Каліцивірусна інфекція (англ. Caliciviridae infectious disease) — хвороба, яку спричинюють у людей віруси з родини Caliciviridae, Перебігає як гострий гастроентерит.
Каліцивірусна інфекція | |
---|---|
Спеціальність | інфекційні хвороби |
Причини | інфекція |
Класифікація та зовнішні ресурси | |
МКХ-10 | A08.4 |
MeSH | D017250 |
Актуальність
Наразі каліцивіруси людини розглядаються як основний етіологічний агент спалахів гострих вірусних гастроентеритів серед різних вікових груп населення всього світу. До 90 % спалахів гострих вірусних кишкових інфекцій можуть бути обумовлені каліцивірусами.
Етіологія
Каліцивірусна інфекція | ||
---|---|---|
Біологічна класифікація | ||
| ||
Рід | ||
|
Каліцивіруси — дрібні РНК-вмісні безоболонкові віруси, що відносяться до родини Caliciviridae. Назву отримали через характерні чашоподібні виїмки (від лат. calices — «чашечка»). Вірусна реплікація відбувається в цитоплазмі клітин. До родини Caliciviridae класифіковані везівіруси, небовіруси, лаговіруси, Норфолк-подібні віруси (норовіруси) і Саппоро-подібні віруси (саповіруси). Перші три роди включають віруси, патогенні для тварин (велика рогата худоба, свині, коти, кури, плазуни, дельфіни та земноводні), останні два роди містять переважно віруси, патогенні для людини.
Каліцивіруси не дуже добре вивчені, оскільки донедавна їх не можна було вирощувати в культурі клітин, і не знайдено відповідної моделі тварин. Однак недавнє застосування сучасних геномних технологій призвело до прориву в цій проблемі. Нещодавній ізолят від макак резус (вірус Тулана) можна вирощуватися в культурі клітин. Вивчаються два нових роди: рековіруси (виділені від мавп) та валовіруси (виділені від свиней), класифікування яких до каліцивірусів ще не має офіційного затвердження. Ряд інших каліцивірусів залишається некласифікованим, включаючи курячий кальцивірус.
Епідеміологічні особливості
Поширюється контактно-побутовим, харчовим і водним шляхами. У розширенні масштабів спалаху каліцивірусної інфекції безпосередню роль грає передача вірусу від людини до людини, яка може здійснюватися не тільки фекально-оральним, але й повітряно-крапельним механізмом. Про високу каліцівірусів показує велика кількість інфікованих серед контактних осіб (до 50 %). Тривала екскреція вірусу після одужання (протягом 2–3-х тижнів) і висока частота безсимптомних форм підтримують циркуляцію вірусу і стабільно високий рівень спорадичної та епідемічної захворюваності.
Виявлення антитіл до каліцівірусів при масових епідеміологічних дослідженнях свідчить про часте природне інфікування цими збудниками людей всіх вікових груп, при цьому початковий контакт з цими вірусами відбувається впродовж перших років і навіть перших місяців життя в залежності від соціальних умов, пов'язаних з рівнем економічного розвитку регіону.
Патогенез
Піддомен P2 вірусного капсиду є ймовірним місцем зв'язування каліцивірусів з клітинами макроорганізму. Р2-ліганд є природним місцем зв'язування з людською HBGA, яка може бути місцем первинного вірусного прикріплення. HBGA є на поверхнях еритроцитів і також виявляється у слині, кишці та респіраторному епітелії. Міцність зв'язування з вірусом може залежати від сайтів рецепторів HBGA людини-хазяїна, а також від виду і штаму каліцивірусів. З'ясовано, що запальний процес охоплює пластину проксимальної частини тонкої кишки, але повний каскад змін у місці ураження ще не досліджений.
Клінічні прояви
Клінічно хвороба зазвичай проявляється як нетяжкий гострий гастроентерит з швидким самостійним видужанням упродовж 1–5 днів. У дітей переважає блювання, тоді як у дорослих пронос. Хворі з тяжкими серцево-судинними захворюваннями, реципієнти трансплантатів нирки або тонкої кишки, а також пацієнти, які отримують з різних причин імуносупресивну терапію, складають групи ризику тяжкого перебігу каліцивірусної інфекції.
Лікування
Проводиться регідратаційна терапія, призначаються пробіотики, ентеросорбенти. Здійснюється ситуативне лікування.
Профілактика
Проводиться комплекс заходів як для запобігання інфекційних хвороб з фекально-оральним механізмом передачі. Рекомендується з метою інактивації вірусів піддавати продукти харчування термічній обробці при 85 °C упродовж 1 хвилини.
Джерела
- Інфекційні хвороби: енциклопедичний довідник / за ред. Крамарьова С. О., Голубовської О. А. — К.: ТОВ «Гармонія», 2-е видання доповнене та перероблене. 2019. — 712 с. (Крамарьов С. О., Голубовська О. А., Шкурба А. В. та ін.) / С. 303—304.
- Hansman, GS (editor) (2010). Caliciviruses: Molecular and Cellular Virology. Caister Academic Press. . (англ.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Kalicivirusna infekciya angl Caliciviridae infectious disease hvoroba yaku sprichinyuyut u lyudej virusi z rodini Caliciviridae Perebigaye yak gostrij gastroenterit Kalicivirusna infekciyaSpecialnistinfekcijni hvorobiPrichiniinfekciyaKlasifikaciya ta zovnishni resursiMKH 10A08 4MeSHD017250AktualnistNarazi kalicivirusi lyudini rozglyadayutsya yak osnovnij etiologichnij agent spalahiv gostrih virusnih gastroenteritiv sered riznih vikovih grup naselennya vsogo svitu Do 90 spalahiv gostrih virusnih kishkovih infekcij mozhut buti obumovleni kalicivirusami Etiologiya Kalicivirusna infekciya Biologichna klasifikaciya Rodina Caliciviridae Rid Kalicivirusi dribni RNK vmisni bezobolonkovi virusi sho vidnosyatsya do rodini Caliciviridae Nazvu otrimali cherez harakterni chashopodibni viyimki vid lat calices chashechka Virusna replikaciya vidbuvayetsya v citoplazmi klitin Do rodini Caliciviridae klasifikovani vezivirusi nebovirusi lagovirusi Norfolk podibni virusi norovirusi i Sapporo podibni virusi sapovirusi Pershi tri rodi vklyuchayut virusi patogenni dlya tvarin velika rogata hudoba svini koti kuri plazuni delfini ta zemnovodni ostanni dva rodi mistyat perevazhno virusi patogenni dlya lyudini Kalicivirusi ne duzhe dobre vivcheni oskilki donedavna yih ne mozhna bulo viroshuvati v kulturi klitin i ne znajdeno vidpovidnoyi modeli tvarin Odnak nedavnye zastosuvannya suchasnih genomnih tehnologij prizvelo do prorivu v cij problemi Neshodavnij izolyat vid makak rezus virus Tulana mozhna viroshuvatisya v kulturi klitin Vivchayutsya dva novih rodi rekovirusi vidileni vid mavp ta valovirusi vidileni vid svinej klasifikuvannya yakih do kalicivirusiv she ne maye oficijnogo zatverdzhennya Ryad inshih kalicivirusiv zalishayetsya neklasifikovanim vklyuchayuchi kuryachij kalcivirus Epidemiologichni osoblivostiPoshiryuyetsya kontaktno pobutovim harchovim i vodnim shlyahami U rozshirenni masshtabiv spalahu kalicivirusnoyi infekciyi bezposerednyu rol graye peredacha virusu vid lyudini do lyudini yaka mozhe zdijsnyuvatisya ne tilki fekalno oralnim ale j povitryano krapelnim mehanizmom Pro visoku kalicivirusiv pokazuye velika kilkist infikovanih sered kontaktnih osib do 50 Trivala ekskreciya virusu pislya oduzhannya protyagom 2 3 h tizhniv i visoka chastota bezsimptomnih form pidtrimuyut cirkulyaciyu virusu i stabilno visokij riven sporadichnoyi ta epidemichnoyi zahvoryuvanosti Viyavlennya antitil do kalicivirusiv pri masovih epidemiologichnih doslidzhennyah svidchit pro chaste prirodne infikuvannya cimi zbudnikami lyudej vsih vikovih grup pri comu pochatkovij kontakt z cimi virusami vidbuvayetsya vprodovzh pershih rokiv i navit pershih misyaciv zhittya v zalezhnosti vid socialnih umov pov yazanih z rivnem ekonomichnogo rozvitku regionu PatogenezPiddomen P2 virusnogo kapsidu ye jmovirnim miscem zv yazuvannya kalicivirusiv z klitinami makroorganizmu R2 ligand ye prirodnim miscem zv yazuvannya z lyudskoyu HBGA yaka mozhe buti miscem pervinnogo virusnogo prikriplennya HBGA ye na poverhnyah eritrocitiv i takozh viyavlyayetsya u slini kishci ta respiratornomu epiteliyi Micnist zv yazuvannya z virusom mozhe zalezhati vid sajtiv receptoriv HBGA lyudini hazyayina a takozh vid vidu i shtamu kalicivirusiv Z yasovano sho zapalnij proces ohoplyuye plastinu proksimalnoyi chastini tonkoyi kishki ale povnij kaskad zmin u misci urazhennya she ne doslidzhenij Klinichni proyaviKlinichno hvoroba zazvichaj proyavlyayetsya yak netyazhkij gostrij gastroenterit z shvidkim samostijnim viduzhannyam uprodovzh 1 5 dniv U ditej perevazhaye blyuvannya todi yak u doroslih pronos Hvori z tyazhkimi sercevo sudinnimi zahvoryuvannyami recipiyenti transplantativ nirki abo tonkoyi kishki a takozh paciyenti yaki otrimuyut z riznih prichin imunosupresivnu terapiyu skladayut grupi riziku tyazhkogo perebigu kalicivirusnoyi infekciyi LikuvannyaProvoditsya regidratacijna terapiya priznachayutsya probiotiki enterosorbenti Zdijsnyuyetsya situativne likuvannya ProfilaktikaProvoditsya kompleks zahodiv yak dlya zapobigannya infekcijnih hvorob z fekalno oralnim mehanizmom peredachi Rekomenduyetsya z metoyu inaktivaciyi virusiv piddavati produkti harchuvannya termichnij obrobci pri 85 C uprodovzh 1 hvilini DzherelaInfekcijni hvorobi enciklopedichnij dovidnik za red Kramarova S O Golubovskoyi O A K TOV Garmoniya 2 e vidannya dopovnene ta pereroblene 2019 712 s ISBN 978 966 2165 52 4 Kramarov S O Golubovska O A Shkurba A V ta in S 303 304 Hansman GS editor 2010 Caliciviruses Molecular and Cellular Virology Caister Academic Press ISBN 978 1 904455 63 9 angl