Чижевський Микола Павлович (1 жовтня 1891, Ціпки, Полтавська губернія — 1 грудня 1954, Краків) — український військовий діяч, підполковник артилерії Армії УНР. Професор Гірничо-металургійної академії у Кракові.
Чижевський Микола Павлович | |||
---|---|---|---|
Поручик Підполковник | |||
Загальна інформація | |||
Народження | 1 жовтня 1891 Ціпки, Полтавська губернія | ||
Смерть | 1 грудня 1954 (63 роки) Краків | ||
Поховання | Раковицький цвинтар | ||
Громадянство | Російська імперія → УНР → Польща | ||
Національність | українець | ||
Alma Mater | НТУУ КПІ ім. Ігоря Сікорського | ||
Військова служба | |||
Роки служби | 1914–1917 1917–1921 | ||
Приналежність | Російська імперія → УНР | ||
Вид ЗС | Армія УНР | ||
Рід військ | Сухопутні війська | ||
Формування | 3-тя Залізна стрілецька дивізія Волинська повстанська група | ||
Війни / битви | |||
Нагороди та відзнаки | |||
Чижевський Микола Павлович у Вікісховищі |
Життєпис
Микола Павлович Чижевський народився 1 жовтня 1891 (за іншими даними 1890) року у селі Ціпки Полтавської губернії у шляхетській родині українського громадського і політичного діяча, депутата Державної думи Російської імперії першого скликання — Павла Івановича Чижевського. У 1910 році закінчив київську гімназію і став студентом хімічного факультету КПІ, який закінчив без отримання диплома (отримав абсолюторій).
З 1914 року Микола проходив службу у російській армії. Останнє звання Чижевського у російській армії — поручник. З 1917 року — в армії УНР. У 1919 році він пішов служити у 3-тю Залізну стрілецьку дивізію Дієвої армії УНР. У 1919—1920 роках був учасником Першого зимового походу на посаді командира 4-ї гарматної сотні 3-го кінного полку. У 1920—1921 роках Микола Павлович — помічник командира 3-ї гарматної бригади 3-ї Залізної дивізії Армії УНР. У жовтні-листопаді 1921 року у складі Волинської повстанської групи підполковник узяв участь у Другому зимовому поході як командир комендантської сотні штабу Повстанчої армії.
Після війни Микола Чижевський опинився у Польщі. Там він одружився і, завдяки клопотанню українського вченого на еміграції Івана Фещенко-Чопівського, зміг потрапити на навчання до краківської Гірничої академії. У 1928 році Чижевський закінчив Гірничу академію і став інженером-металургом. Ще під час навчання він працював у цій вищій школі, починаючи з молодшого асистента. У 1934 був ад'юнктом академії, а у 1935 році після отримання ступеня доктора став доцентом.
У 1932 році у збірнику «За Державність» в Каліші вийшли друком спогади Миколи Чижевського про події Листопадового рейду під назвою «15 діб на окупованій Москвою Україні».
Під час німецької окупації Польщі з 1939 року Микола Чижевський жив у Кракові як безробітний. У 1940 році він став працювати вчителем гірничо-металургійної школи, яку дозволили відкрити німці.
Після закінчення Другої світової війни Чижевський повернувся на роботу до Гірничої академії, де у 1946 році став професором і завідувачем новоутвореної ливарної кафедри на металургійному факультеті. Також він сприяв відкриттю в Гірничій академії окремого факультету ливарної справи у 1951 році і став його першим деканом. Колишній військовик за час викладацької роботи керував більш ніж сотнею захистів інженерних та магістерських робіт.
Микола Чижевський опублікував 47 книг, у тому числі 7 підручників. Науковець також займався коксохімією та ливарним виробництвом, технологією тепла й пального. За праці з теорії й практики ваграночного процесу у 1952 році отримав Державну премію другого ступеня. Він став основоположником процесу водного охолодження вагранок у Польщі, запровадив у ливарну практику нові методи отримання модифікованого чавуна високої якості. За ці роботи отримав у 1951 році колективну Державну премію третього ступеня. Разом зі співавторами Микола Чижевський підготував книги «Ливарні печі» та «Металургія чавуна», які були надруковані вже після його смерті.
Після Другої світової війни Микола Павлович відновив діяльність Технічного товариства польських ливарників і з 1951 року й до смерті був його головою. Крім цього був редактором видання «Огляд ливарної справи». Проживаючи у Польщі, Микола Павлович намагався допомагати матері, яка залишилася в селі Ціпки.
Помер Микола Чижевський 1 грудня 1954 року у Кракові. Там само і похований на Раковицькому цвинтарі. Поховання збереглося і знаходиться у кватері XXXVII, ряд 4, місце 9 (50.076448°, 19.955383° [ 24 вересня 2021 у Wayback Machine.]).
Вшанування
Родині Чижевських (Павлу Чижевському, Григорію Чижевському, Миколі Чижевському) 26 червня 2019 року у місті Гадяч відкрита меморіальна дошка на приміщенні фінансового управління по вул. Чапаєва, 10. Ініціатори встановлення — товариство «Чорні запорожці» та Роберт Чижевський.
Примітки
- Пішли на бій з Полтавщини [ 13 жовтня 2019 у Wayback Machine.]; Валентина Шемчук, Svoboda, 13 вересня 2019.
- Із полтавської Гетьманської столиці на весь світ лунає слава родини Чижевських [ 6 жовтня 2019 у Wayback Machine.]; Український погляд, 30 серпня 2019.
- (PDF). Архів оригіналу (PDF) за 10 лютого 2018. Процитовано 9 лютого 2018.
- (PDF). Архів оригіналу (PDF) за 2 листопада 2018. Процитовано 13 жовтня 2019.
- Чижевський М. 15 діб на окупованій Москвою Україні//3а державність. — Каліш. — 1932. — Ч. 3. — С. 140—155.
- Файзулін Я., Гінда В. Україна у вогні минулого століття. — Харків: Клуб сімейного дозвілля, 2015. — с. 187 [ 16 січня 2018 у Wayback Machine.]
- (PDF). Архів оригіналу (PDF) за 16 січня 2018. Процитовано 15 січня 2018.
- У Гадячі відкрили меморіальні дошки [ 5 жовтня 2019 у Wayback Machine.]; Гадяцька міська рада, 27 червня 2019.
- Парнікоза, Іван. Краків для українця. Частина 4. Під крилами білого орла: 1924-1939. Прадідівська слава. Українські пам’ятки (українська) . М. Жарких. Процитовано 24.08.2020 р..
- Парнікоза, Іван. . Прадідівська слава. Українські пам’ятки. (українська) . Микола Жакрих. Архів оригіналу за 24 вересня 2021. Процитовано 24 вересня 2021.
Джерела
- Тинченко Я. Ю. Офіцерський корпус Армії Української Народної Республіки (1917—1921). Книга I. — К. : Темпора, 2007. — .
- Чижевський Микола Павлович на pvz.in.ua. Процитовано 12 січня 2018.
- Верига Василь. Листопадовий рейд 1921 року. — К.: «Стікс», 2011. — с. 267
- Видатні польські випускники КПІ [ 13 жовтня 2019 у Wayback Machine.]; Київський політехнік, 17 травня 2007, № 18 (2794).
Це незавершена стаття про військового чи військову Збройних сил України. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Chizhevskij Mikola Pavlovich 1 zhovtnya 1891 Cipki Poltavska guberniya 1 grudnya 1954 Krakiv ukrayinskij vijskovij diyach pidpolkovnik artileriyi Armiyi UNR Profesor Girnicho metalurgijnoyi akademiyi u Krakovi Chizhevskij Mikola Pavlovich Poruchik PidpolkovnikZagalna informaciyaNarodzhennya1 zhovtnya 1891 1891 10 01 Cipki Poltavska guberniyaSmert1 grudnya 1954 1954 12 01 63 roki KrakivPohovannyaRakovickij cvintarGromadyanstvoRosijska imperiya UNR PolshaNacionalnistukrayinecAlma MaterNTUU KPI im Igorya SikorskogoVijskova sluzhbaRoki sluzhbi1914 1917 1917 1921PrinalezhnistRosijska imperiya UNRVid ZS Armiya UNRRid vijskSuhoputni vijskaFormuvannya3 tya Zalizna strilecka diviziya Volinska povstanska grupaVijni bitviPersha svitova vijna Radyansko ukrayinska vijna Pershij zimovij pohid Drugij zimovij pohidNagorodi ta vidznakiOrden Zaliznij hrest UNR Hrest Zaslugi Polsha Chizhevskij Mikola Pavlovich u Vikishovishi U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej z takim prizvishem div Chizhevskij ZhittyepisLicari Zaliznogo Hresta za Zimovij pohid i boyi zi skladu 3 yi Zaliznoyi diviziyi z kerivnikami 2 yi Volinskoyi diviziyi 1 j ryad zliva napravo Volodimir Lavrik pidhor Ivan Nazarenko polk Grigorij Chizhevskij gen Oleksandr Zagrodskij pidp Oleksandr Nedzveckij pidp Mikola Chizhevskij pidp Ivan Shura Bura 2 j ryad zliva napravo chot Dmitro Ryabinin chot Pavlo Kuzenskij chot Savko Stasyuk gurtkovij Mihajlo Dyachenko 3 j ryad zliva naprvo roj Prokip Basnyuk chot Timko Mihalchuk chot Petro Demchenko roj Vadim Okolovskij chot Semen Antoniv roj Sergij Polonskij kozak Maksim Viktoriv Mikola Pavlovich Chizhevskij narodivsya 1 zhovtnya 1891 za inshimi danimi 1890 roku u seli Cipki Poltavskoyi guberniyi u shlyahetskij rodini ukrayinskogo gromadskogo i politichnogo diyacha deputata Derzhavnoyi dumi Rosijskoyi imperiyi pershogo sklikannya Pavla Ivanovicha Chizhevskogo U 1910 roci zakinchiv kiyivsku gimnaziyu i stav studentom himichnogo fakultetu KPI yakij zakinchiv bez otrimannya diploma otrimav absolyutorij Z 1914 roku Mikola prohodiv sluzhbu u rosijskij armiyi Ostannye zvannya Chizhevskogo u rosijskij armiyi poruchnik Z 1917 roku v armiyi UNR U 1919 roci vin pishov sluzhiti u 3 tyu Zaliznu strilecku diviziyu Diyevoyi armiyi UNR U 1919 1920 rokah buv uchasnikom Pershogo zimovogo pohodu na posadi komandira 4 yi garmatnoyi sotni 3 go kinnogo polku U 1920 1921 rokah Mikola Pavlovich pomichnik komandira 3 yi garmatnoyi brigadi 3 yi Zaliznoyi diviziyi Armiyi UNR U zhovtni listopadi 1921 roku u skladi Volinskoyi povstanskoyi grupi pidpolkovnik uzyav uchast u Drugomu zimovomu pohodi yak komandir komendantskoyi sotni shtabu Povstanchoyi armiyi Pislya vijni Mikola Chizhevskij opinivsya u Polshi Tam vin odruzhivsya i zavdyaki klopotannyu ukrayinskogo vchenogo na emigraciyi Ivana Feshenko Chopivskogo zmig potrapiti na navchannya do krakivskoyi Girnichoyi akademiyi U 1928 roci Chizhevskij zakinchiv Girnichu akademiyu i stav inzhenerom metalurgom She pid chas navchannya vin pracyuvav u cij vishij shkoli pochinayuchi z molodshogo asistenta U 1934 buv ad yunktom akademiyi a u 1935 roci pislya otrimannya stupenya doktora stav docentom U 1932 roci u zbirniku Za Derzhavnist v Kalishi vijshli drukom spogadi Mikoli Chizhevskogo pro podiyi Listopadovogo rejdu pid nazvoyu 15 dib na okupovanij Moskvoyu Ukrayini Pid chas nimeckoyi okupaciyi Polshi z 1939 roku Mikola Chizhevskij zhiv u Krakovi yak bezrobitnij U 1940 roci vin stav pracyuvati vchitelem girnicho metalurgijnoyi shkoli yaku dozvolili vidkriti nimci Pislya zakinchennya Drugoyi svitovoyi vijni Chizhevskij povernuvsya na robotu do Girnichoyi akademiyi de u 1946 roci stav profesorom i zaviduvachem novoutvorenoyi livarnoyi kafedri na metalurgijnomu fakulteti Takozh vin spriyav vidkrittyu v Girnichij akademiyi okremogo fakultetu livarnoyi spravi u 1951 roci i stav jogo pershim dekanom Kolishnij vijskovik za chas vikladackoyi roboti keruvav bilsh nizh sotneyu zahistiv inzhenernih ta magisterskih robit Mikola Chizhevskij opublikuvav 47 knig u tomu chisli 7 pidruchnikiv Naukovec takozh zajmavsya koksohimiyeyu ta livarnim virobnictvom tehnologiyeyu tepla j palnogo Za praci z teoriyi j praktiki vagranochnogo procesu u 1952 roci otrimav Derzhavnu premiyu drugogo stupenya Vin stav osnovopolozhnikom procesu vodnogo oholodzhennya vagranok u Polshi zaprovadiv u livarnu praktiku novi metodi otrimannya modifikovanogo chavuna visokoyi yakosti Za ci roboti otrimav u 1951 roci kolektivnu Derzhavnu premiyu tretogo stupenya Razom zi spivavtorami Mikola Chizhevskij pidgotuvav knigi Livarni pechi ta Metalurgiya chavuna yaki buli nadrukovani vzhe pislya jogo smerti Pislya Drugoyi svitovoyi vijni Mikola Pavlovich vidnoviv diyalnist Tehnichnogo tovaristva polskih livarnikiv i z 1951 roku j do smerti buv jogo golovoyu Krim cogo buv redaktorom vidannya Oglyad livarnoyi spravi Prozhivayuchi u Polshi Mikola Pavlovich namagavsya dopomagati materi yaka zalishilasya v seli Cipki Pomer Mikola Chizhevskij 1 grudnya 1954 roku u Krakovi Tam samo i pohovanij na Rakovickomu cvintari Pohovannya zbereglosya i znahoditsya u kvateri XXXVII ryad 4 misce 9 50 076448 19 955383 24 veresnya 2021 u Wayback Machine VshanuvannyaPohovannya Mikoli Chizhevskogo Krakiv Rakovickij cvintar Foto 2021 r Rodini Chizhevskih Pavlu Chizhevskomu Grigoriyu Chizhevskomu Mikoli Chizhevskomu 26 chervnya 2019 roku u misti Gadyach vidkrita memorialna doshka na primishenni finansovogo upravlinnya po vul Chapayeva 10 Iniciatori vstanovlennya tovaristvo Chorni zaporozhci ta Robert Chizhevskij PrimitkiPishli na bij z Poltavshini 13 zhovtnya 2019 u Wayback Machine Valentina Shemchuk Svoboda 13 veresnya 2019 Iz poltavskoyi Getmanskoyi stolici na ves svit lunaye slava rodini Chizhevskih 6 zhovtnya 2019 u Wayback Machine Ukrayinskij poglyad 30 serpnya 2019 PDF Arhiv originalu PDF za 10 lyutogo 2018 Procitovano 9 lyutogo 2018 PDF Arhiv originalu PDF za 2 listopada 2018 Procitovano 13 zhovtnya 2019 Chizhevskij M 15 dib na okupovanij Moskvoyu Ukrayini 3a derzhavnist Kalish 1932 Ch 3 S 140 155 Fajzulin Ya Ginda V Ukrayina u vogni minulogo stolittya Harkiv Klub simejnogo dozvillya 2015 s 187 16 sichnya 2018 u Wayback Machine ISBN 978 966 14 8741 2 PDF Arhiv originalu PDF za 16 sichnya 2018 Procitovano 15 sichnya 2018 U Gadyachi vidkrili memorialni doshki 5 zhovtnya 2019 u Wayback Machine Gadyacka miska rada 27 chervnya 2019 Parnikoza Ivan Krakiv dlya ukrayincya Chastina 4 Pid krilami bilogo orla 1924 1939 Pradidivska slava Ukrayinski pam yatki ukrayinska M Zharkih Procitovano 24 08 2020 r Parnikoza Ivan Pradidivska slava Ukrayinski pam yatki ukrayinska Mikola Zhakrih Arhiv originalu za 24 veresnya 2021 Procitovano 24 veresnya 2021 DzherelaTinchenko Ya Yu Oficerskij korpus Armiyi Ukrayinskoyi Narodnoyi Respubliki 1917 1921 Kniga I K Tempora 2007 ISBN 966 8201 26 4 Chizhevskij Mikola Pavlovich na pvz in ua Procitovano 12 sichnya 2018 Veriga Vasil Listopadovij rejd 1921 roku K Stiks 2011 s 267 ISBN 978 966 96849 8 1 Vidatni polski vipuskniki KPI 13 zhovtnya 2019 u Wayback Machine Kiyivskij politehnik 17 travnya 2007 18 2794 Ce nezavershena stattya pro vijskovogo chi vijskovu Zbrojnih sil Ukrayini Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi