Олександр Ілліч Улья́нов (рос. Александр Ильич Ульянов; 31 березня (12 квітня) 1866 Нижній Новгород, Російська імперія — 8 травня (20 травня) 1887 Шліссельбург, Санкт-Петербурзька губернія, Російська імперія) російський революціонер-народоволець, один з організаторів і керівників терористичної фракції «Народної волі», старший брат Володимира Ілліча Ульянова (Леніна).
Ульянов Олександр Ілліч | |
---|---|
рос. Ульянов, Александр Ильич | |
фото 1887 року | |
Ім'я при народженні | рос. Александр Ильич Ульянов |
Народився | 31 березня (12 квітня) 1866 Нижній Новгород, Російська імперія |
Помер | 8 травня (20 травня) 1887 (21 рік) Шліссельбург, Санкт-Петербурзька губернія, Російська імперія ·Заарештований при підготовці замаху на російського імператора Олександра III; за вироком особливої присутності Урядового Сенату був страчений через повішення. |
Громадянство | Російська імперія |
Діяльність | Революціонер, народоволець, студент |
Alma mater | Симбірська класична гімназія, Фізико-математичний факультет Санкт-Петербурзького університету |
Знання мов | російська |
Партія | Народна воля і Q4456237? |
Батько | Ульянов Ілля Миколайович |
Мати | Ульянова Марія Олександрівна |
Брати, сестри | Ленін Володимир Ілліч, Ульянов Дмитро Ілліч, Ульянова Марія Іллівна, d і d |
Нагороди | Золота медаль |
IMDb | ID 11284339 |
|
Заарештований при підготовці замаху на російського імператора Олександра III; за вироком особливої присутності Урядового Сенату був страчений через повішення.
Біографія
Освіта та студентські роки
Народився Олександр 31 березня (12 квітня) 1866 року в Нижньому Новгороді, Російська імперія. У сім'ї відомого педагога, згодом директора народних училищ Симбірської губернії, дійсного статського радника Іллі Миколайовича Ульянова та Ульянової Марії Олександрівни, що була родом з інтелігентної родини і знала кілька іноземних мов. Саме вона навчала своїх дітей грамоті. Всього в Марії Олександрівни було 8 дітей, двоє з них померли ще в дитячому віці.
Саша досить рано навчився читати, а саме в 4-річному віці. Коли йому виповнилося вісім, його домашнє навчання було закінчено, і він вступив в Симбірську гімназію.
У 1874-1883 роках навчався в Симбірській класичній гімназії. У старших класах виявляв схильність до природничих наук, особливо до хімії, «яку вивчав по Менделєєву, обзавівшись невеликою домашньою лабораторією». Закінчив гімназію із золотою медаллю.
У 1883 році вступив на природне відділення фізико-математичного факультету Санкт-Петербурзького університету, де проявив великі здібності до наукової роботи.
Треба сказати, що Олександр Ульянов був вихований на класичній російській літературі. Він любив читати твори Пушкіна, Достоєвського, Толстого, Некрасова.
У 1886 році, на третьому курсі, отримав Золоту медаль за наукову роботу з зоології безхребетних за матеріалами, зібраними ним самостійно влітку 1885 року, на тему: «Про органи сегментарних і статевих прісноводних Annulata».
Наукові товариства
Брав участь у діяльності організованого студентами фізико-математичного факультету біологічного гуртка, навколо нього сформувалося ядро гуртка, засідання проходили в його квартирі на Петербурзькій стороні.
У 1886 році вступив в Студентське науково-літературне товариство професора російської літератури О. Ф. Міллера і був одноголосно обраний його головним секретарем. Також був членом існував при університеті економічного гуртка під керівництвом А. В. Гізетті.
Революційна діяльність
Брав участь у студентських нелегальних зборах, демонстраціях, вів пропаганду в робочому гуртку.
У грудні 1886 року разом з П. Я. Шевирєвим організував «Терористичну фракцію» партії «Народна воля», яка об'єднала головним чином студентів Петербурзького університету. Фракція була організаційно незалежна від інших народовольчих груп, підтримуючи з ними контакти. Члени фракції відчували, з одного боку, вплив робіт Карла Маркса, Фрідріха Енгельса, Георгія Плеханова і, з іншого, програмних документів власне «Народної волі». У лютому 1887 Ульяновим була складена програма «Терористичної фракції». На гроші, виручені від продажу його золотої медалі, була придбана вибухівка для бомби.
1 березня 1887 року «Терористична фракція» планувала здійснити замах на Олександра III, але замаху було попереджено, а організатори та учасники в кількості 15 осіб заарештовані.
Разом з іншими організаторами замаху Олександр Ульянов був заточений у політичну в'язницю Петропавлівської фортеці, в якій перебував аж до переведення в Шліссельбурзьку фортецю, де згодом був страчений.
Суд і страта
15-19 квітня 1887 року відбувся суд, на якому Ульянов, Шевирев, Андреюшкін, Генералов і Осипанов були засуджені до смертної кари, а решта — в тому числі Броніслав Пілсудський (старший брат Юзефа Пілсудського), який у Вільно підготував для Олександра Ульянова вибухівку для замаху на царя — до різних термінів каторги і подальшого заслання.
Мати Олександра, Марія Олександрівна, написала прохання Олександру III про помилування і отримала дозвіл на побачення з сином.
Самому Олександру Ульянову було запропоновано попросити імператора про помилування. За словами прокурора Л. М. Князєва, який був присутній при останньому побаченні матері з сином, Олександр на цьому побаченні цю пропозицію відкинув, сказавши наступне:
«Уяви собі, мамо, двоє стоять один проти одного на поєдинку. Один вже вистрілив у свого супротивника, інший ще немає, і той, хто вже вистрілив, звертається до супротивника з проханням не користуватися зброєю. Ні, я не можу так вчинити»
Проте, за наполяганням родичів, прохання про помилування було подано:
Я цілком усвідомлюю, що характер і властивості вчиненого мною діяння і моє ставлення до нього не дають мені ні права, ні моральної підстави звертатися до Вашої Величності з проханням про поблажливість у видах полегшення моєї долі. Але у мене є мати, здоров'я якої сильно похитнулося в останні дні і виконання наді мною смертного вироку піддасть її життя найсерйознішої небезпеки. В ім'я моєї матері і малолітніх братів і сестер, які, не маючи батька, знаходять в ній свою єдину опору, я наважуюся просити вашу Величність про заміну мені смертної кари яким-небудь іншим покаранням.Це поблажливість поверне сили і здоров'я моєї матері і поверне її родині, для якої її життя так Дорогоцінна, а мене позбавить від болісної свідомості, що я буду причиною смерті моєї матері і нещастя всієї моєї сім'ї.
Олександр Ульянов.
8 (20) травня 1887 Олександр Ульянов і його товариші були повішені в Шліссельбурзькій фортеці. Похований Олександр Ульянов в братській могилі за стіною фортеці Орєшек, на березі Ладозького озера (Ленінградська область).
Громадська думка
За спогадами близьких Володимира Ульянова, арешт Олександра Ульянова більшою мірою злякав провінційну громадськість, чим викликав співчуття:
Потім, коли ми близько познайомилися, Володимир Ілліч розповів мені одного разу, як поставилося «суспільство» до арешту його старшого брата. Всі знайомі відсахнулися від сім'ї Ульянових, перестав бувати навіть дідок-учитель, який приходив раніше постійно грати вечорами в шахи. Тоді ще не було залізниці з Симбірська, матері Володимира Ілліча треба було їхати на конях до Сизрані, щоб дістатися до Пітера, де сидів син. Володимира Ілліча послали Шукати попутника-ніхто не захотів їхати з матір'ю заарештованого. Ця загальна «боягузтво» справила, за словами Володимира Ілліча, на нього тоді дуже сильне враження.— спогади про В.І. Леніна" Н.К. Крупська, «Державне видавництво політичної літератури», Москва, 1956
Адреси в Санкт-Петербурзі
- 1883-01.03.1887 року-головна будівля Санкт-Петербурзького Імператорського університету-Університетська Набережна, 7;
- 01.03.1887 року-прибутковий будинок м.в. Цез — Середній проспект, д. 8, кв. 40.
Пам'ять
- Вулиця Олександра Ульянова (Санкт-Петербург).
- Вулиці в Твері, Донецьку, Макіївці.
- На честь А. Ульянова названа мала планета (2112) Ульянов, відкрита 17 липня 1972 року радянським астрономом Тамарою Смирновою в Кримській астрофізичній обсерваторії[6].
- У 1964 році вийшов радянський фільм «страчені на світанку» режисера Євгена Андріканіса; в ролі Олександра Ульянова — Вадим Ганшин.
- У 1965 році в Радянському Союзі був знятий фільм «Серце матері» (режисер — Марк Донський), в якому, зокрема, розповідається про страту Олександра Ульянова, і про те, як цю подію пережила Марія Олександрівна Ульянова.
- 20 червня 1970 року зі стапелів судноверфі в м Ростоку НДР був спущений на воду теплохід «Олександр Ульянов».
Примітки
- Революціонер-народоволець, терорист, старший брат Володимира Ілліча Ульянова
Література
- Ульянова-Елизарова А. И. Александр Ильич Ульянов и дело 1 марта 1887 г. — М., 1927. — 416 с.
- Ульянова-Елизарова А. И. О В. И. Ленине и семье Ульяновых: Воспоминания, очерки, письма, ст. — М.: Политиздат, 1988. — 415 с. —
- Ульянов Д. И. Очерки разных лет: Воспоминания, переписка, ст. — 2-е изд., доп. — М.: Политиздат, 1984. — 335 с.
- Ульянова М. И. О Владимире Ильиче Ленине и семье Ульяновых: Воспоминания. Очерки. Письма. — 2-е изд., доп. — М.: Политиздат, 1989. — 384 с. —
- Осипов В. Д. Река рождается ручьями: Повесть об Александре Ульянове. — М.: Политиздат. Пламенные революционеры, 1971 (2-е изд. — 1978).
- Вл. Канивец. Александр Ульянов. Жизнь замечательных людей. — Молодая гвардия, 1961.
- В. Сутырин Александр Ульянов — Издательство политической литературы. — Москва, 1971.
- Осипов В. Д. Апрель. Повесть. Историко-революционная библиотека. — Детская литература, — Москва. 1974 рос.
Посилання
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Ulyanov Oleksandr Illich Ulya nov ros Aleksandr Ilich Ulyanov 31 bereznya 12 kvitnya 1866 18660412 Nizhnij Novgorod Rosijska imperiya 8 travnya 20 travnya 1887 Shlisselburg Sankt Peterburzka guberniya Rosijska imperiya rosijskij revolyucioner narodovolec odin z organizatoriv i kerivnikiv teroristichnoyi frakciyi Narodnoyi voli starshij brat Volodimira Illicha Ulyanova Lenina Ulyanov Oleksandr Illichros Ulyanov Aleksandr Ilichfoto 1887 rokuIm ya pri narodzhenni ros Aleksandr Ilich UlyanovNarodivsya 31 bereznya 12 kvitnya 1866 1866 04 12 Nizhnij Novgorod Rosijska imperiyaPomer 8 travnya 20 travnya 1887 1887 05 20 21 rik Shlisselburg Sankt Peterburzka guberniya Rosijska imperiya Zaareshtovanij pri pidgotovci zamahu na rosijskogo imperatora Oleksandra III za virokom osoblivoyi prisutnosti Uryadovogo Senatu buv strachenij cherez povishennya Gromadyanstvo Rosijska imperiyaDiyalnist Revolyucioner narodovolec studentAlma mater Simbirska klasichna gimnaziya Fiziko matematichnij fakultet Sankt Peterburzkogo universitetuZnannya mov rosijskaPartiya Narodna volya i Q4456237 Batko Ulyanov Illya MikolajovichMati Ulyanova Mariya OleksandrivnaBrati sestri Lenin Volodimir Illich Ulyanov Dmitro Illich Ulyanova Mariya Illivna d i dNagorodi Zolota medalIMDb ID 11284339Roboti u Vikidzherelah Mediafajli u Vikishovishi Zaareshtovanij pri pidgotovci zamahu na rosijskogo imperatora Oleksandra III za virokom osoblivoyi prisutnosti Uryadovogo Senatu buv strachenij cherez povishennya BiografiyaOsvita ta studentski roki Simya Ulyanovih foto 1879 roku Stoyat zliva napravo Olga Oleksandr Ganna Sidyat zliva napravo Mariya Oleksandrivna c dochkoyu Mariyeyu na rukah Dmitro Illya Mikolajovich Volodimir Narodivsya Oleksandr 31 bereznya 12 kvitnya 1866 18660412 roku v Nizhnomu Novgorodi Rosijska imperiya U sim yi vidomogo pedagoga zgodom direktora narodnih uchilish Simbirskoyi guberniyi dijsnogo statskogo radnika Illi Mikolajovicha Ulyanova ta Ulyanovoyi Mariyi Oleksandrivni sho bula rodom z inteligentnoyi rodini i znala kilka inozemnih mov Same vona navchala svoyih ditej gramoti Vsogo v Mariyi Oleksandrivni bulo 8 ditej dvoye z nih pomerli she v dityachomu vici Sasha dosit rano navchivsya chitati a same v 4 richnomu vici Koli jomu vipovnilosya visim jogo domashnye navchannya bulo zakincheno i vin vstupiv v Simbirsku gimnaziyu U 1874 1883 rokah navchavsya v Simbirskij klasichnij gimnaziyi U starshih klasah viyavlyav shilnist do prirodnichih nauk osoblivo do himiyi yaku vivchav po Mendelyeyevu obzavivshis nevelikoyu domashnoyu laboratoriyeyu Zakinchiv gimnaziyu iz zolotoyu medallyu U 1883 roci vstupiv na prirodne viddilennya fiziko matematichnogo fakultetu Sankt Peterburzkogo universitetu de proyaviv veliki zdibnosti do naukovoyi roboti Treba skazati sho Oleksandr Ulyanov buv vihovanij na klasichnij rosijskij literaturi Vin lyubiv chitati tvori Pushkina Dostoyevskogo Tolstogo Nekrasova U 1886 roci na tretomu kursi otrimav Zolotu medal za naukovu robotu z zoologiyi bezhrebetnih za materialami zibranimi nim samostijno vlitku 1885 roku na temu Pro organi segmentarnih i statevih prisnovodnih Annulata Naukovi tovaristva Brav uchast u diyalnosti organizovanogo studentami fiziko matematichnogo fakultetu biologichnogo gurtka navkolo nogo sformuvalosya yadro gurtka zasidannya prohodili v jogo kvartiri na Peterburzkij storoni U 1886 roci vstupiv v Studentske naukovo literaturne tovaristvo profesora rosijskoyi literaturi O F Millera i buv odnogolosno obranij jogo golovnim sekretarem Takozh buv chlenom isnuvav pri universiteti ekonomichnogo gurtka pid kerivnictvom A V Gizetti Revolyucijna diyalnistBrav uchast u studentskih nelegalnih zborah demonstraciyah viv propagandu v robochomu gurtku U grudni 1886 roku razom z P Ya Sheviryevim organizuvav Teroristichnu frakciyu partiyi Narodna volya yaka ob yednala golovnim chinom studentiv Peterburzkogo universitetu Frakciya bula organizacijno nezalezhna vid inshih narodovolchih grup pidtrimuyuchi z nimi kontakti Chleni frakciyi vidchuvali z odnogo boku vpliv robit Karla Marksa Fridriha Engelsa Georgiya Plehanova i z inshogo programnih dokumentiv vlasne Narodnoyi voli U lyutomu 1887 Ulyanovim bula skladena programa Teroristichnoyi frakciyi Na groshi virucheni vid prodazhu jogo zolotoyi medali bula pridbana vibuhivka dlya bombi 1 bereznya 1887 roku Teroristichna frakciya planuvala zdijsniti zamah na Oleksandra III ale zamahu bulo poperedzheno a organizatori ta uchasniki v kilkosti 15 osib zaareshtovani Razom z inshimi organizatorami zamahu Oleksandr Ulyanov buv zatochenij u politichnu v yaznicyu Petropavlivskoyi forteci v yakij perebuvav azh do perevedennya v Shlisselburzku fortecyu de zgodom buv strachenij Sud i strataMemorialna doshka na misci strati O Ulyanova 15 19 kvitnya 1887 roku vidbuvsya sud na yakomu Ulyanov Shevirev Andreyushkin Generalov i Osipanov buli zasudzheni do smertnoyi kari a reshta v tomu chisli Bronislav Pilsudskij starshij brat Yuzefa Pilsudskogo yakij u Vilno pidgotuvav dlya Oleksandra Ulyanova vibuhivku dlya zamahu na carya do riznih terminiv katorgi i podalshogo zaslannya Mati Oleksandra Mariya Oleksandrivna napisala prohannya Oleksandru III pro pomiluvannya i otrimala dozvil na pobachennya z sinom Samomu Oleksandru Ulyanovu bulo zaproponovano poprositi imperatora pro pomiluvannya Za slovami prokurora L M Knyazyeva yakij buv prisutnij pri ostannomu pobachenni materi z sinom Oleksandr na comu pobachenni cyu propoziciyu vidkinuv skazavshi nastupne Uyavi sobi mamo dvoye stoyat odin proti odnogo na poyedinku Odin vzhe vistriliv u svogo suprotivnika inshij she nemaye i toj hto vzhe vistriliv zvertayetsya do suprotivnika z prohannyam ne koristuvatisya zbroyeyu Ni ya ne mozhu tak vchiniti Prote za napolyagannyam rodichiv prohannya pro pomiluvannya bulo podano Ya cilkom usvidomlyuyu sho harakter i vlastivosti vchinenogo mnoyu diyannya i moye stavlennya do nogo ne dayut meni ni prava ni moralnoyi pidstavi zvertatisya do Vashoyi Velichnosti z prohannyam pro poblazhlivist u vidah polegshennya moyeyi doli Ale u mene ye mati zdorov ya yakoyi silno pohitnulosya v ostanni dni i vikonannya nadi mnoyu smertnogo viroku piddast yiyi zhittya najserjoznishoyi nebezpeki V im ya moyeyi materi i malolitnih brativ i sester yaki ne mayuchi batka znahodyat v nij svoyu yedinu oporu ya navazhuyusya prositi vashu Velichnist pro zaminu meni smertnoyi kari yakim nebud inshim pokarannyam Ce poblazhlivist poverne sili i zdorov ya moyeyi materi i poverne yiyi rodini dlya yakoyi yiyi zhittya tak Dorogocinna a mene pozbavit vid bolisnoyi svidomosti sho ya budu prichinoyu smerti moyeyi materi i neshastya vsiyeyi moyeyi sim yi Oleksandr Ulyanov 8 20 travnya 1887 Oleksandr Ulyanov i jogo tovarishi buli povisheni v Shlisselburzkij forteci Pohovanij Oleksandr Ulyanov v bratskij mogili za stinoyu forteci Oryeshek na berezi Ladozkogo ozera Leningradska oblast Gromadska dumkaZa spogadami blizkih Volodimira Ulyanova aresht Oleksandra Ulyanova bilshoyu miroyu zlyakav provincijnu gromadskist chim viklikav spivchuttya Potim koli mi blizko poznajomilisya Volodimir Illich rozpoviv meni odnogo razu yak postavilosya suspilstvo do areshtu jogo starshogo brata Vsi znajomi vidsahnulisya vid sim yi Ulyanovih perestav buvati navit didok uchitel yakij prihodiv ranishe postijno grati vechorami v shahi Todi she ne bulo zaliznici z Simbirska materi Volodimira Illicha treba bulo yihati na konyah do Sizrani shob distatisya do Pitera de sidiv sin Volodimira Illicha poslali Shukati poputnika nihto ne zahotiv yihati z matir yu zaareshtovanogo Cya zagalna boyaguztvo spravila za slovami Volodimira Illicha na nogo todi duzhe silne vrazhennya spogadi pro V I Lenina N K Krupska Derzhavne vidavnictvo politichnoyi literaturi Moskva 1956Adresi v Sankt Peterburzi1883 01 03 1887 roku golovna budivlya Sankt Peterburzkogo Imperatorskogo universitetu Universitetska Naberezhna 7 01 03 1887 roku pributkovij budinok m v Cez Serednij prospekt d 8 kv 40 Pam yatVulicya Oleksandra Ulyanova Sankt Peterburg Vulici v Tveri Donecku Makiyivci Na chest A Ulyanova nazvana mala planeta 2112 Ulyanov vidkrita 17 lipnya 1972 roku radyanskim astronomom Tamaroyu Smirnovoyu v Krimskij astrofizichnij observatoriyi 6 U 1964 roci vijshov radyanskij film stracheni na svitanku rezhisera Yevgena Andrikanisa v roli Oleksandra Ulyanova Vadim Ganshin U 1965 roci v Radyanskomu Soyuzi buv znyatij film Serce materi rezhiser Mark Donskij v yakomu zokrema rozpovidayetsya pro stratu Oleksandra Ulyanova i pro te yak cyu podiyu perezhila Mariya Oleksandrivna Ulyanova 20 chervnya 1970 roku zi stapeliv sudnoverfi v m Rostoku NDR buv spushenij na vodu teplohid Oleksandr Ulyanov PrimitkiRevolyucioner narodovolec terorist starshij brat Volodimira Illicha UlyanovaLiteraturaUlyanova Elizarova A I Aleksandr Ilich Ulyanov i delo 1 marta 1887 g M 1927 416 s Ulyanova Elizarova A I O V I Lenine i seme Ulyanovyh Vospominaniya ocherki pisma st M Politizdat 1988 415 s ISBN 5 250 00169 6 Ulyanov D I Ocherki raznyh let Vospominaniya perepiska st 2 e izd dop M Politizdat 1984 335 s Ulyanova M I O Vladimire Iliche Lenine i seme Ulyanovyh Vospominaniya Ocherki Pisma 2 e izd dop M Politizdat 1989 384 s ISBN 5 250 00661 2 Osipov V D Reka rozhdaetsya ruchyami Povest ob Aleksandre Ulyanove M Politizdat Plamennye revolyucionery 1971 2 e izd 1978 Vl Kanivec Aleksandr Ulyanov Zhizn zamechatelnyh lyudej Molodaya gvardiya 1961 V Sutyrin Aleksandr Ulyanov Izdatelstvo politicheskoj literatury Moskva 1971 Osipov V D Aprel Povest Istoriko revolyucionnaya biblioteka Detskaya literatura Moskva 1974 ros Posilannyahttp calendate com ua person 1346