Франція в Першій світовій війні — участь Франції у Першій світовій війні в 1914—1918 роках. Метою Франції було повернення Ельзасу й Східної Лотарингії, які були відібрані в неї Німеччиною 1871 року. Також країна прагнула захопити Саарський вугільний басейн та частину Рейнської області Німеччини, а також заволодіти турецькою Сирією. В результаті війни, Франція стала однією з країн переможців.
Франція | |
---|---|
Перша світова війна | |
Антанта | |
Французька піхота | |
Вступ у війну | |
Дата: | 3 серпня 1914 |
Причина: | Німеччина оголосила війну Франції. Франція прагнула повернути Ельзас та Лотарингію. |
Вихід з війни | |
Дата: | 11 листопада 1918 |
Причина: | Кінець війни |
Результати | |
Результат: | Перемога Антанти. |
Територіальні зміни: | Франція повернула Ельзас і Східну Лотарингію |
Політичне керівництво | |
Політичні лідери: | Жорж Клемансо |
Збройні сили | |
Збройні сили: | Французька армія |
Командувачі: | Фердинанд Фош |
Битви: | Балканський театр воєнних дій Першої світової війни Битва на Марні (1918) Біг до моря Близькосхідний театр воєнних дій Першої світової війни Великий відступ (1914) Верденська битва Весняний наступ (1918) Іпрська битва (1914) Іпрська битва (1915) Іпрська битва (1915) Битва на Марні (1914) Прикордонна битва (1914) Битва на Соммі Стоденний наступ |
Військові формування Франції у Першій світовій війні
У липні 1913 року у Франції було прийнято закон «Про трьохлітню військову службу».
• 1-ша армія (заснована у серпні 1914 року) • 2-га армія (польова армія сухопутних військ Франції, була сформована 2 серпня 1914 року). • 3-тя армія • 4-та армія • 5-та армія • 6-та армія (була сформована 26 серпня 1914 року шляхом переформування французької армії «Лоррейн») • 9-армія (була сформована 29 серпня 1914 року у відповідності до французького підготовки до збройного конфлікту з Німеччиною)
Воєнні дії у 1914 році
Див.: Прикордонна битва (1914), План Шліффена, Іпрська битва (1914), Великий відступ (1914)
З 7 серпня по 13 вересня 1914 року відбулася прикордонна битва — одна з наймасштабніших серій битв, що мала місце повздовж східного кордону Франції і Бельгії незабаром після початку Першої світової війни. В битві взяли участь близько 3 мільйонів чоловік. Бойові дії розгорнулися на розлогому просторі території в Ельзасі, Лотарингії, Арденнах, в південній та центральній Бельгії, як форма зіткнення між стратегічними замислами французького плану XVII і наступальної концепції німецького плану «Ауфмарш II», що успадковував головну ідею плану Шліффена.
Реалізація плану Шліффена реалізовувалась повільно, оскільки основна увага німецького командування зосереджувалась на протидії 1-й та 2-й французьким арміям, що наступали в Ельзас-Лотарингії. Водночас, під зрив задумів німців поставив наступ французької 5-ї армії генерала Шарля Ланрезака в північно-західному напрямку, разом з Британським експедиційним корпусом, що діяв на його лівому фланзі. Франко-британські сили були відкинуті німцями, які спромоглися вторгнутися у Північну Францію. Разом з тим французькі та британські ар'єргардні дії затримали просування наступаючих німецьких військ, дозволяючи французам виграти час та передислокувати свої сили для захисту Парижа.
Німецьким військам вдалося відтіснити союзні війська на територію Франції і продовжити наступ в напрямку Парижу. Однак після цих успіхів німецькій імперській армії, попри перевазі в силах і сприятливе оперативне становище, не вдалося розгромити союзні армії.
24 серпня 1–ша армія генерала Клука перейшла франко-бельгійський кордон й швидко просунулось до столиці Франції. Німецька кавалерія підійшла до околиць Парижа а літаки систематично бомбили місто. У цій ситуації Франція сподівалася на допомогу російської армії.
Російське командування перейшло у наступ у Східній Пруссії, відтягнувши на себе ряд німецьких дивізій з Західного фронту. У період з 24 серпня по 18 вересня тривав великий відступ французьких та британських військ від державного кордону до річки Марні. Північна Франція до річки Марна та Південна Бельгія були захоплені німецькими військами. З 3 по 10 вересня тривала битва на річці Марні, в якій перемогу отримало французьке військо втративши близько 600 000 вбитими та пораненими.
З 19 жовтня по 22 листопада 1914 року відбулась низка запеклих боїв між військами Антанти та німецького командування за опанування стратегічно важливого міста Іпр. Це місто стало одним з ключових місць північної ділянки Західного Фронту, де німецькі війська намагалися пробитися до важливих портів Дюнкерк і Кале.
Вперше німецькі війська намагалися захопити Іпр з ходу, діючи проти британської, французької та бельгійської армії під час наступальної операції у Фландрії, відомі як бої Бігу до моря, в період з 19 жовтня по 22 листопада 1914 року. Завдавши ударів у районі Іпра і річки Ізер, 22-24 жовтня вони форсували Ізер, але змушені були відступити, оскільки бельгійці відкрили шлюзи і затопили 12-кілометрову ділянку у гирла річки. 30 жовтня німці почали новий наступ на Іпр, але він був зупинений до 3 листопада. В цілому, до 11 листопада бох закінчилися нічийним результатом.
1915—1916
Див.: Іпрська битва(1915), Верденська битва
У період із 21 квітня по 25 травня 1915 року тривала друга Іпрська битва. 22 квітня німецька армія розпорошила 168 тонн хлору в сторону позицій французів. Ця атака викликала серед французів справжню паніку, змусивши їх відступити. В результаті битви жодна зі сторін не досягла визначених цілей. Німецькій армії не вдалося прорвати оборони союзницьких військ. Слідом за Німеччиною Франція так само виробляла і іноді використовувала газ.
У лютому 1916 року німецьке командування вирішило перехопити ініціативу й почало наступ на Верден. Верденська операція тривала майже місяць і закінчилася поразкою німців. Під час битви за Верден французи втратили 350 000 чоловік, німці — 600 000. 1 червня командування Антанти почало наступ на річці Соммі. В результаті операції Антанта захопила територію в 200 квадратних кілометрів, 105 000 німецьких полонених, 1 500 кулеметів і 300 одиниць зброї, але прорвати фронт англо-французьким військам не вдалося.
До кінця 1916 року спільні втрати коаліції складали близько 6 мільйонів чоловік вбитими й 10 мільйонів пораненими.
1917—1918
Див.: Битва на Марні(1918), Стоденний наступ
У червні 1917 року у Франції відбулося 285 страйків у яких взяло участь понад 108 000 чоловік. Французи вимагали припинення війни, підвищення зарплат, покращення умов праці, скорочення робочого дня.
З 15 липня по 6 серпня 1918 року тривала друга битва на річці Марні, яка закінчилася перемогою союзних військ. У цій битві французи втратили 95 165 загиблими та пораненими, німці — 139 000 загиблими та пораненими. Це була остання наступальна операція німецької армії на Західному фронті.
У листопаді 1917 року французький уряд очолив Жорж Клемансо.
Після поразки у другій масштабній битві на берегах Марні німецькі війська перейшли до оборони. Натомість, союзники захистили спромоглися утримати та захистити Париж й підготуватися до рішучого контрнаступу.
З 8 серпня по 11 листопада 1918 року тривала серія наступальних операцій союзних військ Антанти на Західному фронті, що призвело до остаточного краху Німецьку імперію з її подальшою капітуляцією та завершенням війни.
У вирішальній битві на боці Антанти крім французьких військ брали участь англійські, австралійські, індійські, бельгійські, канадські та американські й португальські війська. Низкою потужних ударів війська союзників розгромили супротивників й змусили німецькі війська розпочати відступ з Франції за лінію Гінденбурга.
Перша світова війна 1914—1918 років закінчилася перемогою Антанти. Спільні втрати обох коаліцій складали 10 мільйонів вбитими і понад 20 мільйонів пораненими.
Бронетехніка
Ближче до кінця війни справжньою сенсацією стало поява на полі бою французьких легких танків Renault — FT-17. Французи використали власні важкі танки Saint-Chamond, які, як і британські чи німецькі аналоги були сухопутними броненосцями. Їх завданням було підтримувати піхоту, рухаючись разом із нею.
Однак незабаром французи усвідомили, що армії гостро не вистачає легких броньованих машин, які змогли б діяти вільніше, без прив'язки до піхоти. Їм була потрібна кавалерія нового типу. Автомобільна компанія Renault розробила танк, який відповідав вимогам військових. Renault-FT17 вийшов настільки ефективним, що компонування цього танка (башта з основним озброєнням нагорі, моторно-трансмісійне відділення ззаду, бойове відділення попереду) стало класичним і зберігається майже у всіх танках.
Отже не лише радянські Т-34 та російські Т-90, але і американські «Абрамс» — всі вони нащадки французького легкого Renault, що воював на полях Першої світової війни.
Наслідки війни
11 листопада 1918 року у вагоні французького маршала Фердинанда Фоша, головнокомандуючого військами Антанти на Західному фронті було підписано Комп'єнське перемир'я, яке сприймалося у Франції як торжество історичної справедливості як вияв її військової могутності та провідної ролі у світі. Вдень 11 листопада у Парижі пролунали черги артилерійного салюту. Незнайомі люди обіймалися, танцювали та співали. На вулицях Парижу був натовп людей.
Правлячими колами та урядом Жоржа Клемансо активно використовувалось гасло «Дух перемоги» для обґрунтування їхнього лідерства на Паризькій мирній конференції. Також активно використовувалось гасло: «Боші за все сплатять».
За кількістю втрат людських життів у війні Франція поступилася лише Росії та Німеччині. Вони склали 1 800 000 загиблих (це удвічі більше ніж англійців і у 12 разів більше ніж американців), 2 800 000 поранених, 600 000 калік. В роки війни французька нація стратила 16-27 % чоловіків у віці 20-40 років. Частка Франції у населенні Європи скоротилася таким чином з 9,7 до 8,1 відсотка у 1930 році. Прямі втрати становили 12 % загального багатства країни: 55 мільярдів золотих франків (або 137 мільярдів за курсом франка у 1920 році). Північно-східні регіони країни в роки війни були окуповані, що склало 7 % території, але тут було сконцентровано 74 % видобутку вугілля. 63 % — виплавки сталі, 81 % — чавуну. Певної руйнації зазнали майже 10 000 промислових підприємств, 6 000 кілометрів залізничних та 62 000 кілометрів шосейних доріг. Торговельний флот зменшився на 40 %, сільське господарство — на третину. У катастрофічному становищі опинилися фінанси — зовнішній борг союзникам сягав 7 мільярдів доларів (40 мільярдів франків), дефіцит державного бюджету у 1918 році склав 54 мільярдів франків.
Статус країни-переможця гарантував Франції місце постійного члена Ради Ліги Націй, німецькі колонії, повернення Ельзасу і Лотарингії, контроль упродовж 15 років над Саарським вугільним басейном, німецькі репарації (52 відсотки). Був ослаблений та роззброєний головний конкурент Франції — Німеччина. Певною мірою були підірвані і переваги острівного становища Великої Британії — союзника та у той ж час конкурента.
Перші повоєнні роки були досить складними: скоротилося виробництво, постала проблема працевлаштування демобілізованих, інфляція й дорожнеча життя стимулювали посилення страйкового руху. У страйках 1919 і 1920 років брали участь понад два мільйони осіб. 1920 року був Всезагальний страйк залізничників, який тривав впродовж усього травня. Французький уряд був змушений звернутися по допомогу до американців. Американці зобов'язалися збільшити поставки продовольства у постраждалі райони, передати частину транспортних засобів та трофейного обладнання. Німецьких військовополонених почали використовувати на відбудовних роботах.
Французькі робітники були не задоволені своєю зарплатнею і вимагали скоротити робочий день до 8 годин. Найбільшого розмаху страйковий рух набув у 1919—1920 роки. Одним з наймасштабніших був страйк залізничників у травні 1920 року, під час якого було висунуто вимогу націоналізації залізниць. У страйках щорічно брали участь понад 1 мільйона чоловік . Весною 1919 року було прийнято закон про восьмигодинний робочий день та право профспілок укладати колективні договори з підприємцями.
З переможним завершенням війни припинив свою діяльність суспільний та партійний консенсус, якого дотримувалися всі політичні сили країни у 1914—1918 роках. Обговорення повоєнних міжнародних та внутрішніх економічних проблем супроводжувалися бурхливими сутичками та дискусіями. Праві вимагали від Німеччини стовідсоткової сплати збитків, а представники лівореспубліканських угруповань і соціалісти концентрували увагу на досягненні соціальної стабілізації і на більш толерантному ставленні до переможених. Лідер соціалістів М. Кашен, перебуваючи під впливом революційних подій в Європі, переконував депутатів парламенту влітку 1919 року, що буржуазія не спроможна поліпшити політичне становище в країні.
Ситуація ускладнилась політикою Ж. Клемансо у повернених Франції за Комп'єнським перемир'ям провінціях — Ельзас та Лотарингії. Французький уряд, декларуючи якнайшвидшу інтеграцію провінцій, вдалася до низки непопулярних заходів, які викликали протести населення ново приєднаних областей, у яких більшість людей розмовляло німецькою мовою. Німецьке населення Ельзасу та Лотарингії зазнало дискримінації у правах. Розпочався перепис населення у цих провінціях і поділ їх на чотири категорії (А, Б,В, Г). Категорія «А» мала включати тих, у кого старші члени родини були французами і мешкали у Франції до 1870 року. Категорія «Б» — тих, у кого батько чи мати мали французьке коріння. До категорії «В» належали вихідці із нейтральних країн, а до категорії «Г» відносили тих, у кого батьки були німцями. Тоді ж розпочалася депортація німецького населення з провінцій, як і поспішне впровадження тут світського законодавства республіки, що зачіпало почуття католиків і порушувало принципи конкордату з Ватиканом, який було укладено ще за німецьких часів. 18 січня 1919 року Франція стала учасником міжнародної конференції, метою якої була підготовка та укладення мирних договорів з Німеччиною та її союзниками. Головував на ній Жорж Клемансо.
Французька програма післявоєнного миру вимагала розподілу Німеччини на окремі держави, її повну демілітаризацію, проведення міжнародного судового процесу над підпалювачами війни, передача Саару у власність Франції, встановлення кордону між Німеччиною та Францією по річці Рейн, створення на території Рейнської області маріонеткової держави, стовідсоткового відшкодування збитків, нанесених війною. Через спротив союзників Ж. Клемансо не вдалося домогтися повної реалізації своєї програми на Паризькій конференції. Від Німеччини відокремилась Саарська область і передавалась під управління Ліги Націй терміном на 15 років. Лівий берег Рейну окопувався військами Антанти від 5 до 15 років. Ця територія оголошувалася демілітаризованою. Така ж зона простягалася на 50 кілометрів вздовж правого берегу Рейну.
На конференції союзники не дійшли згоди щодо суми репарацій з Німеччини. До 1 травня 1920 року Німеччина зобов'язувалась сплатити 29 мільярдів золотих марок грішми та товарами. Контроль за цим покладався на союзну репараційну комісію під головуванням представника Франції. У випадку несплати чи недотримання статей Версальського договору країни Антанти обумовили собі право введення військ на територію Німеччини.
Відповідно до рішень Паризької конференції Франція, як і інші країни-переможці, отримали у формі «мандатів» Ліги Нації частину німецьких колоній — Того, Камерун, повернули собі Конго та турецьких — Сирію та Ліван.
Значні дебати у французькому парламенті викликала ратифікація Версальського договору у 1919 році. Праві політичні сили обвинувачували Ж. Клемансо у нехтуванні національними інтересами Франції і скористалися цією обставиною під час президентських виборів.
Важливим напрямком зовнішньої політики уряду Клемансо стала боротьба проти Радянської Росії. За угодою з Англією про поділ російської території, підписаного у грудні 1917 року, за Францією закріплялися Україна, Бессарабія і Крим. Восени 1818 року французькі війська висадилися в Криму та на південному узбережжі України. У квітні 1919 року кабінет Ж. Клемансо відкликав свої військові сили і відмовився від відкритої інтервенції проти Росії. Однією з причин такого рішення було повстання моряків французької ескадри у Чорному морі та у французьких портах Тулон і Брест, які були базами постачання інтервенції. Більшість учасників повстань були засуджені до каторжних робіт та різних термінів тюремного ув'язнення.
Примітки
- ЄВРОПА НАПЕРЕДОДНІ ПЕРШОЇ СВІТОВОЇ ВІЙНИ
- Перша світова: війна нових технологій
- . Архів оригіналу за 29 листопада 2014. Процитовано 21 листопада 2014.
- Франція після першої світової війни: конфлікти, стабілізація та депресія
- Наслідки Першої світової війни для Франції. Внутрішня та зовнішня політика уряду Ж. Клемансо
Посилання
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Franciya v Pershij svitovij vijni uchast Franciyi u Pershij svitovij vijni v 1914 1918 rokah Metoyu Franciyi bulo povernennya Elzasu j Shidnoyi Lotaringiyi yaki buli vidibrani v neyi Nimechchinoyu 1871 roku Takozh krayina pragnula zahopiti Saarskij vugilnij basejn ta chastinu Rejnskoyi oblasti Nimechchini a takozh zavoloditi tureckoyu Siriyeyu V rezultati vijni Franciya stala odniyeyu z krayin peremozhciv FranciyaPersha svitova vijnaAntantaFrancuzka pihotaVstup u vijnuData 3 serpnya 1914Prichina Nimechchina ogolosila vijnu Franciyi Franciya pragnula povernuti Elzas ta Lotaringiyu Vihid z vijniData 11 listopada 1918Prichina Kinec vijniRezultatiRezultat Peremoga Antanti Teritorialni zmini Franciya povernula Elzas i Shidnu LotaringiyuPolitichne kerivnictvoPolitichni lideri Zhorzh KlemansoZbrojni siliZbrojni sili Francuzka armiyaKomanduvachi Ferdinand FoshBitvi Balkanskij teatr voyennih dij Pershoyi svitovoyi vijni Bitva na Marni 1918 Big do morya Blizkoshidnij teatr voyennih dij Pershoyi svitovoyi vijni Velikij vidstup 1914 Verdenska bitva Vesnyanij nastup 1918 Iprska bitva 1914 Iprska bitva 1915 Iprska bitva 1915 Bitva na Marni 1914 Prikordonna bitva 1914 Bitva na Sommi Stodennij nastupVijskovi formuvannya Franciyi u Pershij svitovij vijniU lipni 1913 roku u Franciyi bulo prijnyato zakon Pro trohlitnyu vijskovu sluzhbu 1 sha armiya zasnovana u serpni 1914 roku 2 ga armiya polova armiya suhoputnih vijsk Franciyi bula sformovana 2 serpnya 1914 roku 3 tya armiya 4 ta armiya 5 ta armiya 6 ta armiya bula sformovana 26 serpnya 1914 roku shlyahom pereformuvannya francuzkoyi armiyi Lorrejn 9 armiya bula sformovana 29 serpnya 1914 roku u vidpovidnosti do francuzkogo pidgotovki do zbrojnogo konfliktu z Nimechchinoyu Voyenni diyi u 1914 rociDiv Prikordonna bitva 1914 Plan Shliffena Iprska bitva 1914 Velikij vidstup 1914 Francuzka kavaleriya na paradi 2 serpnya Parizh Z 7 serpnya po 13 veresnya 1914 roku vidbulasya prikordonna bitva odna z najmasshtabnishih serij bitv sho mala misce povzdovzh shidnogo kordonu Franciyi i Belgiyi nezabarom pislya pochatku Pershoyi svitovoyi vijni V bitvi vzyali uchast blizko 3 miljoniv cholovik Bojovi diyi rozgornulisya na rozlogomu prostori teritoriyi v Elzasi Lotaringiyi Ardennah v pivdennij ta centralnij Belgiyi yak forma zitknennya mizh strategichnimi zamislami francuzkogo planu XVII i nastupalnoyi koncepciyi nimeckogo planu Aufmarsh II sho uspadkovuvav golovnu ideyu planu Shliffena Realizaciya planu Shliffena realizovuvalas povilno oskilki osnovna uvaga nimeckogo komanduvannya zoseredzhuvalas na protidiyi 1 j ta 2 j francuzkim armiyam sho nastupali v Elzas Lotaringiyi Vodnochas pid zriv zadumiv nimciv postaviv nastup francuzkoyi 5 yi armiyi generala Sharlya Lanrezaka v pivnichno zahidnomu napryamku razom z Britanskim ekspedicijnim korpusom sho diyav na jogo livomu flanzi Franko britanski sili buli vidkinuti nimcyami yaki spromoglisya vtorgnutisya u Pivnichnu Franciyu Razom z tim francuzki ta britanski ar yergardni diyi zatrimali prosuvannya nastupayuchih nimeckih vijsk dozvolyayuchi francuzam vigrati chas ta peredislokuvati svoyi sili dlya zahistu Parizha Nimeckim vijskam vdalosya vidtisniti soyuzni vijska na teritoriyu Franciyi i prodovzhiti nastup v napryamku Parizhu Odnak pislya cih uspihiv nimeckij imperskij armiyi popri perevazi v silah i spriyatlive operativne stanovishe ne vdalosya rozgromiti soyuzni armiyi 24 serpnya 1 sha armiya generala Kluka perejshla franko belgijskij kordon j shvidko prosunulos do stolici Franciyi Nimecka kavaleriya pidijshla do okolic Parizha a litaki sistematichno bombili misto U cij situaciyi Franciya spodivalasya na dopomogu rosijskoyi armiyi Rosijske komanduvannya perejshlo u nastup u Shidnij Prussiyi vidtyagnuvshi na sebe ryad nimeckih divizij z Zahidnogo frontu U period z 24 serpnya po 18 veresnya trivav velikij vidstup francuzkih ta britanskih vijsk vid derzhavnogo kordonu do richki Marni Pivnichna Franciya do richki Marna ta Pivdenna Belgiya buli zahopleni nimeckimi vijskami Z 3 po 10 veresnya trivala bitva na richci Marni v yakij peremogu otrimalo francuzke vijsko vtrativshi blizko 600 000 vbitimi ta poranenimi Z 19 zhovtnya po 22 listopada 1914 roku vidbulas nizka zapeklih boyiv mizh vijskami Antanti ta nimeckogo komanduvannya za opanuvannya strategichno vazhlivogo mista Ipr Ce misto stalo odnim z klyuchovih misc pivnichnoyi dilyanki Zahidnogo Frontu de nimecki vijska namagalisya probitisya do vazhlivih portiv Dyunkerk i Kale Vpershe nimecki vijska namagalisya zahopiti Ipr z hodu diyuchi proti britanskoyi francuzkoyi ta belgijskoyi armiyi pid chas nastupalnoyi operaciyi u Flandriyi vidomi yak boyi Bigu do morya v period z 19 zhovtnya po 22 listopada 1914 roku Zavdavshi udariv u rajoni Ipra i richki Izer 22 24 zhovtnya voni forsuvali Izer ale zmusheni buli vidstupiti oskilki belgijci vidkrili shlyuzi i zatopili 12 kilometrovu dilyanku u girla richki 30 zhovtnya nimci pochali novij nastup na Ipr ale vin buv zupinenij do 3 listopada V cilomu do 11 listopada boh zakinchilisya nichijnim rezultatom 1915 1916Artileristi p yut vino 1916 rikFrancuzka polova kuhnya Div Iprska bitva 1915 Verdenska bitva Francuzki soldati u protigazah 1915 rik U period iz 21 kvitnya po 25 travnya 1915 roku trivala druga Iprska bitva 22 kvitnya nimecka armiya rozporoshila 168 tonn hloru v storonu pozicij francuziv Cya ataka viklikala sered francuziv spravzhnyu paniku zmusivshi yih vidstupiti V rezultati bitvi zhodna zi storin ne dosyagla viznachenih cilej Nimeckij armiyi ne vdalosya prorvati oboroni soyuznickih vijsk Slidom za Nimechchinoyu Franciya tak samo viroblyala i inodi vikoristovuvala gaz U lyutomu 1916 roku nimecke komanduvannya virishilo perehopiti iniciativu j pochalo nastup na Verden Verdenska operaciya trivala majzhe misyac i zakinchilasya porazkoyu nimciv Pid chas bitvi za Verden francuzi vtratili 350 000 cholovik nimci 600 000 1 chervnya komanduvannya Antanti pochalo nastup na richci Sommi V rezultati operaciyi Antanta zahopila teritoriyu v 200 kvadratnih kilometriv 105 000 nimeckih polonenih 1 500 kulemetiv i 300 odinic zbroyi ale prorvati front anglo francuzkim vijskam ne vdalosya Do kincya 1916 roku spilni vtrati koaliciyi skladali blizko 6 miljoniv cholovik vbitimi j 10 miljoniv poranenimi 1917 1918Div Bitva na Marni 1918 Stodennij nastup U chervni 1917 roku u Franciyi vidbulosya 285 strajkiv u yakih vzyalo uchast ponad 108 000 cholovik Francuzi vimagali pripinennya vijni pidvishennya zarplat pokrashennya umov praci skorochennya robochogo dnya Z 15 lipnya po 6 serpnya 1918 roku trivala druga bitva na richci Marni yaka zakinchilasya peremogoyu soyuznih vijsk U cij bitvi francuzi vtratili 95 165 zagiblimi ta poranenimi nimci 139 000 zagiblimi ta poranenimi Ce bula ostannya nastupalna operaciya nimeckoyi armiyi na Zahidnomu fronti U listopadi 1917 roku francuzkij uryad ocholiv Zhorzh Klemanso Pislya porazki u drugij masshtabnij bitvi na beregah Marni nimecki vijska perejshli do oboroni Natomist soyuzniki zahistili spromoglisya utrimati ta zahistiti Parizh j pidgotuvatisya do rishuchogo kontrnastupu Z 8 serpnya po 11 listopada 1918 roku trivala seriya nastupalnih operacij soyuznih vijsk Antanti na Zahidnomu fronti sho prizvelo do ostatochnogo krahu Nimecku imperiyu z yiyi podalshoyu kapitulyaciyeyu ta zavershennyam vijni U virishalnij bitvi na boci Antanti krim francuzkih vijsk brali uchast anglijski avstralijski indijski belgijski kanadski ta amerikanski j portugalski vijska Nizkoyu potuzhnih udariv vijska soyuznikiv rozgromili suprotivnikiv j zmusili nimecki vijska rozpochati vidstup z Franciyi za liniyu Gindenburga Persha svitova vijna 1914 1918 rokiv zakinchilasya peremogoyu Antanti Spilni vtrati oboh koalicij skladali 10 miljoniv vbitimi i ponad 20 miljoniv poranenimi BronetehnikaBlizhche do kincya vijni spravzhnoyu sensaciyeyu stalo poyava na poli boyu francuzkih legkih tankiv Renault FT 17 Francuzi vikoristali vlasni vazhki tanki Saint Chamond yaki yak i britanski chi nimecki analogi buli suhoputnimi bronenoscyami Yih zavdannyam bulo pidtrimuvati pihotu ruhayuchis razom iz neyu Renault FT 17 Odnak nezabarom francuzi usvidomili sho armiyi gostro ne vistachaye legkih bronovanih mashin yaki zmogli b diyati vilnishe bez priv yazki do pihoti Yim bula potribna kavaleriya novogo tipu Avtomobilna kompaniya Renault rozrobila tank yakij vidpovidav vimogam vijskovih Renault FT17 vijshov nastilki efektivnim sho komponuvannya cogo tanka bashta z osnovnim ozbroyennyam nagori motorno transmisijne viddilennya zzadu bojove viddilennya poperedu stalo klasichnim i zberigayetsya majzhe u vsih tankah Otzhe ne lishe radyanski T 34 ta rosijski T 90 ale i amerikanski Abrams vsi voni nashadki francuzkogo legkogo Renault sho voyuvav na polyah Pershoyi svitovoyi vijni Naslidki vijni11 listopada 1918 roku u vagoni francuzkogo marshala Ferdinanda Fosha golovnokomanduyuchogo vijskami Antanti na Zahidnomu fronti bulo pidpisano Komp yenske peremir ya yake sprijmalosya u Franciyi yak torzhestvo istorichnoyi spravedlivosti yak viyav yiyi vijskovoyi mogutnosti ta providnoyi roli u sviti Vden 11 listopada u Parizhi prolunali chergi artilerijnogo salyutu Neznajomi lyudi obijmalisya tancyuvali ta spivali Na vulicyah Parizhu buv natovp lyudej Pravlyachimi kolami ta uryadom Zhorzha Klemanso aktivno vikoristovuvalos gaslo Duh peremogi dlya obgruntuvannya yihnogo liderstva na Parizkij mirnij konferenciyi Takozh aktivno vikoristovuvalos gaslo Boshi za vse splatyat Za kilkistyu vtrat lyudskih zhittiv u vijni Franciya postupilasya lishe Rosiyi ta Nimechchini Voni sklali 1 800 000 zagiblih ce udvichi bilshe nizh anglijciv i u 12 raziv bilshe nizh amerikanciv 2 800 000 poranenih 600 000 kalik V roki vijni francuzka naciya stratila 16 27 cholovikiv u vici 20 40 rokiv Chastka Franciyi u naselenni Yevropi skorotilasya takim chinom z 9 7 do 8 1 vidsotka u 1930 roci Pryami vtrati stanovili 12 zagalnogo bagatstva krayini 55 milyardiv zolotih frankiv abo 137 milyardiv za kursom franka u 1920 roci Pivnichno shidni regioni krayini v roki vijni buli okupovani sho sklalo 7 teritoriyi ale tut bulo skoncentrovano 74 vidobutku vugillya 63 viplavki stali 81 chavunu Pevnoyi rujnaciyi zaznali majzhe 10 000 promislovih pidpriyemstv 6 000 kilometriv zaliznichnih ta 62 000 kilometriv shosejnih dorig Torgovelnij flot zmenshivsya na 40 silske gospodarstvo na tretinu U katastrofichnomu stanovishi opinilisya finansi zovnishnij borg soyuznikam syagav 7 milyardiv dolariv 40 milyardiv frankiv deficit derzhavnogo byudzhetu u 1918 roci sklav 54 milyardiv frankiv Status krayini peremozhcya garantuvav Franciyi misce postijnogo chlena Radi Ligi Nacij nimecki koloniyi povernennya Elzasu i Lotaringiyi kontrol uprodovzh 15 rokiv nad Saarskim vugilnim basejnom nimecki reparaciyi 52 vidsotki Buv oslablenij ta rozzbroyenij golovnij konkurent Franciyi Nimechchina Pevnoyu miroyu buli pidirvani i perevagi ostrivnogo stanovisha Velikoyi Britaniyi soyuznika ta u toj zh chas konkurenta Pershi povoyenni roki buli dosit skladnimi skorotilosya virobnictvo postala problema pracevlashtuvannya demobilizovanih inflyaciya j dorozhnecha zhittya stimulyuvali posilennya strajkovogo ruhu U strajkah 1919 i 1920 rokiv brali uchast ponad dva miljoni osib 1920 roku buv Vsezagalnij strajk zaliznichnikiv yakij trivav vprodovzh usogo travnya Francuzkij uryad buv zmushenij zvernutisya po dopomogu do amerikanciv Amerikanci zobov yazalisya zbilshiti postavki prodovolstva u postrazhdali rajoni peredati chastinu transportnih zasobiv ta trofejnogo obladnannya Nimeckih vijskovopolonenih pochali vikoristovuvati na vidbudovnih robotah Zh Klemanso Francuzki robitniki buli ne zadovoleni svoyeyu zarplatneyu i vimagali skorotiti robochij den do 8 godin Najbilshogo rozmahu strajkovij ruh nabuv u 1919 1920 roki Odnim z najmasshtabnishih buv strajk zaliznichnikiv u travni 1920 roku pid chas yakogo bulo visunuto vimogu nacionalizaciyi zaliznic U strajkah shorichno brali uchast ponad 1 miljona cholovik Vesnoyu 1919 roku bulo prijnyato zakon pro vosmigodinnij robochij den ta pravo profspilok ukladati kolektivni dogovori z pidpriyemcyami Z peremozhnim zavershennyam vijni pripiniv svoyu diyalnist suspilnij ta partijnij konsensus yakogo dotrimuvalisya vsi politichni sili krayini u 1914 1918 rokah Obgovorennya povoyennih mizhnarodnih ta vnutrishnih ekonomichnih problem suprovodzhuvalisya burhlivimi sutichkami ta diskusiyami Pravi vimagali vid Nimechchini stovidsotkovoyi splati zbitkiv a predstavniki livorespublikanskih ugrupovan i socialisti koncentruvali uvagu na dosyagnenni socialnoyi stabilizaciyi i na bilsh tolerantnomu stavlenni do peremozhenih Lider socialistiv M Kashen perebuvayuchi pid vplivom revolyucijnih podij v Yevropi perekonuvav deputativ parlamentu vlitku 1919 roku sho burzhuaziya ne spromozhna polipshiti politichne stanovishe v krayini Situaciya uskladnilas politikoyu Zh Klemanso u povernenih Franciyi za Komp yenskim peremir yam provinciyah Elzas ta Lotaringiyi Francuzkij uryad deklaruyuchi yaknajshvidshu integraciyu provincij vdalasya do nizki nepopulyarnih zahodiv yaki viklikali protesti naselennya novo priyednanih oblastej u yakih bilshist lyudej rozmovlyalo nimeckoyu movoyu Nimecke naselennya Elzasu ta Lotaringiyi zaznalo diskriminaciyi u pravah Rozpochavsya perepis naselennya u cih provinciyah i podil yih na chotiri kategoriyi A B V G Kategoriya A mala vklyuchati tih u kogo starshi chleni rodini buli francuzami i meshkali u Franciyi do 1870 roku Kategoriya B tih u kogo batko chi mati mali francuzke korinnya Do kategoriyi V nalezhali vihidci iz nejtralnih krayin a do kategoriyi G vidnosili tih u kogo batki buli nimcyami Todi zh rozpochalasya deportaciya nimeckogo naselennya z provincij yak i pospishne vprovadzhennya tut svitskogo zakonodavstva respubliki sho zachipalo pochuttya katolikiv i porushuvalo principi konkordatu z Vatikanom yakij bulo ukladeno she za nimeckih chasiv 18 sichnya 1919 roku Franciya stala uchasnikom mizhnarodnoyi konferenciyi metoyu yakoyi bula pidgotovka ta ukladennya mirnih dogovoriv z Nimechchinoyu ta yiyi soyuznikami Golovuvav na nij Zhorzh Klemanso Francuzka programa pislyavoyennogo miru vimagala rozpodilu Nimechchini na okremi derzhavi yiyi povnu demilitarizaciyu provedennya mizhnarodnogo sudovogo procesu nad pidpalyuvachami vijni peredacha Saaru u vlasnist Franciyi vstanovlennya kordonu mizh Nimechchinoyu ta Franciyeyu po richci Rejn stvorennya na teritoriyi Rejnskoyi oblasti marionetkovoyi derzhavi stovidsotkovogo vidshkoduvannya zbitkiv nanesenih vijnoyu Cherez sprotiv soyuznikiv Zh Klemanso ne vdalosya domogtisya povnoyi realizaciyi svoyeyi programi na Parizkij konferenciyi Vid Nimechchini vidokremilas Saarska oblast i peredavalas pid upravlinnya Ligi Nacij terminom na 15 rokiv Livij bereg Rejnu okopuvavsya vijskami Antanti vid 5 do 15 rokiv Cya teritoriya ogoloshuvalasya demilitarizovanoyu Taka zh zona prostyagalasya na 50 kilometriv vzdovzh pravogo beregu Rejnu Na konferenciyi soyuzniki ne dijshli zgodi shodo sumi reparacij z Nimechchini Do 1 travnya 1920 roku Nimechchina zobov yazuvalas splatiti 29 milyardiv zolotih marok grishmi ta tovarami Kontrol za cim pokladavsya na soyuznu reparacijnu komisiyu pid golovuvannyam predstavnika Franciyi U vipadku nesplati chi nedotrimannya statej Versalskogo dogovoru krayini Antanti obumovili sobi pravo vvedennya vijsk na teritoriyu Nimechchini Vidpovidno do rishen Parizkoyi konferenciyi Franciya yak i inshi krayini peremozhci otrimali u formi mandativ Ligi Naciyi chastinu nimeckih kolonij Togo Kamerun povernuli sobi Kongo ta tureckih Siriyu ta Livan Znachni debati u francuzkomu parlamenti viklikala ratifikaciya Versalskogo dogovoru u 1919 roci Pravi politichni sili obvinuvachuvali Zh Klemanso u nehtuvanni nacionalnimi interesami Franciyi i skoristalisya ciyeyu obstavinoyu pid chas prezidentskih viboriv Vazhlivim napryamkom zovnishnoyi politiki uryadu Klemanso stala borotba proti Radyanskoyi Rosiyi Za ugodoyu z Angliyeyu pro podil rosijskoyi teritoriyi pidpisanogo u grudni 1917 roku za Franciyeyu zakriplyalisya Ukrayina Bessarabiya i Krim Voseni 1818 roku francuzki vijska visadilisya v Krimu ta na pivdennomu uzberezhzhi Ukrayini U kvitni 1919 roku kabinet Zh Klemanso vidklikav svoyi vijskovi sili i vidmovivsya vid vidkritoyi intervenciyi proti Rosiyi Odniyeyu z prichin takogo rishennya bulo povstannya moryakiv francuzkoyi eskadri u Chornomu mori ta u francuzkih portah Tulon i Brest yaki buli bazami postachannya intervenciyi Bilshist uchasnikiv povstan buli zasudzheni do katorzhnih robit ta riznih terminiv tyuremnogo uv yaznennya PrimitkiYeVROPA NAPEREDODNI PERShOYi SVITOVOYi VIJNI Persha svitova vijna novih tehnologij Arhiv originalu za 29 listopada 2014 Procitovano 21 listopada 2014 Franciya pislya pershoyi svitovoyi vijni konflikti stabilizaciya ta depresiya Naslidki Pershoyi svitovoyi vijni dlya Franciyi Vnutrishnya ta zovnishnya politika uryadu Zh KlemansoPosilannya