Сноха́цтво — поширений серед росіян у Російській імперії звичай статевих стосунків між батьком сім'ї, господарем [en] та його невісткою (рос. сноха) під час неповноліття або відсутності сина. Це явище було дуже поширено в XVIII—XIX сторіччях, насамперед у зв'язку із призовом молодих селян у рекрути, а потім і з тої причини, що молодь ішла працювати до міст і полишала дружин удома в селі.
Історія
Заради залучення додаткових робітників до домашнього господарства шлюби в сільській місцевості Росії часто укладалися, коли нареченому було шість або сім років. Під час неповноліття чоловіка, нареченій часто доводилося терпіти залицяння свого наполегливого тестя. Є перекази, що в середині 19 століття, наприклад в Тамбовській губернії 12-13-річних хлопців часто одружували з 16...17-річними дівчатами. Батьки хлопчиків влаштовували такі шлюби, щоб скористатися відсутністю досвіду у синів. Снохацтво тягнуло за собою склоки в родині і справляло моральний тиск на свекруху, яка зазвичай ставилася до дружини сина, як до суперниці за прихильність власного чоловіка.
Снохацтво вважалося кровозмішенням у Російській православній церкві та непристойним для общини, сільської громади. Юридично це вважалося видом зґвалтування і каралося від п'ятнадцяти до двадцяти ударів батогом. Зрозуміло, що випадки снохацтва не набули розголосу, а злочин залишався прихованим, що ускладнювало оцінку його справжнього розмаху у Російській імперії.
Одним із перших російських письменників, які засудили снохацтво, назвавши його різновидом «сексуального приниження», був ще наприкінці 18 ст. Олександр Радищев, який вбачав у ньому наслідок російського кріпацтва.
Водночас, публіцист [ru] (батько письменника В. В. Набокова) писав: «Ніде, здається, окрім Росії, — немає принаймні того, щоб один вид кровозмішення набув властивостей майже пристойного побутового явища, отримавши відповідну назву — снохацтво».
В культурі
Снохацтво згадується в художній літературі («Батьки і діти» І. Тургенєва, «Життя однієї баби» М. Лєскова, «Колодязь» С. Логінова). В книзі [ru] «Сахалін» згадується народна прикмета: рос. Как снохач помогать возьмётся — колокол с места не сдвинешь. Згадується снохацтво й в опері Д. Шостаковича «Леді Макбет Мценського уєзда». Також снохацтво трапляється в романі М. Шолохова «Тихий Дон».
В Україні
Всупереч думці деяких російських етнографів, снохацтво на землях заселених українцями, поширено не було. В Україні був розповсюджений нуклеарний тип сім'ї[], де цьому явищу не могло бути місця. Натомість такий звичай міг існувати між кумами. У ХІХ ст. багато селян виїжджали в міста на заробітки. Відсутність чоловіка вдома могла тривати місяцями, через це їхні дружини нерідко вступали у статеві стосунки з власним кумом. Така поведінка сприймалась як подружня зрада, тож це різко засуджувалось тогочасним українським суспільством і не вважалось за норму[] як снохацтво на російських землях.
Разом з тим, цією темою свого часу цікавився Іван Франко, який підготував та надрукував статтю "Сліди снохацтва в наших горах". У ній він зазначав: "Звичай сей случається особливо там, де люди живуть по патріархальному, великими сім’ями. Й поки син доросте, [батько. – Ред.] сам заступає невістці мужа". Посилаючись на деякі описи подорожніх, Іван Франко стверджує, що для українського гірського регіону цей звичай рідкісний. "У нас, особливо на Підгір’ю, трапляються випадки снохацтва як одиничні випадки", - підсумовує він.
Подібні твердження зустрічаємо й у інших авторів. Ось що писав Марко Грушевський у праці "Дитина в звичаях і віруваннях українського народу": "Снохацтво є звичай, що свекор жиє в полових зносинах з своєю невісткою. Стрічає ся у народів, що ще жиють на патріярхальний лад. У Великоросії він дуже розповсюджений, на Україні доховалися тільки його незначні останки". Водночас автор підкреслює суспільне засудження такої поведінки: "Противне це совісті людській".
Див. також
Джерела
- Беловинский Л. В. «Изба и хоромы». Из истории русской повседневности [ 2 лютого 2014 у Wayback Machine.] (рос.)
- Гранкин Сергей. Семейные проблемы — инцест, снохачество, дети-сироты. / Научная статья о проблемах семьи. — М., 1998 (рос.)
- «Духовные скрепы». Инцест и проституция в Российской Империи [ 29 жовтня 2014 у Wayback Machine.] (рос.)
- mysliwiec: «Гѣнеалогическія кущі великороссовъ, или особенности полового сношанія снох в Великороссіи» [ 5 серпня 2020 у Wayback Machine.] (рос.)
- снохацтво // Словник української мови : в 11 т. — Київ : Наукова думка, 1970—1980.
- снохацький // Словник української мови : в 11 т. — Київ : Наукова думка, 1970—1980.
- снохач // Словник української мови : в 11 т. — Київ : Наукова думка, 1970—1980.
Примітки
- Engelstein, Laura (1996). The keys to happiness: sex and the search for modernity in Fin-de-Siècle Russia. Cornell paperbacks (вид. 2. print). Ithaca, NY: Cornell Univ. Press. ISBN .
Посилання
- Снохацтво // Українська мала енциклопедія : 16 кн. : у 8 т. / проф. Є. Онацький. — Накладом Адміністратури УАПЦ в Аргентині. — Буенос-Айрес, 1965. — Т. 7, кн. XIV : Літери Сен — Сті. — С. 1785-1786. — 1000 екз.
- «Житє і слово» // Часопис / Ольга Франко. - Львів. З друкарні Інститута Ставропігійського 1895. - Т. 4 : І. Франко - Сліди снохацтва в наших горах - С. 101 - 104
Це незавершена стаття з соціології. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Це незавершена стаття про секс. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Snoha ctvo poshirenij sered rosiyan u Rosijskij imperiyi zvichaj statevih stosunkiv mizh batkom sim yi gospodarem en ta jogo nevistkoyu ros snoha pid chas nepovnolittya abo vidsutnosti sina Ce yavishe bulo duzhe poshireno v XVIII XIX storichchyah nasampered u zv yazku iz prizovom molodih selyan u rekruti a potim i z toyi prichini sho molod ishla pracyuvati do mist i polishala druzhin udoma v seli Kartina Volodimira Makovskogo Svekor 1888 rikIstoriyaZaradi zaluchennya dodatkovih robitnikiv do domashnogo gospodarstva shlyubi v silskij miscevosti Rosiyi chasto ukladalisya koli narechenomu bulo shist abo sim rokiv Pid chas nepovnolittya cholovika narechenij chasto dovodilosya terpiti zalicyannya svogo napoleglivogo testya Ye perekazi sho v seredini 19 stolittya napriklad v Tambovskij guberniyi 12 13 richnih hlopciv chasto odruzhuvali z 16 17 richnimi divchatami Batki hlopchikiv vlashtovuvali taki shlyubi shob skoristatisya vidsutnistyu dosvidu u siniv Snohactvo tyagnulo za soboyu skloki v rodini i spravlyalo moralnij tisk na svekruhu yaka zazvichaj stavilasya do druzhini sina yak do supernici za prihilnist vlasnogo cholovika Snohactvo vvazhalosya krovozmishennyam u Rosijskij pravoslavnij cerkvi ta nepristojnim dlya obshini silskoyi gromadi Yuridichno ce vvazhalosya vidom zgvaltuvannya i karalosya vid p yatnadcyati do dvadcyati udariv batogom Zrozumilo sho vipadki snohactva ne nabuli rozgolosu a zlochin zalishavsya prihovanim sho uskladnyuvalo ocinku jogo spravzhnogo rozmahu u Rosijskij imperiyi Odnim iz pershih rosijskih pismennikiv yaki zasudili snohactvo nazvavshi jogo riznovidom seksualnogo prinizhennya buv she naprikinci 18 st Oleksandr Radishev yakij vbachav u nomu naslidok rosijskogo kripactva Vodnochas publicist ru batko pismennika V V Nabokova pisav Nide zdayetsya okrim Rosiyi nemaye prinajmni togo shob odin vid krovozmishennya nabuv vlastivostej majzhe pristojnogo pobutovogo yavisha otrimavshi vidpovidnu nazvu snohactvo V kulturiSnohactvo zgaduyetsya v hudozhnij literaturi Batki i diti I Turgenyeva Zhittya odniyeyi babi M Lyeskova Kolodyaz S Loginova V knizi ru Sahalin zgaduyetsya narodna prikmeta ros Kak snohach pomogat vozmyotsya kolokol s mesta ne sdvinesh Zgaduyetsya snohactvo j v operi D Shostakovicha Ledi Makbet Mcenskogo uyezda Takozh snohactvo traplyayetsya v romani M Sholohova Tihij Don V UkrayiniVsuperech dumci deyakih rosijskih etnografiv snohactvo na zemlyah zaselenih ukrayincyami poshireno ne bulo V Ukrayini buv rozpovsyudzhenij nuklearnij tip sim yi dzherelo de comu yavishu ne moglo buti miscya Natomist takij zvichaj mig isnuvati mizh kumami U HIH st bagato selyan viyizhdzhali v mista na zarobitki Vidsutnist cholovika vdoma mogla trivati misyacyami cherez ce yihni druzhini neridko vstupali u statevi stosunki z vlasnim kumom Taka povedinka sprijmalas yak podruzhnya zrada tozh ce rizko zasudzhuvalos togochasnim ukrayinskim suspilstvom i ne vvazhalos za normu dzherelo yak snohactvo na rosijskih zemlyah Razom z tim ciyeyu temoyu svogo chasu cikavivsya Ivan Franko yakij pidgotuvav ta nadrukuvav stattyu Slidi snohactva v nashih gorah U nij vin zaznachav Zvichaj sej sluchayetsya osoblivo tam de lyudi zhivut po patriarhalnomu velikimi sim yami J poki sin doroste batko Red sam zastupaye nevistci muzha Posilayuchis na deyaki opisi podorozhnih Ivan Franko stverdzhuye sho dlya ukrayinskogo girskogo regionu cej zvichaj ridkisnij U nas osoblivo na Pidgir yu traplyayutsya vipadki snohactva yak odinichni vipadki pidsumovuye vin Podibni tverdzhennya zustrichayemo j u inshih avtoriv Os sho pisav Marko Grushevskij u praci Ditina v zvichayah i viruvannyah ukrayinskogo narodu Snohactvo ye zvichaj sho svekor zhiye v polovih znosinah z svoyeyu nevistkoyu Strichaye sya u narodiv sho she zhiyut na patriyarhalnij lad U Velikorosiyi vin duzhe rozpovsyudzhenij na Ukrayini dohovalisya tilki jogo neznachni ostanki Vodnochas avtor pidkreslyuye suspilne zasudzhennya takoyi povedinki Protivne ce sovisti lyudskij Div takozhSeksualne nasilstvo Pravo pershoyi nochi LeviratDzherelaBelovinskij L V Izba i horomy Iz istorii russkoj povsednevnosti 2 lyutogo 2014 u Wayback Machine ros Grankin Sergej Semejnye problemy incest snohachestvo deti siroty Nauchnaya statya o problemah semi M 1998 ros Duhovnye skrepy Incest i prostituciya v Rossijskoj Imperii 29 zhovtnya 2014 u Wayback Machine ros mysliwiec Gѣnealogicheskiya kushi velikorossov ili osobennosti polovogo snoshaniya snoh v Velikorossii 5 serpnya 2020 u Wayback Machine ros snohactvo Slovnik ukrayinskoyi movi v 11 t Kiyiv Naukova dumka 1970 1980 snohackij Slovnik ukrayinskoyi movi v 11 t Kiyiv Naukova dumka 1970 1980 snohach Slovnik ukrayinskoyi movi v 11 t Kiyiv Naukova dumka 1970 1980 PrimitkiEngelstein Laura 1996 The keys to happiness sex and the search for modernity in Fin de Siecle Russia Cornell paperbacks vid 2 print Ithaca NY Cornell Univ Press ISBN 978 0 8014 9958 6 PosilannyaSnohactvo Ukrayinska mala enciklopediya 16 kn u 8 t prof Ye Onackij Nakladom Administraturi UAPC v Argentini Buenos Ajres 1965 T 7 kn XIV Literi Sen Sti S 1785 1786 1000 ekz Zhitye i slovo Chasopis Olga Franko Lviv Z drukarni Instituta Stavropigijskogo 1895 T 4 I Franko Slidi snohactva v nashih gorah S 101 104 Ce nezavershena stattya z sociologiyi Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi Ce nezavershena stattya pro seks Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi