Веренча́нка — село в Україні, адміністративний центр Веренчанської сільської громади Чернівецького району Чернівецької області.
село Веренчанка | |
---|---|
Церква Успіння Пр. Богородиці в селі Веренчанка | |
Країна | Україна |
Область | Чернівецька область |
Район | Чернівецький район |
Громада | Веренчанська сільська громада |
Код КАТОТТГ | UA73060070010094004 |
Облікова картка | Веренчанка |
Основні дані | |
Населення | 3701 особа |
Поштовий індекс | 59420 |
Телефонний код | +380 3737 |
Географічні дані | |
Географічні координати | 48°32′38″ пн. ш. 25°44′35″ сх. д. / 48.54389° пн. ш. 25.74306° сх. д.Координати: 48°32′38″ пн. ш. 25°44′35″ сх. д. / 48.54389° пн. ш. 25.74306° сх. д. |
Середня висота над рівнем моря | 230 м |
Відстань до обласного центру | 38 км |
Відстань до районного центру | 38 км |
Найближча залізнична станція | Веренчанка |
Місцева влада | |
Адреса ради | 59420, с. Веренчанка |
Карта | |
Веренчанка | |
Веренчанка | |
Мапа | |
Веренчанка у Вікісховищі |
Географії
Село Веренчанка розташоване за 38 км від обласного центру та 8 км від міста Заставна, у Пруто-Дністровському межиріччі. Через село пролягає залізнична лінія Тернопіль — Чернівці, на якій розташована однойменна залізнична станція, за 5 км від села пролягає автошлях міжнародного значення М19 Ковель — Луцьк — Тернопіль — Чернівці.
Історія
На території села розкопані поховання доби бронзи (II тисячоліття до н. е.). В урочищі Новоселиці та в центрі села виявлені залишки двох ранньослов'янських поселень черняхівської культури (II–VI століття н. е.).
За переказами, на місці села колись був хутір, де жила майстриня-ткаля, що виробляла чудові барвисті верені, тобто рядна; люди з навколишніх сіл ходили до неї милуватися різноманітними виробами, говорячи, що ідуть до «Веренчі». Ця назва з часом змінилась і залишилась за селом як Веренчанка. Перша письмова згадка про село датується 1589 роком, коли за грамотою молдавського господаря воно було передано поміщикові Ончулу Веренчулу. Проте, 1589 рік не може вважатися роком заснування села, яке могло з'явитися значно раніше, проте традиційно заснування населеного пункту, якщо немає інших додаткових свідчень, прийнято обчислювати саме від першої писемної згадки.
Після приєднання Буковини Австро-Угорщиною на початку 1775 року в селі налічувавалось 133 родини, з них 129 — селянських. Важким було становище трудівників Веренчанки. Власник села поміщик Контакузіно віддавав його в оренду численним орендарям, які посилювали феодальне гноблення. У 1799 році орендар Зотта захопив 110 фальч громадської землі, у 1802 році — 67 фальч пасовиськ, де став випасати власну худобу: 150 коней, 80 волів, 100 корів, 300 овець. У той же час селянська худоба гинула через відсутність кормів. У 1808 році новий орендар Черновка теж намагався захопити селянські пасовища.
На початку ХІХ століття громада мала власну символіку — печатку з зображенням сарни, над якою в повітрі летить птах, і написом польською мовою пол. Werenczanka.
Селяни змушені були тікати з села, втечі набирали масового характеру. У 1809 році село залишили 27 родин (109 осіб) селян, у 1815 році втекло 26 родин.
За переписом 1821 року в селі було 2445 йохів (1 йох — 0,4 га) орної землі. У 1840 році селяни звернулися до суду зі скаргою на поміщика, який загарбав велику частину цієї землі та пасовищ. «Слідство» у цій справі тривало майже 12 років і закінчилося на користь поміщика. Експлуатація селян Веренчанки з кожним роком посилювалась.
На початку XIX століття селяни змушені були замість 12 офіційних днів панщини відробляти 70 ненормованих робочих днів. Крім того, селянин повинен був раз на рік безкоштовно перевезти до міста одну підводу панських харчів, дві підводи дров, давати панові десятину урожаю. Кожна родина здавала також міток прядива та птицю.
Скасування панщини у 1848 році покращило становище селян Веренчанки. Проте зростала кількість халупників-батраків; у 1856 році їх було 49, у 1865 році — 1002. Разом з біднотою вони складали майже половину мешканців села. Однією з форм експлуатації трудівників Веренчанки було «пропінаційне право» — поміщик примушував селян купувати за високу ціну горілку в його 4-х корчмах.
У 1855 році сільська громада Веренчанки відмовилась виконувати шарварки. Для придушення опору селян у Веренчанку були направлені солдати. Влада заарештувала організаторів руху А. Васкана й С. Свища, проте вони потім втекли. В їх хатах були розміщені солдати для екзекуції. В ніч з 23 на 24 серпня 1855 року селяни напали на солдатів, роззброїли їх і побили. Після цього селяни стали збиратися на вулицях, деякі з них були озброєні косами. Коли з сусіднього села прибуло декілька жандармів, на них з косою кинувся С. Свищ, але був поранений. На допомогу жандармам прибула рота солдатів, було заарештовано 8 селян. Сили були нерівні, селяни припинили боротьбу, що тривала понад 2 місяці.
Гнані злиднями, селяни Веренчанки емігрували за кордон. У 1899 році до Канади виїхало 7 селян, у 1900 році вже 36 селян вирушили за океан в пошуках щастя.
Першу початкову школу в селі відкрили наприкінці 1857 року. Перший учитель — Семен Палієвич залишив по собі пам'ять доброї людини. У 1875 році громада побудувала нову школу на 6 класних кімнат. Чимало дітей, проте, залишалося поза школою. У 1906—1907 роках із 572 дітей шкільного віку навчалось 330, причому атестовано було лише 213 учнів. У 1911 році в селі відкрито читальню — філію товариства «Руська бесіда».
Український письменник і педагог Д. Я. Макогон, який тривалий час працював у Веренчанці вчителем, в оповіданні «Вибагливий панич» так описує навчання у місцевій школі: «В малій низенькій хатині з повибиваними вікнами і дірявими стінами збиралося щоднини 60 дітей на науку. Одні сиділи на лавках, а інші стояли попід стінами. Свої місця міняли діти щоденно: котрі сьогодні сиділи, то мусили стояти завтра, коли прийшлося писати задачу, то ті, що стояли, притискали зошит до стіни і так писали».
У Веренчанці провела свої юнацькі роки донька Д. Я. Макогона відома українська письменниця Ірина Вільде, у творах якої, зокрема в повісті «Повнолітні діти», відтворено картини пейзажу і побуту цього села. Згадує вона Веренчанку і в новелі «Лисні».
Станом на 1904 рік в селищі налічувалось 4039 мешканців, частина маєтку належала до власності графа Станіслава Яблоновського, частина — до власності купця Мортка Корна. У Веренчанці відкрита залізнична станція та пошта.
На початку XX століття боротьба селян проти соціального і національного гніту загострюється. Під впливом російської революції 1905—1907 років у Веренчанці відбувся страйк сільськогосподарських батраків та малоземельних селян, які протестували проти поміщицького гніту. Селяни боролись і за свої права. їх представники разом із трудівниками сусідніх сіл були на вічі у м. Заставні, де висунули вимогу загального виборчого права. З часом село зростало. За переписом 1910 року в селі налічувалось 3887 осіб.
Під час Першої світової війни внаслідок бойових дій Веренчанка зазнала суттєвих руйнувань. Село декілька разів переходило з рук у руки.
У листопаді 1918 року село, як і всю Буковину тимчасово перебувало під окупацією Румунії.
Національний та соціальний гніт став нестерпним. Непосильні податки і повинності розоряли селян. Зубожіння селян посилювалося. Станом на 1930 рік в селі з 865 дворів 37 були зовсім безземельними, 77 не мали орної землі, 115 мали близько 0,5 га землі на родину, 173 — по 1 га, а 459 селянських господарств — від 2 до 10 га землі. В той же час чотири куркулі і «Товариство цукру» володіли 1340 га, поміщикам Бабаду і Векслеру належало понад 1700 га орної землі. На території села були розташовані два спиртозаводи.
Культурно-освітнє життя села в період румунської окупації значно погіршилося. Попри те, що у 1937 році з 4180 мешканців, що проживали у Веренчанці, 3774 були українцями, село не мало жодного українського культурно-освітнього закладу чи школи. Навпаки, українська школа і читальня товариства «Руська бесіда» з перших же днів окупації села були закриті.
Тривалий час мешканці села були позбавлені будь-якої медичної допомоги. Лише у 1930 році в селі було відкрито приватний диспансер. Лікування вимагало великих коштів, тому селяни звертались до лікаря дуже рідко.
28 червня 1940 року радянські війська окупували Буковину. У липні 1940 року було створено Раду депутатів трудящих в складі Г. Г. Ільчука — голови сільради, А. Б. Захарійчука, Г. В. Дячука, Д. Д. Ваксмана, Д. В. Харюка, Е. М. Козоріза, М. І. Скрипника. Між селянами було розподілено поміщицьку землю, худобу. Всього вони одержали 1290 га землі, 105 корів, чимало овець та свиней. У колишньому маєтку поміщика було утворено машинно-тракторну станцію. Трактори та інші машини були надіслані зі східних областей УРСР. МТС обслуговувала населення під час польових робіт. Станом на 1941 рік тракторний парк налічував 15 тракторів.
В селі почалися великі культурні перетворення. У Веренчанці відкрилася семирічна школа, клуб, бібліотека, медичний пункт, крамниця тощо. Відремонтувано також і стару школу. У 1940 році навчанням було охоплено 630 дітей, крім того, працювали гуртки з ліквідації неписьменності. Велику роботу щодо ліквідації неграмотності та лекційній пропаганді проводили новостворені комсомольська організація та жіноча рада. У червні 1941 року селяни Веренчанки та сусідніх сіл здали до фонду оборони близько 500 голів великої рогатої худоби та різних цінностей на загальну суму понад 5 тис. карбованців.
У липні 1941 року Веренчанку окупували румунсько-німецькі загарбники. Настали чорні часи грабунків та терору. У селян відібрали і повернули поміщикам оброблену і засіяну землю. За роки окупації загарбники завдали жителям села збитків на 812 тис. карбованців. Вони відібрали у селян 118 коней, чимало інвентаря. Сільськогосподарську техніку Веренчанської МТС окупанти вивезли до Німеччини.
У березні 1944 року Веренчанка була визволена від нацистських загарбників воїнами 64-ї гвардійської танкової бригади під командуванням Героя Радянського Союзу підполковника І. Н. Бойка. В лавах Червоної армії рідну землю захищали 262 мешканців Веренчанки, 100 з них полягли смертю героїв; селяни свято шанують їх пам'ять. За героїзм у боях проти ворога орденами та медалями нагороджено 57 жителів села. Багато з тих, хто зі зброєю в руках пройшли важкий солдатський шлях від рідного села через Білорусь, Литву, Польщу до Німеччини. В. В. Соколюк брав участь у визволенні міста Сувалки (Польща), Д. Г. Єремій — міста Дрездена, Г. Г. Першен закінчив свій бойовий шлях аж у далекій Японії. За бойові заслуги вони нагороджені орденами та медалями. Ордена Слави 3-го ступеня удостоєні Ю. І. Антомичук, Д. Г. Єремій, В. В. Соколюк, Ю. Ф. Франчук та І. М. Янчик, ордена Червоної Зірки — І. Д. Вакарчук та Ю. В. Харюк.
Відновлення роботи Веренчанської МТС у квітні 1944 року відіграло істотну роль у залученні селянства до колективного господарювання. До зони обслуговування МТС належало 17 сіл з 8400 дворами. В МТС було 10 тракторів, 10 коней, автомашина тощо; її штат становив 38 чоловік.
Початок радянською владою насильницької колективізації зустрів спротив місцевого населення, який координувався ОУН. Слід зазначити, що станична організація ОУН(б) діяла в селі з січня 1942 року. У Веренчанці з грудня 1944 по 18 листопада 1945 року базувався провідник Заставнівського надрайонного проводу ОУН Кушнірик Георгій («Ярема»), уродженець цього села. Після його захоплення органами МДБ підпілля в селі продовжувало діяти. У серпні 1946 року підпільниками МТС було спалено, а голова сільської ради був страчений.
Проте, під натиском сталінських репресій село повільно, але впевнено, вдалося колективізувати. До ініціативної групи по утворенню колгоспу 8 Березня спочатку було подано 32 заяви. У новоствореному колгоспі, головою якого був обраний Е. М. Козоріз, налічувалось 950 га орної землі. У 1950 році він мав уже 129 коней, 119 голів великої рогатої худоби, 115 свиней, 380 штук птиці.
У серпні 1948 року ініціативна група з 29 осіб організувала другий колгосп імені Івана Франка; його очолив І. Г. Захарійчук. На 12 вересня 1948 року тут налічувалося 117 осіб, які здали до артілі 28 коней, 27 возів, 26 борін, 23 плуги, молотарку тощо.
Впродовж 1948 року виникають ще два колгоспи: імені Тельмана та імені Жовтня. В інтересах дальшого зміцнення економіки артілей, у січні 1950 року колгоспники на своїх загальних зборах вирішили об'єднати всі чотири артілі в одну — імені 8 Березня. Першим головою об'єднаного колгоспу було обрано І. І. Новикова. Артіль мала 2846 га землі, у тому числі орної — 2200 гектарів.
У зміцненні колгоспу велику роль відіграв політвідділ Веренчанської МТС, створений у 1945 році. Активну роботу вела і парторганізація спиртового заводу, створена у 1948 році, та партійна організація при залізничній станції Веренчанка, що виникла у 1949 році. Того ж року за рішенням Заставнівського РК КП (б) у Веренчанці була створена територіальна партійна організація у складі 8 членів партії.
З 1947 року в селі діяла комсомольська організація, на початок 1949 року вона налічувала 16 юнаків і дівчат. Члени КПРС ставали потенційними мішенями для повстанців. У березні 1946 року націоналісти вбили директора Веренчанської МТС комуніста Р. Д. Шульгу, комсомольця Д. С. Дярика,17 березня 1947 року — активіста В. В. Кравця та голову колгоспу Дмитра Костика.
З виявленням у жовтні 1962 року на території села покладів високоякісного гіпсового каменю, було відкрито кар'єр. У 1967 році на ньому видобуто 165 тис. тонн каменю. Камінь відправляється у Київ, Одесу, а 30 тис. тонн переробляється на гіпс в селі Кострижівцях. Всі процеси роботи на кар'єрі механізовані, 35 робітників обслуговували 3 екскаватори та чимало вантажних машин.
Веренчанка — село суцільної електрифікації, воно радіофіковане і телефонізоване. В селі діє 9 крамниць, 3 їдальні, 4 лазні, швейна та взуттєва майстерні, 3 дитячих ясел та дитячий садок.
На належному рівні охорона здоров'я. Одразу ж після визволення від нацистських окупантів у селі став діяти фельдшерсько-акушерський пункт з двома медичними працівниками та медичний пункт при МТС. В селі відкрито дві лікарні на 100 та 25 ліжок, аптека, стоматологічний кабінет. На 1968 рік у лікарні працювало 3 лікарі, 10 медичних сестер, 2 акушерки та 4 фельдшери. Щорічно всі жителі села проходять рентген-перевірку, профілактичний огляд, здійснюють профілактичні щеплення проти захворювань. Проводиться профілактична робота з учнями.
У Незалежній Україні
Нова двоповерхова середня школа (Веренчанський опорний заклад загальної середньої освіти І—ІІІ ступенів імені Ірини Вільде) має різні навчальні кабінети, спортзал, майстерні. Тут набуває знань 477 учнів, яких навчає майже 40 учителів.
23 вересня 2018 року у Веренчанці відкрито і освячено пам'ятник Тарасові Шевченку.
12 червня 2020 року, в ході децентралізації, село набуло статусу адміністративного центру Веренчанської сільської громади.
17 липня 2020 року, в результаті адміністративно-територіальної реформи та ліквідації Заставнівського району, село увійшло до складу Чернівецького району.
Населення
Відповідно із переписом УРСР 1989 року чисельність наявного населення села становила 3924 особи, з яких 1794 чоловіки та 2130 жінок.
За переписом населення України 2001 року в селі мешкало 3698 осіб.
Мова
Розподіл населення за рідною мовою за даними перепису 2001 року:
Мова | Відсоток |
---|---|
українська | 99,43 % |
російська | 0,32 % |
молдовська | 0,11 % |
румунська | 0,05 % |
німецька | 0,03 % |
Особистість
- — науковець, доцент кафедри української літератури ЧНУ імені Юрія Федьковича. Народився 7 лютого 1957 року в селі Веренчанка Заставнівського району. У 1991 році закінчив філфак ЧНУ імені Юрія Федьковича, з 1992 року працює на кафедрі української літератури. У 2007 році захистив кандидатську дисертацію на тему «Весняно-обрядовий фольклор Буковини». Досліджує українську фольклористику Буковини, фольклор національно-визвольних змагань, фольклоризацію церковних текстів, літературне краєзнавство.
Галерея
- Будинок культури
- Храм
Примітки
- Історія села Веренчанка.
- Школи Чернівецької області.
- Архієпископ Онуфрій освятив пам'ятник Тарасу Шевченку в с. Веренчанка.
- Постанова Верховної Ради України від 17 липня 2020 року № 807-IX «Про утворення та ліквідацію районів»
- Кількість наявного та постійного населення по кожному сільському населеному пункту, Чернівецька область (осіб) - Регіон, Рік, Категорія населення , Стать (1989(12.01)). database.ukrcensus.gov.ua. Банк даних Державної служби статистики України.
- Кількість наявного населення по кожному сільському населеному пункту, Чернівецька область (осіб) - Регіон , Рік (2001(05.12)). database.ukrcensus.gov.ua. Банк даних Державної служби статистики України.
- Розподіл населення за рідною мовою, Чернівецька область (у % до загальної чисельності населення) - Регіон, Рік , Вказали у якості рідної мову (2001(05.12)). database.ukrcensus.gov.ua. Банк даних Державної служби статистики України.
Література
- Літопис Української повстанської армії (нова серія), том 19: Підпілля ОУН на Буковині 1943—1951 // Упорядник Д. Проданик, К.: 2012
- Історія міст і сіл Української РСР: у 26 т. Чернівецька область / АН УРСР. Ін-т історії. — К.: Голов. ред. УРЕ АН УРСР, 1969
Посилання
- Веренчанка на сайті Верховної Ради України
- Веренчака на сайті «Історія міст і сіл Української РСР»
- Веренчанка на сайті maps.vlasenko.net
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Verencha nka selo v Ukrayini administrativnij centr Verenchanskoyi silskoyi gromadi Cherniveckogo rajonu Cherniveckoyi oblasti selo VerenchankaCerkva Uspinnya Pr Bogorodici v seli VerenchankaCerkva Uspinnya Pr Bogorodici v seli VerenchankaKrayina UkrayinaOblast Chernivecka oblastRajon Cherniveckij rajonGromada Verenchanska silska gromadaKod KATOTTG UA73060070010094004Oblikova kartka Verenchanka Osnovni daniNaselennya 3701 osobaPoshtovij indeks 59420Telefonnij kod 380 3737Geografichni daniGeografichni koordinati 48 32 38 pn sh 25 44 35 sh d 48 54389 pn sh 25 74306 sh d 48 54389 25 74306 Koordinati 48 32 38 pn sh 25 44 35 sh d 48 54389 pn sh 25 74306 sh d 48 54389 25 74306Serednya visota nad rivnem morya 230 mVidstan do oblasnogo centru 38 kmVidstan do rajonnogo centru 38 kmNajblizhcha zaliznichna stanciya VerenchankaMisceva vladaAdresa radi 59420 s VerenchankaKartaVerenchankaVerenchankaMapa Verenchanka u VikishovishiGeografiyiSelo Verenchanka roztashovane za 38 km vid oblasnogo centru ta 8 km vid mista Zastavna u Pruto Dnistrovskomu mezhirichchi Cherez selo prolyagaye zaliznichna liniya Ternopil Chernivci na yakij roztashovana odnojmenna zaliznichna stanciya za 5 km vid sela prolyagaye avtoshlyah mizhnarodnogo znachennya M19 Kovel Luck Ternopil Chernivci IstoriyaNa teritoriyi sela rozkopani pohovannya dobi bronzi II tisyacholittya do n e V urochishi Novoselici ta v centri sela viyavleni zalishki dvoh rannoslov yanskih poselen chernyahivskoyi kulturi II VI stolittya n e Za perekazami na misci sela kolis buv hutir de zhila majstrinya tkalya sho viroblyala chudovi barvisti vereni tobto ryadna lyudi z navkolishnih sil hodili do neyi miluvatisya riznomanitnimi virobami govoryachi sho idut do Verenchi Cya nazva z chasom zminilas i zalishilas za selom yak Verenchanka Persha pismova zgadka pro selo datuyetsya 1589 rokom koli za gramotoyu moldavskogo gospodarya vono bulo peredano pomishikovi Onchulu Verenchulu Prote 1589 rik ne mozhe vvazhatisya rokom zasnuvannya sela yake moglo z yavitisya znachno ranishe prote tradicijno zasnuvannya naselenogo punktu yaksho nemaye inshih dodatkovih svidchen prijnyato obchislyuvati same vid pershoyi pisemnoyi zgadki Pislya priyednannya Bukovini Avstro Ugorshinoyu na pochatku 1775 roku v seli nalichuvavalos 133 rodini z nih 129 selyanskih Vazhkim bulo stanovishe trudivnikiv Verenchanki Vlasnik sela pomishik Kontakuzino viddavav jogo v orendu chislennim orendaryam yaki posilyuvali feodalne gnoblennya U 1799 roci orendar Zotta zahopiv 110 falch gromadskoyi zemli u 1802 roci 67 falch pasovisk de stav vipasati vlasnu hudobu 150 konej 80 voliv 100 koriv 300 ovec U toj zhe chas selyanska hudoba ginula cherez vidsutnist kormiv U 1808 roci novij orendar Chernovka tezh namagavsya zahopiti selyanski pasovisha Na pochatku HIH stolittya gromada mala vlasnu simvoliku pechatku z zobrazhennyam sarni nad yakoyu v povitri letit ptah i napisom polskoyu movoyu pol Werenczanka Selyani zmusheni buli tikati z sela vtechi nabirali masovogo harakteru U 1809 roci selo zalishili 27 rodin 109 osib selyan u 1815 roci vteklo 26 rodin Za perepisom 1821 roku v seli bulo 2445 johiv 1 joh 0 4 ga ornoyi zemli U 1840 roci selyani zvernulisya do sudu zi skargoyu na pomishika yakij zagarbav veliku chastinu ciyeyi zemli ta pasovish Slidstvo u cij spravi trivalo majzhe 12 rokiv i zakinchilosya na korist pomishika Ekspluataciya selyan Verenchanki z kozhnim rokom posilyuvalas Na pochatku XIX stolittya selyani zmusheni buli zamist 12 oficijnih dniv panshini vidroblyati 70 nenormovanih robochih dniv Krim togo selyanin povinen buv raz na rik bezkoshtovno perevezti do mista odnu pidvodu panskih harchiv dvi pidvodi drov davati panovi desyatinu urozhayu Kozhna rodina zdavala takozh mitok pryadiva ta pticyu Skasuvannya panshini u 1848 roci pokrashilo stanovishe selyan Verenchanki Prote zrostala kilkist halupnikiv batrakiv u 1856 roci yih bulo 49 u 1865 roci 1002 Razom z bidnotoyu voni skladali majzhe polovinu meshkanciv sela Odniyeyu z form ekspluataciyi trudivnikiv Verenchanki bulo propinacijne pravo pomishik primushuvav selyan kupuvati za visoku cinu gorilku v jogo 4 h korchmah U 1855 roci silska gromada Verenchanki vidmovilas vikonuvati sharvarki Dlya pridushennya oporu selyan u Verenchanku buli napravleni soldati Vlada zaareshtuvala organizatoriv ruhu A Vaskana j S Svisha prote voni potim vtekli V yih hatah buli rozmisheni soldati dlya ekzekuciyi V nich z 23 na 24 serpnya 1855 roku selyani napali na soldativ rozzbroyili yih i pobili Pislya cogo selyani stali zbiratisya na vulicyah deyaki z nih buli ozbroyeni kosami Koli z susidnogo sela pribulo dekilka zhandarmiv na nih z kosoyu kinuvsya S Svish ale buv poranenij Na dopomogu zhandarmam pribula rota soldativ bulo zaareshtovano 8 selyan Sili buli nerivni selyani pripinili borotbu sho trivala ponad 2 misyaci Gnani zlidnyami selyani Verenchanki emigruvali za kordon U 1899 roci do Kanadi viyihalo 7 selyan u 1900 roci vzhe 36 selyan virushili za okean v poshukah shastya Pershu pochatkovu shkolu v seli vidkrili naprikinci 1857 roku Pershij uchitel Semen Paliyevich zalishiv po sobi pam yat dobroyi lyudini U 1875 roci gromada pobuduvala novu shkolu na 6 klasnih kimnat Chimalo ditej prote zalishalosya poza shkoloyu U 1906 1907 rokah iz 572 ditej shkilnogo viku navchalos 330 prichomu atestovano bulo lishe 213 uchniv U 1911 roci v seli vidkrito chitalnyu filiyu tovaristva Ruska besida Ukrayinskij pismennik i pedagog D Ya Makogon yakij trivalij chas pracyuvav u Verenchanci vchitelem v opovidanni Vibaglivij panich tak opisuye navchannya u miscevij shkoli V malij nizenkij hatini z povibivanimi viknami i diryavimi stinami zbiralosya shodnini 60 ditej na nauku Odni sidili na lavkah a inshi stoyali popid stinami Svoyi miscya minyali diti shodenno kotri sogodni sidili to musili stoyati zavtra koli prijshlosya pisati zadachu to ti sho stoyali pritiskali zoshit do stini i tak pisali U Verenchanci provela svoyi yunacki roki donka D Ya Makogona vidoma ukrayinska pismennicya Irina Vilde u tvorah yakoyi zokrema v povisti Povnolitni diti vidtvoreno kartini pejzazhu i pobutu cogo sela Zgaduye vona Verenchanku i v noveli Lisni Stanom na 1904 rik v selishi nalichuvalos 4039 meshkanciv chastina mayetku nalezhala do vlasnosti grafa Stanislava Yablonovskogo chastina do vlasnosti kupcya Mortka Korna U Verenchanci vidkrita zaliznichna stanciya ta poshta Na pochatku XX stolittya borotba selyan proti socialnogo i nacionalnogo gnitu zagostryuyetsya Pid vplivom rosijskoyi revolyuciyi 1905 1907 rokiv u Verenchanci vidbuvsya strajk silskogospodarskih batrakiv ta malozemelnih selyan yaki protestuvali proti pomishickogo gnitu Selyani borolis i za svoyi prava yih predstavniki razom iz trudivnikami susidnih sil buli na vichi u m Zastavni de visunuli vimogu zagalnogo viborchogo prava Z chasom selo zrostalo Za perepisom 1910 roku v seli nalichuvalos 3887 osib Pid chas Pershoyi svitovoyi vijni vnaslidok bojovih dij Verenchanka zaznala suttyevih rujnuvan Selo dekilka raziv perehodilo z ruk u ruki U listopadi 1918 roku selo yak i vsyu Bukovinu timchasovo perebuvalo pid okupaciyeyu Rumuniyi Nacionalnij ta socialnij gnit stav nesterpnim Neposilni podatki i povinnosti rozoryali selyan Zubozhinnya selyan posilyuvalosya Stanom na 1930 rik v seli z 865 dvoriv 37 buli zovsim bezzemelnimi 77 ne mali ornoyi zemli 115 mali blizko 0 5 ga zemli na rodinu 173 po 1 ga a 459 selyanskih gospodarstv vid 2 do 10 ga zemli V toj zhe chas chotiri kurkuli i Tovaristvo cukru volodili 1340 ga pomishikam Babadu i Veksleru nalezhalo ponad 1700 ga ornoyi zemli Na teritoriyi sela buli roztashovani dva spirtozavodi Kulturno osvitnye zhittya sela v period rumunskoyi okupaciyi znachno pogirshilosya Popri te sho u 1937 roci z 4180 meshkanciv sho prozhivali u Verenchanci 3774 buli ukrayincyami selo ne malo zhodnogo ukrayinskogo kulturno osvitnogo zakladu chi shkoli Navpaki ukrayinska shkola i chitalnya tovaristva Ruska besida z pershih zhe dniv okupaciyi sela buli zakriti Trivalij chas meshkanci sela buli pozbavleni bud yakoyi medichnoyi dopomogi Lishe u 1930 roci v seli bulo vidkrito privatnij dispanser Likuvannya vimagalo velikih koshtiv tomu selyani zvertalis do likarya duzhe ridko 28 chervnya 1940 roku radyanski vijska okupuvali Bukovinu U lipni 1940 roku bulo stvoreno Radu deputativ trudyashih v skladi G G Ilchuka golovi silradi A B Zaharijchuka G V Dyachuka D D Vaksmana D V Haryuka E M Kozoriza M I Skripnika Mizh selyanami bulo rozpodileno pomishicku zemlyu hudobu Vsogo voni oderzhali 1290 ga zemli 105 koriv chimalo ovec ta svinej U kolishnomu mayetku pomishika bulo utvoreno mashinno traktornu stanciyu Traktori ta inshi mashini buli nadislani zi shidnih oblastej URSR MTS obslugovuvala naselennya pid chas polovih robit Stanom na 1941 rik traktornij park nalichuvav 15 traktoriv V seli pochalisya veliki kulturni peretvorennya U Verenchanci vidkrilasya semirichna shkola klub biblioteka medichnij punkt kramnicya tosho Vidremontuvano takozh i staru shkolu U 1940 roci navchannyam bulo ohopleno 630 ditej krim togo pracyuvali gurtki z likvidaciyi nepismennosti Veliku robotu shodo likvidaciyi negramotnosti ta lekcijnij propagandi provodili novostvoreni komsomolska organizaciya ta zhinocha rada U chervni 1941 roku selyani Verenchanki ta susidnih sil zdali do fondu oboroni blizko 500 goliv velikoyi rogatoyi hudobi ta riznih cinnostej na zagalnu sumu ponad 5 tis karbovanciv U lipni 1941 roku Verenchanku okupuvali rumunsko nimecki zagarbniki Nastali chorni chasi grabunkiv ta teroru U selyan vidibrali i povernuli pomishikam obroblenu i zasiyanu zemlyu Za roki okupaciyi zagarbniki zavdali zhitelyam sela zbitkiv na 812 tis karbovanciv Voni vidibrali u selyan 118 konej chimalo inventarya Silskogospodarsku tehniku Verenchanskoyi MTS okupanti vivezli do Nimechchini U berezni 1944 roku Verenchanka bula vizvolena vid nacistskih zagarbnikiv voyinami 64 yi gvardijskoyi tankovoyi brigadi pid komanduvannyam Geroya Radyanskogo Soyuzu pidpolkovnika I N Bojka V lavah Chervonoyi armiyi ridnu zemlyu zahishali 262 meshkanciv Verenchanki 100 z nih polyagli smertyu geroyiv selyani svyato shanuyut yih pam yat Za geroyizm u boyah proti voroga ordenami ta medalyami nagorodzheno 57 zhiteliv sela Bagato z tih hto zi zbroyeyu v rukah projshli vazhkij soldatskij shlyah vid ridnogo sela cherez Bilorus Litvu Polshu do Nimechchini V V Sokolyuk brav uchast u vizvolenni mista Suvalki Polsha D G Yeremij mista Drezdena G G Pershen zakinchiv svij bojovij shlyah azh u dalekij Yaponiyi Za bojovi zaslugi voni nagorodzheni ordenami ta medalyami Ordena Slavi 3 go stupenya udostoyeni Yu I Antomichuk D G Yeremij V V Sokolyuk Yu F Franchuk ta I M Yanchik ordena Chervonoyi Zirki I D Vakarchuk ta Yu V Haryuk Vidnovlennya roboti Verenchanskoyi MTS u kvitni 1944 roku vidigralo istotnu rol u zaluchenni selyanstva do kolektivnogo gospodaryuvannya Do zoni obslugovuvannya MTS nalezhalo 17 sil z 8400 dvorami V MTS bulo 10 traktoriv 10 konej avtomashina tosho yiyi shtat stanoviv 38 cholovik Pochatok radyanskoyu vladoyu nasilnickoyi kolektivizaciyi zustriv sprotiv miscevogo naselennya yakij koordinuvavsya OUN Slid zaznachiti sho stanichna organizaciya OUN b diyala v seli z sichnya 1942 roku U Verenchanci z grudnya 1944 po 18 listopada 1945 roku bazuvavsya providnik Zastavnivskogo nadrajonnogo provodu OUN Kushnirik Georgij Yarema urodzhenec cogo sela Pislya jogo zahoplennya organami MDB pidpillya v seli prodovzhuvalo diyati U serpni 1946 roku pidpilnikami MTS bulo spaleno a golova silskoyi radi buv strachenij Prote pid natiskom stalinskih represij selo povilno ale vpevneno vdalosya kolektivizuvati Do iniciativnoyi grupi po utvorennyu kolgospu 8 Bereznya spochatku bulo podano 32 zayavi U novostvorenomu kolgospi golovoyu yakogo buv obranij E M Kozoriz nalichuvalos 950 ga ornoyi zemli U 1950 roci vin mav uzhe 129 konej 119 goliv velikoyi rogatoyi hudobi 115 svinej 380 shtuk ptici U serpni 1948 roku iniciativna grupa z 29 osib organizuvala drugij kolgosp imeni Ivana Franka jogo ocholiv I G Zaharijchuk Na 12 veresnya 1948 roku tut nalichuvalosya 117 osib yaki zdali do artili 28 konej 27 voziv 26 borin 23 plugi molotarku tosho Vprodovzh 1948 roku vinikayut she dva kolgospi imeni Telmana ta imeni Zhovtnya V interesah dalshogo zmicnennya ekonomiki artilej u sichni 1950 roku kolgospniki na svoyih zagalnih zborah virishili ob yednati vsi chotiri artili v odnu imeni 8 Bereznya Pershim golovoyu ob yednanogo kolgospu bulo obrano I I Novikova Artil mala 2846 ga zemli u tomu chisli ornoyi 2200 gektariv U zmicnenni kolgospu veliku rol vidigrav politviddil Verenchanskoyi MTS stvorenij u 1945 roci Aktivnu robotu vela i partorganizaciya spirtovogo zavodu stvorena u 1948 roci ta partijna organizaciya pri zaliznichnij stanciyi Verenchanka sho vinikla u 1949 roci Togo zh roku za rishennyam Zastavnivskogo RK KP b u Verenchanci bula stvorena teritorialna partijna organizaciya u skladi 8 chleniv partiyi Z 1947 roku v seli diyala komsomolska organizaciya na pochatok 1949 roku vona nalichuvala 16 yunakiv i divchat Chleni KPRS stavali potencijnimi mishenyami dlya povstanciv U berezni 1946 roku nacionalisti vbili direktora Verenchanskoyi MTS komunista R D Shulgu komsomolcya D S Dyarika 17 bereznya 1947 roku aktivista V V Kravcya ta golovu kolgospu Dmitra Kostika Z viyavlennyam u zhovtni 1962 roku na teritoriyi sela pokladiv visokoyakisnogo gipsovogo kamenyu bulo vidkrito kar yer U 1967 roci na nomu vidobuto 165 tis tonn kamenyu Kamin vidpravlyayetsya u Kiyiv Odesu a 30 tis tonn pereroblyayetsya na gips v seli Kostrizhivcyah Vsi procesi roboti na kar yeri mehanizovani 35 robitnikiv obslugovuvali 3 ekskavatori ta chimalo vantazhnih mashin Verenchanka selo sucilnoyi elektrifikaciyi vono radiofikovane i telefonizovane V seli diye 9 kramnic 3 yidalni 4 lazni shvejna ta vzuttyeva majsterni 3 dityachih yasel ta dityachij sadok Na nalezhnomu rivni ohorona zdorov ya Odrazu zh pislya vizvolennya vid nacistskih okupantiv u seli stav diyati feldshersko akusherskij punkt z dvoma medichnimi pracivnikami ta medichnij punkt pri MTS V seli vidkrito dvi likarni na 100 ta 25 lizhok apteka stomatologichnij kabinet Na 1968 rik u likarni pracyuvalo 3 likari 10 medichnih sester 2 akusherki ta 4 feldsheri Shorichno vsi zhiteli sela prohodyat rentgen perevirku profilaktichnij oglyad zdijsnyuyut profilaktichni sheplennya proti zahvoryuvan Provoditsya profilaktichna robota z uchnyami U Nezalezhnij Ukrayini Nova dvopoverhova serednya shkola Verenchanskij opornij zaklad zagalnoyi serednoyi osviti I III stupeniv imeni Irini Vilde maye rizni navchalni kabineti sportzal majsterni Tut nabuvaye znan 477 uchniv yakih navchaye majzhe 40 uchiteliv 23 veresnya 2018 roku u Verenchanci vidkrito i osvyacheno pam yatnik Tarasovi Shevchenku 12 chervnya 2020 roku v hodi decentralizaciyi selo nabulo statusu administrativnogo centru Verenchanskoyi silskoyi gromadi 17 lipnya 2020 roku v rezultati administrativno teritorialnoyi reformi ta likvidaciyi Zastavnivskogo rajonu selo uvijshlo do skladu Cherniveckogo rajonu NaselennyaVidpovidno iz perepisom URSR 1989 roku chiselnist nayavnogo naselennya sela stanovila 3924 osobi z yakih 1794 choloviki ta 2130 zhinok Za perepisom naselennya Ukrayini 2001 roku v seli meshkalo 3698 osib MovaRozpodil naselennya za ridnoyu movoyu za danimi perepisu 2001 roku Mova Vidsotokukrayinska 99 43 rosijska 0 32 moldovska 0 11 rumunska 0 05 nimecka 0 03 Osobistist naukovec docent kafedri ukrayinskoyi literaturi ChNU imeni Yuriya Fedkovicha Narodivsya 7 lyutogo 1957 roku v seli Verenchanka Zastavnivskogo rajonu U 1991 roci zakinchiv filfak ChNU imeni Yuriya Fedkovicha z 1992 roku pracyuye na kafedri ukrayinskoyi literaturi U 2007 roci zahistiv kandidatsku disertaciyu na temu Vesnyano obryadovij folklor Bukovini Doslidzhuye ukrayinsku folkloristiku Bukovini folklor nacionalno vizvolnih zmagan folklorizaciyu cerkovnih tekstiv literaturne krayeznavstvo GalereyaBudinok kulturi HramPrimitkiIstoriya sela Verenchanka Shkoli Cherniveckoyi oblasti Arhiyepiskop Onufrij osvyativ pam yatnik Tarasu Shevchenku v s Verenchanka Postanova Verhovnoyi Radi Ukrayini vid 17 lipnya 2020 roku 807 IX Pro utvorennya ta likvidaciyu rajoniv Kilkist nayavnogo ta postijnogo naselennya po kozhnomu silskomu naselenomu punktu Chernivecka oblast osib Region Rik Kategoriya naselennya Stat 1989 12 01 database ukrcensus gov ua Bank danih Derzhavnoyi sluzhbi statistiki Ukrayini Kilkist nayavnogo naselennya po kozhnomu silskomu naselenomu punktu Chernivecka oblast osib Region Rik 2001 05 12 database ukrcensus gov ua Bank danih Derzhavnoyi sluzhbi statistiki Ukrayini Rozpodil naselennya za ridnoyu movoyu Chernivecka oblast u do zagalnoyi chiselnosti naselennya Region Rik Vkazali u yakosti ridnoyi movu 2001 05 12 database ukrcensus gov ua Bank danih Derzhavnoyi sluzhbi statistiki Ukrayini LiteraturaLitopis Ukrayinskoyi povstanskoyi armiyi nova seriya tom 19 Pidpillya OUN na Bukovini 1943 1951 Uporyadnik D Prodanik K 2012 Istoriya mist i sil Ukrayinskoyi RSR u 26 t Chernivecka oblast AN URSR In t istoriyi K Golov red URE AN URSR 1969PosilannyaVerenchanka na sajti Verhovnoyi Radi Ukrayini Verenchaka na sajti Istoriya mist i sil Ukrayinskoyi RSR Verenchanka na sajti maps vlasenko net