Договір про мир між Державою Ізраїль та Йорданським Хашимітським Королівством (івр. הסכם השלום בין ישראל לירדן; араб. معاهدة السلام الأردنية الإسرائيلية) — мирний договір, підписаний у 1994 році між Ізраїлем і Йорданією та призначений для нормалізації відносин між двома країнами, врегулювання територіального конфлікту між ними.
Попередні переговори
Прем'єр-міністр Ізраїлю Іцхак Рабин і міністр закордонних справ Шимон Перес повідомили королю Хусейну, що після угод в Осло, Йорданія може «залишитися поза грою». Хусейн провів консультації з президентом Єгипту Хосні Мубараком і президентом Сирії Хафез Асадом. Мубарак підтримав його, а Асад порадив йому тільки «поговорити» з Ізраїлем, а не підписувати будь-які угоди. Тодішній президент США Білл Клінтон почав тиснути на Хусейна, щоб той розпочав мирні переговори і підписав мирний договір з Ізраїлем, і пообіцяв йому, що анулює всі йорданські борги. Зусилля США призвели до неабиякого успіху: Йорданія ухвалила рішення підписати угоду з Ізраїлем.
25 липня 1994 року Рабин, Хусейн і Клінтон підписали «Вашингтонську декларацію» у Вашингтоні, округ Колумбія. У ній говорилося, що Ізраїль і Йорданія оголошують про кінець офіційного стану ворожнечі, і початку переговорів з метою досягнення «кінця кровопролиття і скорботи», а також справедливого і міцного миру.
Прем'єр-міністр І. Рабин і король Хусейн виголосили урочисті промови. Король Хусейн зокрема сказав:
Багато років у кожній молитві я просив Всевишнього Бога допомогти мені стати одним із творців миру! Це те, про що мріяв мій великий дід, а зараз мрію я. Ми відчуваємо, що близькі до цієї мрії. Природне прийде на зміну неприродному в нашому житті, що довгі роки, на жаль, було природним.
Підписання угоди
У липні 1994 року прем'єр-міністр Йорданії Абдельсалам аль-Маджалі оголосив «кінець ери воєн», а Шимон Перес заявив, що «момент миру настав». Рабин і король Хусейн провів відкрите засідання з Клінтоном у Білому домі.
26 жовтня 1994 року Йорданія та Ізраїль підписали цей історичний мирний договір, на церемонії, що відбулася в долині Арава в Ізраїлі, на північ від Ейлата та поблизу йорданського кордону. Прем'єр-міністр Рабин і прем'єр-міністр Абдельсалам аль-Маджалі підписали договір, президент Ізраїлю Езер Вейцман потиснув руку королю Хусейну. Це відбулося в присутності президента Білла Клінтона, супроводжуваного держсекретарем США Уорреном Крістофером.
Єгипет радо підтримав угоду, а Сирія повністю проігнорувала її. Група ліванських бойовиків «Хезболли» на знак протесту проти договору за 20 хвилин до початку церемонії підписання обстріляла населені пункти північній Галілеї мінометами та ракетами. Ізраїльські жителі, які були змушені евакуюватися до бомбосховища, взяли з собою радіоприймачі і переносні телевізори, щоб не пропустити момент підписання другого в історії Ізраїлю мирного договору з арабською державою.
Основи договору
- Кордони: затвердженим кордоном була встановлена річка Йордан, і домовлено, що якщо її русло зміниться, Йорданський кордон піде за новим руслом. Крім того, Ізраїль передав Йорданії 300 квадратних кілометрів, в тому числі так званий «острів миру», а також 2850 дунамів (2,85 км) в пустелі Арава (Muvlaat Tzofar). Шматок кордону від Ейн-Геді до Бейт Шеана не був встановлений, оскільки Йорданія заявила, що Палестинська адміністрація повинна бути партнером для встановлення цієї межі.
- Нормалізація: повна нормалізація відносин, встановлення дипломатичних відносин і відкриття посольств, надання туристам віз, відкриття повітряних сполучень, свобода доступу до морських портів і створення вільних торгових зон і промислових парків в Арава.
- Безпека й оборона: повага суверенітету і територіальної цілісності кожної зі сторін, непорушення кордонів без дозволу. Співробітництво в боротьбі з тероризмом і спільні зусилля по боротьбі з терором, у тому числі захист від нападів і порушення кордонів контрабандистами. Кожна країна зобов'язана запобігати будь-яких ворожих дій проти іншої сторони, і не співпрацювати з будь-якою терористичною організацією.
- Єрусалим: Йорданії віддаватиметься перевага (як опікуна або зберігача мусульманських святих місць), коли йтиметься про становище мусульманських святих місць у місті в рамках будь-яких майбутніх мирних угод із палестинцями.
- Вода: в рамках справедливого поділу води річки Йордан і підземних водних ресурсів пустелі Арава, Ізраїль погодився надавати Йорданії 50 млн кубів води на рік (Йорданія вимагала 100 млн) і частку в річці Ярмук (Йорданія має 3/4 частини води з неї). Обидві країни також змушені розвивати інші водні ресурси та водосховища, і допомагати один одному в роки посухи.
- Палестинські біженці: Ізраїль і Йорданія буде співпрацювати з тим, щоб полегшити страждання біженців, у тому числі в чотиристоронньому комітеті (Ізраїль, Йорданія, Єгипет і палестинці), який намагатиметься працювати в напрямку розв'язання проблеми.
Непорозуміння сьогодні
24 листопада 2018 року Йорданія вже довела до ізраїльтян, що має намір повернути дві ділянки території, котрі залишилися у приватній власності Ізраїлю відповідно до мирного договору. У рамках угоди Ізраїль орендував близько 405 гектарів сільськогосподарських угідь у південному секторі свого кордону з Йорданією під назвою Аль-Гумар, а також земельну ділянку в районі Аль-Бакура, що неподалік злиття річок Йордан і Ярмук. Ці території — багаті на воду сільськогосподарські угіддя, що обробляються ізраїльськими фермерами, — у 1994 р., згідно з мирним договором між Ізраїлем та Йорданією, були закріплені за Амманом. Проте, оскільки раніше їх уже використовували єврейські поселенці, Ізраїль отримав право на їх безоплатну оренду. Продовження оренди автоматичне, але раз на 12 місяців можна скасувати цей автоматичний договір. І поки що незрозуміло, як і коли ці землі можуть бути передані у власність Йорданії, адже вони перебувають під контролем Ізраїлю безперервно з самого 1948 року. Можна спрогнозувати, що цей крок йорданського короля здатен спровокувати розвал усього регіонального порядку на Близькому Сході, сформованого за підсумками арабо-ізраїльських воєн, коли Йорданія і Єгипет були тими двома країнами, які підписали мирний договір з Ізраїлем.
Примітки
Джерела
- TREATY OF PEACE BETWEEN THE STATE OF ISRAEL AND THE HASHEMITE KINGDOM OF JORDAN, October 26, 1994 МЗС Ізраїлю [ 8 квітня 2020 у Wayback Machine.] (англ.)
- Text of the Treaty at the site of King Hussein of Jordan [ 11 лютого 2018 у Wayback Machine.]
- The Washington Declaration МЗС Ізраїлю [ 10 лютого 2020 у Wayback Machine.] (англ.)
- Новий близькосхідний вузол [ 28 березня 2022 у Wayback Machine.]
- . mfa.gov.il. Архів оригіналу за 8 квітня 2020. Процитовано 10 березня 2020.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title ()
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Dogovir pro mir mizh Derzhavoyu Izrayil ta Jordanskim Hashimitskim Korolivstvom ivr הסכם השלום בין ישראל לירדן arab معاهدة السلام الأردنية الإسرائيلية mirnij dogovir pidpisanij u 1994 roci mizh Izrayilem i Jordaniyeyu ta priznachenij dlya normalizaciyi vidnosin mizh dvoma krayinami vregulyuvannya teritorialnogo konfliktu mizh nimi Poperedni peregovoriPrem yer ministr Izrayilyu Ichak Rabin i ministr zakordonnih sprav Shimon Peres povidomili korolyu Husejnu sho pislya ugod v Oslo Jordaniya mozhe zalishitisya poza groyu Husejn proviv konsultaciyi z prezidentom Yegiptu Hosni Mubarakom i prezidentom Siriyi Hafez Asadom Mubarak pidtrimav jogo a Asad poradiv jomu tilki pogovoriti z Izrayilem a ne pidpisuvati bud yaki ugodi Todishnij prezident SShA Bill Klinton pochav tisnuti na Husejna shob toj rozpochav mirni peregovori i pidpisav mirnij dogovir z Izrayilem i poobicyav jomu sho anulyuye vsi jordanski borgi Zusillya SShA prizveli do neabiyakogo uspihu Jordaniya uhvalila rishennya pidpisati ugodu z Izrayilem 25 lipnya 1994 roku Rabin Husejn i Klinton pidpisali Vashingtonsku deklaraciyu u Vashingtoni okrug Kolumbiya U nij govorilosya sho Izrayil i Jordaniya ogoloshuyut pro kinec oficijnogo stanu vorozhnechi i pochatku peregovoriv z metoyu dosyagnennya kincya krovoprolittya i skorboti a takozh spravedlivogo i micnogo miru Prem yer ministr I Rabin i korol Husejn vigolosili urochisti promovi Korol Husejn zokrema skazav Bagato rokiv u kozhnij molitvi ya prosiv Vsevishnogo Boga dopomogti meni stati odnim iz tvorciv miru Ce te pro sho mriyav mij velikij did a zaraz mriyu ya Mi vidchuvayemo sho blizki do ciyeyi mriyi Prirodne prijde na zminu neprirodnomu v nashomu zhitti sho dovgi roki na zhal bulo prirodnim Pidpisannya ugodiU lipni 1994 roku prem yer ministr Jordaniyi Abdelsalam al Madzhali ogolosiv kinec eri voyen a Shimon Peres zayaviv sho moment miru nastav Rabin i korol Husejn proviv vidkrite zasidannya z Klintonom u Bilomu domi 26 zhovtnya 1994 roku Jordaniya ta Izrayil pidpisali cej istorichnij mirnij dogovir na ceremoniyi sho vidbulasya v dolini Arava v Izrayili na pivnich vid Ejlata ta poblizu jordanskogo kordonu Prem yer ministr Rabin i prem yer ministr Abdelsalam al Madzhali pidpisali dogovir prezident Izrayilyu Ezer Vejcman potisnuv ruku korolyu Husejnu Ce vidbulosya v prisutnosti prezidenta Billa Klintona suprovodzhuvanogo derzhsekretarem SShA Uorrenom Kristoferom Yegipet rado pidtrimav ugodu a Siriya povnistyu proignoruvala yiyi Grupa livanskih bojovikiv Hezbolli na znak protestu proti dogovoru za 20 hvilin do pochatku ceremoniyi pidpisannya obstrilyala naseleni punkti pivnichnij Galileyi minometami ta raketami Izrayilski zhiteli yaki buli zmusheni evakuyuvatisya do bomboshovisha vzyali z soboyu radioprijmachi i perenosni televizori shob ne propustiti moment pidpisannya drugogo v istoriyi Izrayilyu mirnogo dogovoru z arabskoyu derzhavoyu Osnovi dogovoruKordoni zatverdzhenim kordonom bula vstanovlena richka Jordan i domovleno sho yaksho yiyi ruslo zminitsya Jordanskij kordon pide za novim ruslom Krim togo Izrayil peredav Jordaniyi 300 kvadratnih kilometriv v tomu chisli tak zvanij ostriv miru a takozh 2850 dunamiv 2 85 km v pusteli Arava Muvlaat Tzofar Shmatok kordonu vid Ejn Gedi do Bejt Sheana ne buv vstanovlenij oskilki Jordaniya zayavila sho Palestinska administraciya povinna buti partnerom dlya vstanovlennya ciyeyi mezhi Normalizaciya povna normalizaciya vidnosin vstanovlennya diplomatichnih vidnosin i vidkrittya posolstv nadannya turistam viz vidkrittya povitryanih spoluchen svoboda dostupu do morskih portiv i stvorennya vilnih torgovih zon i promislovih parkiv v Arava Bezpeka j oborona povaga suverenitetu i teritorialnoyi cilisnosti kozhnoyi zi storin neporushennya kordoniv bez dozvolu Spivrobitnictvo v borotbi z terorizmom i spilni zusillya po borotbi z terorom u tomu chisli zahist vid napadiv i porushennya kordoniv kontrabandistami Kozhna krayina zobov yazana zapobigati bud yakih vorozhih dij proti inshoyi storoni i ne spivpracyuvati z bud yakoyu teroristichnoyu organizaciyeyu Yerusalim Jordaniyi viddavatimetsya perevaga yak opikuna abo zberigacha musulmanskih svyatih misc koli jtimetsya pro stanovishe musulmanskih svyatih misc u misti v ramkah bud yakih majbutnih mirnih ugod iz palestincyami Voda v ramkah spravedlivogo podilu vodi richki Jordan i pidzemnih vodnih resursiv pusteli Arava Izrayil pogodivsya nadavati Jordaniyi 50 mln kubiv vodi na rik Jordaniya vimagala 100 mln i chastku v richci Yarmuk Jordaniya maye 3 4 chastini vodi z neyi Obidvi krayini takozh zmusheni rozvivati inshi vodni resursi ta vodoshovisha i dopomagati odin odnomu v roki posuhi Palestinski bizhenci Izrayil i Jordaniya bude spivpracyuvati z tim shob polegshiti strazhdannya bizhenciv u tomu chisli v chotiristoronnomu komiteti Izrayil Jordaniya Yegipet i palestinci yakij namagatimetsya pracyuvati v napryamku rozv yazannya problemi Neporozuminnya sogodni24 listopada 2018 roku Jordaniya vzhe dovela do izrayiltyan sho maye namir povernuti dvi dilyanki teritoriyi kotri zalishilisya u privatnij vlasnosti Izrayilyu vidpovidno do mirnogo dogovoru U ramkah ugodi Izrayil orenduvav blizko 405 gektariv silskogospodarskih ugid u pivdennomu sektori svogo kordonu z Jordaniyeyu pid nazvoyu Al Gumar a takozh zemelnu dilyanku v rajoni Al Bakura sho nepodalik zlittya richok Jordan i Yarmuk Ci teritoriyi bagati na vodu silskogospodarski ugiddya sho obroblyayutsya izrayilskimi fermerami u 1994 r zgidno z mirnim dogovorom mizh Izrayilem ta Jordaniyeyu buli zakripleni za Ammanom Prote oskilki ranishe yih uzhe vikoristovuvali yevrejski poselenci Izrayil otrimav pravo na yih bezoplatnu orendu Prodovzhennya orendi avtomatichne ale raz na 12 misyaciv mozhna skasuvati cej avtomatichnij dogovir I poki sho nezrozumilo yak i koli ci zemli mozhut buti peredani u vlasnist Jordaniyi adzhe voni perebuvayut pid kontrolem Izrayilyu bezperervno z samogo 1948 roku Mozhna sprognozuvati sho cej krok jordanskogo korolya zdaten sprovokuvati rozval usogo regionalnogo poryadku na Blizkomu Shodi sformovanogo za pidsumkami arabo izrayilskih voyen koli Jordaniya i Yegipet buli timi dvoma krayinami yaki pidpisali mirnij dogovir z Izrayilem PrimitkiDzherelaTREATY OF PEACE BETWEEN THE STATE OF ISRAEL AND THE HASHEMITE KINGDOM OF JORDAN October 26 1994 MZS Izrayilyu 8 kvitnya 2020 u Wayback Machine angl Text of the Treaty at the site of King Hussein of Jordan 11 lyutogo 2018 u Wayback Machine The Washington Declaration MZS Izrayilyu 10 lyutogo 2020 u Wayback Machine angl Novij blizkoshidnij vuzol 28 bereznya 2022 u Wayback Machine mfa gov il Arhiv originalu za 8 kvitnya 2020 Procitovano 10 bereznya 2020 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya