Фафнір або Фафні (давньоісл. Fáfnir) — персонаж скандинавської міфології, син чарівника Грейдмара, брат Отра та Реґіна, який з часом набув вигляду дракона. Згадується в «Старшій Едді», «Молодшій Едді», «Сазі про Вьольсунґів», також з'являється в опері Ріхарда Ваґнера «Перстень Нібелунга».
Фафнір | |
---|---|
Батько | Грейдмар |
Брати/сестри | Реґін і Отр |
Вбивця | Зіґфрід |
Частина від | скандинавська міфологія, Германська міфологія, Пісня про Нібелунгів, Старша Едда і Сага про Вьольсунґів |
Медіафайли у Вікісховищі |
Історія Фафніра
Про свого батька Греймдара та його синів Реґін розповів молодому Сіґурдові-Зіґфріду), аби змусити його вбити свого брата Фафніра. У величного чародія Грейдмара було три сини: Отр, Фафнір та Реґін. Фафнір був «від усіх найбільшим, від усіх найзлішим». Одного разу Отр плавав у водоспаді Андварафорс під виглядом видри, упіймав рибу й виплив на берег, де почав її їсти. В цей час його побачив Локі, який подорожував разом з Одіном та Гьоніром, й убив його каменем. По тому троє асів попросили в Грейдмара ночівлі. Грейдмар та його сини, дізнавшися про вбивство Отра, схопили та зв'язали асів, запропонувавши їм виплатити виру, яка мала полягати в тому, що вони мали засипати шкіру Отра золотом ззовні та зсередини. Локі здобув золото в карлика Андварі, який жив у Андварафорсі під виглядом щуки, й відібрав у нього перстень, на який наклав прокляття. Аси сповнили шкіру видри зсередини й засипали її ззовні, крім однієї волосини з вусів, яку Одін прикрив проклятим перснем. Фафнір та Реґін витребували власну частку викупу в свого батька й через те, що Грейдмар відмовився їм давати будь-що, Фафнір прошив його мечем, поки той спав. За іншою версією він зробив це разом з Реґіном Реґін вимагав, аби Фафнір розподілив золото з ним навпіл, але той відмовився, погрожуючи братові смертю. По тому він переніс на Ґнітагейд-поле, взяв меч Гротті, вдягнув Страхітливий Шолом й, набравши вигляду Змія, влігся на золоті.
Вбивство Фафніра
Реґін, який став вихователем молодого Сіґурда, став намовляти його вбити Фафніра та забрати золото. Для боротьби з Фафніром він викував Сіґурдові меч Ґрам. Реґін порадив героєві викопати яму, аби, коли дракон повзтиме на водопій, вразити його знизу. Він сподівався, що Сіґурд уб'є Фафніра, але сам втопиться в крові Змія, й тоді все золото дістанеться йому. Тоді Сіґурдові з'явився старий й порадив героєві копати ще одне заглиблення для крові. Коли Фафнір, вивергаючи отруту, проповзав над ямою, Сіґурд увігнав меч Змієві під ліву ключицю по саму ручку. Смертельно поранений Фафнір спитав ім'я свого вбивці, Сіґур спочатку приховав його, але потім відкрився. Фафнір передбачив Сіґурдові смерть, якщо він візьме скарб: «Золото дзвінке/Скарб-вогонь червоний/Загубить тебе», й попереджає його про затію Реґіна, який хотів вбити героя. Реґін, який підійшов пізніше, вирізав мечем Ріділем серце дракона. Серце Фафніра, як виявилося, володіло чудодійними властивостями: з'ївши його, Сіґурд став розуміти мову тварин та птахів.
Зовнішній вигляд
Реґін, намовляючи Сіґурда на вбивство Фафніра, каже, що «зріст його — як у Зміїв степових, й про нього більше кажуть, ніж він насправді є». Коли Сіґурд прийшов на Ґнітагейд-поле, до сховку дракона, він бачить, що той набагато більший, аніж йому розповідав Реґін: "Тоді промовив Сіґурд: «Сказав ти, Реґіне, що дракон цей не більший від степового Змія, а мені видається, що сліди в нього величезні». Камінь біля води, на якому зазвичай лежав Фафнір, був у довжину тридцять ліктів. Коли він повз на водопій, з його пащі бризкала отрута; вражений Сіґурдом, він «став бити головою та хвостом, руйнуючи все, що під удар потрапляло».
Фафнір в німецькому епосі
Вбивство Зіґфрідом дракона присутнє й у німецьких переказах. В "Пісні про Нібелунгів "згадується про битву з драконом, хоча ім'я Фафніра не називається: «Можу я [Гаґен] й інше повідать про нього. /Він власним мечем зарізав дракона, / В крові його мився і став невразливим. / Від того — як бий його, він буде цілим.» У пізньосередньовічній (XVI століття) , в якій фольклорні перекази про Зіґфріда було перероблено в дусі лицарського роману, оповідається про боротьбу Зіґфріда з драконом, який викрав красуню Флоріґунду (Крімгільд). До того ж, драконом цим є людина, яка набрала вигляду дракона (як й Фафнір), — дракон каже викраденій Флоріґунді: «Тобі нема чому горювати, а тим більше соромитися мене, адже за п'ять років, рахуючи від сьогодні, я знову стану людиною, тож ти маєш провести зі мною ще п'ять років та один день…» З іншої сторони, в «Дивовижній історії…» присутні два епізоди боротьби героя з драконом. В першому випадкові коваль, в якого Зіґфрід перебуває на вихованні (див. Реґін в скандинавському варіанті), хоче позбутися героя й відсилає його до лісу, де живе дракон, нібито за вугіллям. Зіґфрід, зустрівшися з драконом, кидає в нього дерево, в гілках якого той заплутується, тоді він збирає дитинчат дракона й спалює їх разом з ним. Сало чудовиськ розтоплюється й Зіґфрід занурився у нього, після чого його шкіра стала невразливою.
Фафнір в опері «Перстень Нібелунга»
В тетралогії Ріхарда Ваґнера Фафнір постає карликом, братом Фазольта, який пізніше набирає вигляду дракона для охорони Золота Рейну, якого вбиває Зіґфрід.
Фафнір в літературі
- Фафніром звуть доброго дракона з ірреального світу в романі Юлії Вознесенської «Шлях Кассандри, або Пригоди з макаронами».
- В серії романів Сєрґєя Лукьянєнка «Нічна варта», в книзі «Денна варта», Фафнір змальовується, як величний темний маг минулого, вбитий Сіґурдом в його темному вигляді дракона.
Фафнір в кіно
- «Перстень Нібелунгів» — фільм 2004 року, знятий за мотивами «Пісні про Нібелунгів». Фафнір з'являється в першій частині фільму як дракон.
Примітки
- «Старша Едда», «Мова Реґіна»; «Сага про Вьольсунґів», глава XlV
- «Сага про Вьольсунгів», глава 14
- «Старша Едда», «Сага про Вьольсунґів»
- «Молодша Едда»
- Згідно з іншими епізодами «Саги про Вьольсунґів», це був Одін.
- «Сага про Вьольсунґів», глава 18.
- «Старша Едда», «Мова Фафніра»
- «Сага про Вьольсунґів», глава 18. Тут і далі — переклад Ілька Біленко-Шумахера (якщо іншого не зазначено).
- «Сага про Вьольсунґів», глава 13
- «Сага про Вьольсунґів», глава 18
- «Пісня про Нібелунгів», Авентюра 3, прим. Ю. Б. Корнєєв.
- «Пісня про Нібелунгів» //«Дивовижна повість про рогового Зіґфріда», Л.: Наука, 1972.
Посилання
- . web.archive.org. 19 вересня 2020. Процитовано 19 лютого 2021.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Fafnir abo Fafni davnoisl Fafnir personazh skandinavskoyi mifologiyi sin charivnika Grejdmara brat Otra ta Regina yakij z chasom nabuv viglyadu drakona Zgaduyetsya v Starshij Eddi Molodshij Eddi Sazi pro Volsungiv takozh z yavlyayetsya v operi Riharda Vagnera Persten Nibelunga FafnirBatko GrejdmarBrati sestri Regin i OtrVbivcya ZigfridChastina vid skandinavska mifologiya Germanska mifologiya Pisnya pro Nibelungiv Starsha Edda i Saga pro Volsungiv Mediafajli u VikishovishiIstoriya FafniraPro svogo batka Grejmdara ta jogo siniv Regin rozpoviv molodomu Sigurdovi Zigfridu abi zmusiti jogo vbiti svogo brata Fafnira U velichnogo charodiya Grejdmara bulo tri sini Otr Fafnir ta Regin Fafnir buv vid usih najbilshim vid usih najzlishim Odnogo razu Otr plavav u vodospadi Andvarafors pid viglyadom vidri upijmav ribu j vipliv na bereg de pochav yiyi yisti V cej chas jogo pobachiv Loki yakij podorozhuvav razom z Odinom ta Gonirom j ubiv jogo kamenem Po tomu troye asiv poprosili v Grejdmara nochivli Grejdmar ta jogo sini diznavshisya pro vbivstvo Otra shopili ta zv yazali asiv zaproponuvavshi yim viplatiti viru yaka mala polyagati v tomu sho voni mali zasipati shkiru Otra zolotom zzovni ta zseredini Loki zdobuv zoloto v karlika Andvari yakij zhiv u Andvaraforsi pid viglyadom shuki j vidibrav u nogo persten na yakij naklav proklyattya Asi spovnili shkiru vidri zseredini j zasipali yiyi zzovni krim odniyeyi volosini z vusiv yaku Odin prikriv proklyatim persnem Fafnir ta Regin vitrebuvali vlasnu chastku vikupu v svogo batka j cherez te sho Grejdmar vidmovivsya yim davati bud sho Fafnir proshiv jogo mechem poki toj spav Za inshoyu versiyeyu vin zrobiv ce razom z Reginom Regin vimagav abi Fafnir rozpodiliv zoloto z nim navpil ale toj vidmovivsya pogrozhuyuchi bratovi smertyu Po tomu vin perenis na Gnitagejd pole vzyav mech Grotti vdyagnuv Strahitlivij Sholom j nabravshi viglyadu Zmiya vligsya na zoloti Vbivstvo FafniraRegin yakij stav vihovatelem molodogo Sigurda stav namovlyati jogo vbiti Fafnira ta zabrati zoloto Dlya borotbi z Fafnirom vin vikuvav Sigurdovi mech Gram Regin poradiv geroyevi vikopati yamu abi koli drakon povztime na vodopij vraziti jogo znizu Vin spodivavsya sho Sigurd ub ye Fafnira ale sam vtopitsya v krovi Zmiya j todi vse zoloto distanetsya jomu Todi Sigurdovi z yavivsya starij j poradiv geroyevi kopati she odne zagliblennya dlya krovi Koli Fafnir vivergayuchi otrutu propovzav nad yamoyu Sigurd uvignav mech Zmiyevi pid livu klyuchicyu po samu ruchku Smertelno poranenij Fafnir spitav im ya svogo vbivci Sigur spochatku prihovav jogo ale potim vidkrivsya Fafnir peredbachiv Sigurdovi smert yaksho vin vizme skarb Zoloto dzvinke Skarb vogon chervonij Zagubit tebe j poperedzhaye jogo pro zatiyu Regina yakij hotiv vbiti geroya Regin yakij pidijshov piznishe virizav mechem Ridilem serce drakona Serce Fafnira yak viyavilosya volodilo chudodijnimi vlastivostyami z yivshi jogo Sigurd stav rozumiti movu tvarin ta ptahiv Zovnishnij viglyadRegin namovlyayuchi Sigurda na vbivstvo Fafnira kazhe sho zrist jogo yak u Zmiyiv stepovih j pro nogo bilshe kazhut nizh vin naspravdi ye Koli Sigurd prijshov na Gnitagejd pole do shovku drakona vin bachit sho toj nabagato bilshij anizh jomu rozpovidav Regin Todi promoviv Sigurd Skazav ti Regine sho drakon cej ne bilshij vid stepovogo Zmiya a meni vidayetsya sho slidi v nogo velichezni Kamin bilya vodi na yakomu zazvichaj lezhav Fafnir buv u dovzhinu tridcyat liktiv Koli vin povz na vodopij z jogo pashi brizkala otruta vrazhenij Sigurdom vin stav biti golovoyu ta hvostom rujnuyuchi vse sho pid udar potraplyalo Fafnir v nimeckomu eposiVbivstvo Zigfridom drakona prisutnye j u nimeckih perekazah V Pisni pro Nibelungiv zgaduyetsya pro bitvu z drakonom hocha im ya Fafnira ne nazivayetsya Mozhu ya Gagen j inshe povidat pro nogo Vin vlasnim mechem zarizav drakona V krovi jogo mivsya i stav nevrazlivim Vid togo yak bij jogo vin bude cilim U piznoserednovichnij XVI stolittya v yakij folklorni perekazi pro Zigfrida bulo pererobleno v dusi licarskogo romanu opovidayetsya pro borotbu Zigfrida z drakonom yakij vikrav krasunyu Florigundu Krimgild Do togo zh drakonom cim ye lyudina yaka nabrala viglyadu drakona yak j Fafnir drakon kazhe vikradenij Florigundi Tobi nema chomu goryuvati a tim bilshe soromitisya mene adzhe za p yat rokiv rahuyuchi vid sogodni ya znovu stanu lyudinoyu tozh ti mayesh provesti zi mnoyu she p yat rokiv ta odin den Z inshoyi storoni v Divovizhnij istoriyi prisutni dva epizodi borotbi geroya z drakonom V pershomu vipadkovi koval v yakogo Zigfrid perebuvaye na vihovanni div Regin v skandinavskomu varianti hoche pozbutisya geroya j vidsilaye jogo do lisu de zhive drakon nibito za vugillyam Zigfrid zustrivshisya z drakonom kidaye v nogo derevo v gilkah yakogo toj zaplutuyetsya todi vin zbiraye ditinchat drakona j spalyuye yih razom z nim Salo chudovisk roztoplyuyetsya j Zigfrid zanurivsya u nogo pislya chogo jogo shkira stala nevrazlivoyu Fafnir v operi Persten Nibelunga V tetralogiyi Riharda Vagnera Fafnir postaye karlikom bratom Fazolta yakij piznishe nabiraye viglyadu drakona dlya ohoroni Zolota Rejnu yakogo vbivaye Zigfrid Fafnir v literaturiFafnirom zvut dobrogo drakona z irrealnogo svitu v romani Yuliyi Voznesenskoyi Shlyah Kassandri abo Prigodi z makaronami V seriyi romaniv Syergyeya Lukyanyenka Nichna varta v knizi Denna varta Fafnir zmalovuyetsya yak velichnij temnij mag minulogo vbitij Sigurdom v jogo temnomu viglyadi drakona Fafnir v kino Persten Nibelungiv film 2004 roku znyatij za motivami Pisni pro Nibelungiv Fafnir z yavlyayetsya v pershij chastini filmu yak drakon Primitki Starsha Edda Mova Regina Saga pro Volsungiv glava XlV Saga pro Volsungiv glava 14 Starsha Edda Saga pro Volsungiv Molodsha Edda Zgidno z inshimi epizodami Sagi pro Volsungiv ce buv Odin Saga pro Volsungiv glava 18 Starsha Edda Mova Fafnira Saga pro Volsungiv glava 18 Tut i dali pereklad Ilka Bilenko Shumahera yaksho inshogo ne zaznacheno Saga pro Volsungiv glava 13 Saga pro Volsungiv glava 18 Pisnya pro Nibelungiv Aventyura 3 prim Yu B Kornyeyev Pisnya pro Nibelungiv Divovizhna povist pro rogovogo Zigfrida L Nauka 1972 Posilannya web archive org 19 veresnya 2020 Procitovano 19 lyutogo 2021