Морські кампанії Чака Бея, Морські кампанії Цахаса — серія військових дій новостворених військово-морських сил сельджуцького еміра (тур. Çaka Bey) в районах Егейського та Мармурового моря, кульмінацією яких стала облога Константинополя взимку 1090-1091 років. Епізод .
Морські кампанії Чака Бея | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
Сторони | |||||||
Візантійська Імперія | Сельджуцька імперія | ||||||
Командувачі | |||||||
Олексій І Комнін | Чака Бей (Цахас) |
Передумови
У другій половині ХІ століття римські василевси та претенденти на владу, часто використовували сельджуцькі сили, в якості найманців та союзників у внутрішній боротьбі. Один із них, колишній полонений Никифора III Чака Бей (грецькою мовою це ім'я інтерпретувалось як Цахас (грец. Τζαχᾶς)), перейшов на службу до імператора та отримав титул «протонобіліссіма». Проте після зміщення Никифора та обрання Алексія I Комнина, Чака Бей, очевидно в силу ворожнечі з Алексієм, покидає межі імперії. Після смерті першого султана Руму Сулеймана ібн Кутулмиша його колишні еміри почали створювати свої власні незалежні володіння. Чака Бей, як один із них, заснував емірат на іонійському узбережжі Егейського моря із центром у Смірні. Тут він розпочав будівництво флоту, що став першим флотом турків у Анатолії. Метою нового еміра стала війна із Візантією та здобуття Константинополя.
Хід подій
Флот Чака Бея із 50 кораблів, здійснив ряд своїх перших походів внаслідок яких сульджуки у 1089 році здобули острів Лесбос та у 1090 Хіос, коло якого розбили флот Візантії під керівництвом Никети Кастамонідеса. Розуміючи складність облоги Константинополя, Чака Бей вступив у союз із печенігами — ще одним тюркським народом, що здійснював напади на північну частину Балканського півострова. Взимку між 1090 та 1091 роками, емір розпочав узгоджену із печенігами атаку на столицю, котра опинилась у облозі, з одного боку з моря — флотом сельджуків, а з іншого печенігами, котрі підступили до сухопутних стін міста із Заходу. В цей же час візантійський талассократор Константин Даласенос відвойовує Хіос. У 1091 році морські сили сельджуків завоювали острови Самос і Родос та почали воєнні дії у Мармуровому морі. Щойно обраний імператор Алексій І вступив у переговори із половцями про спільну боротьбу із печенігами. У квітні 1091 року у битві під горою Левуніон у Фракії спільна римсько-половецька армія, перемогла печенігів, внаслідок чого облога Константинополя з суші була знята. Після звістки про поразку і відступ своїх союзників, флот Чака Бея також покинув стіни Константинополя. У 1092 році Даласенос та Іоанн Дука атакували Мітилену — ключову фортецю Лесбосу. Після тримістячної облоги сельджуки змушені були покинути і цей острів. У 1093 році Чака Бей здійснив напад на порт Абідос у потоці Геллеспонт, однак внаслідок угоди між Алексієм та Килич-Арсланом останній відволік еміра Смірни воєнними діями у нього в тилу. Внаслідок подальших атак Даласелоса, майже весь сельджуцький флот був знищений. Скориставшись моментом, Алексій уклав мирні угоди із еміром Нікеї Абул-Касимом та новим султаном Руму Килич-Арсланом. Згодом Алексію вдалось викликати суперництво між різними сельджуцькими володарями і остаточно ослабити їх натиск на імперію та ізолювати Чака Бея.
Подальший розвиток
В подальшому, наступник Алексія — Іоанн II продовжив військові дії проти прибережних володінь сельджуків і коло 1143 вони втратили контроль над узбережжям. Наступний імператор побудував близько 200 кораблів, укріпивши позиції держави ромеїв на морі. Сельджуки повернулись на узбережжя Анатолії лише у середині XIV століття.
Див. також
Зауваги
- Ця подія відбулась 19 травня 1090 року
- Кількість половців, які брали в ній участь, налічувала коло 40 000 чоловік
- Під час І Хрестового походу, ослаблені політикою Алексія сельджуцькі держави булирозбиті хрестоносцями
Примітки
- Brand, Ch. M. (1991). «Tzachas». In Kazhdan, Alexander. The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. p. 2134
- John Norwich, Byzantium: The Decline and Fall (New York: Alfred A. Knopf, 1995), 27
- Анна Комнина «Алексіада» IX.1
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Morski kampaniyi Chaka Beya Morski kampaniyi Cahasa seriya vijskovih dij novostvorenih vijskovo morskih sil seldzhuckogo emira tur Caka Bey v rajonah Egejskogo ta Marmurovogo morya kulminaciyeyu yakih stala obloga Konstantinopolya vzimku 1090 1091 rokiv Epizod Morski kampaniyi Chaka Beya Data 1089 1093 rr Misce Egejske more Marmurove more Dardanelli Bosfor Rezultat Storoni Vizantijska Imperiya Seldzhucka imperiya Komanduvachi Oleksij I Komnin Chaka Bej Cahas PeredumoviU drugij polovini HI stolittya rimski vasilevsi ta pretendenti na vladu chasto vikoristovuvali seldzhucki sili v yakosti najmanciv ta soyuznikiv u vnutrishnij borotbi Odin iz nih kolishnij polonenij Nikifora III Chaka Bej greckoyu movoyu ce im ya interpretuvalos yak Cahas grec Tzaxᾶs perejshov na sluzhbu do imperatora ta otrimav titul protonobilissima Prote pislya zmishennya Nikifora ta obrannya Aleksiya I Komnina Chaka Bej ochevidno v silu vorozhnechi z Aleksiyem pokidaye mezhi imperiyi Pislya smerti pershogo sultana Rumu Sulejmana ibn Kutulmisha jogo kolishni emiri pochali stvoryuvati svoyi vlasni nezalezhni volodinnya Chaka Bej yak odin iz nih zasnuvav emirat na ionijskomu uzberezhzhi Egejskogo morya iz centrom u Smirni Tut vin rozpochav budivnictvo flotu sho stav pershim flotom turkiv u Anatoliyi Metoyu novogo emira stala vijna iz Vizantiyeyu ta zdobuttya Konstantinopolya Hid podijFlot Chaka Beya iz 50 korabliv zdijsniv ryad svoyih pershih pohodiv vnaslidok yakih suldzhuki u 1089 roci zdobuli ostriv Lesbos ta u 1090 Hios kolo yakogo rozbili flot Vizantiyi pid kerivnictvom Niketi Kastamonidesa Rozumiyuchi skladnist oblogi Konstantinopolya Chaka Bej vstupiv u soyuz iz pechenigami she odnim tyurkskim narodom sho zdijsnyuvav napadi na pivnichnu chastinu Balkanskogo pivostrova Vzimku mizh 1090 ta 1091 rokami emir rozpochav uzgodzhenu iz pechenigami ataku na stolicyu kotra opinilas u oblozi z odnogo boku z morya flotom seldzhukiv a z inshogo pechenigami kotri pidstupili do suhoputnih stin mista iz Zahodu V cej zhe chas vizantijskij talassokrator Konstantin Dalasenos vidvojovuye Hios U 1091 roci morski sili seldzhukiv zavoyuvali ostrovi Samos i Rodos ta pochali voyenni diyi u Marmurovomu mori Shojno obranij imperator Aleksij I vstupiv u peregovori iz polovcyami pro spilnu borotbu iz pechenigami U kvitni 1091 roku u bitvi pid goroyu Levunion u Frakiyi spilna rimsko polovecka armiya peremogla pechenigiv vnaslidok chogo obloga Konstantinopolya z sushi bula znyata Pislya zvistki pro porazku i vidstup svoyih soyuznikiv flot Chaka Beya takozh pokinuv stini Konstantinopolya U 1092 roci Dalasenos ta Ioann Duka atakuvali Mitilenu klyuchovu fortecyu Lesbosu Pislya trimistyachnoyi oblogi seldzhuki zmusheni buli pokinuti i cej ostriv U 1093 roci Chaka Bej zdijsniv napad na port Abidos u potoci Gellespont odnak vnaslidok ugodi mizh Aleksiyem ta Kilich Arslanom ostannij vidvolik emira Smirni voyennimi diyami u nogo v tilu Vnaslidok podalshih atak Dalaselosa majzhe ves seldzhuckij flot buv znishenij Skoristavshis momentom Aleksij uklav mirni ugodi iz emirom Nikeyi Abul Kasimom ta novim sultanom Rumu Kilich Arslanom Zgodom Aleksiyu vdalos viklikati supernictvo mizh riznimi seldzhuckimi volodaryami i ostatochno oslabiti yih natisk na imperiyu ta izolyuvati Chaka Beya Podalshij rozvitokV podalshomu nastupnik Aleksiya Ioann II prodovzhiv vijskovi diyi proti priberezhnih volodin seldzhukiv i kolo 1143 voni vtratili kontrol nad uzberezhzhyam Nastupnij imperator pobuduvav blizko 200 korabliv ukripivshi poziciyi derzhavi romeyiv na mori Seldzhuki povernulis na uzberezhzhya Anatoliyi lishe u seredini XIV stolittya Div takozhPohid Afsin Beka Bitva bilya Mancikerta Bitva pid Filomelionom Bij na MeandriZauvagiCya podiya vidbulas 19 travnya 1090 roku Kilkist polovciv yaki brali v nij uchast nalichuvala kolo 40 000 cholovik Pid chas I Hrestovogo pohodu oslableni politikoyu Aleksiya seldzhucki derzhavi bulirozbiti hrestonoscyamiPrimitkiBrand Ch M 1991 Tzachas In Kazhdan Alexander The Oxford Dictionary of Byzantium Oxford and New York Oxford University Press p 2134 John Norwich Byzantium The Decline and Fall New York Alfred A Knopf 1995 27 Anna Komnina Aleksiada IX 1