Кармалю́ківка — село у складі Балтської міської громади у Подільському районі, Одеська область. Раніше було підпорядковано власній Кармалюківській сільській раді.
село Кармалюківка | |
---|---|
Країна | Україна |
Область | Одеська область |
Район | Подільський район |
Громада | Балтська міська громада |
Код КАТОТТГ | UA51120030130048783 |
Основні дані | |
Засноване | 1754 |
Населення | 574 |
Площа | 3,32 км² |
Густота населення | 172,89 осіб/км² |
Поштовий індекс | 66142 |
Телефонний код | +380 4866 |
Географічні дані | |
Географічні координати | 47°56′55″ пн. ш. 29°25′54″ сх. д. / 47.94861° пн. ш. 29.43167° сх. д.Координати: 47°56′55″ пн. ш. 29°25′54″ сх. д. / 47.94861° пн. ш. 29.43167° сх. д. |
Середня висота над рівнем моря | 141 м |
Водойми | річки: Яр Фернатія, Кодима |
Відстань до обласного центру | 189,9 км |
Відстань до районного центру | 18 км |
Найближча залізнична станція | Слобідка |
Відстань до залізничної станції | 15 км |
Місцева влада | |
Адреса ради | 66101, Одеська область, Подільський район, м. Балта, , 193 |
Карта | |
Кармалюківка | |
Кармалюківка | |
Мапа | |
На заході межує з селом Зелений Гай, на півночі з селом Євтодія, та на сході з селом Оленівка. У селі річка Яр Фернатія впадає у річку Кодиму.
Історія
Першими поселенцями села були селяни молдовського боярина Ферната (звідси перша назва села — Фернатія). 07.09.1946 село перейменоване на честь Устима Кармалюка.
За адміністративним поділом 16 сторіччя — Брацлавський повіт; 19 сторіччя Балтський повіт; 20 сторіччя Балтський район.
За однією з легенд, на місці теперішнього села був великий ліс, що служив притулком для християн при набігах татар. Власник лісу князь Любомирський в 18 столітті дозволив їм рубати дерева і будувати будинки. За іншою легендою — в давно минулі роки на місці села стояла одна-однісінька хатина, у якій жив Кармалюк.
Під час організованого радянською владою Голодомору 1932—1933 років померло щонайменше 17 жителів села.
Помістя Гудим-Левковичів
До Першої світової війни поміщиками в Фернатії були Гудим-Левковичі. Їм належало 1761 десятин (1920 га) землі (з них: 1190 га ріллі і 653 га лісу). Останньою з їхнього роду, хто володів помістям, була Варвара Петрівна Гудим-Левкович.
Арешт Заболотного
7 серпня 1922 р. співробітники Балтського ДПУ заарештували в Фернатії командира «Чорноморського повстанського козацького війська» Семена Заболотного. Діставши інформацію від Дмитра Бузька, чекісти оточили хату, де Заболотний відпочивав після поранення. З розсекречених архівів відомо, що він відмовився здаватися і продовжував відстрілюватись. Чекісти змусили здатися Заболотного і його побратимів, пригрозивши розстріляти місцевих жителів, яких зігнали до подвір'я.
Опис Карачківського
В серпні 1928 р. обслідуючи за дорученням Історико-Георгафічної Комісії ВУАН села в долині р. Кодими, Фернатію відвідав Михайло Карачківський. Він залишив по собі короткий опис села: «З Мошняг шлях простує до села Фернатії. З правого боку видно лівий берег Кодими. Шлях іде весь час по горбах надкодимських, то спускаючись у численні ярки, то підіймаючись нагору. Долина Кодими має стави, поросла верболозом. Недалечко від в'їзду в с. Фернатію є луг, порослий високими вербами. Далі видно садок і панський будинок, де тепер школа».
Карачківський також проаналізував переписи населення Фернатії. Так, за переписом кін. 18 ст. в селі проживало 266 селян скарбових українців, 197 селян скарбових молдаван, 13 євреїв, 12 шляхти чиншової, 3 циган. Проте до кінця кін. 19 ст. значна частка молдаван майже повністю зникає і за переписом 1928 року в селі проживало 1776 людей, що мали 423 господарства, з яких українських — 402, молдавських 5, єврейських 4.
Населення
Згідно з переписом 1989 року населення села становило 639 осіб, з яких 279 чоловіків та 360 жінок.
За переписом населення 2001 року в селі мешкали 574 особи.
Мова
Розподіл населення за рідною мовою за даними перепису 2001 року:
Мова | Відсоток |
---|---|
українська | 94,95 % |
російська | 2,79 % |
румунська | 1,92 % |
болгарська | 0,35 % |
Церква Різдва Пресвятої Богородиці
Церква Різдва Богородиці, заснована у 1764. Будівництво завершено у 1771. В 1794 перетворена з греко-католицької на православну. Церква дерев'яна, збудована на кошти князя Любомирського. В 1856 зроблено залізний дах. В 1878 р. за кошти прихожан церкву пофарбували та замінили в ній іконостас. В радянські часи будівлю церкви розібрали.
Колгосп «Слава»
В радянські часи в Кармалюківці був колгосп рільничо-тваринницького напряму «Слава», який мав 3095 га землі (з них 1865 га — орної), а також олійню, млин та пилораму.
Інфраструктура
Є дитячий садок, школа І-ІІ стуренів, клуб.
Нова Варшана
З 2009 року в межах Кармалюківки розгортається екопоселенський проект «Нова Варшана» Міжнародного Товариства Свідомості Крішни. Віряни МТСК створили громадську ініціативу ГО «Відродження Кармалюківки», збудували храм, проводять служіння та фестивалі, володіють кількома об'єктами нерухомості, розвивають сільське господарство.
Відомі уродженці
Уродженкою села є медична сестра Марія Петрівна Смирнова (Кухарська), яка була нагороджена медаллю імені Флоренс Найтінгейл.
Див. також
Примітки
- Карта РККА L-35 (Б и Г), 1941
- Українська РСР: Адміністративно-територіальний поділ (на 1 вересня 1946 року) / М. Ф. Попівський (відп. ред.). — 1 вид. — К. : Українське видавництво політичної літератури, 1947. — С. 912, 1028.
- Кармалюківка. Геоінформаційна система місць «Голодомор 1932—1933 років в Україні». Український інститут національної пам'яті. Процитовано 18 червня 2020.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - . Архів оригіналу за 21 липня 2017.
- (PDF). Архів оригіналу (PDF) за 4 березня 2016.
- . database.ukrcensus.gov.ua. Банк даних Державної служби статистики України. Архів оригіналу за 31 липня 2014. Процитовано 25 вересня 2019.
- . database.ukrcensus.gov.ua. Банк даних Державної служби статистики України. Архів оригіналу за 31 липня 2014. Процитовано 25 вересня 2019.
- . database.ukrcensus.gov.ua. Банк даних Державної служби статистики України. Архів оригіналу за 31 липня 2014. Процитовано 25 вересня 2019.
Джерела
- Сайт Центральної виборчої комісії [ 3 грудня 2010 у Wayback Machine.]
- Карта України [ 15 лютого 2016 у Wayback Machine.]
- Неофіційний сайт міста Балти [ 12 березня 2016 у Wayback Machine.]
- Храми Поділля [ 20 березня 2016 у Wayback Machine.]
Це незавершена стаття з географії Одеської області. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Karmalyu kivka selo u skladi Baltskoyi miskoyi gromadi u Podilskomu rajoni Odeska oblast Ranishe bulo pidporyadkovano vlasnij Karmalyukivskij silskij radi selo Karmalyukivka Krayina Ukrayina Oblast Odeska oblast Rajon Podilskij rajon Gromada Baltska miska gromada Kod KATOTTG UA51120030130048783 Osnovni dani Zasnovane 1754 Naselennya 574 Plosha 3 32 km Gustota naselennya 172 89 osib km Poshtovij indeks 66142 Telefonnij kod 380 4866 Geografichni dani Geografichni koordinati 47 56 55 pn sh 29 25 54 sh d 47 94861 pn sh 29 43167 sh d 47 94861 29 43167 Koordinati 47 56 55 pn sh 29 25 54 sh d 47 94861 pn sh 29 43167 sh d 47 94861 29 43167 Serednya visota nad rivnem morya 141 m Vodojmi richki Yar Fernatiya Kodima Vidstan do oblasnogo centru 189 9 km Vidstan do rajonnogo centru 18 km Najblizhcha zaliznichna stanciya Slobidka Vidstan do zaliznichnoyi stanciyi 15 km Misceva vlada Adresa radi 66101 Odeska oblast Podilskij rajon m Balta 193 Karta Karmalyukivka Karmalyukivka Mapa Na zahodi mezhuye z selom Zelenij Gaj na pivnochi z selom Yevtodiya ta na shodi z selom Olenivka U seli richka Yar Fernatiya vpadaye u richku Kodimu IstoriyaPershimi poselencyami sela buli selyani moldovskogo boyarina Fernata zvidsi persha nazva sela Fernatiya 07 09 1946 selo perejmenovane na chest Ustima Karmalyuka Za administrativnim podilom 16 storichchya Braclavskij povit 19 storichchya Baltskij povit 20 storichchya Baltskij rajon Za odniyeyu z legend na misci teperishnogo sela buv velikij lis sho sluzhiv pritulkom dlya hristiyan pri nabigah tatar Vlasnik lisu knyaz Lyubomirskij v 18 stolitti dozvoliv yim rubati dereva i buduvati budinki Za inshoyu legendoyu v davno minuli roki na misci sela stoyala odna odnisinka hatina u yakij zhiv Karmalyuk Pid chas organizovanogo radyanskoyu vladoyu Golodomoru 1932 1933 rokiv pomerlo shonajmenshe 17 zhiteliv sela Pomistya Gudim Levkovichiv Do Pershoyi svitovoyi vijni pomishikami v Fernatiyi buli Gudim Levkovichi Yim nalezhalo 1761 desyatin 1920 ga zemli z nih 1190 ga rilli i 653 ga lisu Ostannoyu z yihnogo rodu hto volodiv pomistyam bula Varvara Petrivna Gudim Levkovich Aresht Zabolotnogo 7 serpnya 1922 r spivrobitniki Baltskogo DPU zaareshtuvali v Fernatiyi komandira Chornomorskogo povstanskogo kozackogo vijska Semena Zabolotnogo Distavshi informaciyu vid Dmitra Buzka chekisti otochili hatu de Zabolotnij vidpochivav pislya poranennya Z rozsekrechenih arhiviv vidomo sho vin vidmovivsya zdavatisya i prodovzhuvav vidstrilyuvatis Chekisti zmusili zdatisya Zabolotnogo i jogo pobratimiv prigrozivshi rozstrilyati miscevih zhiteliv yakih zignali do podvir ya Opis Karachkivskogo V serpni 1928 r obsliduyuchi za doruchennyam Istoriko Georgafichnoyi Komisiyi VUAN sela v dolini r Kodimi Fernatiyu vidvidav Mihajlo Karachkivskij Vin zalishiv po sobi korotkij opis sela Z Moshnyag shlyah prostuye do sela Fernatiyi Z pravogo boku vidno livij bereg Kodimi Shlyah ide ves chas po gorbah nadkodimskih to spuskayuchis u chislenni yarki to pidijmayuchis nagoru Dolina Kodimi maye stavi porosla verbolozom Nedalechko vid v yizdu v s Fernatiyu ye lug poroslij visokimi verbami Dali vidno sadok i panskij budinok de teper shkola Karachkivskij takozh proanalizuvav perepisi naselennya Fernatiyi Tak za perepisom kin 18 st v seli prozhivalo 266 selyan skarbovih ukrayinciv 197 selyan skarbovih moldavan 13 yevreyiv 12 shlyahti chinshovoyi 3 cigan Prote do kincya kin 19 st znachna chastka moldavan majzhe povnistyu znikaye i za perepisom 1928 roku v seli prozhivalo 1776 lyudej sho mali 423 gospodarstva z yakih ukrayinskih 402 moldavskih 5 yevrejskih 4 NaselennyaZgidno z perepisom 1989 roku naselennya sela stanovilo 639 osib z yakih 279 cholovikiv ta 360 zhinok Za perepisom naselennya 2001 roku v seli meshkali 574 osobi Mova Rozpodil naselennya za ridnoyu movoyu za danimi perepisu 2001 roku Mova Vidsotok ukrayinska 94 95 rosijska 2 79 rumunska 1 92 bolgarska 0 35 Cerkva Rizdva Presvyatoyi BogorodiciCerkva Rizdva Bogorodici zasnovana u 1764 Budivnictvo zaversheno u 1771 V 1794 peretvorena z greko katolickoyi na pravoslavnu Cerkva derev yana zbudovana na koshti knyazya Lyubomirskogo V 1856 zrobleno zaliznij dah V 1878 r za koshti prihozhan cerkvu pofarbuvali ta zaminili v nij ikonostas V radyanski chasi budivlyu cerkvi rozibrali Kolgosp Slava V radyanski chasi v Karmalyukivci buv kolgosp rilnicho tvarinnickogo napryamu Slava yakij mav 3095 ga zemli z nih 1865 ga ornoyi a takozh olijnyu mlin ta piloramu InfrastrukturaYe dityachij sadok shkola I II stureniv klub Nova VarshanaZ 2009 roku v mezhah Karmalyukivki rozgortayetsya ekoposelenskij proekt Nova Varshana Mizhnarodnogo Tovaristva Svidomosti Krishni Viryani MTSK stvorili gromadsku iniciativu GO Vidrodzhennya Karmalyukivki zbuduvali hram provodyat sluzhinnya ta festivali volodiyut kilkoma ob yektami neruhomosti rozvivayut silske gospodarstvo Vidomi urodzhenciUrodzhenkoyu sela ye medichna sestra Mariya Petrivna Smirnova Kuharska yaka bula nagorodzhena medallyu imeni Florens Najtingejl Div takozhPerelik naselenih punktiv sho postrazhdali vid Golodomoru 1932 1933 Odeska oblast PrimitkiKarta RKKA L 35 B i G 1941 Ukrayinska RSR Administrativno teritorialnij podil na 1 veresnya 1946 roku M F Popivskij vidp red 1 vid K Ukrayinske vidavnictvo politichnoyi literaturi 1947 S 912 1028 Karmalyukivka Geoinformacijna sistema misc Golodomor 1932 1933 rokiv v Ukrayini Ukrayinskij institut nacionalnoyi pam yati Procitovano 18 chervnya 2020 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Arhiv originalu za 21 lipnya 2017 PDF Arhiv originalu PDF za 4 bereznya 2016 database ukrcensus gov ua Bank danih Derzhavnoyi sluzhbi statistiki Ukrayini Arhiv originalu za 31 lipnya 2014 Procitovano 25 veresnya 2019 database ukrcensus gov ua Bank danih Derzhavnoyi sluzhbi statistiki Ukrayini Arhiv originalu za 31 lipnya 2014 Procitovano 25 veresnya 2019 database ukrcensus gov ua Bank danih Derzhavnoyi sluzhbi statistiki Ukrayini Arhiv originalu za 31 lipnya 2014 Procitovano 25 veresnya 2019 DzherelaSajt Centralnoyi viborchoyi komisiyi 3 grudnya 2010 u Wayback Machine Karta Ukrayini 15 lyutogo 2016 u Wayback Machine Neoficijnij sajt mista Balti 12 bereznya 2016 u Wayback Machine Hrami Podillya 20 bereznya 2016 u Wayback Machine Ce nezavershena stattya z geografiyi Odeskoyi oblasti Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi