Велика комета 1811 року (офіційне позначення C/1811 F1) — комета, яку можна було побачити неозброєним оком на небі приблизно 260 днів, що було найдовшим зареєстрованим періодом видимості до появи комети Гейла — Боппа 1997 року. За допомогою телескопів C/1811 F1 спостерігалась набагато довше, майже 17 місяців.
Велика комета 1811 року | |
Першовідкривач або винахідник | d |
---|---|
Дата відкриття (винаходу) | 1811 |
Батьківське небесне тіло | Сонце |
Апоцентр | 63 391 947 856 938 м[1] |
Перицентр | 154 895 430 497,23 м[1] |
Аргумент перицентра | 1,14 радіан[1] |
Ексцентриситет орбіти | 0,995125[1] |
Нахил орбіти | 1,87 радіан[1] |
Період обертання | 3096 рік |
Велика піввісь орбіти | 31 773 421 636 238 м[1] |
Довгота висхідного вузла | 2,5 радіан[1] |
Середня аномалія | 0 радіан[1] |
Епоха | d[1] |
Time of periapsis | 2 382 768,2562 Юліанський день[1] |
Велика комета 1811 року у Вікісховищі |
Опис
Комета була виявлена вперше 25 березня 1811 року [fr] на відстані 2,7 а. о. від Сонця. На той момент вона мала 5-у зоряну величину і знаходилася в пізніше скасованому сузір'ї Корабель Арго. У квітні відкриття комети було офіційно підтверджено.
Яскравість комети повільно збільшувалась і вона стала легко видимою неозброєним оком. Спостереження комети тривало до середини червня, коли вона зникла в променях Сонця, після чого стала видимою із Землі лише у серпні.
Перша попередня орбіта була обчислена в червні [en]. Ґрунтуючись на цих розрахунках, Генріх Вільгельм Маттеус Ольберс зробив прогноз, що комета стане надзвичайно яскравою пізніше того ж року.
22 серпня комета з'явилася поблизу обрію на світанку. Вона була досить яскравою та мала короткий хвіст. З цього моменту її яскравість почала швидко зростати, а хвіст рости. На початку вересня його довжина склала 10°, і комету було добре видно на небі навіть за повного Місяця.
12 вересня комета досягла мінімальної відстані від Сонця (1,04 а. о.). Фрідріх Вільям Гершель, який спостерігав комету, оцінив розмір її ядра (фальшивого ядра) в 689 км . 16 жовтня 1811 року відстань комети від Землі досягла мінімуму (1,22 а. о.), а чотирма днями пізніше була зафіксована найбільша яскравість комети, коли вона досягла видимої зоряної величини в 0m, ставши порівнянною з найяскравішими зорями нічного неба. У жовтні яскравий роздвоєний хвіст комети мав довжину від 20° до 25°. Кома комети мала кутовий діаметр від 20 до 28 хвилин дуги, що відповідало її розміру понад 1,6 млн км — більше за діаметр Сонця.
У грудні 1811 року хвіст комети вигнувся від ядра на 70 градусів.
На Кубі комета була видимою неозброєним оком до 9 січня 1812 року, тобто загалом більше 9 місяців, що було рекордом аж до знаменитої комети Гейла — Боппа, на яку комета C/1811 F1 була схожа і в багатьох інших аспектах. Зокрема, ядро комети 1811 року також було незвичайно великим і мало 30—40 км в діаметрі, у обох був досить віддалений від Сонця перигелій (у комети Гейла — Боппа — 0,91 а. о.), а також довгий орбітальний період.
Останнє спостереження цієї комети датується 17 серпнем 1812 року. В цей день її у формі ледь помітної цятки 12-ї величини за допомогою телескопа зміг розрізнити Вікентій Вишневський у Новочеркаську .
Період обернення комети навколо Сонця був визначений у 3096 років. Тому наступне повернення комети очікується наприкінці п'ятого тисячоліття.
В Україні
1812 року спостереження за Великою кометою 1811 року у метричній книзі Воскресенської церкви містечка Чуднова занотував парафіяльний священник Афанасій Самойлович.
Він досить детально описав комету, яку було видно неозброєним оком з початку листопада 1811 року до кінця лютого 1812 року — детально описано саму комету (зміну яскравості; появу, пікову довжину та зникнення хвоста, його нахил), вказано місце її розташування на небосхилі, наведена серія малюнків комети. Ґрунтуючись на минулих дослідженнях астрономів, Афанасій Самойлович зробив припущення, що він спостерігав комету, яка до цього з'являлася 1450 року (лат. Cometa qui apparuit 1450 anno), і наступна її поява відбудеться знову через 361 рік у 2172 році. Але такі висновки виявились помилковими.
- Опис.
- Зворотний бік аркуша.
Цю подію на початку вересня 1811 року занотував у своєму щоденнику митрополит Київський і Галицький Серапіон, який спостерігав комету над Києвом кілка днів.
У культурі
Комета 1811 року стала значним суспільним явищем того часу. У Франції її розглядали як провісник майбутньої війни з Росією, а Наполеон вважав появу комети знаком своєї майбутньої перемоги. Комету, що довго залишалася на небі, прагнули закарбувати художники, а британські політичні письменники та художники розважалися, висміюючи зв'язки імператора з кометами. Французькі вина 1811 року стали відомі як «вино комети».
У літературі згадки про Велику комету 1811 року зустрічаються, зокрема:
- у романі Олександра Пушкіна «Євгеній Онєгін» (1825—1832) згадується «вино комети» — вино врожаю 1811 року;
- у поемі Адама Міцкевича «Пан Тадеуш» (1834) як провісник важливих подій 1812 року;
- в автобіографії Ганса Андерсена «Казка мого життя» (1847) як одна з найяскравіших подій дитинства;
- у романі Льва Толстого «Війна і мир» (1869) як символ нового життя одного з головних героїв;
- у науково-фантастичному романі Жуля Верна «Гектор Сервадак» (1877) у главі, присвяченій кометам сонячної системи;
- в етюді Миколи Хвильового «Зав'язка» (1930) як приклад неосяжності у часовому вимірі.
У фільмі [en] (1992) всі події розгортаються навколо пляшки вина врожаю 1811 року (тобто вина року комети).
Примітки
- БД малих тіл Сонячної системи (JPL)
- Jakiel, Richard (May 2017). Napoleon's comets: the world took notice when two «great comets» appeared four years apart in the 19th century. Sky&Telescope (англ.). Т. 133, № 5. 52. ISSN 0037-6604. Процитовано 23 травня 2023.
- Kidger, M. R.; Hurst, G; James, N. (July 1997). . Earth, Moon, and Planets (англ.). Т. 78, № 1-3. Springer International Publishing AG. 169—177. Архів оригіналу за 4 червня 2018. Процитовано 22 травня 2023.
- Всехсвятский С. К. Физические характеристики комет. — М. : Гос. изд-во физ.-мат. лит, 1958. — С. 143. (рос.)
- Peter Grego. Blazing a Ghostly Trail — ISON and Great Comets of the Past and Future. — , 2014. — P. 107—108. — (The Patrick Moore Practical Astronomy Series) — . — DOI:
- База даних MPC про малі тіла Сонячної системи (C/1811 F1)(англ.)
- Метрична книга Воскресенської церкви м. Чуднова 1781—1833 років // ЦДІАК України, ф. 127, оп. 1012, спр. 694, арк. 169—169зв
- Згадка про комету 1811 року. Національний музей космонавтики ім. С. П. Корольова. Процитовано 23 травня 2023.
- Ластовська, Оксана. Митрополит Серапіон і комета над Києвом. Національний заповідник «Софія Київська». Процитовано 24 травня 2023.
- Продан, Ірина (18 грудня 2020). Що таке вінтажне вино та до чого тут комети. 24 Канал. Процитовано 23 травня 2023.
- Толстой Л. Н. «Война и мир». — Том II. Часть V. Глава XXII (рос.)
- Верн, Жюль (1877). Гектор Сервадак. Часть вторая. Глава третья. E-reading-lib.org (рос.). Процитовано 23 травня 2023.
- Хвильовий, Микола (1930). «Зав'язка». Розділ ІІІ. Освіта.ua. Процитовано 22 травня 2023.
Посилання
- F1 База даних малих космічних тіл JPL: Велика комета 1811 року (англ.) .
- База даних MPC про малі тіла Сонячної системи (C/1811 F1)(англ.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Velika kometa 1811 roku oficijne poznachennya C 1811 F1 kometa yaku mozhna bulo pobachiti neozbroyenim okom na nebi priblizno 260 dniv sho bulo najdovshim zareyestrovanim periodom vidimosti do poyavi kometi Gejla Boppa 1997 roku Za dopomogoyu teleskopiv C 1811 F1 sposterigalas nabagato dovshe majzhe 17 misyaciv Velika kometa 1811 roku source source source source source source source source Pershovidkrivach abo vinahidnikd Data vidkrittya vinahodu 1811 Batkivske nebesne tiloSonce Apocentr63 391 947 856 938 m 1 Pericentr154 895 430 497 23 m 1 Argument pericentra1 14 radian 1 Ekscentrisitet orbiti0 995125 1 Nahil orbiti1 87 radian 1 Period obertannya3096 rik Velika pivvis orbiti31 773 421 636 238 m 1 Dovgota vishidnogo vuzla2 5 radian 1 Serednya anomaliya0 radian 1 Epohad 1 Time of periapsis2 382 768 2562 Yulianskij den 1 Velika kometa 1811 roku u VikishovishiOpisKometa bula viyavlena vpershe 25 bereznya 1811 roku fr na vidstani 2 7 a o vid Soncya Na toj moment vona mala 5 u zoryanu velichinu i znahodilasya v piznishe skasovanomu suzir yi Korabel Argo U kvitni vidkrittya kometi bulo oficijno pidtverdzheno Yaskravist kometi povilno zbilshuvalas i vona stala legko vidimoyu neozbroyenim okom Sposterezhennya kometi trivalo do seredini chervnya koli vona znikla v promenyah Soncya pislya chogo stala vidimoyu iz Zemli lishe u serpni Persha poperednya orbita bula obchislena v chervni en Gruntuyuchis na cih rozrahunkah Genrih Vilgelm Matteus Olbers zrobiv prognoz sho kometa stane nadzvichajno yaskravoyu piznishe togo zh roku 22 serpnya kometa z yavilasya poblizu obriyu na svitanku Vona bula dosit yaskravoyu ta mala korotkij hvist Z cogo momentu yiyi yaskravist pochala shvidko zrostati a hvist rosti Na pochatku veresnya jogo dovzhina sklala 10 i kometu bulo dobre vidno na nebi navit za povnogo Misyacya 12 veresnya kometa dosyagla minimalnoyi vidstani vid Soncya 1 04 a o Fridrih Vilyam Gershel yakij sposterigav kometu ociniv rozmir yiyi yadra falshivogo yadra v 689 km 107 16 zhovtnya 1811 roku vidstan kometi vid Zemli dosyagla minimumu 1 22 a o a chotirma dnyami piznishe bula zafiksovana najbilsha yaskravist kometi koli vona dosyagla vidimoyi zoryanoyi velichini v 0m stavshi porivnyannoyu z najyaskravishimi zoryami nichnogo neba U zhovtni yaskravij rozdvoyenij hvist kometi mav dovzhinu vid 20 do 25 Koma kometi mala kutovij diametr vid 20 do 28 hvilin dugi sho vidpovidalo yiyi rozmiru ponad 1 6 mln km bilshe za diametr Soncya U grudni 1811 roku hvist kometi vignuvsya vid yadra na 70 gradusiv Na Kubi kometa bula vidimoyu neozbroyenim okom do 9 sichnya 1812 roku tobto zagalom bilshe 9 misyaciv sho bulo rekordom azh do znamenitoyi kometi Gejla Boppa na yaku kometa C 1811 F1 bula shozha i v bagatoh inshih aspektah Zokrema yadro kometi 1811 roku takozh bulo nezvichajno velikim i malo 30 40 km v diametri u oboh buv dosit viddalenij vid Soncya perigelij u kometi Gejla Boppa 0 91 a o a takozh dovgij orbitalnij period Ostannye sposterezhennya ciyeyi kometi datuyetsya 17 serpnem 1812 roku V cej den yiyi u formi led pomitnoyi cyatki 12 yi velichini za dopomogoyu teleskopa zmig rozrizniti Vikentij Vishnevskij u Novocherkasku 108 Period obernennya kometi navkolo Soncya buv viznachenij u 3096 rokiv Tomu nastupne povernennya kometi ochikuyetsya naprikinci p yatogo tisyacholittya V Ukrayini 1812 roku sposterezhennya za Velikoyu kometoyu 1811 roku u metrichnij knizi Voskresenskoyi cerkvi mistechka Chudnova zanotuvav parafiyalnij svyashennik Afanasij Samojlovich Vin dosit detalno opisav kometu yaku bulo vidno neozbroyenim okom z pochatku listopada 1811 roku do kincya lyutogo 1812 roku detalno opisano samu kometu zminu yaskravosti poyavu pikovu dovzhinu ta zniknennya hvosta jogo nahil vkazano misce yiyi roztashuvannya na neboshili navedena seriya malyunkiv kometi Gruntuyuchis na minulih doslidzhennyah astronomiv Afanasij Samojlovich zrobiv pripushennya sho vin sposterigav kometu yaka do cogo z yavlyalasya 1450 roku lat Cometa qui apparuit 1450 anno i nastupna yiyi poyava vidbudetsya znovu cherez 361 rik u 2172 roci Ale taki visnovki viyavilis pomilkovimi Opis Velikoyi kometi 1811 roku mistechko Chudniv Opis Zvorotnij bik arkusha Cyu podiyu na pochatku veresnya 1811 roku zanotuvav u svoyemu shodenniku mitropolit Kiyivskij i Galickij Serapion yakij sposterigav kometu nad Kiyevom kilka dniv U kulturiVelika kometa 1811 roku na svitanku vranci 15 zhovtnya v nebi poblizu Vinchestera Angliya Gravyura Genri Kuka Kometa 1811 roku nad de Nimechchina Kartina 1870 roku Kometa 1811 roku stala znachnim suspilnim yavishem togo chasu U Franciyi yiyi rozglyadali yak provisnik majbutnoyi vijni z Rosiyeyu a Napoleon vvazhav poyavu kometi znakom svoyeyi majbutnoyi peremogi Kometu sho dovgo zalishalasya na nebi pragnuli zakarbuvati hudozhniki a britanski politichni pismenniki ta hudozhniki rozvazhalisya vismiyuyuchi zv yazki imperatora z kometami Francuzki vina 1811 roku stali vidomi yak vino kometi U literaturi zgadki pro Veliku kometu 1811 roku zustrichayutsya zokrema u romani Oleksandra Pushkina Yevgenij Onyegin 1825 1832 zgaduyetsya vino kometi vino vrozhayu 1811 roku u poemi Adama Mickevicha Pan Tadeush 1834 yak provisnik vazhlivih podij 1812 roku v avtobiografiyi Gansa Andersena Kazka mogo zhittya 1847 yak odna z najyaskravishih podij ditinstva u romani Lva Tolstogo Vijna i mir 1869 yak simvol novogo zhittya odnogo z golovnih geroyiv u naukovo fantastichnomu romani Zhulya Verna Gektor Servadak 1877 u glavi prisvyachenij kometam sonyachnoyi sistemi v etyudi Mikoli Hvilovogo Zav yazka 1930 yak priklad neosyazhnosti u chasovomu vimiri U filmi en 1992 vsi podiyi rozgortayutsya navkolo plyashki vina vrozhayu 1811 roku tobto vina roku kometi PrimitkiBD malih til Sonyachnoyi sistemi JPL d Track Q4026990 Jakiel Richard May 2017 Napoleon s comets the world took notice when two great comets appeared four years apart in the 19th century Sky amp Telescope angl T 133 5 52 ISSN 0037 6604 Procitovano 23 travnya 2023 Kidger M R Hurst G James N July 1997 Earth Moon and Planets angl T 78 1 3 Springer International Publishing AG 169 177 Arhiv originalu za 4 chervnya 2018 Procitovano 22 travnya 2023 Vsehsvyatskij S K Fizicheskie harakteristiki komet M Gos izd vo fiz mat lit 1958 S 143 ros Peter Grego Blazing a Ghostly Trail ISON and Great Comets of the Past and Future Springer 2014 P 107 108 The Patrick Moore Practical Astronomy Series ISBN 978 3 319 01774 7 DOI 10 1007 978 3 319 01775 4 Baza danih MPC pro mali tila Sonyachnoyi sistemi C 1811 F1 angl Metrichna kniga Voskresenskoyi cerkvi m Chudnova 1781 1833 rokiv CDIAK Ukrayini f 127 op 1012 spr 694 ark 169 169zv Zgadka pro kometu 1811 roku Nacionalnij muzej kosmonavtiki im S P Korolova Procitovano 23 travnya 2023 Lastovska Oksana Mitropolit Serapion i kometa nad Kiyevom Nacionalnij zapovidnik Sofiya Kiyivska Procitovano 24 travnya 2023 Prodan Irina 18 grudnya 2020 Sho take vintazhne vino ta do chogo tut kometi 24 Kanal Procitovano 23 travnya 2023 Tolstoj L N Vojna i mir Tom II Chast V Glava XXII ros Vern Zhyul 1877 Gektor Servadak Chast vtoraya Glava tretya E reading lib org ros Procitovano 23 travnya 2023 Hvilovij Mikola 1930 Zav yazka Rozdil III Osvita ua Procitovano 22 travnya 2023 PosilannyaF1 Baza danih malih kosmichnih til JPL Velika kometa 1811 roku angl Baza danih MPC pro mali tila Sonyachnoyi sistemi C 1811 F1 angl