Патієнти, за класифікацією Л. Г. Раменського, — «витривальці», «верблюди», тип S (від англ. Stress-tolerant — стійкий до стресу) — різноманітні організми, здатні за рахунок спеціальних адаптацій переживати сильний стрес. Рослини-патієнти мешкають при дефіциті ресурсів або за наявності умов, які обмежують їх споживання (посуха, засолення, дефіцит світла або ресурсів мінерального живлення, холодний клімат і т.і.).
У патієнтів обсяги реалізованих і фундаментальних ніш збігаються, як і у віолентів, але з іншої причини: в екстремальних умовах рослинний покрив розімкнений, конкуренції між рослинами практично немає. На мізерні ресурси, які є в цих в екстремальних умовах, ніхто крім спеціалізованих патієнтів (галофітов, ксерофітів, сціофітів, оліготрофів і т. д.) не претендує.
Не менш різноманітний арсенал адаптацій рослин до переживання стресу від дефіциту елементів ґрунтового живлення. Патієнти-оліготрофи мають багаторічне листя, поживні речовини з яких переходять у стебло перед їх обпаданням (приклад — брусниця). У сфагнового моху, що має здатність до нескінченного росту вгору, елементи живлення постійно перекачуються з відмираючої частини в живі стебла і листя (цей процес називається транслокацією).
Патієнтами є майже всі лишайники. До S-стратегів відносяться галофіти, адаптовані до життя в умовах високої концентрації токсичних солей (сульфатів, хлоридів, соди) у ґрунтовому розчині. Адаптації рослин до дефіциту світла — більш тонкі: Темно-зелені листки, в яких вміст хлорофілу вищий, ніж у листках рослин, що мешкають в умовах гарного освітлення.
Рослини-патієнти не утворюють зімкнутих угруповань, зазвичай їх покрив розріджений і число видів у цих спільнотах невелике. У деяких біоценозах патієнти співіснують з віолентами, займаючи ніші під їх густим пологом, наприклад, копитняк в широколистяному лісі або мохи в ялиновому лісі.
Див. також
- Стратегії рослин
- Віоленти
- Експлеренти
- Складність фітоценозу
- (Теорія r/K відбору)
- Еколого-ценотичні стратегії популяцій
Література
- Пианка Э. Эволюционная экология. — М.: Мир, 1980. — 399 с.
- Работнов Т. А. Фитоценология. — М.: Изд-во МГУ, 1978. — 384 с.
- Раменский Л. Г. Введение в комплексное почвенно-геоботаническое обследование земель. — М.: Сельхозгиз, 1938. — 620 с.
- Раменский Л. Г. Избранные работы. Проблемы и методы изучения растительного покрова. — Л.: Наука, 1971. — 334 с.
- Уиттекер Р. Сообщества и экосистемы. / Пер. с англ. — М.: Прогресс, 1980. — 328 с.
- Шеляг-Сосонко Ю. Р. Ліси формації дуба звичайного на території України та їх еволюція. — К.: Наук. думка, 1974. — 240 с.
Виноски
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Patiyenti za klasifikaciyeyu L G Ramenskogo vitrivalci verblyudi tip S vid angl Stress tolerant stijkij do stresu riznomanitni organizmi zdatni za rahunok specialnih adaptacij perezhivati silnij stres Roslini patiyenti meshkayut pri deficiti resursiv abo za nayavnosti umov yaki obmezhuyut yih spozhivannya posuha zasolennya deficit svitla abo resursiv mineralnogo zhivlennya holodnij klimat i t i Trikutnik Grajma U patiyentiv obsyagi realizovanih i fundamentalnih nish zbigayutsya yak i u violentiv ale z inshoyi prichini v ekstremalnih umovah roslinnij pokriv rozimknenij konkurenciyi mizh roslinami praktichno nemaye Na mizerni resursi yaki ye v cih v ekstremalnih umovah nihto krim specializovanih patiyentiv galofitov kserofitiv sciofitiv oligotrofiv i t d ne pretenduye Ne mensh riznomanitnij arsenal adaptacij roslin do perezhivannya stresu vid deficitu elementiv gruntovogo zhivlennya Patiyenti oligotrofi mayut bagatorichne listya pozhivni rechovini z yakih perehodyat u steblo pered yih obpadannyam priklad brusnicya U sfagnovogo mohu sho maye zdatnist do neskinchennogo rostu vgoru elementi zhivlennya postijno perekachuyutsya z vidmirayuchoyi chastini v zhivi stebla i listya cej proces nazivayetsya translokaciyeyu Patiyentami ye majzhe vsi lishajniki Do S strategiv vidnosyatsya galofiti adaptovani do zhittya v umovah visokoyi koncentraciyi toksichnih solej sulfativ hloridiv sodi u gruntovomu rozchini Adaptaciyi roslin do deficitu svitla bilsh tonki Temno zeleni listki v yakih vmist hlorofilu vishij nizh u listkah roslin sho meshkayut v umovah garnogo osvitlennya Roslini patiyenti ne utvoryuyut zimknutih ugrupovan zazvichaj yih pokriv rozridzhenij i chislo vidiv u cih spilnotah nevelike U deyakih biocenozah patiyenti spivisnuyut z violentami zajmayuchi nishi pid yih gustim pologom napriklad kopitnyak v shirokolistyanomu lisi abo mohi v yalinovomu lisi Prikladi tvarin patiyentiv verblyud karas lin tosho Div takozhStrategiyi roslin Violenti Eksplerenti Skladnist fitocenozu Teoriya r K vidboru Ekologo cenotichni strategiyi populyacijLiteraturaPianka E Evolyucionnaya ekologiya M Mir 1980 399 s Rabotnov T A Fitocenologiya M Izd vo MGU 1978 384 s Ramenskij L G Vvedenie v kompleksnoe pochvenno geobotanicheskoe obsledovanie zemel M Selhozgiz 1938 620 s Ramenskij L G Izbrannye raboty Problemy i metody izucheniya rastitelnogo pokrova L Nauka 1971 334 s Uitteker R Soobshestva i ekosistemy Per s angl M Progress 1980 328 s Shelyag Sosonko Yu R Lisi formaciyi duba zvichajnogo na teritoriyi Ukrayini ta yih evolyuciya K Nauk dumka 1974 240 s Vinoski