Зіверт (Зв, Sv) — одиниця вимірювання еквівалентної дози іонізаційного випромінювання в системі SI.
Зіверт | ||||
Відображення на дисплеї фонового випромінення у готелі містечка Нараха (Японія) потужності дози у мікрозівертах на годину через п'ять років після аварії на Фукусімській АЕС | ||||
Загальна інформація | ||||
---|---|---|---|---|
Система одиниць | Похідні одиниці SI | |||
Одиниця | впливу іонізуючого випромінювання на здоров'я (ефективна доза) | |||
Позначення | Зв або Sv | |||
Названа на честь | Рольф Максиміліан Зіверт | |||
Перерахунок в інші системи | ||||
1 Зв в... | дорівнює... | |||
основних одиницях SI | м2⋅с−2 | |||
енергія поглинена масою | Дж⋅кг−1 | |||
одиницях СГС | 100 бер | |||
Зіверт у Вікісховищі |
Один зіверт дорівнює еквівалентній дозі будь-якого виду випромінювання, поглиненої одним кілограмом біологічної тканини, що створює такий же біологічний ефект, як і поглинена доза один грей рентгенівського або γ-випромінювань.
- 1 Зв = Дж·кг−1 = м²·с−2.
Одиницю названо на честь шведського медичного фізика Рольфа Зіверта за його дослідження біологічної дії радіації на живі істоти. За чинним правописом української мови загальна назва пишеться через літеру «и».
1 Зв = 100 бер. (Легка променева хвороба з виліковуванням. Збільшення ймовірності смерті від раку. Стерилізація чоловіків на 2-3 роки, жінок — назавжди. Природний радіаційний фон становить від 0,05 до 0,2 мікрозіверта на годину.)
Пояснення
Зиверт відбиває біологічний вплив іонізаційного випромінювання на відміну від фізичного, котрий характеризується поглиненою дозою випромінювання та вимірюється в греях. При опроміненні живих організмів, зокрема людини, виникають біологічні ефекти, величина яких при одній і тій самій поглиненій дозі різна для різних видів випромінювання. Тому знання поглиненої дози недостатнє для оцінки радіаційної небезпеки.
Заведено порівнювати біологічні ефекти, що викликаються будь-якими іонізаційними випромінюваннями, з ефектами від рентгенівського і γ-випромінювань. Коефіцієнт, що показує, у скільки разів радіаційна небезпека у випадку хронічного опромінювання людини (у порівняно малих дозах) для певного виду випромінювання вища, ніж у випадку рентгенівського випромінювання за однакової поглиненої дози, називається коефіцієнтом якості випромінювання К. Для рентгенівського і γ-випромінювань К=1, для теплових нейтронів К=3-5, для швидких нейтронів (Е=500 кеВ) К=10, для протонів і α-частинок (Е=10 МеВ) К=10.
Еквівалентна доза Н визначається як добуток поглиненої дози на коефіцієнт якості випромінювання: Н = D·К.
Люди, що живуть на рівні моря, одержують у середньому через космічні промені еквівалентну дозу приблизно 300 мікрозивертів на рік. Для людей, що живуть вище 2000 м над рівнем моря, ця величина у кілька разів більша. Ще інтенсивніше опромінення отримують екіпажі та пасажири літаків. Внаслідок земної радіації населення одержує в середньому порядку 2 мілізиверта на рік.
Примітки
- 6.5.3 // Quantities and units—Part 1: General — 1 — ISO, 2009. — P. 19. — 41 p.
Література
- Біленко І. І. Фізичний словник. — К.: Вища школа, Головне видав., 1979. — 336 с.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshi znachennya cogo termina Zivert Zivert Zv Sv odinicya vimiryuvannya ekvivalentnoyi dozi ionizacijnogo viprominyuvannya v sistemi SI pohidna odinicya SI 1 pohidna odinicya SI sho maye vlasnu nazvu d i dZivert Vidobrazhennya na displeyi fonovogo viprominennya u goteli mistechka Naraha Yaponiya potuzhnosti dozi u mikrozivertah na godinu cherez p yat rokiv pislya avariyi na Fukusimskij AES Zagalna informaciya Sistema odinic Pohidni odinici SIOdinicya vplivu ionizuyuchogo viprominyuvannya na zdorov ya efektivna doza Poznachennya Zv abo SvNazvana na chest Rolf Maksimilian Zivert Pererahunok v inshi sistemi 1 Zv v dorivnyuye osnovnih odinicyah SI m2 s 2 energiya poglinena masoyu Dzh kg 1 odinicyah SGS 100 ber Zivert u Vikishovishi Odin zivert dorivnyuye ekvivalentnij dozi bud yakogo vidu viprominyuvannya poglinenoyi odnim kilogramom biologichnoyi tkanini sho stvoryuye takij zhe biologichnij efekt yak i poglinena doza odin grej rentgenivskogo abo g viprominyuvan 1 Zv Dzh kg 1 m s 2 Odinicyu nazvano na chest shvedskogo medichnogo fizika Rolfa Ziverta za jogo doslidzhennya biologichnoyi diyi radiaciyi na zhivi istoti Za chinnim pravopisom ukrayinskoyi movi zagalna nazva pishetsya cherez literu i 1 Zv 100 ber Legka promeneva hvoroba z vilikovuvannyam Zbilshennya jmovirnosti smerti vid raku Sterilizaciya cholovikiv na 2 3 roki zhinok nazavzhdi Prirodnij radiacijnij fon stanovit vid 0 05 do 0 2 mikroziverta na godinu PoyasnennyaZivert vidbivaye biologichnij vpliv ionizacijnogo viprominyuvannya na vidminu vid fizichnogo kotrij harakterizuyetsya poglinenoyu dozoyu viprominyuvannya ta vimiryuyetsya v greyah Pri oprominenni zhivih organizmiv zokrema lyudini vinikayut biologichni efekti velichina yakih pri odnij i tij samij poglinenij dozi rizna dlya riznih vidiv viprominyuvannya Tomu znannya poglinenoyi dozi nedostatnye dlya ocinki radiacijnoyi nebezpeki Zavedeno porivnyuvati biologichni efekti sho viklikayutsya bud yakimi ionizacijnimi viprominyuvannyami z efektami vid rentgenivskogo i g viprominyuvan Koeficiyent sho pokazuye u skilki raziv radiacijna nebezpeka u vipadku hronichnogo oprominyuvannya lyudini u porivnyano malih dozah dlya pevnogo vidu viprominyuvannya visha nizh u vipadku rentgenivskogo viprominyuvannya za odnakovoyi poglinenoyi dozi nazivayetsya koeficiyentom yakosti viprominyuvannya K Dlya rentgenivskogo i g viprominyuvan K 1 dlya teplovih nejtroniv K 3 5 dlya shvidkih nejtroniv E 500 keV K 10 dlya protoniv i a chastinok E 10 MeV K 10 Ekvivalentna doza N viznachayetsya yak dobutok poglinenoyi dozi na koeficiyent yakosti viprominyuvannya N D K Lyudi sho zhivut na rivni morya oderzhuyut u serednomu cherez kosmichni promeni ekvivalentnu dozu priblizno 300 mikrozivertiv na rik Dlya lyudej sho zhivut vishe 2000 m nad rivnem morya cya velichina u kilka raziv bilsha She intensivnishe oprominennya otrimuyut ekipazhi ta pasazhiri litakiv Vnaslidok zemnoyi radiaciyi naselennya oderzhuye v serednomu poryadku 2 miliziverta na rik Primitki6 5 3 Quantities and units Part 1 General 1 ISO 2009 P 19 41 p d Track Q15028d Track Q26711930LiteraturaBilenko I I Fizichnij slovnik K Visha shkola Golovne vidav 1979 336 s