Перша всесоюзна медальєрна виставка — перша виставка медальєрів Радянського Союзу, котра відбулася лише 1970 року.
Перша всесоюзна медальєрна виставка | |
Країна | СРСР |
---|---|
Місце розташування | Москва |
Дата й час | 1970 |
Кількість учасників | 240 |
Обсяг фондів | 850 |
«Війна палацам, мир хижкам !» Негативне ставлення
Після політичного перевороту в жовтні 1917 р. до влади в країні пробилися більшовики. Ідеологічні настанови нової влади сприймати царське як погане і непотрібне, сприяли вкрай негативному ставленню до надбання минулого, хоча царату не могли і не належали всі історичні періоди російської і світової історії. Тому в перші місяці більшовицької влади країною котилися погроми палаців і особняків багатіїв, пограбування чужого майна, нищення картин і скульптур, насилля над гімназистками з буржуазних родин тощо. Нищили не тільки портрети царя та його родини, а взагалі майно багатіїв — від винних складів до чужої порцеляни і державних архівів. У перелік непотрібного потрапило і медальєрне мистецтво. Негативне ставлення до нього зберігали і в перші роки радянської влади. Це пояснювали контролем над монетним виробництвом Міністерства царського двору і чужинськими ідеями експлуататорів, а також підживленням галузі відсталими та контрреволюційними ідеями.
Але потреба в нових печатках і штемпелях у влади була. Тому до створення матриць примусово залучили медальєрів царського Монетного двору в Петрограді. Традиційно два значні центри медальєрного мистецтва склалися в Петербурзі та Москві. Створення медалей тісно пов'язане з монетними дворами чи експериментальними виробництвами. Але більшовицька влада поставилась і до медальєрного мистецтва як до різновиду власної пропаганди на кшталт плакатів чи листівок. Грошей на пропаганду більшовики не жалкували ніколи. Серед перших радянських медалей — медаль на трирічні роковини жовтневого перевороту 1917 р., хоча дата не була круглою. Її виконав старий медальєр Монетного двору в Петрограді Васютинський Антон Федорович (1858-1935), медальєр ще Імператорського монетного двору і перший радянський медальєр.
Медалі перших років більшовицької влади і нагадували плакати як художніми засобами, так і тематично ( А. Харитонов «Легендарні походи чапаєвської дивізії», В. Галенецький «17-ті роковини Жовтня»). Особлива сторінка радянського медальєного виробництва - численні стереотипні медалі на честь Леніна та Сталіна.
У роки війни 1941–1945 випуск пам'ятних медалей припинили взагалі, а виробництво переобладнали на випуск наградних медалей та орденів. Припинення медальєрного виробництва розтяглося до кінця 1960-х рр.
Відродження без втручання держави
Відродження трудоміського і копіткого медальєрного виробництва відбулося практично без втручання держави. Спроби відродити призабуте мистецтво в СРСР розпочали скульптори Н. Акимушкін, П. Мельникова, М. Ешба. До створення медалей звернулись і декотрі авторитети радянської скульптури тих років (М. Манізер, Г. Мотовилов). А скульптор Коньонков Сергій Тимофійович створив пам'ятно-нагородну медаль премії імені М.В. Ломоносова з реплікою скульптурного погруддя Федота Шубіна, на що відгукнувся статею радянський журнал «Огонёк».
Невтручання держави в виробництво пам'ятних медалей при збереженні ідеологічного контролю і постійної цензури потроху сприяло розкуванню творчих можливостей авторів, котрі почали відходити від шаблонного, ілюстративного виконання та багатослівних пояснювальних написів. Недешеву бронзу могли замінити на латунь або чавун ( В. Никифоров «Смольний — штаб революції», 1970, чавун), що давало цікаві фактури.
Ще в 1960-ті рр. до створення медалей звернулась ціла низка майстрів нової генерації - І. Дараган, М. Шмаков, Ю. Нерода, М. Романовська та ін.
Перша виставка 1970 р.
Коли ситуація з медальєрним виробництвом почала виходити з-під контролю влади, ідеологічний сектор, та Союз художників провели підготувальну роботу в 1969-1970 рр. та пристібнули відкриття Першої всесоюзної медальєрної виставки до 100-річних роковин з дня народження В.І. Леніна. Медалі ідеологічного спрямування вітались, тому на виставці було чимало пам'ятних медалей на честь більшовицьких і комуністичних діячів ( самого Леніна, Якова Свердлова, Надії Крупської тощо).
Ніяк не пов'язаними зі 100-річними роковинами Леніна були медалі багатьох російських та національних медальєрів. Бо загальна кількість учасників виставки досягла 240, а кількість медалей — 850 після цензурного відбору. Для багатьох авторів виставка стала привідом показати власні досягнення і подивитися на твори колег. На виставку потрапили і твори десятирічної давнини, і найперші пам'ятні медалі радянського періоду, для показу яких теж обладнали невеликий стенд.
Однак, зовсім несподіваним було включення до експонування пам'ятних медалей на честь православного ченця Андрія Рубльова (медальєр-жінка П. Мельникова «В пам'ять Андрія Рубльова» 1960 р.), Альбрехта Дюрера (В. Похалецький, бронза, 1471-1971), Олександра Пушкіна (М. Шмаков, бронза, 1969 р.), низка медалей І. Дарагана («Мікеланджело», «Сервантес», « Нансен », « Слово о полку Ігоревім »), котрі ніякого відношення ні до Леніна, ні до 100-річних роковин не мали і не могли мати.
Медальєри радянської Грузії і Вірменії
Карбування та обробка металів — давня національна традиція майстрів Грузії. До створення медалей, що було відносно новою галуззю для національного мистецтва, звернулись скульптори та чеканщики Амашукелі Елгуджа Давидович та Г. Габашвілі. Амашукелі уславив столицю Тбілісі та поета Важа Пшавела (1861—1915), Г. Габашвілі — Колхіду та Мцхету. Медальєри радянської Вірменії експериментували як з формою, так і з матеріалом. Вірмени використали червону мідь з технікою покриття тла чорним. Висока майстерність обробки металу сприяла популярності на виставці творів медальєрів Грузії і Вірменії.
Медальєри жінки
До медальєрного мистецтва звернулась ціла низка скульпторів і медальєрів-жінок. Серед них -
- В. Зейле, Латвія, Рига («Автопортрет»)
- М. Романовська
- В. Акимушкіна (поет Фізулі)
- Г. Федорова («Надія Крупська»)
- М. Деміна (« Рембрандт »)
- П. Мельникова («В пам'ять Андрія Рубльова») та інші.
Їх твори витримували всі порівняння з творами медальєрів-чоловіків. Пам'ятні медалі все більше втрачали риси старанного малюнка, переведеного в невисокий рельєф, а набували скульптурності і рис художньої мініатюри. Показовою стала медаль на честь літературної пам'ятки « Слово о полку Ігоревім ».
Медальєне мистецтво і раніше ретельно працювало з портретними зображеннями і портретами як такими. До умовних портретних зображень належала медаль П. Мельникової «В пам'ять Андрія Рубльова». Бо ніяких портретних зображень нетитулованого ченця-іконописця просто не могло бути в Московії початку XV ст., як не було і портрета середньовічного науковця і поета Фізулі. Тим не менше діапазон портретних зображень простягся від середньовічних науковців і художників доби відродження та бароко до діячів першої половини XX ст.
Зразки радянських пам'ятних медалей
- 250 років Ленінграду, 1953 р.
- Серія медалей «Велика вітчизняна війна», 1994
Див. також
Посилання
Примітки
- ж «Художник», декабрь, 1970, с. 2
- ж «Художник», декабрь, 1970, с. 3
- ж. «Огонёк», № 47, ноябрь, 1961
- ж «Художник», декабрь, 1970, с. 1
Джерела
- ж «Художник», декабрь, 1970
- Сборник «Памятные медали», Киев, «Мистецтво», 1988 (рос)
- Даскалова Р. Перша республіканська виставка медалей // Образотворче мистецтво, ч. 4. - К. 1975
- Архив номеров. gold10.ru (рос.). Золотой червонец. оригіналу за 7 березня 2016.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Persha vsesoyuzna medalyerna vistavka persha vistavka medalyeriv Radyanskogo Soyuzu kotra vidbulasya lishe 1970 roku Persha vsesoyuzna medalyerna vistavkaKrayina SRSRMisce roztashuvannyaMoskvaData j chas1970Kilkist uchasnikiv240Obsyag fondiv850Kopiya malyunok medali Avtor Nikiforov V Smolnij shtab revolyuciyi avers chavun 1970 r Vijna palacam mir hizhkam Negativne stavlennyaPislya politichnogo perevorotu v zhovtni 1917 r do vladi v krayini probilisya bilshoviki Ideologichni nastanovi novoyi vladi sprijmati carske yak pogane i nepotribne spriyali vkraj negativnomu stavlennyu do nadbannya minulogo hocha caratu ne mogli i ne nalezhali vsi istorichni periodi rosijskoyi i svitovoyi istoriyi Tomu v pershi misyaci bilshovickoyi vladi krayinoyu kotilisya pogromi palaciv i osobnyakiv bagatiyiv pograbuvannya chuzhogo majna nishennya kartin i skulptur nasillya nad gimnazistkami z burzhuaznih rodin tosho Nishili ne tilki portreti carya ta jogo rodini a vzagali majno bagatiyiv vid vinnih skladiv do chuzhoyi porcelyani i derzhavnih arhiviv U perelik nepotribnogo potrapilo i medalyerne mistectvo Negativne stavlennya do nogo zberigali i v pershi roki radyanskoyi vladi Ce poyasnyuvali kontrolem nad monetnim virobnictvom Ministerstva carskogo dvoru i chuzhinskimi ideyami ekspluatatoriv a takozh pidzhivlennyam galuzi vidstalimi ta kontrrevolyucijnimi ideyami Ale potreba v novih pechatkah i shtempelyah u vladi bula Tomu do stvorennya matric primusovo zaluchili medalyeriv carskogo Monetnogo dvoru v Petrogradi Tradicijno dva znachni centri medalyernogo mistectva sklalisya v Peterburzi ta Moskvi Stvorennya medalej tisno pov yazane z monetnimi dvorami chi eksperimentalnimi virobnictvami Ale bilshovicka vlada postavilas i do medalyernogo mistectva yak do riznovidu vlasnoyi propagandi na kshtalt plakativ chi listivok Groshej na propagandu bilshoviki ne zhalkuvali nikoli Sered pershih radyanskih medalej medal na tririchni rokovini zhovtnevogo perevorotu 1917 r hocha data ne bula krugloyu Yiyi vikonav starij medalyer Monetnogo dvoru v Petrogradi Vasyutinskij Anton Fedorovich 1858 1935 medalyer she Imperatorskogo monetnogo dvoru i pershij radyanskij medalyer Medali pershih rokiv bilshovickoyi vladi i nagaduvali plakati yak hudozhnimi zasobami tak i tematichno A Haritonov Legendarni pohodi chapayevskoyi diviziyi V Galeneckij 17 ti rokovini Zhovtnya Osobliva storinka radyanskogo medalyenogo virobnictva chislenni stereotipni medali na chest Lenina ta Stalina U roki vijni 1941 1945 vipusk pam yatnih medalej pripinili vzagali a virobnictvo pereobladnali na vipusk nagradnih medalej ta ordeniv Pripinennya medalyernogo virobnictva roztyaglosya do kincya 1960 h rr Vidrodzhennya bez vtruchannya derzhaviVidrodzhennya trudomiskogo i kopitkogo medalyernogo virobnictva vidbulosya praktichno bez vtruchannya derzhavi Sprobi vidroditi prizabute mistectvo v SRSR rozpochali skulptori N Akimushkin P Melnikova M Eshba Do stvorennya medalej zvernulis i dekotri avtoriteti radyanskoyi skulpturi tih rokiv M Manizer G Motovilov A skulptor Kononkov Sergij Timofijovich stvoriv pam yatno nagorodnu medal premiyi imeni M V Lomonosova z replikoyu skulpturnogo pogruddya Fedota Shubina na sho vidguknuvsya stateyu radyanskij zhurnal Ogonyok Nevtruchannya derzhavi v virobnictvo pam yatnih medalej pri zberezhenni ideologichnogo kontrolyu i postijnoyi cenzuri potrohu spriyalo rozkuvannyu tvorchih mozhlivostej avtoriv kotri pochali vidhoditi vid shablonnogo ilyustrativnogo vikonannya ta bagatoslivnih poyasnyuvalnih napisiv Nedeshevu bronzu mogli zaminiti na latun abo chavun V Nikiforov Smolnij shtab revolyuciyi 1970 chavun sho davalo cikavi fakturi She v 1960 ti rr do stvorennya medalej zvernulas cila nizka majstriv novoyi generaciyi I Daragan M Shmakov Yu Neroda M Romanovska ta in Persha vistavka 1970 r Koli situaciya z medalyernim virobnictvom pochala vihoditi z pid kontrolyu vladi ideologichnij sektor ta Soyuz hudozhnikiv proveli pidgotuvalnu robotu v 1969 1970 rr ta pristibnuli vidkrittya Pershoyi vsesoyuznoyi medalyernoyi vistavki do 100 richnih rokovin z dnya narodzhennya V I Lenina Medali ideologichnogo spryamuvannya vitalis tomu na vistavci bulo chimalo pam yatnih medalej na chest bilshovickih i komunistichnih diyachiv samogo Lenina Yakova Sverdlova Nadiyi Krupskoyi tosho Niyak ne pov yazanimi zi 100 richnimi rokovinami Lenina buli medali bagatoh rosijskih ta nacionalnih medalyeriv Bo zagalna kilkist uchasnikiv vistavki dosyagla 240 a kilkist medalej 850 pislya cenzurnogo vidboru Dlya bagatoh avtoriv vistavka stala prividom pokazati vlasni dosyagnennya i podivitisya na tvori koleg Na vistavku potrapili i tvori desyatirichnoyi davnini i najpershi pam yatni medali radyanskogo periodu dlya pokazu yakih tezh obladnali nevelikij stend Odnak zovsim nespodivanim bulo vklyuchennya do eksponuvannya pam yatnih medalej na chest pravoslavnogo chencya Andriya Rublova medalyer zhinka P Melnikova V pam yat Andriya Rublova 1960 r Albrehta Dyurera V Pohaleckij bronza 1471 1971 Oleksandra Pushkina M Shmakov bronza 1969 r nizka medalej I Daragana Mikelandzhelo Servantes Nansen Slovo o polku Igorevim kotri niyakogo vidnoshennya ni do Lenina ni do 100 richnih rokovin ne mali i ne mogli mati Medalyeri radyanskoyi Gruziyi i VirmeniyiKarbuvannya ta obrobka metaliv davnya nacionalna tradiciya majstriv Gruziyi Do stvorennya medalej sho bulo vidnosno novoyu galuzzyu dlya nacionalnogo mistectva zvernulis skulptori ta chekanshiki Amashukeli Elgudzha Davidovich ta G Gabashvili Amashukeli uslaviv stolicyu Tbilisi ta poeta Vazha Pshavela 1861 1915 G Gabashvili Kolhidu ta Mchetu Medalyeri radyanskoyi Virmeniyi eksperimentuvali yak z formoyu tak i z materialom Virmeni vikoristali chervonu mid z tehnikoyu pokrittya tla chornim Visoka majsternist obrobki metalu spriyala populyarnosti na vistavci tvoriv medalyeriv Gruziyi i Virmeniyi Medalyeri zhinkiDo medalyernogo mistectva zvernulas cila nizka skulptoriv i medalyeriv zhinok Sered nih V Zejle Latviya Riga Avtoportret M Romanovska V Akimushkina poet Fizuli G Fedorova Nadiya Krupska M Demina Rembrandt P Melnikova V pam yat Andriya Rublova ta inshi Yih tvori vitrimuvali vsi porivnyannya z tvorami medalyeriv cholovikiv Pam yatni medali vse bilshe vtrachali risi starannogo malyunka perevedenogo v nevisokij relyef a nabuvali skulpturnosti i ris hudozhnoyi miniatyuri Pokazovoyu stala medal na chest literaturnoyi pam yatki Slovo o polku Igorevim Medalyene mistectvo i ranishe retelno pracyuvalo z portretnimi zobrazhennyami i portretami yak takimi Do umovnih portretnih zobrazhen nalezhala medal P Melnikovoyi V pam yat Andriya Rublova Bo niyakih portretnih zobrazhen netitulovanogo chencya ikonopiscya prosto ne moglo buti v Moskoviyi pochatku XV st yak ne bulo i portreta serednovichnogo naukovcya i poeta Fizuli Tim ne menshe diapazon portretnih zobrazhen prostyagsya vid serednovichnih naukovciv i hudozhnikiv dobi vidrodzhennya ta baroko do diyachiv pershoyi polovini XX st Zrazki radyanskih pam yatnih medalej250 rokiv Leningradu 1953 r Seriya medalej Velika vitchiznyana vijna 1994Div takozhMedalyerne mistectvo Monetnij dvir Medalyer Plaketa Kolekcionuvannya Radyanske mistectvo Vasyutinskij Anton Fedorovich Korolyuk Oleksij Oleksijovich Sankt Peterburzkij monetnij dvirPosilannyaPrimitki zh Hudozhnik dekabr 1970 s 2 zh Hudozhnik dekabr 1970 s 3 zh Ogonyok 47 noyabr 1961 zh Hudozhnik dekabr 1970 s 1 Dzherela zh Hudozhnik dekabr 1970 Sbornik Pamyatnye medali Kiev Mistectvo 1988 ros Daskalova R Persha respublikanska vistavka medalej Obrazotvorche mistectvo ch 4 K 1975 Arhiv nomerov gold10 ru ros Zolotoj chervonec originalu za 7 bereznya 2016