Ісмаїл І (1487–1524) — шахиншах Ірану (1501–1524). Батько шаха Ірану Тахмаспа І (1514-1576).
Ісмаїл I азерб. Şah İsmayıl Səfəvi перс. شاه اسماعیل صفوی | |||
| |||
---|---|---|---|
1501 — 1524 | |||
Попередник: | Єздигерд III (632—651) | ||
Наступник: | Тахмасп І | ||
Ім'я при народженні: | азерб. İsmail ibn Heydər əs-Səfəvi | ||
Народження: | 17 липня 1487 Ардебіль, Іран[1] | ||
Смерть: | 23 травня 1524 (36 років) Ардебіль, Іран[1] | ||
Поховання: | Ханака та святилища шейха Сафі аль-Дін | ||
Країна: | Сефевідський Іран | ||
Релігія: | шиїзм | ||
Рід: | Сефевіди | ||
Батько: | шейх Гейдар | ||
Мати: | Халіма[d] | ||
Шлюб: | d і d | ||
Діти: | Тахмасп I, d, d, d, d і d | ||
Медіафайли у Вікісховищі |
Засновник держави Сефевідів в Ірані та перший шах єдиної іранської держави. Нащадок шейха . Захопив державу Ширваншахів.
Протистояння з османами
Позиціонуючи себе лідером сунітів, Селім I Грізний конкурував із шиїтським шахиншахом Ісмаїлом.
У 1513 Селім влаштував в Анатолії жорстоку різанину «єретиків»-шиїтів, знищивши 40-45 000 осіб у віці від 7 до 70 років — імовірно, щоб очистити від «п'ятої колони» прикордонні області (доти 4/5 населення Малої Азії були шиїтами і співчували Сефевідам).
У травні 1514 османська армія вторглася до володінь Ісмаїла. Кизилбаші уникали бою, сподіваючись виснажити супротивника відступом вглиб країни, знищуючи на його шляху все, що могло стати в пригоді. Вирішальний бій відбувся 23 серпня 1514 на рівнині Чалдиран (тур. Çaldiran) і закінчився повним розгромом війська кизилбашів. Шахиншах дивом врятувався втечею. Через два тижні Селім вступив до столиці Сефевідів — Тебризу — проте пробув там всього кілька днів (яничари, боячись голодної зими, зажадали вести їх додому).
Поверталися через Єреван, Карс та Ерзурум, прихопивши шахські казну, гарем і близько тисячі ремісників. До імперії було приєднано майже весь Курдистан та частину Вірменії. Незабаром більшу частину Курдистану Ісмаїл I повернув собі назад, але наступного року деякі курдські вожді добровільно перейшли під протекцію султана.
Помер в 1524 у віці 36 років.
Творчість
Писав вірші Азербайджанською та перською мовами. під псевдонімом Хатаї ("Хатаї" з фарсі перекладається буквально як "грішник").
Примітки
- Исмаил I // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
Література
- Антология турецька та перська поэзии. Москва-1960.
Джерела
- Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shi'i Islam: The History and Doctrines of Twelve. Yale University Press. ISBN .
- Savory, Roger (1998). ESMĀʿĪL I ṢAFAWĪ. . Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 6. с. 628—636. Архів оригіналу за 25 липня 2019. Процитовано 4 січня 2016.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - Mazzaoui, Michel M. (2002). NAJM-E ṮĀNI. . Encyclopaedia Iranica. Архів оригіналу за 6 січня 2016. Процитовано 4 січня 2016.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - Newman, Andrew J. (2008). . I.B.Tauris. с. 1—281. ISBN . Архів оригіналу за 1 грудня 2017. Процитовано 4 січня 2016.
- Savory, Roger (2007). . Cambridge University Press. с. 1—288. ISBN . Архів оригіналу за 7 липня 2017. Процитовано 4 січня 2016.
- Bosworth, C.E.; Savory, R.M. (1989). AMĪR-AL-OMARĀʾ. . Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 9. с. 969—971. Архів оригіналу за 9 грудня 2014. Процитовано 28 December 2014.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - Roemer, H.R. (1986). The Safavid period. . Cambridge: Cambridge University Press. с. 189—351. ISBN . Архів оригіналу за 1 грудня 2017. Процитовано 4 січня 2016.
- M. Momen, An Introduction to Shi'i Islam, Yale Univ. Press, 1985, pp. 397,
Це незавершена стаття про особу Ірану. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Ismayil I 1487 1524 shahinshah Iranu 1501 1524 Batko shaha Iranu Tahmaspa I 1514 1576 Ismayil I azerb Sah Ismayil Sefevi pers شاه اسماعیل صفوی Prapor Shah Persiyi 1501 1524 Poperednik Yezdigerd III 632 651 Nastupnik Tahmasp I Im ya pri narodzhenni azerb Ismail ibn Heyder es SefeviNarodzhennya 17 lipnya 1487 1487 07 17 Ardebil Iran 1 Smert 23 travnya 1524 1524 05 23 36 rokiv Ardebil Iran 1 Pohovannya Hanaka ta svyatilisha shejha Safi al DinKrayina Sefevidskij IranReligiya shiyizmRid SefevidiBatko shejh GejdarMati Halima d Shlyub d i dDiti Tahmasp I d d d d i d Mediafajli b u Vikishovishi Zasnovnik derzhavi Sefevidiv v Irani ta pershij shah yedinoyi iranskoyi derzhavi Nashadok shejha Zahopiv derzhavu Shirvanshahiv Protistoyannya z osmanamiPozicionuyuchi sebe liderom sunitiv Selim I Griznij konkuruvav iz shiyitskim shahinshahom Ismayilom U 1513 Selim vlashtuvav v Anatoliyi zhorstoku rizaninu yeretikiv shiyitiv znishivshi 40 45 000 osib u vici vid 7 do 70 rokiv imovirno shob ochistiti vid p yatoyi koloni prikordonni oblasti doti 4 5 naselennya Maloyi Aziyi buli shiyitami i spivchuvali Sefevidam U travni 1514 osmanska armiya vtorglasya do volodin Ismayila Kizilbashi unikali boyu spodivayuchis visnazhiti suprotivnika vidstupom vglib krayini znishuyuchi na jogo shlyahu vse sho moglo stati v prigodi Virishalnij bij vidbuvsya 23 serpnya 1514 na rivnini Chaldiran tur Caldiran i zakinchivsya povnim rozgromom vijska kizilbashiv Shahinshah divom vryatuvavsya vtecheyu Cherez dva tizhni Selim vstupiv do stolici Sefevidiv Tebrizu prote probuv tam vsogo kilka dniv yanichari boyachis golodnoyi zimi zazhadali vesti yih dodomu Povertalisya cherez Yerevan Kars ta Erzurum prihopivshi shahski kaznu garem i blizko tisyachi remisnikiv Do imperiyi bulo priyednano majzhe ves Kurdistan ta chastinu Virmeniyi Nezabarom bilshu chastinu Kurdistanu Ismayil I povernuv sobi nazad ale nastupnogo roku deyaki kurdski vozhdi dobrovilno perejshli pid protekciyu sultana Pomer v 1524 u vici 36 rokiv TvorchistPisav virshi Azerbajdzhanskoyu ta perskoyu movami pid psevdonimom Hatayi Hatayi z farsi perekladayetsya bukvalno yak grishnik PrimitkiIsmail I Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 d Track Q649d Track Q17378135LiteraturaAntologiya turecka ta perska poezii Moskva 1960 DzherelaMomen Moojan 1985 An Introduction to Shi i Islam The History and Doctrines of Twelve Yale University Press ISBN 0 300 03531 4 Savory Roger 1998 ESMAʿiL I ṢAFAWi Encyclopaedia Iranica Vol VIII Fasc 6 s 628 636 Arhiv originalu za 25 lipnya 2019 Procitovano 4 sichnya 2016 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite encyclopedia title Shablon Cite encyclopedia cite encyclopedia a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya Mazzaoui Michel M 2002 NAJM E ṮANI Encyclopaedia Iranica Arhiv originalu za 6 sichnya 2016 Procitovano 4 sichnya 2016 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite encyclopedia title Shablon Cite encyclopedia cite encyclopedia a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya Newman Andrew J 2008 I B Tauris s 1 281 ISBN 9780857716613 Arhiv originalu za 1 grudnya 2017 Procitovano 4 sichnya 2016 Savory Roger 2007 Cambridge University Press s 1 288 ISBN 0521042518 Arhiv originalu za 7 lipnya 2017 Procitovano 4 sichnya 2016 Bosworth C E Savory R M 1989 AMiR AL OMARAʾ Encyclopaedia Iranica Vol I Fasc 9 s 969 971 Arhiv originalu za 9 grudnya 2014 Procitovano 28 December 2014 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite encyclopedia title Shablon Cite encyclopedia cite encyclopedia a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya Roemer H R 1986 The Safavid period Cambridge Cambridge University Press s 189 351 ISBN 9780521200943 Arhiv originalu za 1 grudnya 2017 Procitovano 4 sichnya 2016 M Momen An Introduction to Shi i Islam Yale Univ Press 1985 pp 397 ISBN 0 300 03499 7 Ce nezavershena stattya pro osobu Iranu Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi