Окунь звичайний | ||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Біологічна класифікація | ||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
Perca fluviatilis Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||||||||||||
Посилання | ||||||||||||||||||||||||||
|
Окунь звичайний (Perca fluviatilis) — вид прісноводних риб родини окуневих (Percidae).
Розповсюдження
Зустрічається в Європі (окрім Іспанії, Португалії та північної Скандинавії), в північній Азії до басейну Колими включно, але його немає в озерах Балхаш, Іссик-Куль та басейні Амуру за винятком озера Кеноно поблизу Чити, куди він був заселений на початку XIX сторіччя. У другій половині XIX сторіччя звичайного окуня з Великої Британії перевезли до водойм Австралії, Тасманії та Нової Зеландії, де він добре прижився. Інтродукція до водойм Південної Африки виявилась безуспішною, хоча в перші роки після заселення і спостерігався спалах чисельності.
Зовнішня будова
Забарвлення окуня звичайно досить яскраве: темно-зелена спина, зеленувато-жовті боки з 5-9 темними вертикальними смугами (в деяких популяціях замість смуг на боках у риб плями неправильної форми); хвостовий, анальний та черевні плавці яскраво-червоні, грудні плавці жовті. Перший спинний плавець сірий з великою чорною плямою в задній частині, другий — зеленувато-жовтий; очі оранжеві. Втім, в залежності від водойми (мають значення ступінь прозорості води, колір ґрунту, переважна рослинність) забарвлення окуня може змінюватись. Так, в лісових торф'яних озерах зустрічаються цілком темні популяції.
У великих озерах та водосховищах окунь утворює дві екологічні форми, що притаманні різним частинам водойми: дрібний прибережний «трав'яний» та великий глибинний. Трав'яний окунь росте повільно у його харчуванні велике значення має зоопланктон, личинки комах та водні безхребетні. Глибинний окунь — хижак, росте швидко. Найбільші особини сягають довжини 40 см та ваги більш ніж 2 кг (задокументовано вилов окуня довжиною 55 см та вагою 3 кг). Великі окуні виглядають горбатими, оскільки більше ростуть у висоту та товщину, аніж в довжину.
Розмноження та індивідуальний розвиток
Статевої зрілості окунь досягає рано: самці — в 1-2 роки, самиці — в 3-4. В залежності від розміру самиці відкладають від 12 до 300 і навіть 900 тисяч ікринок. Нерест відбувається за температури води від 1 до 15°С. Ікру відкладають на тогорічну рослинність, корчі, корені, гілки верб, а подекуди навіть на ґрунт. Кладка являє собою пустотілу сітчасту трубку з студенистої речовини, стінки якої мають комірчасту будову. Ікринки розташовані по 2-3 штуки на кожному боці комірки. Діаметр ікринки становить близько 3,5 мм, жовток містить велику жирову краплю. Студениста речовина, в яку занурені ікринки, захищає їх від сапролегнії (паразитичний пліснявий грибок) та невеликих безхребетних.
На першому році життя маленькі окуні в річках тримаються в прибережних заростях, в озерах та водосховищах виявляють широку екологічну пластичність до вибору об'єктів живлення та місць помешкання. Одні ведуть себе як істині планктонофаги, відгодовуючись на пелагіалі, інші притримуються прибережних заростей, споживаючи там безхребетних або виступаючи в ролі хижаків. Окунь може переходити на хиже харчування за довжини 2-4 см, але звичайно стає хижаком, досягши довжини понад 10 см. Живиться дрібною рибою, молоддю великих риб, а також власною. На приріст 1 кг маси окуня витрачається 5.5 кг іншої риби в живій вазі.
Екологія та господарське значення
Окунь здійснює невеликі міграції до місць нересту та відгодівлі. З великих озер та річок нерідко підіймається в притоки і при повені відкладає там ікру. Після нересту здійснює нагульні міграції в заплавні озера.
Широке розповсюдження та відносно велика чисельність зробили окуня доступною здобиччю для багатьох хижих видів риб (сом, щука, судак, минь), а також навколоводних птахів (чайок та крачок). В значній кількості окунь виловлюється риболовами-аматорами, подекуди складаючи до половини загального вилову. Для аматорського лову окунь доступний протягом всього року та з використанням практично будь-яких снастей.
У водоймах, багатих на цінні промислові види риб (форель, лящ, короп, сиг, судак), окунь є сміттєвою рибою: харчується тим самим кормом, що і промислові риби, а також поїдає відкладену ними ікру. В таких водоймах звичайно посилюють вилов окуня та намагаються обмежити його розмноження: виставляють під час нересту окуня під воду штучні нерестилища (пучки ялинових гілок), котрі потім видаляють з відкладеною на них ікрою.
Посилання
- Окунь // Українська мала енциклопедія : 16 кн : у 8 т. / проф. Є. Онацький. — Буенос-Айрес, 1962. — Т. 5, кн. IX : Літери На — Ол. — С. 1202. — 1000 екз.
- Froese R., Pauly D. (eds.) (2013). Perca fluviatilis на FishBase. Версія за червень 2013 року.
- Redfin Perch — Perca fluviatilis [ 3 липня 2013 у Wayback Machine.]
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Okun zvichajnij Ohoronnij status Najmenshij rizik MSOP 3 1 Biologichna klasifikaciya Domen Eukarioti Eukaryota Carstvo Tvarini Animalia Pidcarstvo Spravzhni bagatoklitinni Eumetazoa Tip Hordovi Chordata Pidtip Cherepni Craniata Nadklas Shelepni Gnathostomata Klas Promeneperi Actinopterygii Pidklas Novoperi Neopterygii Ryad Okunepodibni Perciformes Pidryad Okunevidni Percoidei Rodina Okunevi Percidae Rid Okun Perca Vid Okun zvichajnij Binomialna nazva Perca fluviatilis Linnaeus 1758 Posilannya Vikishovishe Perca fluviatilis Vikividi Perca fluviatilis ITIS 168470 MSOP 16580 NCBI 8168 Fossilworks 354572 Okun zvichajnij Perca fluviatilis vid prisnovodnih rib rodini okunevih Percidae RozpovsyudzhennyaZustrichayetsya v Yevropi okrim Ispaniyi Portugaliyi ta pivnichnoyi Skandinaviyi v pivnichnij Aziyi do basejnu Kolimi vklyuchno ale jogo nemaye v ozerah Balhash Issik Kul ta basejni Amuru za vinyatkom ozera Kenono poblizu Chiti kudi vin buv zaselenij na pochatku XIX storichchya U drugij polovini XIX storichchya zvichajnogo okunya z Velikoyi Britaniyi perevezli do vodojm Avstraliyi Tasmaniyi ta Novoyi Zelandiyi de vin dobre prizhivsya Introdukciya do vodojm Pivdennoyi Afriki viyavilas bezuspishnoyu hocha v pershi roki pislya zaselennya i sposterigavsya spalah chiselnosti Fotografiya z vistavki Pidvodna Vltava PragaZovnishnya budovaZabarvlennya okunya zvichajno dosit yaskrave temno zelena spina zelenuvato zhovti boki z 5 9 temnimi vertikalnimi smugami v deyakih populyaciyah zamist smug na bokah u rib plyami nepravilnoyi formi hvostovij analnij ta cherevni plavci yaskravo chervoni grudni plavci zhovti Pershij spinnij plavec sirij z velikoyu chornoyu plyamoyu v zadnij chastini drugij zelenuvato zhovtij ochi oranzhevi Vtim v zalezhnosti vid vodojmi mayut znachennya stupin prozorosti vodi kolir gruntu perevazhna roslinnist zabarvlennya okunya mozhe zminyuvatis Tak v lisovih torf yanih ozerah zustrichayutsya cilkom temni populyaciyi U velikih ozerah ta vodoshovishah okun utvoryuye dvi ekologichni formi sho pritamanni riznim chastinam vodojmi dribnij priberezhnij trav yanij ta velikij glibinnij Trav yanij okun roste povilno u jogo harchuvanni velike znachennya maye zooplankton lichinki komah ta vodni bezhrebetni Glibinnij okun hizhak roste shvidko Najbilshi osobini syagayut dovzhini 40 sm ta vagi bilsh nizh 2 kg zadokumentovano vilov okunya dovzhinoyu 55 sm ta vagoyu 3 kg Veliki okuni viglyadayut gorbatimi oskilki bilshe rostut u visotu ta tovshinu anizh v dovzhinu Rozmnozhennya ta individualnij rozvitokVidkladena ikra zvichajnogo okunya Statevoyi zrilosti okun dosyagaye rano samci v 1 2 roki samici v 3 4 V zalezhnosti vid rozmiru samici vidkladayut vid 12 do 300 i navit 900 tisyach ikrinok Nerest vidbuvayetsya za temperaturi vodi vid 1 do 15 S Ikru vidkladayut na togorichnu roslinnist korchi koreni gilki verb a podekudi navit na grunt Kladka yavlyaye soboyu pustotilu sitchastu trubku z studenistoyi rechovini stinki yakoyi mayut komirchastu budovu Ikrinki roztashovani po 2 3 shtuki na kozhnomu boci komirki Diametr ikrinki stanovit blizko 3 5 mm zhovtok mistit veliku zhirovu kraplyu Studenista rechovina v yaku zanureni ikrinki zahishaye yih vid saprolegniyi parazitichnij plisnyavij gribok ta nevelikih bezhrebetnih Na pershomu roci zhittya malenki okuni v richkah trimayutsya v priberezhnih zarostyah v ozerah ta vodoshovishah viyavlyayut shiroku ekologichnu plastichnist do viboru ob yektiv zhivlennya ta misc pomeshkannya Odni vedut sebe yak istini planktonofagi vidgodovuyuchis na pelagiali inshi pritrimuyutsya priberezhnih zarostej spozhivayuchi tam bezhrebetnih abo vistupayuchi v roli hizhakiv Okun mozhe perehoditi na hizhe harchuvannya za dovzhini 2 4 sm ale zvichajno staye hizhakom dosyagshi dovzhini ponad 10 sm Zhivitsya dribnoyu riboyu moloddyu velikih rib a takozh vlasnoyu Na pririst 1 kg masi okunya vitrachayetsya 5 5 kg inshoyi ribi v zhivij vazi Ekologiya ta gospodarske znachennyaStrava z okunya Okun zdijsnyuye neveliki migraciyi do misc nerestu ta vidgodivli Z velikih ozer ta richok neridko pidijmayetsya v pritoki i pri poveni vidkladaye tam ikru Pislya nerestu zdijsnyuye nagulni migraciyi v zaplavni ozera Shiroke rozpovsyudzhennya ta vidnosno velika chiselnist zrobili okunya dostupnoyu zdobichchyu dlya bagatoh hizhih vidiv rib som shuka sudak min a takozh navkolovodnih ptahiv chajok ta krachok V znachnij kilkosti okun vilovlyuyetsya ribolovami amatorami podekudi skladayuchi do polovini zagalnogo vilovu Dlya amatorskogo lovu okun dostupnij protyagom vsogo roku ta z vikoristannyam praktichno bud yakih snastej U vodojmah bagatih na cinni promislovi vidi rib forel lyash korop sig sudak okun ye smittyevoyu riboyu harchuyetsya tim samim kormom sho i promislovi ribi a takozh poyidaye vidkladenu nimi ikru V takih vodojmah zvichajno posilyuyut vilov okunya ta namagayutsya obmezhiti jogo rozmnozhennya vistavlyayut pid chas nerestu okunya pid vodu shtuchni nerestilisha puchki yalinovih gilok kotri potim vidalyayut z vidkladenoyu na nih ikroyu PosilannyaOkun Ukrayinska mala enciklopediya 16 kn u 8 t prof Ye Onackij Buenos Ajres 1962 T 5 kn IX Literi Na Ol S 1202 1000 ekz Froese R Pauly D eds 2013 Perca fluviatilis na FishBase Versiya za cherven 2013 roku Redfin Perch Perca fluviatilis 3 lipnya 2013 u Wayback Machine