«Попіл імперій» — поема українського поета і перекладача Юрія Клена (Освальда Бурґгардта). Поема лишилась незавершеною через смерть автора. Окремі розділи та фрагменти з неї друкувались в емігрантській періодиці та антологіях 1940-х—50-х рр.
Попіл імперій | ||||
---|---|---|---|---|
Обкладинка другого тому творів Ю. Клена (Торонто, 1957), що містить повністю видану поему «Попіл імперій» | ||||
Жанр | поема-епопея | |||
Автор | Юрій Клен (Освальд Бурґгардт) | |||
Мова | українська | |||
Написано | 1943—1947 | |||
Опубліковано | 1957 | |||
| ||||
Історія написання
Задум твору виник у Юрія Клена в 1942 році, наступного року поет розпочав працю над поемою, що тривала до смерті автора 1947 року. Юрій Клен так описує історію створення поеми:
Згадуючи довгі колони полонених українців, що йшли битими шляхами, відроджене в наші часи невільництво, беручи на увагу хитливість нашого континенту, якого почала заливати страшна хвиля варварства, я думав над тим, чи варто взагалі щось писати в наші дні, дні тієї доби, що змітає з землі всю нашу віками творену культуру [ ].
У хаосі руїн, що починали повставати навколо, я чув виразно один голос, голос пророка Єремії, плач його над загиблими містами; отже, виникли тоді перші «Плачі Єремії», що разом із згаданим уривком мають увійти в Третю частину поеми. Далі в Райхенаві конкретне протиставлення двох століть: XIX і XX; століття, в якому доживала стара романтика, і століттю літака й атомової бомби.
Перша частина поеми склалася з найрізноманітніших уривків, писаних різними розмірами. Вона охоплює час Першої світової війни і революції. Філософське обґрунтування її: ми бачимо тільки відтинки величезного килима, що проходить перед нашими очима, а тому не можемо уявити собі цілости його узору; ми тримаємо в руці тільки зерна й не бачимо гаїв, що з них виростуть, тому й не в стані збагнути сенсу того страшного лихоліття, яке переживаємо.
Друга частина поеми цілісніша. Вона малює пекло, через яке довелось проходити нашому народові, і писана більшою частиною восени 1944 року в Ґайліґвассер коло Іннсбруку. Тут поема Данте з його подорожжю через пекло була за зразок. Тому й Данте веде (як його самого вів Верґілій) автора отим пеклом. Писана та частина й розміром «Божественної комедії» — терцинами.
Третя частина охоплює наші часи: початок і розвій гітлерівства, Друга світова війна, руїна Європи, берлінська катастрофа, сучасність. В Гітлері автор побачив посланця Люцифера, що явився народові в блискучих ризах антихриста, якому владними чарами вдалося зачарувати натовп і повести його за собою. Як Христа спокушав у пустелі Люцифер, так спокушав він вождя, і той, спокусі улягши, вступає на шлях катастрофи.
Четверта частина, філософська, що шукатиме шляхів виходу з сучасного хаосу, намічена в загальних рисах і ще не набрала форм.
Я на початку ставив собі скромне завдання — дати поему на кілька сот рядків, але вона, мимо моєї волі, росла, захоплюючи все ширші обрії, і мені довелось її розмір рахувати вже не сотнями, а тисячами рядків. Чи задовольнить вона вимоги, що ставиться до епопеї? Про це судити не авторові.
Юрій Клен, Про генезу поеми «Попіл імперій», серпень 1946, Зальцбурґ
За чотирнадцять місяців, що відділяють цю статтю від смерті автора, зайшла певна зміна в плані «Попелу імперій». Картина повоєнного хаосу оформилась в окремій Четвертій частині, а філософська тематика перенеслась на задуману, але майже не здійснену П'яту частину.
Видання твору
Повністю поема побачила світ 1957 року у другому томі чотиритомного зібрання творів Юрія Клена, виданого зусиллями . Літературний редактор видання Євген Маланюк, обов'язки технічного редактора виконував Вольфрам Бурґгардт. Художник (графічне оформлення оправи та портрет Юрія Клена) Михайло Дмитренко.
Примітки
- Юрій Клен. Вибране / Упоряд., авт. перед. та приміт. Ю. Ковалів; — Київ: Дніпро, 1991. — С. 450.
- Юрій Клен. Твори. Том 2. — Торонто: Фундація ім. Ю.Клена, 1957. — С. 331
- Редакція, там же. — С. 334
- Там же. — С. 6
Посилання
- Клен Ю. Попіл імперій: Частина 1. — Б.м. : Золота Брама, 1946. — 23 с.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Popil imperij poema ukrayinskogo poeta i perekladacha Yuriya Klena Osvalda Burggardta Poema lishilas nezavershenoyu cherez smert avtora Okremi rozdili ta fragmenti z neyi drukuvalis v emigrantskij periodici ta antologiyah 1940 h 50 h rr Popil imperijObkladinka drugogo tomu tvoriv Yu Klena Toronto 1957 sho mistit povnistyu vidanu poemu Popil imperij Zhanrpoema epopeyaAvtorYurij Klen Osvald Burggardt MovaukrayinskaNapisano1943 1947Opublikovano1957Istoriya napisannyaZadum tvoru vinik u Yuriya Klena v 1942 roci nastupnogo roku poet rozpochav pracyu nad poemoyu sho trivala do smerti avtora 1947 roku Yurij Klen tak opisuye istoriyu stvorennya poemi Dumki dati ukrayinskij literaturi epopeyu yakoyi yij brakuye nadto mozhe smiliva j zuhvala Vona ne odrazu v mene sklalasya Koli mene v 1942 roci dolya zakinula do Berlinu de ya v nevelikomu koli kilkoh ukrayinciv chitav vechorami svoyu produkciyu pani N prisvyatila meni dovgogo virsha v yakomu perekonuvala sho pora meni vid dribnih poezij perejti do velikoyi poemi pro suchasnu dobu uvijti v gekzametra dzvinki koloni Ta nibi vipadkovo kinuta dumka pochala povoli zriti i nabirati z chasom pevnih form Priyihavshi vlitku 1943 roku na dva tizhni v Rajhenav u Chehiyi ya napisav tam tri urivki Nasampered moyu uyavu polonila postat Arhimeda yaku ya vvazhav za simvolichnu dlya nashih chasiv Arhimed sidit pid chas boyu v Sirakuzah i kreslit na pisku svoyi geometrichni risunki roblyachi smilivi vinahodi i bajduzhij do inshih podij Sp yanilomu vid krovi rimskomu voyakovi sho vdirayetsya do nogo vin kidaye slova Noli tangere circulos meos Ne smij torkatisya moyih risunkiv i gine vid mecha togo voyaka sho ne rozumiye znachinnya otih na pisku vikreslenih figur Zgaduyuchi dovgi koloni polonenih ukrayinciv sho jshli bitimi shlyahami vidrodzhene v nashi chasi nevilnictvo beruchi na uvagu hitlivist nashogo kontinentu yakogo pochala zalivati strashna hvilya varvarstva ya dumav nad tim chi varto vzagali shos pisati v nashi dni dni tiyeyi dobi sho zmitaye z zemli vsyu nashu vikami tvorenu kulturu U haosi ruyin sho pochinali povstavati navkolo ya chuv virazno odin golos golos proroka Yeremiyi plach jogo nad zagiblimi mistami otzhe vinikli todi pershi Plachi Yeremiyi sho razom iz zgadanim urivkom mayut uvijti v Tretyu chastinu poemi Dali v Rajhenavi konkretne protistavlennya dvoh stolit XIX i XX stolittya v yakomu dozhivala stara romantika i stolittyu litaka j atomovoyi bombi Persha chastina poemi sklalasya z najriznomanitnishih urivkiv pisanih riznimi rozmirami Vona ohoplyuye chas Pershoyi svitovoyi vijni i revolyuciyi Filosofske obgruntuvannya yiyi mi bachimo tilki vidtinki velicheznogo kilima sho prohodit pered nashimi ochima a tomu ne mozhemo uyaviti sobi cilosti jogo uzoru mi trimayemo v ruci tilki zerna j ne bachimo gayiv sho z nih virostut tomu j ne v stani zbagnuti sensu togo strashnogo liholittya yake perezhivayemo Druga chastina poemi cilisnisha Vona malyuye peklo cherez yake dovelos prohoditi nashomu narodovi i pisana bilshoyu chastinoyu voseni 1944 roku v Gajligvasser kolo Innsbruku Tut poema Dante z jogo podorozhzhyu cherez peklo bula za zrazok Tomu j Dante vede yak jogo samogo viv Vergilij avtora otim peklom Pisana ta chastina j rozmirom Bozhestvennoyi komediyi tercinami Tretya chastina ohoplyuye nashi chasi pochatok i rozvij gitlerivstva Druga svitova vijna ruyina Yevropi berlinska katastrofa suchasnist V Gitleri avtor pobachiv poslancya Lyucifera sho yavivsya narodovi v bliskuchih rizah antihrista yakomu vladnimi charami vdalosya zacharuvati natovp i povesti jogo za soboyu Yak Hrista spokushav u pusteli Lyucifer tak spokushav vin vozhdya i toj spokusi ulyagshi vstupaye na shlyah katastrofi Chetverta chastina filosofska sho shukatime shlyahiv vihodu z suchasnogo haosu namichena v zagalnih risah i she ne nabrala form Ya na pochatku staviv sobi skromne zavdannya dati poemu na kilka sot ryadkiv ale vona mimo moyeyi voli rosla zahoplyuyuchi vse shirshi obriyi i meni dovelos yiyi rozmir rahuvati vzhe ne sotnyami a tisyachami ryadkiv Chi zadovolnit vona vimogi sho stavitsya do epopeyi Pro ce suditi ne avtorovi Yurij Klen Pro genezu poemi Popil imperij serpen 1946 Zalcburg Za chotirnadcyat misyaciv sho viddilyayut cyu stattyu vid smerti avtora zajshla pevna zmina v plani Popelu imperij Kartina povoyennogo haosu oformilas v okremij Chetvertij chastini a filosofska tematika pereneslas na zadumanu ale majzhe ne zdijsnenu P yatu chastinu Vidannya tvoruPovnistyu poema pobachila svit 1957 roku u drugomu tomi chotiritomnogo zibrannya tvoriv Yuriya Klena vidanogo zusillyami Literaturnij redaktor vidannya Yevgen Malanyuk obov yazki tehnichnogo redaktora vikonuvav Volfram Burggardt Hudozhnik grafichne oformlennya opravi ta portret Yuriya Klena Mihajlo Dmitrenko PrimitkiYurij Klen Vibrane Uporyad avt pered ta primit Yu Kovaliv Kiyiv Dnipro 1991 S 450 Yurij Klen Tvori Tom 2 Toronto Fundaciya im Yu Klena 1957 S 331 Redakciya tam zhe S 334 Tam zhe S 6PosilannyaKlen Yu Popil imperij Chastina 1 B m Zolota Brama 1946 23 s