Французька колонізація Америки розпочалась у XVI ст. і тривала до XVIII ст. , коли Франція будує колоніальну імперію у Західному Гемпширі. Франція заснувала колонії на сході Північної Америки, на декількох Карибських островах та у Південній Америці. Більшість колоній розвивали для експорту риби, цукру та хутра. За цей період колонізації французи засновують багато міст, серед яких Квебек та Монреаль в Канаді; Батон-Руж, Детройт, Мобіл, Новий Орлеан і Сент-Луїс в США, Порт-о-Пренс і Кап-Аїтьєн на Гаїті.
Північна Америка
Французи вперше ступили на землі Нового світу як дослідники, шукачі маршруту до Тихого океану та достатку. Найбільш значні дослідження французів в Північній Америці відбулися під час правління короля Франції Франциска І . У 1524 році Франциск відправив італійця Джованні да Верраццано знайти шлях до Тихого океану в районі між Флоридою та Ньюфаундлендом. Землям поміж Новою Іспанією та англійським Ньюфаундлендом Верраццано дав назви Франческа та Нова Галлія, таким чином промоціюючи Францію.
Згодом, у 1534 році Франциск відправив Жака Картьє в першу з трьох подорожей досліджувати узбережжя Ньюфаундленда та ріку Св. Лаврентія. Потім французи мали невдалі спроби заснувати декілька колоній вздовж узбережжя Північної Америки, які провалилися через погодні умови, хвороби або конфлікт з іншими європейськими колоністами. Картьє пробував заснувати перше постійне європейське поселення в північній Америці в Кап-Руж (місто Квебек) у 1541 році, але всі 400 поселенців наступного року залишили поселення через погану погоду і напади корінного населення. Невелика група вояків, яка залишилась у Південній Кароліні на острові Парріс, у 1562 році заснувала Шарльсфорт (Charlesfort), але наступного року була змушена покинути його у зв'язку з припиненням постачання харчів з Франції. Форт Кароліна, заснований у 1564 році на місці, де сьогодні знаходиться місто Джексонвілл в штаті Флорида, проіснував лише один рік та був знищений іспанцями з Сент-Августина. Незабаром провалилась і спроба розміщувати засуджених на острові в Новій Шотландії. У 1599 році в поселенні Тадуссак (тепер це Квебек) заснували торговий пост, але першу зиму пережили лише п'ятеро з шістнадцяти осіб. У 1604 році острів Сент-Круа в Акаді був місцем для ще однієї французької колонії, яка дуже сильно постраждала від хвороби, мабуть, цинги. Наступного року поселення перевезли в Порт Рояль. У 1685 році в Техасі французи заснували Форт Сент-Луїс, але до 1688 року його покинули.
Франція втратила Нову Францію на користь британців під час шістьох колоніальних воєн. Найбільше поселення Сан-Домінго французи заснували на острові Еспаньйола у 1664 році. «Перлина Антильських островів», Сан-Домінго було найбагатшою колонією в Карибському морі до повстання рабів у 1791, коли розпочалась Гаїтянська революція, що призвела до звільнення рабів колонії у 1794 році, а згодом до здобуття цілковитої незалежності для своєї країни, яка змінила назву на Гаїті. Недовго Франція також керувала східною частиною острова, який сьогодні займає Домініканська Республіка.
Впродовж XVII–XVIII ст. Франція керувала більшою частиною Малих Антильських островів: Домініка, Гренада, Гваделупа, Марі Галант, Мартиніка, Сен-Бартелемі, Санта-Крус (Віргінські острови), Сент-Кіттс, Сент-Люсія, Сен-Мартен, Сен-Вінсент і Тобаго. За контроль над цими островами часто змагалися Франція, Британія та Голландія; у випадку Сен-Мартен, острів був розділений на двоє — ситуація, що збереглася і донині. Велика Британія відібрала деякі з французьких островів під час Семилітньої(французько-індіанської) та Наполеонівських воєн. Франції вдалося зберегти контроль над таким островами як Гваделупа, Мартиніка, Марі Галант, Сен-Бартелемі і частиною острова Сен-Мартен, які досі залишаються частиною Франції. Гваделупа (включно з Марі-Галант та островами неподалік) і Мартиніка — це заморські департаменти Франції, а Сен-Бартелемі і Сен-Мартен з 2007 року стали заморськими община Франції.
Південна Америка
З 1555 до 1567 року французькі гугеноти під командуванням віце-адмірала Ніколаса Дюранда де Вілеганона пробували заснувати колонію Антарктичну Францію (сучасна Бразилія), але її знищили португальці. Ще одну невдалу спробу французи робили з 1612 до 1615, де сьогодні знаходиться Сан-Луїс (Бразилія).
У Французькій Гвіані вперше французи оселились у 1604 році, попри те, що попередні поселення вони були змушені покинути у зв'язку з ворожістю американських індіанців і тропічними хворобами. У 1643 заснували поселення Каєнна, але згодом покинули; знову відновили у 1660-х. Гвіана постійно була під владою Франції, за винятком коротких захоплень англійцями та голландцями у XVII ст. та португальцями у XIX ст. з 1851 до 1951 це було місце горезвісної виправної колонії Острів Диявола (Île du Diable). З 1946 року Французька Гвіана стала заморським департаментом Франції.
У 1860 році французький адвокат і авантюрист Орелі-Антуан де Тунан проголосив себе королем Арауканії і Патагонії. Його проголошення не підтримали сусідні країни, зокрема, Чилі та Аргентина, які взяли контроль над територією на себе, трактуючи його як божевільного.
Див. також
Примітки
- 1524: Подорож відкриттів [ 15 квітня 2009 у Wayback Machine.], Centro studi storici Verrazzano
Література
- Holbrook, Sabra (1976), Французькі відкривачі Північної Америки та їхня спадщина, New York: Atheneum, ISBN
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Yevropejska kolonizaciya Ameriki Ispanska kolonizaciya Britanska kolonizaciya Gollandska kolonizaciya Danska kolonizaciya Kurlyandska kolonizaciya Nimecka kolonizaciya Francuzka kolonizaciya Shvedska kolonizaciya Shotlandska kolonizaciya Kolonizaciya SShA pr Francuzka kolonizaciya Ameriki rozpochalas u XVI st i trivala do XVIII st koli Franciya buduye kolonialnu imperiyu u Zahidnomu Gempshiri Franciya zasnuvala koloniyi na shodi Pivnichnoyi Ameriki na dekilkoh Karibskih ostrovah ta u Pivdennij Americi Bilshist kolonij rozvivali dlya eksportu ribi cukru ta hutra Za cej period kolonizaciyi francuzi zasnovuyut bagato mist sered yakih Kvebek ta Monreal v Kanadi Baton Ruzh Detrojt Mobil Novij Orlean i Sent Luyis v SShA Port o Prens i Kap Ayityen na Gayiti Pivnichna AmerikaFrancuzi vpershe stupili na zemli Novogo svitu yak doslidniki shukachi marshrutu do Tihogo okeanu ta dostatku Najbilsh znachni doslidzhennya francuziv v Pivnichnij Americi vidbulisya pid chas pravlinnya korolya Franciyi Franciska I U 1524 roci Francisk vidpraviv italijcya Dzhovanni da Verraccano znajti shlyah do Tihogo okeanu v rajoni mizh Floridoyu ta Nyufaundlendom Zemlyam pomizh Novoyu Ispaniyeyu ta anglijskim Nyufaundlendom Verraccano dav nazvi Francheska ta Nova Galliya takim chinom promociyuyuchi Franciyu Zgodom u 1534 roci Francisk vidpraviv Zhaka Kartye v pershu z troh podorozhej doslidzhuvati uzberezhzhya Nyufaundlenda ta riku Sv Lavrentiya Potim francuzi mali nevdali sprobi zasnuvati dekilka kolonij vzdovzh uzberezhzhya Pivnichnoyi Ameriki yaki provalilisya cherez pogodni umovi hvorobi abo konflikt z inshimi yevropejskimi kolonistami Kartye probuvav zasnuvati pershe postijne yevropejske poselennya v pivnichnij Americi v Kap Ruzh misto Kvebek u 1541 roci ale vsi 400 poselenciv nastupnogo roku zalishili poselennya cherez poganu pogodu i napadi korinnogo naselennya Nevelika grupa voyakiv yaka zalishilas u Pivdennij Karolini na ostrovi Parris u 1562 roci zasnuvala Sharlsfort Charlesfort ale nastupnogo roku bula zmushena pokinuti jogo u zv yazku z pripinennyam postachannya harchiv z Franciyi Fort Karolina zasnovanij u 1564 roci na misci de sogodni znahoditsya misto Dzheksonvill v shtati Florida proisnuvav lishe odin rik ta buv znishenij ispancyami z Sent Avgustina Nezabarom provalilas i sproba rozmishuvati zasudzhenih na ostrovi v Novij Shotlandiyi U 1599 roci v poselenni Tadussak teper ce Kvebek zasnuvali torgovij post ale pershu zimu perezhili lishe p yatero z shistnadcyati osib U 1604 roci ostriv Sent Krua v Akadi buv miscem dlya she odniyeyi francuzkoyi koloniyi yaka duzhe silno postrazhdala vid hvorobi mabut cingi Nastupnogo roku poselennya perevezli v Port Royal U 1685 roci v Tehasi francuzi zasnuvali Fort Sent Luyis ale do 1688 roku jogo pokinuli Franciya vtratila Novu Franciyu na korist britanciv pid chas shistoh kolonialnih voyen Najbilshe poselennya San Domingo francuzi zasnuvali na ostrovi Espanjola u 1664 roci Perlina Antilskih ostroviv San Domingo bulo najbagatshoyu koloniyeyu v Karibskomu mori do povstannya rabiv u 1791 koli rozpochalas Gayityanska revolyuciya sho prizvela do zvilnennya rabiv koloniyi u 1794 roci a zgodom do zdobuttya cilkovitoyi nezalezhnosti dlya svoyeyi krayini yaka zminila nazvu na Gayiti Nedovgo Franciya takozh keruvala shidnoyu chastinoyu ostrova yakij sogodni zajmaye Dominikanska Respublika Karta Pivnichnoyi Ameriki 1750 r Britaniya rozhevij Franciya blakitnij Ispaniya pomaranchevij Vprodovzh XVII XVIII st Franciya keruvala bilshoyu chastinoyu Malih Antilskih ostroviv Dominika Grenada Gvadelupa Mari Galant Martinika Sen Bartelemi Santa Krus Virginski ostrovi Sent Kitts Sent Lyusiya Sen Marten Sen Vinsent i Tobago Za kontrol nad cimi ostrovami chasto zmagalisya Franciya Britaniya ta Gollandiya u vipadku Sen Marten ostriv buv rozdilenij na dvoye situaciya sho zbereglasya i donini Velika Britaniya vidibrala deyaki z francuzkih ostroviv pid chas Semilitnoyi francuzko indianskoyi ta Napoleonivskih voyen Franciyi vdalosya zberegti kontrol nad takim ostrovami yak Gvadelupa Martinika Mari Galant Sen Bartelemi i chastinoyu ostrova Sen Marten yaki dosi zalishayutsya chastinoyu Franciyi Gvadelupa vklyuchno z Mari Galant ta ostrovami nepodalik i Martinika ce zamorski departamenti Franciyi a Sen Bartelemi i Sen Marten z 2007 roku stali zamorskimi obshina Franciyi Pivdenna AmerikaZ 1555 do 1567 roku francuzki gugenoti pid komanduvannyam vice admirala Nikolasa Dyuranda de Vileganona probuvali zasnuvati koloniyu Antarktichnu Franciyu suchasna Braziliya ale yiyi znishili portugalci She odnu nevdalu sprobu francuzi robili z 1612 do 1615 de sogodni znahoditsya San Luyis Braziliya Francuzka Gviana v Pivdennij Americi U Francuzkij Gviani vpershe francuzi oselilis u 1604 roci popri te sho poperedni poselennya voni buli zmusheni pokinuti u zv yazku z vorozhistyu amerikanskih indianciv i tropichnimi hvorobami U 1643 zasnuvali poselennya Kayenna ale zgodom pokinuli znovu vidnovili u 1660 h Gviana postijno bula pid vladoyu Franciyi za vinyatkom korotkih zahoplen anglijcyami ta gollandcyami u XVII st ta portugalcyami u XIX st z 1851 do 1951 ce bulo misce gorezvisnoyi vipravnoyi koloniyi Ostriv Diyavola Ile du Diable Z 1946 roku Francuzka Gviana stala zamorskim departamentom Franciyi U 1860 roci francuzkij advokat i avantyurist Oreli Antuan de Tunan progolosiv sebe korolem Araukaniyi i Patagoniyi Jogo progoloshennya ne pidtrimali susidni krayini zokrema Chili ta Argentina yaki vzyali kontrol nad teritoriyeyu na sebe traktuyuchi jogo yak bozhevilnogo Div takozhFrancuzka Gviana Nova Franciya AkadiPrimitki1524 Podorozh vidkrittiv 15 kvitnya 2009 u Wayback Machine Centro studi storici VerrazzanoLiteraturaHolbrook Sabra 1976 Francuzki vidkrivachi Pivnichnoyi Ameriki ta yihnya spadshina New York Atheneum ISBN 0 689 30490 0