталіна; Троцький писав про зв'язок військової тривоги 1927 року з наступними репресіями проти опозиції та чистками в РККА та партії. Уряд СРСР узяв курс на масштабне військове виробництво та прискорену індустріалізацію, а «нова економічна політика» країни з 1928 року була згорнута. З 1930 року почалася примусова колективізація, що мала на меті повний контроль над виробництвом хліба та іншої сільськогосподарської продукції. Таким чином, уроки військової тривоги 1927 лягли в основу наступних подій 1930-х років, хоч і не були занесені в «офіційний курс історії СРСР» і тому мало вивчені. Але стан «воєнної тривоги» було помітно відображено у засобах масової інформації та художній літературі.
Безпосередньою причиною військово-дипломатичної кризи між СРСР і Великою Британією стали революційні події в Китаї та їх підтримка з боку СРСР, що викликало жорстку реакцію Великої Британії, яка почала втрачати свої колоніальні позиції в Китаї.
Передісторія
Після жовтневої революції більшовиків, у Росії почалася запекла громадянська війна, що закінчилася перемогою червоних, багато в чому через роз'єднаність білих рухів і небажання їх лідерів визнати права новостворених на території Росії держав, недостатньої допомоги Антанти (домоглася в 1918 році), а також централізованому та вкрай жорсткому керівництву органів Радянської влади.
Однак багато обіцянок більшовиків не були виконані, що викликало невдоволення селян і частини робітників. НЕП, що почався, наситивши ринок товарами і забезпечивши стабільний приріст економіки, викликав нове розшарування суспільства за майновою ознакою, що спонукало ліву партійну опозицію виступити з вимогою про недопущення такої ситуації.
РКП(б), створивши Третій Інтернаціонал, поставила завдання поширення ідей революційного міжнародного соціалізму, на противагу реформістському соціалізму Другого інтернаціоналу, остаточний розрив з яким був викликаний відмінністю позицій щодо Першої світової війни та Жовтневої революції в Росії. Цю роботу частина керівництва партії вважала боротьбою за світову революцію і в ній були задіяні радянські повпредства, торгові фірми, туристичні бюро, наукові інститути, на що витрачалися значні фінансові ресурси (тільки на німецький путч виділено 300 млн золотих рублів)). Підтримка комуністичних рухів вилилася в спроби переворотів у сусідніх з СРСР країнах (путч у вересні 1923 у Болгарії, путч у жовтні 1923 у Німеччині, путч в Естонії у 1924-му). У квітні 1925 р. комуністи підірвали Собор Святого Неділі в Болгарії (цар Борис III вижив).
Проте сили РККА були достатні для серйозного військового зіткнення, що у різкій формі проявилося, наприклад, ще радянсько-польській війні 1920 року. Їх чисельність на 1927 рік становила 586 тисяч військовослужбовців, спорядження яких залишало бажати кращого (недостатньо артилерійських боєприпасів, а танки та авіація (698 або 694 літаків) — розносортні та застарілі). Активне військово-політичне втручання СРСР у Китаї руками китайських комуністів завдавало збитків британським економічним інтересам у цій країні та вело до перетворення Китаю на комуністичну державу.
Найбільшим і небезпечним противником для Радянського Союзу в 1927 була Польща Юзефа Пілсудського, який взяв курс на відновлення Речі Посполитої в межах 1772, що передбачало нові територіальні претензії до СРСР. Однією з причин перевороту в Польщі праві французькі видання вважали крах переговорів про компенсацію в Локарно та укладання радянсько-німецького договору «Про дружбу та нейтралітет» у квітні 1926 року після невдачі березневої (1926 р.) сесії Ліги Націй. Прихід Пілсудського до влади посилив вплив на Польщу політики Великої Британії.
Нове польське керівництво всіляко відтягувало вручену 24 серпня 1926 радянським повпредом Войковим пропозицію СРСР про підписання пакту про ненапад. Розрив дипломатичних відносин між Британською імперією та СРСР викликав пожвавлення у Варшаві, а вбивство у червні 1927 року радянського повпреда служило провокацією до можливого військового конфлікту.
Зовнішньополітичні події та відповіді керівництва СРСР
Січень 1927 року: китайські війська (при яких були радянські військові радники, до яких входив маршал Блюхер) зайняли території англійських концесій в Ханькоу і Цзюцзян, і 19—20 лютого між Великою Британією і Китаєм було підписано угоду, що фіксує поступку цих.
23 лютого 1927 року британський міністр закордонних справ Джозеф Чемберлен зажадав від СРСР припинити антибританську пропаганду та підтримку комуністичної партії у Китаї. Уряд СРСР відмовився виконувати цю вимогу (нота 26 лютого).
21 березня 1927 року війська Чан Кайші взяли Шанхай. На той час між Гоміньданом та китайськими комуністами посилилися розбіжності. Головною причиною була стратегія самих комуністів, що викликала невдоволення серед населення і суперечила прагненню гомінданівців відновлення стабільності в країні.
6 квітня стався наліт гомінданівців на повпредство СРСР у Пекіні, захоплені документи свідчили про допомогу китайським комуністам. Чан Кайші, побоюючись захоплення влади комуністами, розірвав із нею союз і розпорядився вислати радянських військових радників. У період з 12 по 15 квітня тривали масові арешти комуністів на території Китаю: були розгромлені їхні організації в містах Нанкін, Ханчжоу, Нінбо, Аньцін, Фучжоу.
На початку травня Китай розпочав публікацію захоплених радянських документів. Упродовж травня активізувалися у Фінляндії білогвардійські організації генерала Кутєпова; на кордоні з Польщею було захоплено 2 польські шпигуни; через фінську кордон у СРСР проникла група «терористів» РЗВС; глава РЗВС генерал Врангель інспектував «контингенти Російської Армії там». 12 травня 1927 року англійська поліція обшукала радянсько-англійське торгове товариство «Аргос», де було знайдено інші документи, що дозволили розкрити підривну мережу Комінтерну, що діяла проти Великої Британії та Китаю. Було заарештовано десятки співробітників.
У травні 1927 року радянський уряд звернувся до японського з пропозицією укласти пакт про ненапад. Проте пропозиція була відкинута.
17 травня 1927 року радянський уряд подав ноту протесту проти дій англійської поліції.
27 травня 1927 року англійський уряд заявив про розрив торгових та дипломатичних відносин з СРСР. Дипломатичні відносини були відновлені лише у листопаді 1929. Розпочато нагнітання воєнного психозу всередині СРСР. Деякі історики вважають цей момент відправною точкою початку сталінських репресій.
24 червня ЦС Осоавіахіма ухвалив резолюцію про військову підготовку трудящих. У червні відбулися прикордонні інциденти на кордоні з Китаєм та Польщею.
26 липня 1927: Китай оголосив про виключення з Гоміньдану членів КПК і висилання радянських військових радників. 28 липня 1927 року: Велика Британія ухвалила закон про трейд-юніони, загальні страйки стали кримінальним злочином.
У липні, на позачерговому з'їзді ВКП(б) Каменєв резюмував те, що відбувається так: «Війна неминуча, ймовірність війни була видна і три роки тому, тепер треба сказати — неминучість».
У серії публікацій у газеті «Правда» 20, 21, 22 липня один із провідних військових інженерів В. В. Осинський проводить наступну тезу: «Якщо в майбутній війні ми використовуємо російський віз проти американського чи європейського автомобіля, результатом, м'яко кажучи, будуть непропорційно великі втрати, неминучі за технічної слабкості».
Маршал Тухачевський доповів Раді праці та оборони: «ні країна, ні армія до війни не готові». Несподівано з'ясувалося, що наявна промисловість у разі початку бойових дій може задовольнити армію патронами на 8 % та снарядами на 29 %.
Розгул тероризму
1 червня 1927 року ЦК ВКП(б) випустив звернення «До всіх організацій ВКП(б). До всіх робітників і селян», в якій повідомив про загрозу імперіалістичного вторгнення.
4 червня в лондонській пресі з'явилися повідомлення, що в Європі вважають за можливе підбурювання Великою Британією проти СРСР Польщі та інших країн, а також військову допомогу їм. Ще до цього британська газета «Манчестер Гардіан» та німецька «Форвертс» опублікували серію статей, що викривають таємне військове співробітництво СРСР з Німеччиною за Рапалльським договором.
4—5 червня у двох інцидентах було ліквідовано 3 терористи РОВС.
6 червня 1927 року: успішний теракт у Москві, кинуто бомбу в бюро перепусток ОГПУ.
7 червня диверсанти вбили начальника білоруського ОГПУ Опанського.
7 червня 1927 року радянський повпред у Польщі Войков був смертельно поранений на залізничному вокзалі у Варшаві Борисом Ковердою. На питання, навіщо він стріляв, Коверда відповів: «Я помстився за Росію, за мільйони людей». Сталін вирішив скористатися подією для остаточного знищення монархічних та взагалі білих сил та розгрому внутрішньопартійної опозиції.
«У відповідь» на вбивство Войкова більшовицький уряд безсудно стратив у Москві в ніч з 9 на 10 червня 1927 20 представників знаті колишньої Російської імперії, які або перебували на той момент у в'язницях за різними звинуваченнями, або були заарештовані вже після вбивства Войкова. Операції ОГПУ не обмежилися розстрілом двадцяти заручників, під час «червневої операції» було проведено до 20 тис. обшуків та заарештовано 9 тис. осіб. Арештам піддавалися «колишні» —поміщики, білі, що особливо повернулися в СРСР — «репатріанти» — а також «кулаки», «буржуї», «торговці», «попи та церковники» і навіть групи старої російської інтелігенції. Точна кількість репресованих у той період досі невідома.
Економічна ситуація
Хлібозаготівельна кампанія 1927 року у СРСР провалилася: проти 1926 роком держава недоотримало 128 млн пудів, що різко погіршило постачання продовольством міст. Перебої із хлібом у державних магазинах викликали зростання цін на ринку та товарний дефіцит. Купівельна спроможність рубля падала. Розчарування в НЕПі у більшості населення було реакцією патріархальної свідомості на неминучі складності життя і досить незатишний простір, далекий від проголошених 1917 року свобод більшості народу. Соціальний песимізм, що поширювався, породжував радикально-ліві підходи до оцінки внутрішньої і зовнішньої політики. При цьому радянські інститути, ритуали та традиції вже досить укоренилися у суспільстві.
Співвідношення збройних сил РСЧА та можливих противників
Розвідувальне управління РККА вважало, що у разі мобілізації ймовірні супротивники (Фінляндія, Естонія, Латвія, Литва, Польща, Румунія) могли розгорнути сухопутні сили чисельністю понад 2,5 мільйона осіб, при 5746 гарматах, 1157 бойових літаках та 483 танках.
Чисельність РККА на 1 січня 1927 становила 607 125 чоловік. Армія мала на озброєнні 694 літаки, 159 танків і бронеавтомобілів, за певної переваги в гарматах (6413), і могла виставити у разі мобілізації на Західному фронті 1,2 мільйона людей. Таким чином, навіть без агресії великих держав (Велика Британія, Франція, Японія) армія могла не впоратися із вторгненням.
Старинов писав про підготовку прикордонної смуги як наслідки загрозливих подій 1927 року: мінувалися мости, водозабірні споруди, залізничні станції, закладалися схованки зі зброєю та вибухівкою для партизанської діяльності у разі окупації, готувалися досвідчені підривники та керівники підпілля.
20 грудня 1927 Тухачевський направив наркому Ворошилову службову записку «Про радикальне переозброєння РККА». Навесні 1928 наркомом було прийнято важливе рішення домогтися кількісної переваги над можливим противником в артилерії, танках і авіації. Військовий бюджет 1928 був збільшений майже на третину, до 1 млрд рублів.
Подання ситуації в радянській пресі, пропаганда та збір інформації
У країні організовано пропагандистську кампанію з роз'яснення ситуації, з 8 червня 1927 року проводилися мітинги з охопленням десятків тисяч селян. Агітатори пояснювали сенс вбивства Войкова, антирадянську спрямованість діяльності уряду Чемберлена.
Надійшли директиви, виходячи з яких усі члени партії, і навіть комсомольці мали повідомляти про які мали місце антирадянські висловлювання і дії, пильна увага була спрямована на службовців, колишніх членів партії, осіб непролетарського походження. Кожному комуністу наказувалося «провести роз'яснювальну роботу з з'ясування трудящими напруженого військово-політичного становища та можливості військової інтервенції СРСР з боку Англії». У міру розвитку тотального стеження та шпигунства, частина населення стала жити по-новому. Інша частина («колишні») значною мірою сприйняли гру всерйоз, чекаючи швидкого падіння режиму в результаті інтервенції. Незабаром більшість їх опинилися за ґратами.
Сталінська ідеологічна робота періоду «військової тривоги» несла у собі всі риси військової пропаганди, і значної частини радянського населення 1927 року була психологічно цілком готова до того, щоб піддатися войовничим і радикальним емоціям. Однак її вплив на настрої доіндустріального та архаїчного суспільства, особливо селянського, було обмежено слабкими технічними та організаційними ресурсами. Навіть у 1930-ті роки держава не мала можливостей для повного контролю суспільної свідомості.
Головний висновок вивчення архівних документів того часу — оскільки основний потік інформації населенню доставляли усно партійні активісти в містах та сільській місцевості, чия кваліфікація була не надто високою, основним «пропагандистом» було саме радянське життя, зокрема повсякденний досвід взаємодії з місцевою бюрократією та цими партійними активістами нижчої ланки.
При цьому поряд з революційним романтизмом і готовністю «боротися і померти за комунізм» великі групи населення виявляли і поміркованість у поглядах і підходах, що парадоксально поєднувалося з повною підтримкою радянської зовнішньої політики та висловленням довіри діям «вождів» і особисто Сталіна.
Суспільна реакція
Реакція на події 1927 року відбиває складність трансформації масової свідомості у радянському суспільстві. Молоде покоління більшовиків наприкінці періоду НЕПу було набагато «радянськішим», ніж попереднє. Він Громадянська війна і військовий комунізм були уособленням «революційного героїзму» і «бойового духу», а НЕП — його протилежністю, споживчою вульгарністю. Ідеали нового покоління базувалися на безумовному прийнятті атрибутів, інститутів та установ радянського устрою, його ідеологічних та культурних цінностей.
Радикально-революційний підхід до зовнішньої політики СРСР пережив сплеск наприкінці 1927 — у першій половині 1928 року. Багато молодих людей були готові скористатися подіями в Китаї для «рішучого наступу на світовий капіталізм», ненависним форпостом якого вважалася Велика Британія.
Однак спогади про Громадянську війну та розорення були свіжі, а усвідомлення відносної економічної та оборонної слабкості СРСР у смертельній сутичці з провідними світовими державами — чітким. Взаємна довіра та добровільна співпраця громадян одна з одною та з державою стала цінним ресурсом влади та початком формування нової, радянської колективної ідентичності та «класового інстинкту». Люди добровільно включалися у боротьбу проти внутрішніх та зовнішніх ворогів — «імперіалістичних агресорів», «світової буржуазії», а в 1920-ті роки насамперед проти Великої Британії та англійців.
У той же час суспільство наприкінці двадцятих років залишалося надто різнорідним і набагато менш згуртованим, ніж влада хотіла його бачити. Взаємна довіра держави та народу не обов'язково формувалася на основі соціальної мобілізації — вона швидше могла бути продуктом пошуку компромісу інтересів та цілей як уряду, так і основних соціальних груп. А для багатьох людей обережна зовнішня політика, що відображала небажання йти тут і зараз на війну з «імперіалістами» з питання політики в Китаї, було домінуючим настроєм і політичною емоцією.
Селянство
Погрозливі події, висвітлені в пресі, викликали настороженість селян, які зайняли в 1927 (напередодні очікуваної війни) вичікувальну позицію при здачі хліба. (На що Уряд СРСР, пізніше, відреагував гаслом: «Ліквідувати куркульство як клас»).
"Кулак, він сільський капіталіст, володіючи величезними запасами ресурсів, зокрема і хліба, ставав не економічним чинником, а політичним".
Місцями була розпочата продразвёрстка з обходом дворів, закриттям ринків і навіть забороною торгівлі, але це було обдернуто наказами згори. Зрештою, ситуація з продовольством в 1927 році на тлі зовнішньополітичної кризи викликала реакцію радянського уряду: форма хлібозаготівель у вигляді продподатку і вільної торгівлі була скасована, замість чого була введена кооперативна торгівля, яка незабаром змінилася колгоспним ладом (що виключив будь-яку самостійність) здачі хліба) за рецептом Преображенського, а бухаринська дрібна кооперація в рамках НЕП була згорнута.
Заможні селяни прикордонних районів намагалися обміняти рублі на золото (золота п'ятирублівка дійшла до 10-12 рублів асигнаціями), наголошувалося багато випадків відмови продавати хліб та худобу за радянські гроші. Наприкінці року становище на споживчому ринку стало відчайдушним, розкуповувалося в запас все — макарони, борошно, сіль, цукор.
Водночас бідняки та середняки також слідували лінії згуртування навколо партії та уряду у разі війни: «Ми хоч і неписьменні, а розуміємо, куди вона (Англія) гне. Ми всі до одного підемо воювати. Вони хочуть знову пана посадити і жебраків розводити, не доведеться. Війни не хочемо, ще не відпочили, але радянській владі не віддамо». Почалася посилена забудова отриманих садиб, щоб було «що захищати».
Робітники
На тлі інфляції, що розгорнулася (грошова емісія з 0,7 мільярда в 1925 році зросла до 1,7 мільярда) і фіксованих закупівельних цін на зерно, держцін на товари, магазини спорожніли. У той же час, номенклатура і непмани не відчували потреби. Таке розшарування населення (як наслідок НЕПу) викликало обурення люмпенізованої частини пролетаріату. У процесі фракційної та кар'єрної боротьби голова РВС та наркомвоєнмор Троцький та Зінов'єв спиралися саме на пролетаріат.
Робітники загалом підтримували політику СРСР і заявляли про готовність виступити на захист країни: «На загрозу капіталістів ми повинні об'єднатися як один і виступити на захист своєї свободи».
Опозиція та боротьба з нею
Політична криза в Китаї була широко використана опозицією для критики Сталіна як «саботаж будівництва міжнародної системи соціалізму». Троцький охарактеризував китайські події як «очевидне банкрутство сталінської політики». 9 травня 1927 року Зінов'єв (будучи членом ЦК) з промови з нагоди 15-річчя «Правди», виступив у Колонному залі Будинку союзів із критикою Сталіна за провали в Англії та Китаї. Цей виступ транслювався радіо на всю країну.
Прикриваючись «військовою загрозою» та необхідністю «зміцнити тил», Сталіну вдалося зламати опір групи Бухаріна і поступово «продавити» рішення про виключення зі складу ЦК «агентів об'єднаної опозиції» — Троцького та Зінов'єва.
У червні 1927 року головний контрольний орган партії, ЦКК розглядає справи Зінов'єва і Троцького, із партії їх виключає. У липні Троцький висуває двозначну «тезу Клемансо», яку Сталін 1 серпня на об'єднаному пленумі ЦК і ЦКК охарактеризував, як обіцянку «захопити повстанським шляхом владу у разі війни», організоване Сталіним більшість засуджує Троцького за «умовну оборону». ". Пленум ЦК оголошує Зінов'єву та Троцькому сувору догану.
У вересні опозиціонери організують у Москві та Ленінграді нелегальні робітничі сходки, які відвідали до 20 тис. чол. 27 вересня 1927 року на спільному засіданні Президії ІККМ та Міжнародної контрольної комісії Троцький був одноголосно виключений з кандидатів у члени Виконкому Комінтерну.
У десяті роковини революції (тобто 7 листопада 1927 р.) ліва опозиція провела демонстрації під гаслами боротьби з непманами, бюрократією. Висувалися вимоги якнайшвидшої індустріалізації промисловості та колективізації сільського господарства (останнє проходило на тлі зриву хлібозаготівель та запровадження нової карткової системи видачі хліба). Організація опозиціонерами нелегальної друкарні та нелегальної жовтневої маніфестації стає приводом для обговорення виключення Зінов'єва та Троцького з партії 16 листопада 1927 року.
Під приводом боротьби з фракціями, спираючись на підготовлену Леніним і прийняту на X з'їзді РКП (б) резолюцію 1921 «Про єдність партії», Троцький і Зінов'єв були виключені з партії, Каменєв (з 1922 зазвичай головував замість Леніна) — з ЦК.
Після зміцнення влади генеральний секретар використав гасла та ідеї розігнаної «лівої опозиції», щоб у 1928—1929 роках перекинути вже «праву опозицію» в особі Бухаріна, Рикова та Томського. Таким чином, Сталіну вдалося подолати розкол у партії на тлі загрози війни і швидко взяти одноосібну владу в ЦК.
Існує альтернативна точка зору на виникнення військової істерії в СРСР, викладена наркомом закордонних справ Чичеріним журналісту Луї Фішеру в 1929: коли Чичерін повернувся в СРСР з європейського відрядження, в Москві всі повторювали про військову загрозу, блок імперіалістів. Він сказав, що жодного блоку немає, загрози не існує. Колега з МЗС (Чічерін не вказав прізвище) відповів йому, що це потрібно для боротьби з Троцьким.
Наслідки
Для пошуку коштів на індустріалізацію (закупівлю верстатного обладнання, найм американських інженерів) було збільшено продаж за кордон продукції сільського господарства, зокрема, зерна. Це вимагало відлучення продукції селянства за мінімальною ціною, шляхом об'єднання їх господарств у колгоспи. Після початку Великої депресії Радянському Союзу вдалося укласти вкрай вигідні йому контракти із закупівлі цілих готових промислових комплексів, орієнтованих випуск військових літаків, танків, вантажівок. Навесні 1927 року СРСР розірвав договір з Х. Юнкерсом (завод у Філях був переданий радянської індустрії), але відразу ж був підписаний договір з німецькою фірмою Хенкель, вже в 1928 році розробила для РККА новий винищувач, названий пізніше .
У жовтні 1927 року, після важких переговорів, був підписаний нарешті дорогий, але дуже важливий для оборони контракт із фірмою BMW про випуск у СРСР авіадвигунів BMW VI за технічної та організаційної допомоги німців. Масовий випуск нових двигунів під маркою побив усі рекорди за кількістю, потужні мотори встановили на кілька моделей танків, важкі чотиримоторні та двомоторні бомбардувальники. У 1928 році на радянських оборонних заводах почалося масове виробництво легких танків МС-1 (Т-18), середніх бронеавтомобілів БА-27, 76-мм полкових гармат зразка 1927 та ін військової техніки.
15 лютого 1928 року в «Правді» опублікували матеріали, що викривали «кулаків» та повідомляли про тяжку ситуацію в селі. Так почалася колективізація.
Було прийнято важливе рішення щодо розширення золотодобування на Колимі, оскільки на індустріальний розвиток вимагалося багато грошей. Зважаючи на великі витрати на оплату найманих артілей, уряд з 1928 року вжив заходів до поповнення колимських таборів. В 1932 розрізнені табори були об'єднані в потужне об'єднання — Севвостлаг.
Постанова Політбюро ЦК ВКП(б) «Про стан оборони» від 15.07.1929 вказувало те що, що «технічна база збройних сил усе ще дуже слабка і далеко відстає від техніки сучасних буржуазних армій». Згідно з документом, ВПС РСЧА до кінця першої п'ятирічки повинні мати не менше 3500 літаків.
На липневому Пленумі ЦК Сталін виступив з теорією загострення класової боротьби: «…у міру нашого просування вперед, опір капіталістичних елементів зростатиме, класова боротьба загострюватиметься, а Радянська влада, сили якої зростатимуть все більше і більше, проводитиме політику ізоляції цих елементів, політику розкладання ворогів робітничого класу, нарешті, політику придушення опору експлуататорів, створюючи основу подальшого просування вперед робітничого класу та основних мас селянства».
Була введена в дію сумнозвісна 58-та стаття КК. Наслідком дипломатичного скандалу і розриву відносин з Гоміньданом стала напруженість на КВЖД, що посилилася, що закінчилася збройним конфліктом 1929 року.
В культурі
Маяковський Володимир - Англійка каламутить
См. також
Примітки
- . newslab.ru. Архів оригіналу за 26 грудня 2021. Процитовано 26 грудня 2021.
- . urokiistorii.ru (рос.). Архів оригіналу за 10 травня 2022. Процитовано 26 грудня 2021.
- Лопуховский, Лев; Кавалерчик, Борис (16 квітня 2022). (рос.). Litres. ISBN . Архів тревога 1927&f=false оригіналу за 19 травня 2022. Процитовано 17 травня 2022.
- Абсентис, Денис (1 жовтня 2015). (рос.). OraCo. ISBN . Архів оригіналу за 19 травня 2022. Процитовано 17 травня 2022.
- Лившин А. Я. «Военная тревога» 1927 года и общественные настроения в Советском Союзе : [ 19 травня 2022] // Государственное управление. Электронный вестник. — 2015. — Вип. 50.
- Попов В.И., Издательство института международных отношений (1958). Англо-советские отношения 1927-1929 (рос.). с. 191.
{{}}
: Cite має пустий невідомий параметр:|isbn2=
() - Олег Назаров, доктор исторических наук. Четыре интернационала | Историк. журнал «Историк» (русский) .
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - Большая советская энциклопедия (БСЭ), Третье издание, выпущенное издательством «Советская энциклопедия» в 1969—1978 годах в 30 томах.
- Военная тревога 1927 года (рос.). Fishki.net - Сайт хорошего настроения. Процитовано 9 грудня 2019.
- Молчанов, Р.В. Государственный переворот Ю. Пилсудского 1926 года и позиция Великобритании : [ 17 травня 2022] // Вестник Балтийского федерального университета им. И. Канта. Серия: Гуманитарные и общественные науки. — 2007. — Вип. 12. — ISSN 2500-3216.
- Алдошин, В. В.; Семенов, В. М.; Sevostʹi︠a︡nov, Grigoriĭ Nikolaevich; Haslam, Jonathan (2002). (рос.). Междунар. фонд "Демократия". ISBN . Архів оригіналу за 21 травня 2022. Процитовано 17 травня 2022.
- СССР), Институт славяноведения (Академия наук (1958). (рос.). Izd-vo Akademii nauk SSSR. Архів &hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwizocWs48XvAhW6AxAIHY_bD5UQ6AEwAHoECAQQAg оригіналу за 21 травня 2022. Процитовано 17 травня 2022.
- Алексеев, Михаил (25 березня 2022). (рос.). Litres. ISBN . Архів &hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwizuafNkrjmAhVBiYsKHSVJBKcQ6AEIYjAI#v=onepage&q=%англо-советский конфликт 1927 &f=false оригіналу за 19 травня 2022. Процитовано 19 травня 2022.
- Терещенко, Юрий (15 травня 2022). (рос.). Litres. ISBN . Архів конфликт 1927&f=false оригіналу за 19 травня 2022. Процитовано 19 травня 2022.
- . www.razlib.ru. Архів оригіналу за 12 липня 2021. Процитовано 11 липня 2021.
- [en], Tsarev O. The Crown Jewels: The British Secrets at the Heart of the KGB Archives (Yale University Press, 1999) p29; «London Raids Soviet Office», Milwaukee Sentinel, May 13, 1927, p1; «Reds Betrayed by Raided Files», May 15, 1927, p1
- . www.hrono.ru. Архів оригіналу за 14 жовтня 2012. Процитовано 24 листопада 2019.
- Сталин в переписке того времени неоднократно возвращается к военной риторике, пиша «об укреплении тыла», «обеспечении тыла», «подготовке тыла» ( К истории сталинского террора // Куда идёт Россия?.. Формальные институты и реальные практики : Материалы девятого международного симпозиума / Под общ. ред. Заславской Т. И.. — М. : , 2002. — С. 309—323.[недоступне посилання з Июль 2018]).
- К истории сталинского террора // Куда идёт Россия?.. Формальные институты и реальные практики : Материалы девятого международного симпозиума / Под общ. ред. Заславской Т. И.. — М. : , 2002. — С. 311.
- Айрапетов Олег. Внешняя политика Советской России и СССР в 1920-1939 годах и истоки Второй Мировой войны. с. 170—200.
- . stihiya.org. Архів оригіналу за 4 березня 2016. Процитовано 3 листопада 2015.
- Были расстреляны князь , , Нарышкин Б. А., Щегловитов Е. Н., Анненков В. И., Мещерский А. А., Малевич-Малевский, Евреинов, , Мураков, Павлович, Попов-Каратов, Микулин, Лучев, , Гуревич, Мазуренко, Попов, Скальский, Вишняков (Долгоруков П. Д. Великая разруха. Воспоминания основателя партии кадетов 1916—1926 / Глебовская Л. И.. — Москва : ЗАО «Центрополиграф», 2007. — 367 с. — 3000 екз. — .).
- Глебовская Л. И., Долгоруков П. Д. (2007). Великая разруха. Воспоминания основателя партии кадетов 1916—1926. Москва: Центрполиграф. с. 341.
- Записки диверсанта. Москва: Альманах «Вымпел». 1997.
{{}}
:|first=
з пропущеним|last=
() - Брянцев М. В. Англо-советский конфликт 1927 года в представлении населения советской провинции : ( )[] // Новейшая история России. — 2017. — С. 101—107.
- . Ведомости (рос.). Архів оригіналу за 19 травня 2022. Процитовано 19 травня 2022.
- . www.zpu-journal.ru. Архів оригіналу за 13 жовтня 2018. Процитовано 19 травня 2022.
- Архив Троцкого, т. 1. Харьков: Око. 1999. с. 16. ISBN .
- Сюттон Энтони (1973). Национальное самоубийство: военная помощь Советскому Союзу. Нью-Йорк: Арлингтон-Хаус: Нью-Рошель. с. 194.
- www.airforce.ru. Архів оригіналу за 6 травня 2021. Процитовано 19 травня 2022.
- . www.airwar.ru. Архів оригіналу за 7 січня 2001. Процитовано 19 травня 2022.
- Отечественные авиационные поршневые моторы 1910-2009. Москва: Университет имени Пожарского. 2010. с. 130—140. ISBN .
{{}}
:|first=
з пропущеним|last=
() - Приказ ОГПУ от 01.04.1932 № 287/с — Викитека. ru.wikisource.org. Архів оригіналу за 19 травня 2022. Процитовано 10 листопада 2020.
- Пленум ЦК ВКП (б) 4—12 июля 1928 г // Сталин И. В. Соч. Т. 11. М.: Госполитиздат, 1949. С. 171.
- «Англичанка мутит» - Стихотворения - Маяковский Владимир Владимирович. mayakovsky.velchel.ru. Процитовано 19 травня 2022.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Vijskova trivoga 1927 takozh anglo radyanskij konflikt 1927 kriza anglo radyanskih vidnosin z zagrozoyu povnomasshtabnoyi vijni SRSR z Britanskoyu imperiyeyu Polsheyu a mozhlivo i cilim blokom yevropejskih derzhav U procesi ciyeyi vijskovoyi krizi kerivnictvo SRSR zitknulosya z novimi proyavami antiradyanskih nastroyiv u deyakih verstvah radyanskogo suspilstva sho viyavlyalisya yak nebazhannya voyuvati za radyansku vladu ta nadiyi na mozhlivij shvidkij krah bilshovikiv Yak odin iz rezultativ krizi bulo rozpochato zmicnennya oboronozdatnosti krayini ta budivnictvo Liniyi Stalina Trockij pisav pro zv yazok vijskovoyi trivogi 1927 roku z nastupnimi represiyami proti opoziciyi ta chistkami v RKKA ta partiyi Uryad SRSR uzyav kurs na masshtabne vijskove virobnictvo ta priskorenu industrializaciyu a nova ekonomichna politika krayini z 1928 roku bula zgornuta Z 1930 roku pochalasya primusova kolektivizaciya sho mala na meti povnij kontrol nad virobnictvom hliba ta inshoyi silskogospodarskoyi produkciyi Takim chinom uroki vijskovoyi trivogi 1927 lyagli v osnovu nastupnih podij 1930 h rokiv hoch i ne buli zaneseni v oficijnij kurs istoriyi SRSR i tomu malo vivcheni Ale stan voyennoyi trivogi bulo pomitno vidobrazheno u zasobah masovoyi informaciyi ta hudozhnij literaturi Ostin Chemberlen stav golovnim opudalom konfliktu jogo zobrazhennya v SRSR sharzhuvalisya a opudalo spalyuvalisya sho vidbilosya v literaturnih tvorah Bezposerednoyu prichinoyu vijskovo diplomatichnoyi krizi mizh SRSR i Velikoyu Britaniyeyu stali revolyucijni podiyi v Kitayi ta yih pidtrimka z boku SRSR sho viklikalo zhorstku reakciyu Velikoyi Britaniyi yaka pochala vtrachati svoyi kolonialni poziciyi v Kitayi PeredistoriyaGromadyanska vijna v Rosiyi trivala do 1922 roku U 1927 roci Polshu ocholyuvav Jozef Pilsudskij yakij vidbiv nastup RSChA na Polshu v 1920 roci Pislya zhovtnevoyi revolyuciyi bilshovikiv u Rosiyi pochalasya zapekla gromadyanska vijna sho zakinchilasya peremogoyu chervonih bagato v chomu cherez roz yednanist bilih ruhiv i nebazhannya yih lideriv viznati prava novostvorenih na teritoriyi Rosiyi derzhav nedostatnoyi dopomogi Antanti domoglasya v 1918 roci a takozh centralizovanomu ta vkraj zhorstkomu kerivnictvu organiv Radyanskoyi vladi Odnak bagato obicyanok bilshovikiv ne buli vikonani sho viklikalo nevdovolennya selyan i chastini robitnikiv NEP sho pochavsya nasitivshi rinok tovarami i zabezpechivshi stabilnij pririst ekonomiki viklikav nove rozsharuvannya suspilstva za majnovoyu oznakoyu sho sponukalo livu partijnu opoziciyu vistupiti z vimogoyu pro nedopushennya takoyi situaciyi RKP b stvorivshi Tretij Internacional postavila zavdannya poshirennya idej revolyucijnogo mizhnarodnogo socializmu na protivagu reformistskomu socializmu Drugogo internacionalu ostatochnij rozriv z yakim buv viklikanij vidminnistyu pozicij shodo Pershoyi svitovoyi vijni ta Zhovtnevoyi revolyuciyi v Rosiyi Cyu robotu chastina kerivnictva partiyi vvazhala borotboyu za svitovu revolyuciyu i v nij buli zadiyani radyanski povpredstva torgovi firmi turistichni byuro naukovi instituti na sho vitrachalisya znachni finansovi resursi tilki na nimeckij putch vidileno 300 mln zolotih rubliv Pidtrimka komunistichnih ruhiv vililasya v sprobi perevorotiv u susidnih z SRSR krayinah putch u veresni 1923 u Bolgariyi putch u zhovtni 1923 u Nimechchini putch v Estoniyi u 1924 mu U kvitni 1925 r komunisti pidirvali Sobor Svyatogo Nedili v Bolgariyi car Boris III vizhiv Prote sili RKKA buli dostatni dlya serjoznogo vijskovogo zitknennya sho u rizkij formi proyavilosya napriklad she radyansko polskij vijni 1920 roku Yih chiselnist na 1927 rik stanovila 586 tisyach vijskovosluzhbovciv sporyadzhennya yakih zalishalo bazhati krashogo nedostatno artilerijskih boyepripasiv a tanki ta aviaciya 698 abo 694 litakiv roznosortni ta zastarili Aktivne vijskovo politichne vtruchannya SRSR u Kitayi rukami kitajskih komunistiv zavdavalo zbitkiv britanskim ekonomichnim interesam u cij krayini ta velo do peretvorennya Kitayu na komunistichnu derzhavu Najbilshim i nebezpechnim protivnikom dlya Radyanskogo Soyuzu v 1927 bula Polsha Yuzefa Pilsudskogo yakij vzyav kurs na vidnovlennya Rechi Pospolitoyi v mezhah 1772 sho peredbachalo novi teritorialni pretenziyi do SRSR Odniyeyu z prichin perevorotu v Polshi pravi francuzki vidannya vvazhali krah peregovoriv pro kompensaciyu v Lokarno ta ukladannya radyansko nimeckogo dogovoru Pro druzhbu ta nejtralitet u kvitni 1926 roku pislya nevdachi bereznevoyi 1926 r sesiyi Ligi Nacij Prihid Pilsudskogo do vladi posiliv vpliv na Polshu politiki Velikoyi Britaniyi Nove polske kerivnictvo vsilyako vidtyaguvalo vruchenu 24 serpnya 1926 radyanskim povpredom Vojkovim propoziciyu SRSR pro pidpisannya paktu pro nenapad Rozriv diplomatichnih vidnosin mizh Britanskoyu imperiyeyu ta SRSR viklikav pozhvavlennya u Varshavi a vbivstvo u chervni 1927 roku radyanskogo povpreda sluzhilo provokaciyeyu do mozhlivogo vijskovogo konfliktu Zovnishnopolitichni podiyi ta vidpovidi kerivnictva SRSRKitajska karikatura sho pokazuye borotbu Chan Kajshi z tandemom Stalin Mao Dze Dun Sichen 1927 roku kitajski vijska pri yakih buli radyanski vijskovi radniki do yakih vhodiv marshal Blyuher zajnyali teritoriyi anglijskih koncesij v Hankou i Czyuczyan i 19 20 lyutogo mizh Velikoyu Britaniyeyu i Kitayem bulo pidpisano ugodu sho fiksuye postupku cih 23 lyutogo 1927 roku britanskij ministr zakordonnih sprav Dzhozef Chemberlen zazhadav vid SRSR pripiniti antibritansku propagandu ta pidtrimku komunistichnoyi partiyi u Kitayi Uryad SRSR vidmovivsya vikonuvati cyu vimogu nota 26 lyutogo 21 bereznya 1927 roku vijska Chan Kajshi vzyali Shanhaj Na toj chas mizh Gomindanom ta kitajskimi komunistami posililisya rozbizhnosti Golovnoyu prichinoyu bula strategiya samih komunistiv sho viklikala nevdovolennya sered naselennya i superechila pragnennyu gomindanivciv vidnovlennya stabilnosti v krayini 6 kvitnya stavsya nalit gomindanivciv na povpredstvo SRSR u Pekini zahopleni dokumenti svidchili pro dopomogu kitajskim komunistam Chan Kajshi poboyuyuchis zahoplennya vladi komunistami rozirvav iz neyu soyuz i rozporyadivsya vislati radyanskih vijskovih radnikiv U period z 12 po 15 kvitnya trivali masovi areshti komunistiv na teritoriyi Kitayu buli rozgromleni yihni organizaciyi v mistah Nankin Hanchzhou Ninbo Ancin Fuchzhou Na pochatku travnya Kitaj rozpochav publikaciyu zahoplenih radyanskih dokumentiv Uprodovzh travnya aktivizuvalisya u Finlyandiyi bilogvardijski organizaciyi generala Kutyepova na kordoni z Polsheyu bulo zahopleno 2 polski shpiguni cherez finsku kordon u SRSR pronikla grupa teroristiv RZVS glava RZVS general Vrangel inspektuvav kontingenti Rosijskoyi Armiyi tam 12 travnya 1927 roku anglijska policiya obshukala radyansko anglijske torgove tovaristvo Argos de bulo znajdeno inshi dokumenti sho dozvolili rozkriti pidrivnu merezhu Kominternu sho diyala proti Velikoyi Britaniyi ta Kitayu Bulo zaareshtovano desyatki spivrobitnikiv U travni 1927 roku radyanskij uryad zvernuvsya do yaponskogo z propoziciyeyu uklasti pakt pro nenapad Prote propoziciya bula vidkinuta 17 travnya 1927 roku radyanskij uryad podav notu protestu proti dij anglijskoyi policiyi 27 travnya 1927 roku anglijskij uryad zayaviv pro rozriv torgovih ta diplomatichnih vidnosin z SRSR Diplomatichni vidnosini buli vidnovleni lishe u listopadi 1929 Rozpochato nagnitannya voyennogo psihozu vseredini SRSR Deyaki istoriki vvazhayut cej moment vidpravnoyu tochkoyu pochatku stalinskih represij 24 chervnya CS Osoaviahima uhvaliv rezolyuciyu pro vijskovu pidgotovku trudyashih U chervni vidbulisya prikordonni incidenti na kordoni z Kitayem ta Polsheyu 26 lipnya 1927 Kitaj ogolosiv pro viklyuchennya z Gomindanu chleniv KPK i visilannya radyanskih vijskovih radnikiv 28 lipnya 1927 roku Velika Britaniya uhvalila zakon pro trejd yunioni zagalni strajki stali kriminalnim zlochinom U lipni na pozachergovomu z yizdi VKP b Kamenyev rezyumuvav te sho vidbuvayetsya tak Vijna neminucha jmovirnist vijni bula vidna i tri roki tomu teper treba skazati neminuchist U seriyi publikacij u gazeti Pravda 20 21 22 lipnya odin iz providnih vijskovih inzheneriv V V Osinskij provodit nastupnu tezu Yaksho v majbutnij vijni mi vikoristovuyemo rosijskij viz proti amerikanskogo chi yevropejskogo avtomobilya rezultatom m yako kazhuchi budut neproporcijno veliki vtrati neminuchi za tehnichnoyi slabkosti Marshal Tuhachevskij dopoviv Radi praci ta oboroni ni krayina ni armiya do vijni ne gotovi Nespodivano z yasuvalosya sho nayavna promislovist u razi pochatku bojovih dij mozhe zadovolniti armiyu patronami na 8 ta snaryadami na 29 Rozgul terorizmu1 chervnya 1927 roku CK VKP b vipustiv zvernennya Do vsih organizacij VKP b Do vsih robitnikiv i selyan v yakij povidomiv pro zagrozu imperialistichnogo vtorgnennya 4 chervnya v londonskij presi z yavilisya povidomlennya sho v Yevropi vvazhayut za mozhlive pidburyuvannya Velikoyu Britaniyeyu proti SRSR Polshi ta inshih krayin a takozh vijskovu dopomogu yim She do cogo britanska gazeta Manchester Gardian ta nimecka Forverts opublikuvali seriyu statej sho vikrivayut tayemne vijskove spivrobitnictvo SRSR z Nimechchinoyu za Rapallskim dogovorom 4 5 chervnya u dvoh incidentah bulo likvidovano 3 teroristi ROVS 6 chervnya 1927 roku uspishnij terakt u Moskvi kinuto bombu v byuro perepustok OGPU 7 chervnya diversanti vbili nachalnika biloruskogo OGPU Opanskogo 7 chervnya 1927 roku radyanskij povpred u Polshi Vojkov buv smertelno poranenij na zaliznichnomu vokzali u Varshavi Borisom Koverdoyu Na pitannya navisho vin strilyav Koverda vidpoviv Ya pomstivsya za Rosiyu za miljoni lyudej Stalin virishiv skoristatisya podiyeyu dlya ostatochnogo znishennya monarhichnih ta vzagali bilih sil ta rozgromu vnutrishnopartijnoyi opoziciyi U vidpovid na vbivstvo Vojkova bilshovickij uryad bezsudno strativ u Moskvi v nich z 9 na 10 chervnya 1927 20 predstavnikiv znati kolishnoyi Rosijskoyi imperiyi yaki abo perebuvali na toj moment u v yaznicyah za riznimi zvinuvachennyami abo buli zaareshtovani vzhe pislya vbivstva Vojkova Operaciyi OGPU ne obmezhilisya rozstrilom dvadcyati zaruchnikiv pid chas chervnevoyi operaciyi bulo provedeno do 20 tis obshukiv ta zaareshtovano 9 tis osib Areshtam piddavalisya kolishni pomishiki bili sho osoblivo povernulisya v SRSR repatrianti a takozh kulaki burzhuyi torgovci popi ta cerkovniki i navit grupi staroyi rosijskoyi inteligenciyi Tochna kilkist represovanih u toj period dosi nevidoma Ekonomichna situaciyaHlibozagotivelna kampaniya 1927 roku u SRSR provalilasya proti 1926 rokom derzhava nedootrimalo 128 mln pudiv sho rizko pogirshilo postachannya prodovolstvom mist Pereboyi iz hlibom u derzhavnih magazinah viklikali zrostannya cin na rinku ta tovarnij deficit Kupivelna spromozhnist rublya padala Rozcharuvannya v NEPi u bilshosti naselennya bulo reakciyeyu patriarhalnoyi svidomosti na neminuchi skladnosti zhittya i dosit nezatishnij prostir dalekij vid progoloshenih 1917 roku svobod bilshosti narodu Socialnij pesimizm sho poshiryuvavsya porodzhuvav radikalno livi pidhodi do ocinki vnutrishnoyi i zovnishnoyi politiki Pri comu radyanski instituti rituali ta tradiciyi vzhe dosit ukorenilisya u suspilstvi Spivvidnoshennya zbrojnih sil RSChA ta mozhlivih protivnikivRozviduvalne upravlinnya RKKA vvazhalo sho u razi mobilizaciyi jmovirni suprotivniki Finlyandiya Estoniya Latviya Litva Polsha Rumuniya mogli rozgornuti suhoputni sili chiselnistyu ponad 2 5 miljona osib pri 5746 garmatah 1157 bojovih litakah ta 483 tankah Chiselnist RKKA na 1 sichnya 1927 stanovila 607 125 cholovik Armiya mala na ozbroyenni 694 litaki 159 tankiv i broneavtomobiliv za pevnoyi perevagi v garmatah 6413 i mogla vistaviti u razi mobilizaciyi na Zahidnomu fronti 1 2 miljona lyudej Takim chinom navit bez agresiyi velikih derzhav Velika Britaniya Franciya Yaponiya armiya mogla ne vporatisya iz vtorgnennyam Starinov pisav pro pidgotovku prikordonnoyi smugi yak naslidki zagrozlivih podij 1927 roku minuvalisya mosti vodozabirni sporudi zaliznichni stanciyi zakladalisya shovanki zi zbroyeyu ta vibuhivkoyu dlya partizanskoyi diyalnosti u razi okupaciyi gotuvalisya dosvidcheni pidrivniki ta kerivniki pidpillya 20 grudnya 1927 Tuhachevskij napraviv narkomu Voroshilovu sluzhbovu zapisku Pro radikalne pereozbroyennya RKKA Navesni 1928 narkomom bulo prijnyato vazhlive rishennya domogtisya kilkisnoyi perevagi nad mozhlivim protivnikom v artileriyi tankah i aviaciyi Vijskovij byudzhet 1928 buv zbilshenij majzhe na tretinu do 1 mlrd rubliv Podannya situaciyi v radyanskij presi propaganda ta zbir informaciyiU krayini organizovano propagandistsku kampaniyu z roz yasnennya situaciyi z 8 chervnya 1927 roku provodilisya mitingi z ohoplennyam desyatkiv tisyach selyan Agitatori poyasnyuvali sens vbivstva Vojkova antiradyansku spryamovanist diyalnosti uryadu Chemberlena Nadijshli direktivi vihodyachi z yakih usi chleni partiyi i navit komsomolci mali povidomlyati pro yaki mali misce antiradyanski vislovlyuvannya i diyi pilna uvaga bula spryamovana na sluzhbovciv kolishnih chleniv partiyi osib neproletarskogo pohodzhennya Kozhnomu komunistu nakazuvalosya provesti roz yasnyuvalnu robotu z z yasuvannya trudyashimi napruzhenogo vijskovo politichnogo stanovisha ta mozhlivosti vijskovoyi intervenciyi SRSR z boku Angliyi U miru rozvitku totalnogo stezhennya ta shpigunstva chastina naselennya stala zhiti po novomu Insha chastina kolishni znachnoyu miroyu sprijnyali gru vserjoz chekayuchi shvidkogo padinnya rezhimu v rezultati intervenciyi Nezabarom bilshist yih opinilisya za gratami Stalinska ideologichna robota periodu vijskovoyi trivogi nesla u sobi vsi risi vijskovoyi propagandi i znachnoyi chastini radyanskogo naselennya 1927 roku bula psihologichno cilkom gotova do togo shob piddatisya vojovnichim i radikalnim emociyam Odnak yiyi vpliv na nastroyi doindustrialnogo ta arhayichnogo suspilstva osoblivo selyanskogo bulo obmezheno slabkimi tehnichnimi ta organizacijnimi resursami Navit u 1930 ti roki derzhava ne mala mozhlivostej dlya povnogo kontrolyu suspilnoyi svidomosti Golovnij visnovok vivchennya arhivnih dokumentiv togo chasu oskilki osnovnij potik informaciyi naselennyu dostavlyali usno partijni aktivisti v mistah ta silskij miscevosti chiya kvalifikaciya bula ne nadto visokoyu osnovnim propagandistom bulo same radyanske zhittya zokrema povsyakdennij dosvid vzayemodiyi z miscevoyu byurokratiyeyu ta cimi partijnimi aktivistami nizhchoyi lanki Pri comu poryad z revolyucijnim romantizmom i gotovnistyu borotisya i pomerti za komunizm veliki grupi naselennya viyavlyali i pomirkovanist u poglyadah i pidhodah sho paradoksalno poyednuvalosya z povnoyu pidtrimkoyu radyanskoyi zovnishnoyi politiki ta vislovlennyam doviri diyam vozhdiv i osobisto Stalina Suspilna reakciyaReakciya na podiyi 1927 roku vidbivaye skladnist transformaciyi masovoyi svidomosti u radyanskomu suspilstvi Molode pokolinnya bilshovikiv naprikinci periodu NEPu bulo nabagato radyanskishim nizh poperednye Vin Gromadyanska vijna i vijskovij komunizm buli uosoblennyam revolyucijnogo geroyizmu i bojovogo duhu a NEP jogo protilezhnistyu spozhivchoyu vulgarnistyu Ideali novogo pokolinnya bazuvalisya na bezumovnomu prijnyatti atributiv institutiv ta ustanov radyanskogo ustroyu jogo ideologichnih ta kulturnih cinnostej Radikalno revolyucijnij pidhid do zovnishnoyi politiki SRSR perezhiv splesk naprikinci 1927 u pershij polovini 1928 roku Bagato molodih lyudej buli gotovi skoristatisya podiyami v Kitayi dlya rishuchogo nastupu na svitovij kapitalizm nenavisnim forpostom yakogo vvazhalasya Velika Britaniya Odnak spogadi pro Gromadyansku vijnu ta rozorennya buli svizhi a usvidomlennya vidnosnoyi ekonomichnoyi ta oboronnoyi slabkosti SRSR u smertelnij sutichci z providnimi svitovimi derzhavami chitkim Vzayemna dovira ta dobrovilna spivpracya gromadyan odna z odnoyu ta z derzhavoyu stala cinnim resursom vladi ta pochatkom formuvannya novoyi radyanskoyi kolektivnoyi identichnosti ta klasovogo instinktu Lyudi dobrovilno vklyuchalisya u borotbu proti vnutrishnih ta zovnishnih vorogiv imperialistichnih agresoriv svitovoyi burzhuaziyi a v 1920 ti roki nasampered proti Velikoyi Britaniyi ta anglijciv U toj zhe chas suspilstvo naprikinci dvadcyatih rokiv zalishalosya nadto riznoridnim i nabagato mensh zgurtovanim nizh vlada hotila jogo bachiti Vzayemna dovira derzhavi ta narodu ne obov yazkovo formuvalasya na osnovi socialnoyi mobilizaciyi vona shvidshe mogla buti produktom poshuku kompromisu interesiv ta cilej yak uryadu tak i osnovnih socialnih grup A dlya bagatoh lyudej oberezhna zovnishnya politika sho vidobrazhala nebazhannya jti tut i zaraz na vijnu z imperialistami z pitannya politiki v Kitayi bulo dominuyuchim nastroyem i politichnoyu emociyeyu Selyanstvo Pogrozlivi podiyi visvitleni v presi viklikali nastorozhenist selyan yaki zajnyali v 1927 naperedodni ochikuvanoyi vijni vichikuvalnu poziciyu pri zdachi hliba Na sho Uryad SRSR piznishe vidreaguvav gaslom Likviduvati kurkulstvo yak klas Kulak vin silskij kapitalist volodiyuchi velicheznimi zapasami resursiv zokrema i hliba stavav ne ekonomichnim chinnikom a politichnim Miscyami bula rozpochata prodrazvyorstka z obhodom dvoriv zakrittyam rinkiv i navit zaboronoyu torgivli ale ce bulo obdernuto nakazami zgori Zreshtoyu situaciya z prodovolstvom v 1927 roci na tli zovnishnopolitichnoyi krizi viklikala reakciyu radyanskogo uryadu forma hlibozagotivel u viglyadi prodpodatku i vilnoyi torgivli bula skasovana zamist chogo bula vvedena kooperativna torgivlya yaka nezabarom zminilasya kolgospnim ladom sho viklyuchiv bud yaku samostijnist zdachi hliba za receptom Preobrazhenskogo a buharinska dribna kooperaciya v ramkah NEP bula zgornuta Zamozhni selyani prikordonnih rajoniv namagalisya obminyati rubli na zoloto zolota p yatirublivka dijshla do 10 12 rubliv asignaciyami nagoloshuvalosya bagato vipadkiv vidmovi prodavati hlib ta hudobu za radyanski groshi Naprikinci roku stanovishe na spozhivchomu rinku stalo vidchajdushnim rozkupovuvalosya v zapas vse makaroni boroshno sil cukor Vodnochas bidnyaki ta serednyaki takozh sliduvali liniyi zgurtuvannya navkolo partiyi ta uryadu u razi vijni Mi hoch i nepismenni a rozumiyemo kudi vona Angliya gne Mi vsi do odnogo pidemo voyuvati Voni hochut znovu pana posaditi i zhebrakiv rozvoditi ne dovedetsya Vijni ne hochemo she ne vidpochili ale radyanskij vladi ne viddamo Pochalasya posilena zabudova otrimanih sadib shob bulo sho zahishati Robitniki Na tli inflyaciyi sho rozgornulasya groshova emisiya z 0 7 milyarda v 1925 roci zrosla do 1 7 milyarda i fiksovanih zakupivelnih cin na zerno derzhcin na tovari magazini sporozhnili U toj zhe chas nomenklatura i nepmani ne vidchuvali potrebi Take rozsharuvannya naselennya yak naslidok NEPu viklikalo oburennya lyumpenizovanoyi chastini proletariatu U procesi frakcijnoyi ta kar yernoyi borotbi golova RVS ta narkomvoyenmor Trockij ta Zinov yev spiralisya same na proletariat Robitniki zagalom pidtrimuvali politiku SRSR i zayavlyali pro gotovnist vistupiti na zahist krayini Na zagrozu kapitalistiv mi povinni ob yednatisya yak odin i vistupiti na zahist svoyeyi svobodi Opoziciya ta borotba z neyuOdnim iz naslidkiv podij 1927 go stav rozgin livoyi opoziciyi na choli z Trockim sidit u centri Politichna kriza v Kitayi bula shiroko vikoristana opoziciyeyu dlya kritiki Stalina yak sabotazh budivnictva mizhnarodnoyi sistemi socializmu Trockij oharakterizuvav kitajski podiyi yak ochevidne bankrutstvo stalinskoyi politiki 9 travnya 1927 roku Zinov yev buduchi chlenom CK z promovi z nagodi 15 richchya Pravdi vistupiv u Kolonnomu zali Budinku soyuziv iz kritikoyu Stalina za provali v Angliyi ta Kitayi Cej vistup translyuvavsya radio na vsyu krayinu Prikrivayuchis vijskovoyu zagrozoyu ta neobhidnistyu zmicniti til Stalinu vdalosya zlamati opir grupi Buharina i postupovo prodaviti rishennya pro viklyuchennya zi skladu CK agentiv ob yednanoyi opoziciyi Trockogo ta Zinov yeva U chervni 1927 roku golovnij kontrolnij organ partiyi CKK rozglyadaye spravi Zinov yeva i Trockogo iz partiyi yih viklyuchaye U lipni Trockij visuvaye dvoznachnu tezu Klemanso yaku Stalin 1 serpnya na ob yednanomu plenumi CK i CKK oharakterizuvav yak obicyanku zahopiti povstanskim shlyahom vladu u razi vijni organizovane Stalinim bilshist zasudzhuye Trockogo za umovnu oboronu Plenum CK ogoloshuye Zinov yevu ta Trockomu suvoru doganu U veresni opozicioneri organizuyut u Moskvi ta Leningradi nelegalni robitnichi shodki yaki vidvidali do 20 tis chol 27 veresnya 1927 roku na spilnomu zasidanni Prezidiyi IKKM ta Mizhnarodnoyi kontrolnoyi komisiyi Trockij buv odnogolosno viklyuchenij z kandidativ u chleni Vikonkomu Kominternu U desyati rokovini revolyuciyi tobto 7 listopada 1927 r liva opoziciya provela demonstraciyi pid gaslami borotbi z nepmanami byurokratiyeyu Visuvalisya vimogi yaknajshvidshoyi industrializaciyi promislovosti ta kolektivizaciyi silskogo gospodarstva ostannye prohodilo na tli zrivu hlibozagotivel ta zaprovadzhennya novoyi kartkovoyi sistemi vidachi hliba Organizaciya opozicionerami nelegalnoyi drukarni ta nelegalnoyi zhovtnevoyi manifestaciyi staye privodom dlya obgovorennya viklyuchennya Zinov yeva ta Trockogo z partiyi 16 listopada 1927 roku Pid privodom borotbi z frakciyami spirayuchis na pidgotovlenu Leninim i prijnyatu na X z yizdi RKP b rezolyuciyu 1921 Pro yednist partiyi Trockij i Zinov yev buli viklyucheni z partiyi Kamenyev z 1922 zazvichaj golovuvav zamist Lenina z CK Pislya zmicnennya vladi generalnij sekretar vikoristav gasla ta ideyi rozignanoyi livoyi opoziciyi shob u 1928 1929 rokah perekinuti vzhe pravu opoziciyu v osobi Buharina Rikova ta Tomskogo Takim chinom Stalinu vdalosya podolati rozkol u partiyi na tli zagrozi vijni i shvidko vzyati odnoosibnu vladu v CK Isnuye alternativna tochka zoru na viniknennya vijskovoyi isteriyi v SRSR vikladena narkomom zakordonnih sprav Chicherinim zhurnalistu Luyi Fisheru v 1929 koli Chicherin povernuvsya v SRSR z yevropejskogo vidryadzhennya v Moskvi vsi povtoryuvali pro vijskovu zagrozu blok imperialistiv Vin skazav sho zhodnogo bloku nemaye zagrozi ne isnuye Kolega z MZS Chicherin ne vkazav prizvishe vidpoviv jomu sho ce potribno dlya borotbi z Trockim NaslidkiDlya poshuku koshtiv na industrializaciyu zakupivlyu verstatnogo obladnannya najm amerikanskih inzheneriv bulo zbilsheno prodazh za kordon produkciyi silskogo gospodarstva zokrema zerna Ce vimagalo vidluchennya produkciyi selyanstva za minimalnoyu cinoyu shlyahom ob yednannya yih gospodarstv u kolgospi Pislya pochatku Velikoyi depresiyi Radyanskomu Soyuzu vdalosya uklasti vkraj vigidni jomu kontrakti iz zakupivli cilih gotovih promislovih kompleksiv oriyentovanih vipusk vijskovih litakiv tankiv vantazhivok Navesni 1927 roku SRSR rozirvav dogovir z H Yunkersom zavod u Filyah buv peredanij radyanskoyi industriyi ale vidrazu zh buv pidpisanij dogovir z nimeckoyu firmoyu Henkel vzhe v 1928 roci rozrobila dlya RKKA novij vinishuvach nazvanij piznishe U zhovtni 1927 roku pislya vazhkih peregovoriv buv pidpisanij nareshti dorogij ale duzhe vazhlivij dlya oboroni kontrakt iz firmoyu BMW pro vipusk u SRSR aviadviguniv BMW VI za tehnichnoyi ta organizacijnoyi dopomogi nimciv Masovij vipusk novih dviguniv pid markoyu pobiv usi rekordi za kilkistyu potuzhni motori vstanovili na kilka modelej tankiv vazhki chotirimotorni ta dvomotorni bombarduvalniki U 1928 roci na radyanskih oboronnih zavodah pochalosya masove virobnictvo legkih tankiv MS 1 T 18 serednih broneavtomobiliv BA 27 76 mm polkovih garmat zrazka 1927 ta in vijskovoyi tehniki 15 lyutogo 1928 roku v Pravdi opublikuvali materiali sho vikrivali kulakiv ta povidomlyali pro tyazhku situaciyu v seli Tak pochalasya kolektivizaciya Bulo prijnyato vazhlive rishennya shodo rozshirennya zolotodobuvannya na Kolimi oskilki na industrialnij rozvitok vimagalosya bagato groshej Zvazhayuchi na veliki vitrati na oplatu najmanih artilej uryad z 1928 roku vzhiv zahodiv do popovnennya kolimskih taboriv V 1932 rozrizneni tabori buli ob yednani v potuzhne ob yednannya Sevvostlag Postanova Politbyuro CK VKP b Pro stan oboroni vid 15 07 1929 vkazuvalo te sho sho tehnichna baza zbrojnih sil use she duzhe slabka i daleko vidstaye vid tehniki suchasnih burzhuaznih armij Zgidno z dokumentom VPS RSChA do kincya pershoyi p yatirichki povinni mati ne menshe 3500 litakiv Na lipnevomu Plenumi CK Stalin vistupiv z teoriyeyu zagostrennya klasovoyi borotbi u miru nashogo prosuvannya vpered opir kapitalistichnih elementiv zrostatime klasova borotba zagostryuvatimetsya a Radyanska vlada sili yakoyi zrostatimut vse bilshe i bilshe provoditime politiku izolyaciyi cih elementiv politiku rozkladannya vorogiv robitnichogo klasu nareshti politiku pridushennya oporu ekspluatatoriv stvoryuyuchi osnovu podalshogo prosuvannya vpered robitnichogo klasu ta osnovnih mas selyanstva Bula vvedena v diyu sumnozvisna 58 ta stattya KK Naslidkom diplomatichnogo skandalu i rozrivu vidnosin z Gomindanom stala napruzhenist na KVZhD sho posililasya sho zakinchilasya zbrojnim konfliktom 1929 roku V kulturiMayakovskij Volodimir Anglijka kalamutit Zolote telya Kazka pro Hlopchisha Kibalchisha Dvanadcyat stilcivSm takozhNasha vidpovid ChemberlenuPrimitki newslab ru Arhiv originalu za 26 grudnya 2021 Procitovano 26 grudnya 2021 urokiistorii ru ros Arhiv originalu za 10 travnya 2022 Procitovano 26 grudnya 2021 Lopuhovskij Lev Kavalerchik Boris 16 kvitnya 2022 ros Litres ISBN 978 5 457 24370 5 Arhiv trevoga 1927 amp f false originalu za 19 travnya 2022 Procitovano 17 travnya 2022 Absentis Denis 1 zhovtnya 2015 ros OraCo ISBN 978 616 305 164 6 Arhiv originalu za 19 travnya 2022 Procitovano 17 travnya 2022 Livshin A Ya Voennaya trevoga 1927 goda i obshestvennye nastroeniya v Sovetskom Soyuze 19 travnya 2022 Gosudarstvennoe upravlenie Elektronnyj vestnik 2015 Vip 50 Popov V I Izdatelstvo instituta mezhdunarodnyh otnoshenij 1958 Anglo sovetskie otnosheniya 1927 1929 ros s 191 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite book title Shablon Cite book cite book a Cite maye pustij nevidomij parametr isbn2 dovidka Oleg Nazarov doktor istoricheskih nauk Chetyre internacionala Istorik zhurnal Istorik russkij a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Bolshaya sovetskaya enciklopediya BSE Trete izdanie vypushennoe izdatelstvom Sovetskaya enciklopediya v 1969 1978 godah v 30 tomah Voennaya trevoga 1927 goda ros Fishki net Sajt horoshego nastroeniya Procitovano 9 grudnya 2019 Molchanov R V Gosudarstvennyj perevorot Yu Pilsudskogo 1926 goda i poziciya Velikobritanii 17 travnya 2022 Vestnik Baltijskogo federalnogo universiteta im I Kanta Seriya Gumanitarnye i obshestvennye nauki 2007 Vip 12 ISSN 2500 3216 Aldoshin V V Semenov V M Sevostʹi a nov Grigoriĭ Nikolaevich Haslam Jonathan 2002 ros Mezhdunar fond Demokratiya ISBN 978 5 85646 080 2 Arhiv originalu za 21 travnya 2022 Procitovano 17 travnya 2022 SSSR Institut slavyanovedeniya Akademiya nauk 1958 ros Izd vo Akademii nauk SSSR Arhiv amp hl ru amp sa X amp ved 2ahUKEwizocWs48XvAhW6AxAIHY bD5UQ6AEwAHoECAQQAg originalu za 21 travnya 2022 Procitovano 17 travnya 2022 Alekseev Mihail 25 bereznya 2022 ros Litres ISBN 978 5 457 97977 2 Arhiv amp hl ru amp sa X amp ved 0ahUKEwizuafNkrjmAhVBiYsKHSVJBKcQ6AEIYjAI v onepage amp q anglo sovetskij konflikt 1927 amp f false originalu za 19 travnya 2022 Procitovano 19 travnya 2022 Tereshenko Yurij 15 travnya 2022 ros Litres ISBN 978 5 457 50029 7 Arhiv konflikt 1927 amp f false originalu za 19 travnya 2022 Procitovano 19 travnya 2022 www razlib ru Arhiv originalu za 12 lipnya 2021 Procitovano 11 lipnya 2021 en Tsarev O The Crown Jewels The British Secrets at the Heart of the KGB Archives Yale University Press 1999 p29 London Raids Soviet Office Milwaukee Sentinel May 13 1927 p1 Reds Betrayed by Raided Files May 15 1927 p1 www hrono ru Arhiv originalu za 14 zhovtnya 2012 Procitovano 24 listopada 2019 Stalin v perepiske togo vremeni neodnokratno vozvrashaetsya k voennoj ritorike pisha ob ukreplenii tyla obespechenii tyla podgotovke tyla K istorii stalinskogo terrora Kuda idyot Rossiya Formalnye instituty i realnye praktiki Materialy devyatogo mezhdunarodnogo simpoziuma Pod obsh red Zaslavskoj T I M 2002 S 309 323 nedostupne posilannya z Iyul 2018 K istorii stalinskogo terrora Kuda idyot Rossiya Formalnye instituty i realnye praktiki Materialy devyatogo mezhdunarodnogo simpoziuma Pod obsh red Zaslavskoj T I M 2002 S 311 Ajrapetov Oleg Vneshnyaya politika Sovetskoj Rossii i SSSR v 1920 1939 godah i istoki Vtoroj Mirovoj vojny s 170 200 stihiya org Arhiv originalu za 4 bereznya 2016 Procitovano 3 listopada 2015 Byli rasstrelyany knyaz Naryshkin B A Sheglovitov E N Annenkov V I Mesherskij A A Malevich Malevskij Evreinov Murakov Pavlovich Popov Karatov Mikulin Luchev Gurevich Mazurenko Popov Skalskij Vishnyakov Dolgorukov P D Velikaya razruha Vospominaniya osnovatelya partii kadetov 1916 1926 Glebovskaya L I Moskva ZAO Centropoligraf 2007 367 s 3000 ekz ISBN 978 5 9524 2794 5 Glebovskaya L I Dolgorukov P D 2007 Velikaya razruha Vospominaniya osnovatelya partii kadetov 1916 1926 Moskva Centrpoligraf s 341 Zapiski diversanta Moskva Almanah Vympel 1997 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite book title Shablon Cite book cite book a first z propushenim last dovidka Bryancev M V Anglo sovetskij konflikt 1927 goda v predstavlenii naseleniya sovetskoj provincii Novejshaya istoriya Rossii 2017 S 101 107 Vedomosti ros Arhiv originalu za 19 travnya 2022 Procitovano 19 travnya 2022 www zpu journal ru Arhiv originalu za 13 zhovtnya 2018 Procitovano 19 travnya 2022 Arhiv Trockogo t 1 Harkov Oko 1999 s 16 ISBN 966 526 031 6 Syutton Entoni 1973 Nacionalnoe samoubijstvo voennaya pomosh Sovetskomu Soyuzu Nyu Jork Arlington Haus Nyu Roshel s 194 www airforce ru Arhiv originalu za 6 travnya 2021 Procitovano 19 travnya 2022 www airwar ru Arhiv originalu za 7 sichnya 2001 Procitovano 19 travnya 2022 Otechestvennye aviacionnye porshnevye motory 1910 2009 Moskva Universitet imeni Pozharskogo 2010 s 130 140 ISBN 978 5 91244 017 5 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite book title Shablon Cite book cite book a first z propushenim last dovidka Prikaz OGPU ot 01 04 1932 287 s Vikiteka ru wikisource org Arhiv originalu za 19 travnya 2022 Procitovano 10 listopada 2020 Plenum CK VKP b 4 12 iyulya 1928 g Stalin I V Soch T 11 M Gospolitizdat 1949 S 171 Anglichanka mutit Stihotvoreniya Mayakovskij Vladimir Vladimirovich mayakovsky velchel ru Procitovano 19 travnya 2022