«На Україні» (англ. the Ukraine, пол. na Ukrainie, серб. na Ukrajine, чеськ. na Ukrajině, словац. na Ukrajinie, словен. na Ukrajine, рос. на Украине) — упосліджувальне словосполучення, що умисно вживається як замінник правильного «в Україні» для підкреслення хибного наративу, ніби Україна це лише територія / регіон, що належить іншій країні, а не незалежна країна.
У минулому, в деяких слов'янських мовах, як от польській, сербській, чеській, словацькій, словенській та російській, вживання прийменника «на» поряд з «Україна» вважалося нормативною формою як виняток із загальних правил (перед назвами більшості інших країн у них вживається прийменник «в»). Але в наш час вживання упосліджувального словосполучення «на Україна» вважається помилкою у більшості слов'янських мов, окрім словацької та російської. Як зазначало видання detector.media у 2023 році, «якщо Рада польської мови після початку повномасштабної [Російсько-української] війни вважає правильним і варіант w Ukrainie, то у словацькій і надалі правильним варіантом залишається na Ukrajinie». Так, зокрема, починаючи з 1990-х років й відновлення незалежності України, прийнято вживати «в Україні» у таких мовах, де раніше вживалося «на Україні»: починаючи з 2014 року: в сербській мові — «у Украјини»/ / «u Ukrajini», у словенській мові — «v Ukrajini»; починаючи з 2022 року: в польській мові — «w Ukrainie» та в чеській мові — «v Ukrajině».
Так само, в минулому, в деяких германських мовах, як от англійській мові, вживання родівника «the» поряд з «Україна» вважалося нормативною формою як виняток із загальних правил (перед назвами більшості інших країн родівник «the» не вживається). Як пояснював виданню «Локальна історія» у вересні 2021 року український історик Ярослав Грицак, «більшості випадків „the“ [в англійській мові] означає певний регіон чогось більшого. І до 1990-х років в англійській мові вживали „the Ukraine“, тому що вважали, що Україна була частиною Радянського Союзу, так само як Техас у США, це був наче регіон. Українська діаспора цьому противилась. Коли сталася зміна? [Лише] в 1990-х роках, коли Україна отримала незалежність. Зараз the вживають тільки неосвічені або злосливо». Проблематику вживання «на Україні» для підваження державності України, також згадував у своїх лекціях американський історик Тімоті Снайдер; так, у вересні 2022 року в серії лекцій про історію України в Єльськуому університеті, Снайдер зазначив, що, «якщо сказати the Ukraine, то українці цього не схвалять. Так само, як і „на Україні“ (at Ukraine). Це звучить, ніби ви збираєтеся в не зовсім визначене місце. На відміну від „в Україні“ — це вже схоже на місце, яке має кордони. Отже, якщо ви говорите „на“ або at, ви говорите не про державу: це щось туманне, невизначене і, можливо, трохи поетичне».
Вжиток у живих мовах
Англійська мова
До початку 1990-х років в іноземних медіа або документах могли писати «The Ukraine», або «The Ukrainian Soviet Socialist Republic», бо до України ставилися як до місцевості або до регіону, однак після відновлення незалежності України грамотно стало писати Ukraine, без означеного родівника.
Польська мова
У польській мові загальновживаним варіантом вважалося «на Україні», та з 2022 року Рада польської мови запропонувала використання синтаксису «в Україні», і саме цей варіант її члени рекомендують до вживання, особливо в офіційних текстах.
Сербська мова
Цей розділ потребує доповнення. |
Чеська мова
Чеський професор Михайло Романцов у 2022 році зазначав, що на початку 2022 року, через повномасштабну російсько-українську війну, чеські мовознавці та політологи активно почали обговорювати питання вживання «на / в Україні» в чеській мові, акцентуючи увагу саме на тому, чи має згаданий прийменник образливий характер для українців. У своїй дисертації від 2018 року чеська лінгвістка Гана Прокшова з Карлового університету зазначала, що коли проаналізувати корпус чеської мови, то починаючи з кінця 2010-х у чеській мові почали все частіше й частіше вживати саме форму «v Ukrajině». У чеському виданні Vesmír на початку 2022 року автори статті зазначали, що станом на 2022 рік прийменник «на» для країн у чеській мові вживали лише як виключення з правил — для України та Словаччини (а також до вже неіснуючої Моравії) та підкреслювали, що «це виключення з правил сприймається як образливе й таке, що зображує Словаччину та Україну як підлеглі території на рівні з островами-територіями, які не є незалежними країнами». Уже на початку 2023 року чеські ЗМІ почали офіційно повідомляти своїм читачам, що вони переходять на використання форми «v Ukrajině» у своїх виданнях; так, у січні 2023 року видання investigace.cz повідомило своїм читачам, що так само, як кілька десятків років тому, після відновлення Литвою своєї незалежності, у чеській мові чехи почали використовувати прийменник «в» замість «на» для Литви, так само й зараз редакція видання вважає, що прийшов час почати використовувати форму «v Ukrajině» для України.
Словацька мова
Цей розділ потребує доповнення. |
Словенська мова
Цей розділ потребує доповнення. |
Російська мова
Найавторитетніший російський довідник із правопису Д. Е. Розенталя в останніх виданнях рекомендує вживати «в Україні».
С административно-географическими наименованиями употребляется предлог в, например: в городе, в районе, в области, в республике, в Сибири, в Беларуссии, в Закавказье, в Украине. |
У той же час сайт Грамота.ру рекомендує словосполучення «на Україні», хоча прийменник «на» вживається перед назвами територій, державних утворень із нечіткими кордонами та країн, які асоціюються насамперед із певною територією. Так, Україна є єдиною існуючою неострівною країною, з назвою якої в сучасній російській мові прийнято вживати прийменник «на» (на Кубе, на Кипре, на Маврикии, на Украине). У той же час у деяких офіційних документах Російської Федерації та в російськомовній пресі України вживається варіант «в Украине».
Історично це правило затвердилося лише у XX столітті. Російські джерела XVIII та XIX століть вказують на використання обох варіантів написання. Форму «в Україні» вживали, зокрема, Олександр Пушкін, Антон Чехов, Микола Гоголь, Петро I та інші.. Для прикладу, Олександр Пушкін у поемі «Полтава»:
Средь старых, вражеских могил
Готовя шведам тризну тайну.
Незапно Карл поворотил
И перенес войну в Украйну.
Гоголь писав російською:
Порядку нет в Украйне: полковники и есаулы грызутся, как собаки, между собою |
Лев Толстой у романі «Війна і мир»:
Багратион долго не присоединяется (хотя в этом главная цель всех начальствующих лиц) потому, что ему кажется, что он на этом марше ставит в опасность свою армию и что выгоднее всего для него отступить левее и южнее, беспокоя с фланга и тыла неприятеля и комплектуя свою армию в Украине. А кажется, и придумано это им потому, что ему не хочется подчиняться ненавистному и младшему чином немцу Барклаю. |
З самого ж початку існування Радянського Союзу до 1992 року єдиною правильною формою вважалася «на Україні».
Приклад із праці В. І. Леніна 1919 року:
Теперь на Украине каждая банда избирает кличку, одна свободнее другой, одна демократичнее другой, и в каждом уезде — по банде. |
Мовознавець Іван Огієнко пише про це так:
Під Совєтами дозволена тільки етнографічна форма «на Україні», а державницька «в Україні» заборонена. |
У січні 2009 року київський журналіст Юрій Шеляженко надіслав в РАН інформаційний запит щодо правильності вживання прийменників «в» і «на» зі словом «Україна». У відповіді інституту від 25 вересня 2009 року зазначається, що 1993 року Уряд України поставив вимогу визнати варіант «в Украину» (та, відповідно, «из Украины» замість «с Украины») нормативним, що було б «лінгвістичним підтвердженням статусу незалежної держави, а не підлеглого регіону», але така норма досі не була затверджена. Однак, зазначається у відповіді, на сьогодні в російській мові існують дві форми:
…традиційна літературна норма з прийменником «на» і відносно нова, що вводиться з міркувань політкоректності на прохання України — з прийменником «в». Вибір форми в кожному конкретному випадку має здійснюватись мовцем (автором) з обов’язковим врахуванням умов спілкування. |
На думку ексрадника президента Росії Андрія Ілларіонова, Російська Федерація розпочала війну з Україною значно раніше, ніж 20 лютого 2014 року (дата, викарбувана Міністерством оборони Росії на медалі «За повернення Криму» як початок військової операції щодо захоплення півострова). Початком війни, а саме її інформаційної складової, Ілларіонов вважає 27 липня 2013 року, коли Володимир Путін в офіційних виступах «застосував щодо назви сусідньої країни (Україна) не прийменник „в“, який традиційно використовується в російській мові щодо незалежних держав, а прийменник „на“, який зазвичай використовується щодо територій, які не мають ознак державності», причому «точно така ж граматична форма „в Україні“ до 27 липня 2013 року використовувалася і в усіх офіційних російських документах», а, як доказ, приводить цитати Путіна:
- 12 липня 2012 року, спільна заява президентів Росії і України за підсумками п'ятого засідання Російсько-Української міждержавної комісії:
Окреме значення в поглибленні гуманітарних зв’язків матиме всебічна підтримка на державному рівні української культури та української мови в Російській Федерації та російської культури і російської мови в Україні. Оригінальний текст (рос.) Отдельное значение в углублении гуманитарных связей будет иметь всемерная поддержка на государственном уровне украинской культуры и украинского языка в Российской Федерации и русской культуры и русского языка в Украине. |
- 12 липня 2012, декларація про зміст російсько-українського стратегічного партнерства:
Сторони надаватимуть підтримку українській мові в Російській Федерації та російській мові в Україні відповідно до загальноєвропейських норм, інтересів росіян і українців та завдань розширення всебічних зв’язків між людьми |
- 4 березня 2013 року, зустріч із Віктором Януковичем:
Але з точки зору соціально-економічної сьогодні, мені здається, ні в Україні, ні в Росії немає серйозних експертів, які б не вважали, що це (вступ до Митного союзу) для України виключно позитивний процес |
- 27 липня 2013 року, 14:20, початок зустрічі з Віктором Януковичем:
Мені приємно відзначити, що ми з Вами постійно в особистому контакті перебуваємо: і Ви приїжджаєте до нас з робочими візитами, і я буваю в Україні – сьогоднішня зустріч зайве тому підтвердження |
- 27 липня 2013 року, 14:40, зустріч із членами Священного Синоду Української православної церкви Московського патріархату:
Власне кажучи, це основна мета нашого перебування сьогодні в Україні, у Києві |
- 27 липня 2013 року, 17:30, конференція «Православно-слов'янські цінності — основа цивілізаційного вибору України»:
До кінця XIX століття чавуну вироблялося на Україні вдвічі більше, ніж на Уралі |
Починаючи з вечора 27 липня 2013 року Володимир Путін у згадках про Україну використовує лише неправильну з граматичної точки зору форму «на Україні».
- 19 вересня 2013 року, засідання міжнародного дискусійного клубу «Валдай»:
У тому, що якщо рівень митного захисту ще більше буде знижений на Україні, то на Україну хлинуть досить хороші за якістю і дешеві за ціною європейські товари... |
Аналогічно Володимир Путін неодноразово використовував словосполучення «на Україні» під час пресконференції 19 грудня 2013 року, під час відповідей 4 березня 2014 року на питання журналістів про ситуацію в Україні, під час звернення президента Росії 18 березня 2014 року.
Вслід за Володимиром Путіним мовну агресію почали застосовувати й інші російські високопосадовці, зокрема міністр закордонних справ Росії Сергій Лавров:
- 20 грудня 2013 року:
Розтин» цього захисту через український кордон означав би, що в Україну хлинув би потік конкурентоспроможних товарів... Ми були до цього готові і раніше, навіть у розпал подій на Україні... |
Аналогічно вчинив й глава Російської православної церкви Кирило (Гундяєв):
- 27 липня 2013 року, 14:40, зустріч Володимира Путіна з членами Священного Синоду Української православної церкви Московського патріархату:
Сьогодні ми перебуваємо в Україні, у братній країні, в тому місці, де відбулося Водохреще |
;
- 14 серпня 2014 року, звернення до Константинопольського патріарха Варфоломія:
Ще восени минулого року, на початку поточної політичної кризи на Україні… Представник Української греко-католицької церкви заявив, що на Україні… Уніати і ті розкольники, що приєдналися до них, намагаються взяти верх над канонічним православ'ям на Україні… |
Політика вживання «на Україні» в російських ЗМІ
Вибір сполучення «в Украине» державною нормою роз'єднав носіїв російської мови України на два табори, що трапилося після розпаду Радянського Союзу. В Росії мало хто звертав на це увагу до масових акцій протесту на Євромайдані.
Головний редактор російської «радіостанції» «Ехо Москви», що належить державній компанії Газпром, О. О. Венедиктов згідно з нормою сучасної російської мови завжди вживав і вживає варіант «на Украине». Це саме словосполучення також постійно використовується у новинах радіостанції:
- «На Украине запретили культовый российский фильм „Брат 2“».
Але в ефірі «Еха Москви» деякі ведучі демонстративно вживають сполучення «в Украине», виказуючи політичну солідарність з Україною.
Співробітники незалежного інформаційного телеканалу «Дождь» зробили свій вибір у кінці зими 2014 року. До 28 лютого 2014 року у стрічці новин каналу використовувався тільки варіант «на Украине»:
- «„Черный четверг“ на Украине. Оппозиция обвинила Партию регионов в государственном перевороте».
- «Бориса Немцова не пустили на Украину».
З 1 березня того ж року у стрічці новин каналу та ведучими стало вживатися сполучення «в Украине»:
- «В Украине началась всеобщая мобилизация».
- «СБ ООН в субботу проведет встречу по ситуации в Украине».
Журналісти та редактори BBC в Росії не підтримуються єдиної норми і переважно вживають прийменник «на». Наприклад, в одній новині «„Может, Путин образумится?“. Что думают жители Лондона о кризисе на Украине?» за 12 хвилин можуть зустрітися обидва варіанти: 9 разів «на Украине» і 2 рази «в Украине».
Версія статті Святослава Хоменка російською мовою Російської служби BBC:
- «Люстрация на Украине: кому и чего бояться
- Украинская служба Би-би-си
- 27 сентября 2014
- Эпопея с законом о люстрации на Украине выходит на финишную прямую. В четверг, через девять дней после принятия Верховной Радой закона „Об очищении власти“, его подписал спикер Александр Турчинов».
Британо-українська версія статті Святослава Хоменко російською мовою Української служби BBC:
- «Люстрация в Украине: кто, кого и за что?
- ВВС Украина
- 27 сентября 2014
- Эпопея с законом о люстрации в Украине выходит на финишную прямую. В четверг, через девять дней после принятия Верховной Радой закона „Об очищении власти“, его подписал спикер Александр Турчинов».
В межах України реакція на вживання прийменника «на» досягла величезного накалу. 19 лютого 2015 року на 17-й хвилині інтерв'ю телеканалу «Укрлайф-тіві» (UKRLIFE.TV) політичний експерт Дмитро Джангіров обурився використовуванням сполучення «на Україні» в протоколі угоди Мінська-2 і здивувався, чому це не стало приводом зриву переговорів:
- Дмитро Джангіров: «„Проведение конституционной реформы на Украине“, — Господи! Какой ужас! На Украине! Украина подписала, а тут — „на Украине“. Посол: „на Украине“».
- Ведуча: «Это перевод неправильный, дайте сюда! Дайте! Не может быть!»
- Дмитро Джангіров: «Я вынужден огорчить — „на“! Секундочку, а протест? А срыв переговоров за такое?».
Українська мова
В українській мові мовознавцями нормативним вважається тільки вживання «в Україні», прийменник «на» вживається тоді, коли не говориться про окрему незалежну територію, чи мається на увазі острів, наприклад: «На Волинь, на Закарпаття, на Кубу», але «В Польщу, в Росію».
Класик української літератури та пророк української незалежної держави Тарас Шевченко іноді в своїх творах вживав обидва варіанти словосполучення «в» і «на», що відповідає правилам чергування голосних та приголосних, проте лиш у варіантах назви країни «Україна» та «Вкраїна» відповідно. Наприклад, у вірші «Заповіт» поет вживає прийменник «на»:
Як умру, то поховайте Мене на могилі, Серед степу широкого, На Вкраїні милій |
А в творі «Думи мої, думи мої» Тарас Шевченко закликає:
В Україну ідіть, діти! В нашу Україну |
Пантелеймон Куліш у романі «Чорна рада»:
- «Потурай тілько їм, то якраз заведуть на Вкраїні шляхетськії звичаї і заколотять миром не згірше. Уже ж, здається, Польща нас добре провчила, уже пора нам знати, що нема там добра, де нема правди. Ні, нехай у мене всяке, нехай і міщанин, і посполитий, і козак стоїть за своє право; тоді буде на Вкраїні і правда, і сила. Шрам за сі слова обняв і поцілував гетьмана.
- — Дай же,— каже,— боже, щоб твоя думка стала думкою всякого доброго чоловіка на Вкраїні!
- — І дай, боже, — додав Сомко, — щоб обидва береги Дніпровії приклонились під одну булаву! Я отеє, скоро одбуду царських бояр, хочу йти на окаянного Тетерю. Виженем недоляшка з України, одтиснем ляхів до самої Случі, да, держачись за руки з Москвою, і громитимем усякого, хто покуситься ступити на руськую землю!»
Кобзарі вживали сполучення «на Украіні». У виданих російською мовою «Записках о южной Руси» Куліш друкував думи кобзарів. Наприклад «Дума о вдове и трёх сыновьях»:
- «Ой як на славній Украіні».
Дійові особи драми «Байда, князь Вишневецький» Пантелеймона Куліша Байда, Андибер, Тульчинський кажуть «на Вкраїні», наприклад:
- Байда: «Про все, що там постало на Вкраїні».
Леся Українка «Надія»:
- Надія вернутись ще раз на Вкраїну
«Жалібний марш»:
- Батько наш в могилі,
- Та на Україні
- Слава його не загине!
Михайло Грушевський: «Народ наш живе на Україні уже дуже давно».
Іван Нечуй-Левицький: «… [проф. Грушевський] жалкує, що харківський филологічний факультет забаллотірував прийняття галицькоі книжньоі мови й правопису на Украіні».
Михайло Драгоманов: «народу на нашій Україні»; «про темноту народу на Україні». Але: «в Україні російській», «в Україні австрійській».
Іван Франко: «Тодї він попросив виясненя у полковника Витязенка, а сей відписав йому: „А що козаки прозвищами не сходяться, так се тому, що у нас на Українї такий звичай“».
Михайло Лозинський: «… як уже викликала на Украïнï, тисячу поборників народнього дïла;» (Лист Павлика до Драгоманова з 10 квітня 1876).
Політика вживання «на Україні» в українських ЗМІ
Рання українська преса
У першій щоденній українській політичній, економічній і літературній газеті Громадська думка вживалося сполучення «на Україні», що також спостерігається у її безпосередньому продовженні — газеті Рада:
- С. 1. «„Рада“ Рік видання шостий. Газета політична, економична і літературна <…> друкує фельєтони, а тако-ж статті на Вкраїні, в Росії і за-границею…»
- С. 2. «На Україні <…> на російській Україні <…> на Україні»
Словосполучення «на Україні» також вживалось і за кордоном в Урядовому органі Українського Народного Союза (УНС) газеті Свобода. Наприклад, Рік XXVI. Джерзи Сіти, Н. Дж., вівторок, 1 січня 1918. Ч. 1.:
- С. 2. Редакція «Свободи»: «Дві Українські Ради. <…> проголосила себе „Українською Радою“ і заявила, що признає лише себе правною властию на Україні, а київську У. Ц. Раду „касує“».
- С. 5. О. Русаневич. Українські інтереси: «на Україні».
Але С. 5. Гнат Журнбіда. Земля, воля й просвіта: «в Україні»
Українська преса часів УНР
Протягом свого життя Симон Петлюра у статтях, листах та державних документах УНР жодного разу не вжив сполучення «в Україні», чому свідчить видання Української Вільної Академії Наук 1956 року.
- Наказ Генерального Секретаря Військових Справ УНР від 8 листопада 1917 року:
Внаслідок останніх подій вся влада на Україні перейшла до Центральної Ради, української народньої, й її Генерального Секретаріяту, органу українського селянства, вояцтва й робітництва.
- Наказ Генерального Секретаря Військових Справ УНР від 25 листопада 1917 року:
Влада на Україні належить Генеральньному Секретареві й він не допустить посягательства.
- Меморандум до німецького посла Мума 28 травня 1918 року:
Ваша Екцеленціє! Події, що відбуваються на Україні, примушують мене звернутись до Вас, яко представника заприязненої нам держави.
Українська преса часів радянської окупації України
Впродовж радянської окупації України й відповідно періоду Радянської України офіційною мовною нормою в межах України було вживання сполучення на Україні. Саме «на Україні» вживали такі українські діячі як Винниченко, Донцов та Бандера. Зокрема, Винниченко у «Щоденнику» жодного разу не вживав прийменника «в» у сполученні з назвою Украïни, наприклад:
- С. 326: «Але невже ж таки я справді поїду на Україну?»: С. 352: Земмерінґ, 23. V. «Поляки взяли Стрий. Значить, кінець: уже ніяк мої книжки не підуть на Україну».
- С. 362: Відень, 27. VII. «Становище на директоріянській Україні цілком безнадійне». Так само Дмитро Донцов протягом свого життя вживав прийменник «на» як у «Підставах нашоï політики», як у назві «Похід Карла ХІІ на Україну», й також, наприклад, у Передмові до третього видання «Націоналізма»: «„Малоросіянство“, яке і перед 1926-м і в наші дні пишним чортополохом розцвіло і на Україні» як і Степан Бандера, який писав «Мій батько перебув усю історію УГА на „Великій Україні“ (тобто на Наддніпрянщині) в роках 1919—1920, боротьбу з большевиками й біломосковськими військами, тиф».
Однак окремі українські діячі радянського періоду України вважали правильне вживання саме «в Україні». Мовознавець і славіст, міністр освіти в уряді УНР Іван Огієнко написав 1935 року в науково-популярному місячнику «Рідна мова» статтю з назвою «В Україні, а не на Україні»:
Коли говоримо про докладно окреслену територію, як закінчене ціле, або про самостійну державу, тоді завжди вживаємо прийменник в чи у (а не на): в Австрії, в Америці, в Румунії, у Франції, в Польщі, в Росії і т. ін. Що ж до прийменника на з місцевим відмінком, то його вживаємо при географічних назвах на питання „де“ тільки тоді, коли територія, що про неї йдеться, не окреслена докладно, не самостійне ціле, тільки складова частина якоїсь держави: на Поділлі, на Полтавщині, на Київщині, на Волині, на Буковині… До непродуманих традиційних форм належить і вислів на Україні, що має прецікаву історію… Цілі віки ми чули то na Ukraine (від поляків), то на Украине, а тому й защепили собі це на Україні як своє власне, зовсім забувши про його історичне походження й не відчуваючи, що власне на — болюча й зневажлива ознака нашого колективного поневолення… Мусимо змінити стару граматичну форму й уживати в Україні, в Україну.
Микола Тимошик так писав про статтю Огієнко «В Україні, а не на Україні»: "Варто навести фрагмент із цієї статті, де автор переконливо досліджує причину багатолітнього вживання терміна «на Україні», як прагнення ворогів української державності вважати Україну не як самостійну державу, а як якесь територіальне, не самостійне ціле, як складову частину чиєїсь держави: «За останні 50 літ ми остаточно зреклися своїх колишніх назв Русь та Малоросія, прийнявши назву Україна за назву цілої нашої етнографічної території; коли ж так, то мусимо змінити й стару граматичну форму, й уживати тільки в Україні, в Україну, а не на Україні, на Україну. В 1917—1920 роках існувала Україна як незалежна держава… Мусимо прийняти тільки вираз „в Україні“, як кажемо: в Росії, в Італії і т. ін., викинувши остаточно з нашого вжитку граматичну ознаку нашого колишнього поневолення — рабську форму „на Україні“».
З того часу мовний аспект почав пребувати під тиском політичної ідеології.
Українська преса в еміграції / діаспорі
Але ще нічого ганебного не було в тому, що в періодиці українськіх націоналістів «Нація в поході» 1941 року зустрічалися варіанти «в Україну», «ув Україні» (с. 6), «на Україні» (с. 11).
Степан Бандера у «Слові до Українських Націоналістів-Революціонерів за кордоном» 1948 року 8 разів вжив сполучення «в Україні» і 2 рази «на Україні»:
- С. 67. «визвольної боротьби в Україні» <…> «Важка боротьба на Україні».
Дмитро Донцов у доповіді «Заповіт Шевченка» 1950 року у Торонто використовував тільки сполучення «на Україні».
Мовознавці в еміграції не віддали однораптово преференцію державотворчому словосполученню «в Україні» та не вважали варіант «на Україні» колоніальним чи принизливим для всіх українців. Українські патріоти, співробітники Енциклопедії українознавства, В. Сімович, З. Кузеля, В. Січинський, Ю. Шерех вживали сплучення «на Україні», не вважаючи його рабським.
У 1974 році Михайло Сосновський у політичному портреті ідеолога «чинного націоналізму» Дмитра Донцова на одній сторінці вжив обидва словосполучення: державотворчій «в Україні» та ще тоді не принизливий «на Україні», що свідчило за відсутність єдиної норми за кордонами України.
Василь Чапленко у своїх працях 70-х років XX століття писав «на Україні», але у «Мовній політиці більшовиків на Україні» зустрічаються лише одиничні приклади вживання сполучення «в Україні», а в «Історії нової української літературної мови» цитував митрополита Іларіона за його оригіналом, тобто не редактуючи «в Україні».
Мовознавець Ю. Шевельов навіть у 1991 році у вступній частині до збірки Олександра Потебні писав тільки «на Україні».
Староукраïнська мова
У Львівському літописі — одному з найраніших відомих історичній науці українських літописів — у 9 випадках згадування назви території України вживається тільки сполучення «на Україні» (6 разів під роками 1635, 1638, 1648), наприклад:
- «<…> которий на тих міст писал до Хмельницького през посла своєго і уступити жадал їм на Україну, обіцуючи їм і то все пробачити, що поробили, і що просили, даровати на коронації своїй. І уступил Хмельницький зо всім войськом на Україну, упоминаючи шляхту універсалом своїм, аби русі, подданих своїх, не губили, що і король мандатом своїм подтвердил бул».
У цифрових копіях документу 1710 року за оригінальною назвою «Договоры и Постановлєня Правъ и волностєй войсковыхъ» на староукраїнській мові, відомому у помилковому перекладі з латини як «Конституція Пилипа Орлика», словосполучення «в Україні» вживано 1 раз:
- «швεдского Кароля Дванадцятого, особливымъ Б[о]га всεмогущого промысломъ з войсками своïми вступившого в Үкраїнү»;
і словосполучення «на Україні» 3 рази:
- «Іновѣрцεмъ сожитія на Үкраїнѣ, а наибарзѣй zловѣрію жидовскому нε позволяти»;
- «н[ы]нѣшную войну на Үкраїнѣ шкоды»;
- «Жε посполитымъ людεмъ прεждε сεго на Үкраїнѣ наεзды и подводы, а козакамъ проводничεства найболшъ приносили тяжεсти, чεрεзъ которыε людε до крайнεго в худобах своих приходили zнищεня».
Вжиток у мертвих мовах
Церковнослов'янська мова
У Галицько-Волинському літописі, писаному, як і усі літописи Русі, церковнослов'янською мовою, зустрічається тільки вживання «на Вкраинѣ» під 1280 р., «на Вкрайницѣ» під 1282 р. Але у цих випадках словом «Україна» була означувана не назва країни, а пограничні землі супроти державного центру в Києві.
Література
- В Україні і на Україні // Олександр Пономарів. Культура слова. — К.: Либідь, 2001. — 240 с.
- Петлюра, Симон (1956). Статті, листи, документи. Нью-Йорк: Українська Вільна Академія Наук. с. 480.
Примітки
- . disinfo.detector.media, 23 Лютого 2023
- . Министарство спољних послова Републике Србије. 06. јул 2014. Архів оригіналу за 3 квітня 2015. Процитовано 29 березня 2015.
- . Radio Free Europe / Radio Liberty. 22.07.2014. Архів оригіналу за 2 квітня 2015. Процитовано 29 березня 2015.
- . Slovenska tiskovna agencija (STA). 19.3.2015. Архів оригіналу за 2 квітня 2015. Процитовано 29 березня 2015.
- . Ministrstvo za zunanje zadeve. 25. 2. 2014. Архів оригіналу за 2 квітня 2015. Процитовано 29 березня 2015.
- Opinia Rady Języka Polskiego w sprawie wyrażeń „w Ukrainie” / „do Ukrainy” i „na Ukrainie” / „na Ukrainę”. rjp.pan.pl (пол.).
- . investigace.cz, 2. 1. 2023 (чеськ.)
- . localhistory.org.ua, 14 вересня 2021
- . birdinflight.com, 21 вересня 2022
- . ukrainer.net, 13 січня 2023
- . radiosvoboda.org, 5 березня 2017
- Привіт, це Аня! Культурні відмінності між українцями та чехами. rozumiju.cz/ua/. 2022
- . ct24.ceskatelevize.cz, 5. 4. 2022 (чеськ.)
- . vesmir.cz/cz/, 4. 4. 2022; No 101, 268, 2022/4 (чеськ.)
- Д. Э. Розенталь, «Справочник по правописанию и литературной правке» / под ред. И. Б. Голуб. — 16-е изд., испр. и доп. — М.: Айрис-пресс, 2012. — С. 291. — (глава «Управление»)
- . Архів оригіналу за 16 грудня 2009. Процитовано 28 лютого 2014.
- Григорий Наумовец. «В» или «на» Украине [ 23 травня 2010 у Wayback Machine.], 30.12.2009
- Полтава (Пушкин)/Песнь третья. Архів оригіналу за 4 травня 2022. Процитовано 29 червня 2022.
- . Архів оригіналу за 15 вересня 2020. Процитовано 29 червня 2022.
- Огієнко І. І. Українська літературна мова під совєтами // Історія української літературної мови [ 13 травня 2013 у Wayback Machine.], 1949
- Шеляженко Ю. В. «…Незапно Карл поворотил и перенес войну в Украйну» [ 3 червня 2012 у Wayback Machine.] — Українська правда, 16.10.2009
- Ленин В. И. Полн. собр. соч. — 5-е. — М : Издательство политической литературы, 1969. — Т. 38. — С. 356. «Речь об обмане народа лозунгами свободы и равенства 19 мая»
- . Архів оригіналу за 15 лютого 2015. Процитовано 16 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 17 лютого 2015. Процитовано 17 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 17 лютого 2015. Процитовано 17 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 17 лютого 2015. Процитовано 17 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 17 лютого 2015. Процитовано 17 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 17 лютого 2015. Процитовано 17 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 17 лютого 2015. Процитовано 17 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 17 лютого 2015. Процитовано 17 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 17 лютого 2015. Процитовано 17 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 5 березня 2014. Процитовано 17 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 21 березня 2014. Процитовано 17 лютого 2015.
- . Архів оригіналу за 22 лютого 2015. Процитовано 22 лютого 2015.
- СВЯТЕЙШИЙ ПАТРИАРХ КИРИЛЛ ПРИЗВАЛ ПРЕДСТОЯТЕЛЕЙ ПОМЕСТНЫХ ЦЕРКВЕЙ ВОЗВЫСИТЬ ГОЛОС В ЗАЩИТУ ПРАВОСЛАВНЫХ ХРИСТИАН ВОСТОКА УКРАИНЫ [ 9 квітня 2016 у Wayback Machine.], 14.08.2014
- . Эхо Москвы. 18 февраля 2015. Архів оригіналу за 2 квітня 2015. Процитовано 22 березня 2015.
- . Дождь. 16 января 2014. Архів оригіналу за 2 квітня 2015. Процитовано 22 березня 2015.
- . Дождь. 13 декабря 2013. Архів оригіналу за 14 серпня 2014. Процитовано 22 березня 2015.
- . Дождь. 2 марта 2014. Архів оригіналу за 2 квітня 2015. Процитовано 22 березня 2015.
- . Дождь. 1 марта 2014. Архів оригіналу за 2 квітня 2015. Процитовано 22 березня 2015.
- . Дождь. 03 марта 2014. Архів оригіналу за 2 квітня 2015. Процитовано 22 березня 2015.
- Святослав Хоменко (27 сентября 2014). . Би-би-си. Архів оригіналу за 1 жовтня 2014. Процитовано 22 березня 2015.
- Святослав Хоменко (27 сентября 2014). Люстрация в Украине: кто, кого и за что?. BBC. Процитовано 22 березня 2015.
- . UKRLIFE.TV. 19 лютого 2015. Архів оригіналу за 24 березня 2015. Процитовано 24 березня 2015.
- Розділ 7. Прийменники: В [ 1 липня 2012 у Wayback Machine.] на довідково-навчальному сайті Національного технічного університету «Харківський політехнічний інститут» «Як це буде українською» [ 2 травня 2013 у Wayback Machine.]
- . Архів оригіналу за 4 листопада 2013. Процитовано 1 листопада 2013.
- Вікіджерела (3 липня 2013). Чорна рада/VI. Архів оригіналу за 4 травня 2022. Процитовано 25 травня 2014.
- [1] [ 4 травня 2022 у Wayback Machine.] П. Кулишъ. Записки о южной Руси, том 1. СПб,1856. с. 19
- Вікіджерела (3 липня 2013). Байда, князь Вишневецький/Акт третій. Архів оригіналу за 4 травня 2022. Процитовано 25 травня 2014.
- Леся Українка. Зібрання творів у 12 тт. — К. : Наукова думка, 1975 р., т. 1, с. 72. [ 20 березня 2014 у Wayback Machine.] Вперше надруковано в журн. «Зоря», 1887, № 24, стор. 413, з підзаголовком «Пісня заволоки».
- Леся Українка. Зібрання творів у 12 тт. — К. : Наукова думка, 1975 р., т. 1, с. 221—222 [ 20 березня 2014 у Wayback Machine.] Вперше надруковано як текст до музики М. Лисенка "Жалібний марш на хор мішаний в 27 роковини смерті Т. Г. Шевченка, видання музичної бібліотеки львівського «Бояна».
- . Архів оригіналу за 21 березня 2014. Процитовано 20 березня 2014.
- Нечуй-Левіцький. Криве дзеркало украінськоі мови. Руйнування украінськоі мови. К и ї в. Друкарня І. І. Чоколова, В.-Житомірська № 20 д. в. 1912. с. 5.
- М. Драгоманов. «Громада», № 5. Женева. 1882. С. І. Од впорьадчика
- Франко І. Причинки до украïнськоï ономастики. Назвознавчі праці. Українська Вільна Академія Наук. Ономастика ч. 17. Вінніпег, 1957 с. 14
- Михайло Лозинський. Михайло Павлик, його життє і дïяльність. Виданнє Союза Визволення Украïни. Відень, 1917. С. 8.
- Рада. Євген Чикаленко. 1. с. 2.
{{}}
:|access-date=
вимагає|url=
(); Пропущений або порожній|url=
() - Свобода. 1. с. 2–5.
{{}}
:|access-date=
вимагає|url=
(); Пропущений або порожній|url=
() Рік XXVI. Джерзи Сіти, Н. Дж., вівторок, 1 січня 1918. Ч. 1. - Петлюра, 1956, с. 219.
- Петлюра, 1956, с. 221.
- Петлюра, 1956, с. 222.
- Винниченко В. Щоденник т. 1 : 1911—1920 рр. Видання Канадського Інституту Українських Студій і Комісії УВАН у США для вивчення і публікації спадщини Володимира Винниченка. Едмонто-Нью-Йорк. 1980.
- Донцов Д. Підстави нашоï політики. Відень, 1921. С. 116
- Бандера, Степан. Моï життєписні дані. Гомін України, Торонто, чч. 42/648 — 45/651 з 14 жовтня по 4 листопада 1961 р.
- В Україні, а не на Україні [ 11 серпня 2019 у Wayback Machine.] (газета «Хрещатик»)
- Нація в поході. Берлін, 1941. — ч. 5-6 (46-47). — С. 32.
- Бандера С. А. Слово до Українських Націоналістів-Революціонерів за кордоном. — Видання Прессового Бюра ЗЧ ОУН. — На чужині, 1948. — С. 9–67.
- Донцов Д. Заповіт Шевченка. — 2-е. — Лондон : Спілка Українськоі Молоді, 1951. — С. 6–14.
- В. Сімович, З. Кузеля. Енциклопедія українознавства : Словникова частина : [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка ; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж — Нью-Йорк : Молоде життя, 1955—1995. — . Загальна частина (ЕУ-I). V. МОВА. 1. Історія вивчення і сучасний стан дослідів. — Мюнхен, Нью-Йорк, 1949. — Т. 1. — С. 321—327.
- Січинський В. Найстаріші назви. Енциклопедія українознавства : Словникова частина : [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка ; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж — Нью-Йорк : Молоде життя, 1955—1995. — . Загальна частина (ЕУ-I). І. Загальні відомості. 1. Назва території і народу. — Мюнхен, Нью-Йорк, 1949. — Т. 1. — С. 12-16.
- Шерех Ю. Назва «Русь». Енциклопедія українознавства : Словникова частина : [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка ; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж — Нью-Йорк : Молоде життя, 1955—1995. — . Загальна частина (ЕУ-I). І. Загальні відомості. 1. Назва території і народу. — Мюнхен, Нью-Йорк, 1949. — Т. 1. — С. 12-16.
- Сосновський М. Дмитро Донцов. Політичний портрет. Нью-Йорк — Торонто, 1974. — С. 420.
- Чапленко В. Мовна політика більшовиків на Україні в 1950–1960-х рр. — Чикаґо : Український Публіцистично-Науковий Інститут, 1974. — С. 9.
- Чапленко В. Історія нової української літературної мови. — Нью-Йорк, 1970. — С. 80.
- Потебня О. Мова Національність Денаціоналізація / Упорядкування і вступна стаття Юрія Шевельова. — Нью-Йорк : Українська Вільна Академія Наук у США, 1992. — С. 5–44. — ISBN .
- Архів оригіналу за 1 квітня 2015. Процитовано 13 березня 2015.
- Конституція Пилипа Орлика: оригінал та його історія [ 23 вересня 2015 у Wayback Machine.] Підготувала Вовк О. Б. // Архіви України. — 2010. — Випуск 3-4 (269): липень-вересень. — С. 156, 158, 164
- в/ув/в усіх
- [2] [ 2 квітня 2015 у Wayback Machine.]Рудницький Я. Назва «Україна» Енциклопедія українознавства : Словникова частина : [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка ; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж — Нью-Йорк : Молоде життя, 1955—1995. — . Загальна частина (ЕУ-I) — Мюнхен, Нью-Йорк, 1949. — Т. 1. — С. 321—327
Посилання
- Путін розпочав війну проти України із мовної агресії, Андрій Ілларіонов, Радіо Свобода, 16 лютого 2015
- Андрей Илларионов, Когда Кремль отказал Украине в праве на государственность «Главком», 8.04.2015.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Na Ukrayini angl the Ukraine pol na Ukrainie serb na Ukrajine chesk na Ukrajine slovac na Ukrajinie sloven na Ukrajine ros na Ukraine uposlidzhuvalne slovospoluchennya sho umisno vzhivayetsya yak zaminnik pravilnogo v Ukrayini dlya pidkreslennya hibnogo narativu nibi Ukrayina ce lishe teritoriya region sho nalezhit inshij krayini a ne nezalezhna krayina U minulomu v deyakih slov yanskih movah yak ot polskij serbskij cheskij slovackij slovenskij ta rosijskij vzhivannya prijmennika na poryad z Ukrayina vvazhalosya normativnoyu formoyu yak vinyatok iz zagalnih pravil pered nazvami bilshosti inshih krayin u nih vzhivayetsya prijmennik v Ale v nash chas vzhivannya uposlidzhuvalnogo slovospoluchennya na Ukrayina vvazhayetsya pomilkoyu u bilshosti slov yanskih mov okrim slovackoyi ta rosijskoyi Yak zaznachalo vidannya detector media u 2023 roci yaksho Rada polskoyi movi pislya pochatku povnomasshtabnoyi Rosijsko ukrayinskoyi vijni vvazhaye pravilnim i variant w Ukrainie to u slovackij i nadali pravilnim variantom zalishayetsya na Ukrajinie Tak zokrema pochinayuchi z 1990 h rokiv j vidnovlennya nezalezhnosti Ukrayini prijnyato vzhivati v Ukrayini u takih movah de ranishe vzhivalosya na Ukrayini pochinayuchi z 2014 roku v serbskij movi u Ukraјini u Ukrajini u slovenskij movi v Ukrajini pochinayuchi z 2022 roku v polskij movi w Ukrainie ta v cheskij movi v Ukrajine Tak samo v minulomu v deyakih germanskih movah yak ot anglijskij movi vzhivannya rodivnika the poryad z Ukrayina vvazhalosya normativnoyu formoyu yak vinyatok iz zagalnih pravil pered nazvami bilshosti inshih krayin rodivnik the ne vzhivayetsya Yak poyasnyuvav vidannyu Lokalna istoriya u veresni 2021 roku ukrayinskij istorik Yaroslav Gricak bilshosti vipadkiv the v anglijskij movi oznachaye pevnij region chogos bilshogo I do 1990 h rokiv v anglijskij movi vzhivali the Ukraine tomu sho vvazhali sho Ukrayina bula chastinoyu Radyanskogo Soyuzu tak samo yak Tehas u SShA ce buv nache region Ukrayinska diaspora comu protivilas Koli stalasya zmina Lishe v 1990 h rokah koli Ukrayina otrimala nezalezhnist Zaraz the vzhivayut tilki neosvicheni abo zloslivo Problematiku vzhivannya na Ukrayini dlya pidvazhennya derzhavnosti Ukrayini takozh zgaduvav u svoyih lekciyah amerikanskij istorik Timoti Snajder tak u veresni 2022 roku v seriyi lekcij pro istoriyu Ukrayini v Yelskuomu universiteti Snajder zaznachiv sho yaksho skazati the Ukraine to ukrayinci cogo ne shvalyat Tak samo yak i na Ukrayini at Ukraine Ce zvuchit nibi vi zbirayetesya v ne zovsim viznachene misce Na vidminu vid v Ukrayini ce vzhe shozhe na misce yake maye kordoni Otzhe yaksho vi govorite na abo at vi govorite ne pro derzhavu ce shos tumanne neviznachene i mozhlivo trohi poetichne Vzhitok u zhivih movahAnglijska mova Do pochatku 1990 h rokiv v inozemnih media abo dokumentah mogli pisati The Ukraine abo The Ukrainian Soviet Socialist Republic bo do Ukrayini stavilisya yak do miscevosti abo do regionu odnak pislya vidnovlennya nezalezhnosti Ukrayini gramotno stalo pisati Ukraine bez oznachenogo rodivnika Polska mova U polskij movi zagalnovzhivanim variantom vvazhalosya na Ukrayini ta z 2022 roku Rada polskoyi movi zaproponuvala vikoristannya sintaksisu v Ukrayini i same cej variant yiyi chleni rekomenduyut do vzhivannya osoblivo v oficijnih tekstah Serbska mova Cej rozdil potrebuye dopovnennya Cheska mova Cheskij profesor Mihajlo Romancov u 2022 roci zaznachav sho na pochatku 2022 roku cherez povnomasshtabnu rosijsko ukrayinsku vijnu cheski movoznavci ta politologi aktivno pochali obgovoryuvati pitannya vzhivannya na v Ukrayini v cheskij movi akcentuyuchi uvagu same na tomu chi maye zgadanij prijmennik obrazlivij harakter dlya ukrayinciv U svoyij disertaciyi vid 2018 roku cheska lingvistka Gana Prokshova z Karlovogo universitetu zaznachala sho koli proanalizuvati korpus cheskoyi movi to pochinayuchi z kincya 2010 h u cheskij movi pochali vse chastishe j chastishe vzhivati same formu v Ukrajine U cheskomu vidanni Vesmir na pochatku 2022 roku avtori statti zaznachali sho stanom na 2022 rik prijmennik na dlya krayin u cheskij movi vzhivali lishe yak viklyuchennya z pravil dlya Ukrayini ta Slovachchini a takozh do vzhe neisnuyuchoyi Moraviyi ta pidkreslyuvali sho ce viklyuchennya z pravil sprijmayetsya yak obrazlive j take sho zobrazhuye Slovachchinu ta Ukrayinu yak pidlegli teritoriyi na rivni z ostrovami teritoriyami yaki ne ye nezalezhnimi krayinami Uzhe na pochatku 2023 roku cheski ZMI pochali oficijno povidomlyati svoyim chitacham sho voni perehodyat na vikoristannya formi v Ukrajine u svoyih vidannyah tak u sichni 2023 roku vidannya investigace cz povidomilo svoyim chitacham sho tak samo yak kilka desyatkiv rokiv tomu pislya vidnovlennya Litvoyu svoyeyi nezalezhnosti u cheskij movi chehi pochali vikoristovuvati prijmennik v zamist na dlya Litvi tak samo j zaraz redakciya vidannya vvazhaye sho prijshov chas pochati vikoristovuvati formu v Ukrajine dlya Ukrayini Slovacka mova Cej rozdil potrebuye dopovnennya Slovenska mova Cej rozdil potrebuye dopovnennya Rosijska mova Najavtoritetnishij rosijskij dovidnik iz pravopisu D E Rozentalya v ostannih vidannyah rekomenduye vzhivati v Ukrayini S administrativno geograficheskimi naimenovaniyami upotreblyaetsya predlog v naprimer v gorode v rajone v oblasti v respublike v Sibiri v Belarussii v Zakavkaze v Ukraine U toj zhe chas sajt Gramota ru rekomenduye slovospoluchennya na Ukrayini hocha prijmennik na vzhivayetsya pered nazvami teritorij derzhavnih utvoren iz nechitkimi kordonami ta krayin yaki asociyuyutsya nasampered iz pevnoyu teritoriyeyu Tak Ukrayina ye yedinoyu isnuyuchoyu neostrivnoyu krayinoyu z nazvoyu yakoyi v suchasnij rosijskij movi prijnyato vzhivati prijmennik na na Kube na Kipre na Mavrikii na Ukraine U toj zhe chas u deyakih oficijnih dokumentah Rosijskoyi Federaciyi ta v rosijskomovnij presi Ukrayini vzhivayetsya variant v Ukraine Istorichno ce pravilo zatverdilosya lishe u XX stolitti Rosijski dzherela XVIII ta XIX stolit vkazuyut na vikoristannya oboh variantiv napisannya Formu v Ukrayini vzhivali zokrema Oleksandr Pushkin Anton Chehov Mikola Gogol Petro I ta inshi Dlya prikladu Oleksandr Pushkin u poemi Poltava Sred staryh vrazheskih mogil Gotovya shvedam triznu tajnu Nezapno Karl povorotil I perenes vojnu v Ukrajnu Gogol pisav rosijskoyu Poryadku net v Ukrajne polkovniki i esauly gryzutsya kak sobaki mezhdu soboyu Lev Tolstoj u romani Vijna i mir Bagration dolgo ne prisoedinyaetsya hotya v etom glavnaya cel vseh nachalstvuyushih lic potomu chto emu kazhetsya chto on na etom marshe stavit v opasnost svoyu armiyu i chto vygodnee vsego dlya nego otstupit levee i yuzhnee bespokoya s flanga i tyla nepriyatelya i komplektuya svoyu armiyu v Ukraine A kazhetsya i pridumano eto im potomu chto emu ne hochetsya podchinyatsya nenavistnomu i mladshemu chinom nemcu Barklayu Z samogo zh pochatku isnuvannya Radyanskogo Soyuzu do 1992 roku yedinoyu pravilnoyu formoyu vvazhalasya na Ukrayini Priklad iz praci V I Lenina 1919 roku Teper na Ukraine kazhdaya banda izbiraet klichku odna svobodnee drugoj odna demokratichnee drugoj i v kazhdom uezde po bande Movoznavec Ivan Ogiyenko pishe pro ce tak Pid Sovyetami dozvolena tilki etnografichna forma na Ukrayini a derzhavnicka v Ukrayini zaboronena U sichni 2009 roku kiyivskij zhurnalist Yurij Shelyazhenko nadislav v RAN informacijnij zapit shodo pravilnosti vzhivannya prijmennikiv v i na zi slovom Ukrayina U vidpovidi institutu vid 25 veresnya 2009 roku zaznachayetsya sho 1993 roku Uryad Ukrayini postaviv vimogu viznati variant v Ukrainu ta vidpovidno iz Ukrainy zamist s Ukrainy normativnim sho bulo b lingvistichnim pidtverdzhennyam statusu nezalezhnoyi derzhavi a ne pidleglogo regionu ale taka norma dosi ne bula zatverdzhena Odnak zaznachayetsya u vidpovidi na sogodni v rosijskij movi isnuyut dvi formi tradicijna literaturna norma z prijmennikom na i vidnosno nova sho vvoditsya z mirkuvan politkorektnosti na prohannya Ukrayini z prijmennikom v Vibir formi v kozhnomu konkretnomu vipadku maye zdijsnyuvatis movcem avtorom z obov yazkovim vrahuvannyam umov spilkuvannya Na dumku eksradnika prezidenta Rosiyi Andriya Illarionova Rosijska Federaciya rozpochala vijnu z Ukrayinoyu znachno ranishe nizh 20 lyutogo 2014 roku data vikarbuvana Ministerstvom oboroni Rosiyi na medali Za povernennya Krimu yak pochatok vijskovoyi operaciyi shodo zahoplennya pivostrova Pochatkom vijni a same yiyi informacijnoyi skladovoyi Illarionov vvazhaye 27 lipnya 2013 roku koli Volodimir Putin v oficijnih vistupah zastosuvav shodo nazvi susidnoyi krayini Ukrayina ne prijmennik v yakij tradicijno vikoristovuyetsya v rosijskij movi shodo nezalezhnih derzhav a prijmennik na yakij zazvichaj vikoristovuyetsya shodo teritorij yaki ne mayut oznak derzhavnosti prichomu tochno taka zh gramatichna forma v Ukrayini do 27 lipnya 2013 roku vikoristovuvalasya i v usih oficijnih rosijskih dokumentah a yak dokaz privodit citati Putina 12 lipnya 2012 roku spilna zayava prezidentiv Rosiyi i Ukrayini za pidsumkami p yatogo zasidannya Rosijsko Ukrayinskoyi mizhderzhavnoyi komisiyi Okreme znachennya v pogliblenni gumanitarnih zv yazkiv matime vsebichna pidtrimka na derzhavnomu rivni ukrayinskoyi kulturi ta ukrayinskoyi movi v Rosijskij Federaciyi ta rosijskoyi kulturi i rosijskoyi moviv Ukrayini Originalnij tekst ros Otdelnoe znachenie v uglublenii gumanitarnyh svyazej budet imet vsemernaya podderzhka na gosudarstvennom urovne ukrainskoj kultury i ukrainskogo yazyka v Rossijskoj Federacii i russkoj kultury i russkogo yazyka v Ukraine 12 lipnya 2012 deklaraciya pro zmist rosijsko ukrayinskogo strategichnogo partnerstva Storoni nadavatimut pidtrimku ukrayinskij movi v Rosijskij Federaciyi ta rosijskij movi v Ukrayini vidpovidno do zagalnoyevropejskih norm interesiv rosiyan i ukrayinciv ta zavdan rozshirennya vsebichnih zv yazkiv mizh lyudmi 4 bereznya 2013 roku zustrich iz Viktorom Yanukovichem Ale z tochki zoru socialno ekonomichnoyi sogodni meni zdayetsya ni v Ukrayini ni v Rosiyi nemaye serjoznih ekspertiv yaki b ne vvazhali sho ce vstup do Mitnogo soyuzu dlya Ukrayini viklyuchno pozitivnij proces 27 lipnya 2013 roku 14 20 pochatok zustrichi z Viktorom Yanukovichem Meni priyemno vidznachiti sho mi z Vami postijno v osobistomu kontakti perebuvayemo i Vi priyizhdzhayete do nas z robochimi vizitami i ya buvayu v Ukrayini sogodnishnya zustrich zajve tomu pidtverdzhennya 27 lipnya 2013 roku 14 40 zustrich iz chlenami Svyashennogo Sinodu Ukrayinskoyi pravoslavnoyi cerkvi Moskovskogo patriarhatu Vlasne kazhuchi ce osnovna meta nashogo perebuvannya sogodni v Ukrayini u Kiyevi 27 lipnya 2013 roku 17 30 konferenciya Pravoslavno slov yanski cinnosti osnova civilizacijnogo viboru Ukrayini Do kincya XIX stolittya chavunu viroblyalosya na Ukrayini vdvichi bilshe nizh na Urali Pochinayuchi z vechora 27 lipnya 2013 roku Volodimir Putin u zgadkah pro Ukrayinu vikoristovuye lishe nepravilnu z gramatichnoyi tochki zoru formu na Ukrayini 19 veresnya 2013 roku zasidannya mizhnarodnogo diskusijnogo klubu Valdaj U tomu sho yaksho riven mitnogo zahistu she bilshe bude znizhenij na Ukrayini to na Ukrayinu hlinut dosit horoshi za yakistyu i deshevi za cinoyu yevropejski tovari Analogichno Volodimir Putin neodnorazovo vikoristovuvav slovospoluchennya na Ukrayini pid chas preskonferenciyi 19 grudnya 2013 roku pid chas vidpovidej 4 bereznya 2014 roku na pitannya zhurnalistiv pro situaciyu v Ukrayini pid chas zvernennya prezidenta Rosiyi 18 bereznya 2014 roku Vslid za Volodimirom Putinim movnu agresiyu pochali zastosovuvati j inshi rosijski visokoposadovci zokrema ministr zakordonnih sprav Rosiyi Sergij Lavrov 20 grudnya 2013 roku Roztin cogo zahistu cherez ukrayinskij kordon oznachav bi sho v Ukrayinu hlinuv bi potik konkurentospromozhnih tovariv Mi buli do cogo gotovi i ranishe navit u rozpal podij na Ukrayini Analogichno vchiniv j glava Rosijskoyi pravoslavnoyi cerkvi Kirilo Gundyayev 27 lipnya 2013 roku 14 40 zustrich Volodimira Putina z chlenami Svyashennogo Sinodu Ukrayinskoyi pravoslavnoyi cerkvi Moskovskogo patriarhatu Sogodni mi perebuvayemo v Ukrayini u bratnij krayini v tomu misci de vidbulosya Vodohreshe 14 serpnya 2014 roku zvernennya do Konstantinopolskogo patriarha Varfolomiya She voseni minulogo roku na pochatku potochnoyi politichnoyi krizi na Ukrayini Predstavnik Ukrayinskoyi greko katolickoyi cerkvi zayaviv sho na Ukrayini Uniati i ti rozkolniki sho priyednalisya do nih namagayutsya vzyati verh nad kanonichnim pravoslav yam na Ukrayini Politika vzhivannya na Ukrayini v rosijskih ZMI Vibir spoluchennya v Ukraine derzhavnoyu normoyu roz yednav nosiyiv rosijskoyi movi Ukrayini na dva tabori sho trapilosya pislya rozpadu Radyanskogo Soyuzu V Rosiyi malo hto zvertav na ce uvagu do masovih akcij protestu na Yevromajdani Golovnij redaktor rosijskoyi radiostanciyi Eho Moskvi sho nalezhit derzhavnij kompaniyi Gazprom O O Venediktov zgidno z normoyu suchasnoyi rosijskoyi movi zavzhdi vzhivav i vzhivaye variant na Ukraine Ce same slovospoluchennya takozh postijno vikoristovuyetsya u novinah radiostanciyi Na Ukraine zapretili kultovyj rossijskij film Brat 2 dd Ale v efiri Eha Moskvi deyaki veduchi demonstrativno vzhivayut spoluchennya v Ukraine vikazuyuchi politichnu solidarnist z Ukrayinoyu Spivrobitniki nezalezhnogo informacijnogo telekanalu Dozhd zrobili svij vibir u kinci zimi 2014 roku Do 28 lyutogo 2014 roku u strichci novin kanalu vikoristovuvavsya tilki variant na Ukraine Chernyj chetverg na Ukraine Oppoziciya obvinila Partiyu regionov v gosudarstvennom perevorote dd Borisa Nemcova ne pustili na Ukrainu dd Z 1 bereznya togo zh roku u strichci novin kanalu ta veduchimi stalo vzhivatisya spoluchennya v Ukraine V Ukraine nachalas vseobshaya mobilizaciya dd SB OON v subbotu provedet vstrechu po situacii v Ukraine dd Zhurnalisti ta redaktori BBC v Rosiyi ne pidtrimuyutsya yedinoyi normi i perevazhno vzhivayut prijmennik na Napriklad v odnij novini Mozhet Putin obrazumitsya Chto dumayut zhiteli Londona o krizise na Ukraine za 12 hvilin mozhut zustritisya obidva varianti 9 raziv na Ukraine i 2 razi v Ukraine Versiya statti Svyatoslava Homenka rosijskoyu movoyu Rosijskoyi sluzhbi BBC Lyustraciya na Ukraine komu i chego boyatsya Ukrainskaya sluzhba Bi bi si 27 sentyabrya 2014 Epopeya s zakonom o lyustracii na Ukraine vyhodit na finishnuyu pryamuyu V chetverg cherez devyat dnej posle prinyatiya Verhovnoj Radoj zakona Ob ochishenii vlasti ego podpisal spiker Aleksandr Turchinov dd Britano ukrayinska versiya statti Svyatoslava Homenko rosijskoyu movoyu Ukrayinskoyi sluzhbi BBC Lyustraciya v Ukraine kto kogo i za chto VVS Ukraina 27 sentyabrya 2014 Epopeya s zakonom o lyustracii v Ukraine vyhodit na finishnuyu pryamuyu V chetverg cherez devyat dnej posle prinyatiya Verhovnoj Radoj zakona Ob ochishenii vlasti ego podpisal spiker Aleksandr Turchinov dd V mezhah Ukrayini reakciya na vzhivannya prijmennika na dosyagla velicheznogo nakalu 19 lyutogo 2015 roku na 17 j hvilini interv yu telekanalu Ukrlajf tivi UKRLIFE TV politichnij ekspert Dmitro Dzhangirov oburivsya vikoristovuvannyam spoluchennya na Ukrayini v protokoli ugodi Minska 2 i zdivuvavsya chomu ce ne stalo privodom zrivu peregovoriv Dmitro Dzhangirov Provedenie konstitucionnoj reformy na Ukraine Gospodi Kakoj uzhas Na Ukraine Ukraina podpisala a tut na Ukraine Posol na Ukraine Veducha Eto perevod nepravilnyj dajte syuda Dajte Ne mozhet byt Dmitro Dzhangirov Ya vynuzhden ogorchit na Sekundochku a protest A sryv peregovorov za takoe dd Ukrayinska mova V ukrayinskij movi movoznavcyami normativnim vvazhayetsya tilki vzhivannya v Ukrayini prijmennik na vzhivayetsya todi koli ne govoritsya pro okremu nezalezhnu teritoriyu chi mayetsya na uvazi ostriv napriklad Na Volin na Zakarpattya na Kubu ale V Polshu v Rosiyu Klasik ukrayinskoyi literaturi ta prorok ukrayinskoyi nezalezhnoyi derzhavi Taras Shevchenko inodi v svoyih tvorah vzhivav obidva varianti slovospoluchennya v i na sho vidpovidaye pravilam cherguvannya golosnih ta prigolosnih prote lish u variantah nazvi krayini Ukrayina ta Vkrayina vidpovidno Napriklad u virshi Zapovit poet vzhivaye prijmennik na Yak umru to pohovajte Mene na mogili Sered stepu shirokogo Na Vkrayini milij A v tvori Dumi moyi dumi moyi Taras Shevchenko zaklikaye V Ukrayinu idit diti V nashu Ukrayinu Pantelejmon Kulish u romani Chorna rada Poturaj tilko yim to yakraz zavedut na Vkrayini shlyahetskiyi zvichayi i zakolotyat mirom ne zgirshe Uzhe zh zdayetsya Polsha nas dobre provchila uzhe pora nam znati sho nema tam dobra de nema pravdi Ni nehaj u mene vsyake nehaj i mishanin i pospolitij i kozak stoyit za svoye pravo todi bude na Vkrayini i pravda i sila Shram za si slova obnyav i pociluvav getmana Daj zhe kazhe bozhe shob tvoya dumka stala dumkoyu vsyakogo dobrogo cholovika na Vkrayini I daj bozhe dodav Somko shob obidva beregi Dniproviyi priklonilis pid odnu bulavu Ya oteye skoro odbudu carskih boyar hochu jti na okayannogo Teteryu Vizhenem nedolyashka z Ukrayini odtisnem lyahiv do samoyi Sluchi da derzhachis za ruki z Moskvoyu i gromitimem usyakogo hto pokusitsya stupiti na ruskuyu zemlyu Kobzari vzhivali spoluchennya na Ukraini U vidanih rosijskoyu movoyu Zapiskah o yuzhnoj Rusi Kulish drukuvav dumi kobzariv Napriklad Duma o vdove i tryoh synovyah Oj yak na slavnij Ukraini Dijovi osobi drami Bajda knyaz Vishneveckij Pantelejmona Kulisha Bajda Andiber Tulchinskij kazhut na Vkrayini napriklad Bajda Pro vse sho tam postalo na Vkrayini Lesya Ukrayinka Nadiya Nadiya vernutis she raz na Vkrayinu Zhalibnij marsh Batko nash v mogili Ta na Ukrayini Slava jogo ne zagine Mihajlo Grushevskij Narod nash zhive na Ukrayini uzhe duzhe davno Ivan Nechuj Levickij prof Grushevskij zhalkuye sho harkivskij filologichnij fakultet zaballotiruvav prijnyattya galickoi knizhnoi movi j pravopisu na Ukraini Mihajlo Dragomanov narodu na nashij Ukrayini pro temnotu narodu na Ukrayini Ale v Ukrayini rosijskij v Ukrayini avstrijskij Ivan Franko Todyi vin poprosiv viyasnenya u polkovnika Vityazenka a sej vidpisav jomu A sho kozaki prozvishami ne shodyatsya tak se tomu sho u nas na Ukrayinyi takij zvichaj Mihajlo Lozinskij yak uzhe viklikala na Ukraini tisyachu pobornikiv narodnogo dila List Pavlika do Dragomanova z 10 kvitnya 1876 Politika vzhivannya na Ukrayini v ukrayinskih ZMI Rannya ukrayinska presa U pershij shodennij ukrayinskij politichnij ekonomichnij i literaturnij gazeti Gromadska dumka vzhivalosya spoluchennya na Ukrayini sho takozh sposterigayetsya u yiyi bezposerednomu prodovzhenni gazeti Rada S 1 Rada Rik vidannya shostij Gazeta politichna ekonomichna i literaturna lt gt drukuye felyetoni a tako zh statti na Vkrayini v Rosiyi i za graniceyu S 2 Na Ukrayini lt gt na rosijskij Ukrayini lt gt na Ukrayini dd Slovospoluchennya na Ukrayini takozh vzhivalos i za kordonom v Uryadovomu organi Ukrayinskogo Narodnogo Soyuza UNS gazeti Svoboda Napriklad Rik XXVI Dzherzi Siti N Dzh vivtorok 1 sichnya 1918 Ch 1 S 2 Redakciya Svobodi Dvi Ukrayinski Radi lt gt progolosila sebe Ukrayinskoyu Radoyu i zayavila sho priznaye lishe sebe pravnoyu vlastiyu na Ukrayini a kiyivsku U C Radu kasuye S 5 O Rusanevich Ukrayinski interesi na Ukrayini dd Ale S 5 Gnat Zhurnbida Zemlya volya j prosvita v Ukrayini Ukrayinska presa chasiv UNR Protyagom svogo zhittya Simon Petlyura u stattyah listah ta derzhavnih dokumentah UNR zhodnogo razu ne vzhiv spoluchennya v Ukrayini chomu svidchit vidannya Ukrayinskoyi Vilnoyi Akademiyi Nauk 1956 roku Nakaz Generalnogo Sekretarya Vijskovih Sprav UNR vid 8 listopada 1917 roku Vnaslidok ostannih podij vsya vlada na Ukrayini perejshla do Centralnoyi Radi ukrayinskoyi narodnoyi j yiyi Generalnogo Sekretariyatu organu ukrayinskogo selyanstva voyactva j robitnictva Nakaz Generalnogo Sekretarya Vijskovih Sprav UNR vid 25 listopada 1917 roku Vlada na Ukrayini nalezhit Generalnnomu Sekretarevi j vin ne dopustit posyagatelstva Memorandum do nimeckogo posla Muma 28 travnya 1918 roku Vasha Ekcelenciye Podiyi sho vidbuvayutsya na Ukrayini primushuyut mene zvernutis do Vas yako predstavnika zapriyaznenoyi nam derzhavi Ukrayinska presa chasiv radyanskoyi okupaciyi Ukrayini Vprodovzh radyanskoyi okupaciyi Ukrayini j vidpovidno periodu Radyanskoyi Ukrayini oficijnoyu movnoyu normoyu v mezhah Ukrayini bulo vzhivannya spoluchennya na Ukrayini Same na Ukrayini vzhivali taki ukrayinski diyachi yak Vinnichenko Doncov ta Bandera Zokrema Vinnichenko u Shodenniku zhodnogo razu ne vzhivav prijmennika v u spoluchenni z nazvoyu Ukraini napriklad S 326 Ale nevzhe zh taki ya spravdi poyidu na Ukrayinu S 352 Zemmering 23 V Polyaki vzyali Strij Znachit kinec uzhe niyak moyi knizhki ne pidut na Ukrayinu S 362 Viden 27 VII Stanovishe na direktoriyanskij Ukrayini cilkom beznadijne Tak samo Dmitro Doncov protyagom svogo zhittya vzhivav prijmennik na yak u Pidstavah nashoi politiki yak u nazvi Pohid Karla HII na Ukrayinu j takozh napriklad u Peredmovi do tretogo vidannya Nacionalizma Malorosiyanstvo yake i pered 1926 m i v nashi dni pishnim chortopolohom rozcvilo i na Ukrayini yak i Stepan Bandera yakij pisav Mij batko perebuv usyu istoriyu UGA na Velikij Ukrayini tobto na Naddnipryanshini v rokah 1919 1920 borotbu z bolshevikami j bilomoskovskimi vijskami tif Odnak okremi ukrayinski diyachi radyanskogo periodu Ukrayini vvazhali pravilne vzhivannya same v Ukrayini Movoznavec i slavist ministr osviti v uryadi UNR Ivan Ogiyenko napisav 1935 roku v naukovo populyarnomu misyachniku Ridna mova stattyu z nazvoyu V Ukrayini a ne na Ukrayini Koli govorimo pro dokladno okreslenu teritoriyu yak zakinchene cile abo pro samostijnu derzhavu todi zavzhdi vzhivayemo prijmennik v chi u a ne na v Avstriyi v Americi v Rumuniyi u Franciyi v Polshi v Rosiyi i t in Sho zh do prijmennika na z miscevim vidminkom to jogo vzhivayemo pri geografichnih nazvah na pitannya de tilki todi koli teritoriya sho pro neyi jdetsya ne okreslena dokladno ne samostijne cile tilki skladova chastina yakoyis derzhavi na Podilli na Poltavshini na Kiyivshini na Volini na Bukovini Do neprodumanih tradicijnih form nalezhit i visliv na Ukrayini sho maye precikavu istoriyu Cili viki mi chuli to na Ukraine vid polyakiv to na Ukraine a tomu j zashepili sobi ce na Ukrayini yak svoye vlasne zovsim zabuvshi pro jogo istorichne pohodzhennya j ne vidchuvayuchi sho vlasne na bolyucha j znevazhliva oznaka nashogo kolektivnogo ponevolennya Musimo zminiti staru gramatichnu formu j uzhivati v Ukrayini v Ukrayinu Mikola Timoshik tak pisav pro stattyu Ogiyenko V Ukrayini a ne na Ukrayini Varto navesti fragment iz ciyeyi statti de avtor perekonlivo doslidzhuye prichinu bagatolitnogo vzhivannya termina na Ukrayini yak pragnennya vorogiv ukrayinskoyi derzhavnosti vvazhati Ukrayinu ne yak samostijnu derzhavu a yak yakes teritorialne ne samostijne cile yak skladovu chastinu chiyeyis derzhavi Za ostanni 50 lit mi ostatochno zreklisya svoyih kolishnih nazv Rus ta Malorosiya prijnyavshi nazvu Ukrayina za nazvu ciloyi nashoyi etnografichnoyi teritoriyi koli zh tak to musimo zminiti j staru gramatichnu formu j uzhivati tilki v Ukrayini v Ukrayinu a ne na Ukrayini na Ukrayinu V 1917 1920 rokah isnuvala Ukrayina yak nezalezhna derzhava Musimo prijnyati tilki viraz v Ukrayini yak kazhemo v Rosiyi v Italiyi i t in vikinuvshi ostatochno z nashogo vzhitku gramatichnu oznaku nashogo kolishnogo ponevolennya rabsku formu na Ukrayini Z togo chasu movnij aspekt pochav prebuvati pid tiskom politichnoyi ideologiyi Ukrayinska presa v emigraciyi diaspori Ale she nichogo ganebnogo ne bulo v tomu sho v periodici ukrayinskih nacionalistiv Naciya v pohodi 1941 roku zustrichalisya varianti v Ukrayinu uv Ukrayini s 6 na Ukrayini s 11 Stepan Bandera u Slovi do Ukrayinskih Nacionalistiv Revolyucioneriv za kordonom 1948 roku 8 raziv vzhiv spoluchennya v Ukrayini i 2 razi na Ukrayini S 67 vizvolnoyi borotbi v Ukrayini lt gt Vazhka borotba na Ukrayini dd Dmitro Doncov u dopovidi Zapovit Shevchenka 1950 roku u Toronto vikoristovuvav tilki spoluchennya na Ukrayini Movoznavci v emigraciyi ne viddali odnoraptovo preferenciyu derzhavotvorchomu slovospoluchennyu v Ukrayini ta ne vvazhali variant na Ukrayini kolonialnim chi prinizlivim dlya vsih ukrayinciv Ukrayinski patrioti spivrobitniki Enciklopediyi ukrayinoznavstva V Simovich Z Kuzelya V Sichinskij Yu Shereh vzhivali spluchennya na Ukrayini ne vvazhayuchi jogo rabskim U 1974 roci Mihajlo Sosnovskij u politichnomu portreti ideologa chinnogo nacionalizmu Dmitra Doncova na odnij storinci vzhiv obidva slovospoluchennya derzhavotvorchij v Ukrayini ta she todi ne prinizlivij na Ukrayini sho svidchilo za vidsutnist yedinoyi normi za kordonami Ukrayini Vasil Chaplenko u svoyih pracyah 70 h rokiv XX stolittya pisav na Ukrayini ale u Movnij politici bilshovikiv na Ukrayini zustrichayutsya lishe odinichni prikladi vzhivannya spoluchennya v Ukrayini a v Istoriyi novoyi ukrayinskoyi literaturnoyi movi cituvav mitropolita Ilariona za jogo originalom tobto ne redaktuyuchi v Ukrayini Movoznavec Yu Shevelov navit u 1991 roci u vstupnij chastini do zbirki Oleksandra Potebni pisav tilki na Ukrayini Staroukrainska mova U Lvivskomu litopisi odnomu z najranishih vidomih istorichnij nauci ukrayinskih litopisiv u 9 vipadkah zgaduvannya nazvi teritoriyi Ukrayini vzhivayetsya tilki spoluchennya na Ukrayini 6 raziv pid rokami 1635 1638 1648 napriklad lt gt kotorij na tih mist pisal do Hmelnickogo prez posla svoyego i ustupiti zhadal yim na Ukrayinu obicuyuchi yim i to vse probachiti sho porobili i sho prosili darovati na koronaciyi svoyij I ustupil Hmelnickij zo vsim vojskom na Ukrayinu upominayuchi shlyahtu universalom svoyim abi rusi poddanih svoyih ne gubili sho i korol mandatom svoyim podtverdil bul U cifrovih kopiyah dokumentu 1710 roku za originalnoyu nazvoyu Dogovory i Postanovlyenya Prav i volnostyej vojskovyh na staroukrayinskij movi vidomomu u pomilkovomu perekladi z latini yak Konstituciya Pilipa Orlika slovospoluchennya v Ukrayini vzhivano 1 raz shvedskogo Karolya Dvanadcyatogo osoblivym B o ga vsemogushogo promyslom z vojskami svoimi vstupivshogo v Үkrayinү i slovospoluchennya na Ukrayini 3 razi Inovѣrcem sozhitiya na Үkrayinѣ a naibarzѣj zlovѣriyu zhidovskomu ne pozvolyati n y nѣshnuyu vojnu na Үkrayinѣ shkody Zhe pospolitym lyudem prezhde sego na Үkrayinѣ naezdy i podvody a kozakam provodnichestva najbolsh prinosili tyazhesti cherez kotorye lyude do krajnego v hudobah svoih prihodili znishenya Vzhitok u mertvih movahCerkovnoslov yanska mova U Galicko Volinskomu litopisi pisanomu yak i usi litopisi Rusi cerkovnoslov yanskoyu movoyu zustrichayetsya tilki vzhivannya na Vkrainѣ pid 1280 r na Vkrajnicѣ pid 1282 r Ale u cih vipadkah slovom Ukrayina bula oznachuvana ne nazva krayini a pogranichni zemli suproti derzhavnogo centru v Kiyevi LiteraturaV Ukrayini i na Ukrayini Oleksandr Ponomariv Kultura slova K Libid 2001 240 s Petlyura Simon 1956 Statti listi dokumenti Nyu Jork Ukrayinska Vilna Akademiya Nauk s 480 Primitki disinfo detector media 23 Lyutogo 2023 Ministarstvo spoљnih poslova Republike Srbiјe 06 јul 2014 Arhiv originalu za 3 kvitnya 2015 Procitovano 29 bereznya 2015 Radio Free Europe Radio Liberty 22 07 2014 Arhiv originalu za 2 kvitnya 2015 Procitovano 29 bereznya 2015 Slovenska tiskovna agencija STA 19 3 2015 Arhiv originalu za 2 kvitnya 2015 Procitovano 29 bereznya 2015 Ministrstvo za zunanje zadeve 25 2 2014 Arhiv originalu za 2 kvitnya 2015 Procitovano 29 bereznya 2015 Opinia Rady Jezyka Polskiego w sprawie wyrazen w Ukrainie do Ukrainy i na Ukrainie na Ukraine rjp pan pl pol investigace cz 2 1 2023 chesk localhistory org ua 14 veresnya 2021 birdinflight com 21 veresnya 2022 ukrainer net 13 sichnya 2023 radiosvoboda org 5 bereznya 2017 Privit ce Anya Kulturni vidminnosti mizh ukrayincyami ta chehami rozumiju cz ua 2022 ct24 ceskatelevize cz 5 4 2022 chesk vesmir cz cz 4 4 2022 No 101 268 2022 4 chesk D E Rozental Spravochnik po pravopisaniyu i literaturnoj pravke pod red I B Golub 16 e izd ispr i dop M Ajris press 2012 S 291 glava Upravlenie Arhiv originalu za 16 grudnya 2009 Procitovano 28 lyutogo 2014 Grigorij Naumovec V ili na Ukraine 23 travnya 2010 u Wayback Machine 30 12 2009 Poltava Pushkin Pesn tretya Arhiv originalu za 4 travnya 2022 Procitovano 29 chervnya 2022 Arhiv originalu za 15 veresnya 2020 Procitovano 29 chervnya 2022 Ogiyenko I I Ukrayinska literaturna mova pid sovyetami Istoriya ukrayinskoyi literaturnoyi movi 13 travnya 2013 u Wayback Machine 1949 Shelyazhenko Yu V Nezapno Karl povorotil i perenes vojnu v Ukrajnu 3 chervnya 2012 u Wayback Machine Ukrayinska pravda 16 10 2009 Lenin V I Poln sobr soch 5 e M Izdatelstvo politicheskoj literatury 1969 T 38 S 356 Rech ob obmane naroda lozungami svobody i ravenstva 19 maya Arhiv originalu za 15 lyutogo 2015 Procitovano 16 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 17 lyutogo 2015 Procitovano 17 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 17 lyutogo 2015 Procitovano 17 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 17 lyutogo 2015 Procitovano 17 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 17 lyutogo 2015 Procitovano 17 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 17 lyutogo 2015 Procitovano 17 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 17 lyutogo 2015 Procitovano 17 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 17 lyutogo 2015 Procitovano 17 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 17 lyutogo 2015 Procitovano 17 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 5 bereznya 2014 Procitovano 17 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 21 bereznya 2014 Procitovano 17 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 22 lyutogo 2015 Procitovano 22 lyutogo 2015 SVYaTEJShIJ PATRIARH KIRILL PRIZVAL PREDSTOYaTELEJ POMESTNYH CERKVEJ VOZVYSIT GOLOS V ZAShITU PRAVOSLAVNYH HRISTIAN VOSTOKA UKRAINY 9 kvitnya 2016 u Wayback Machine 14 08 2014 Eho Moskvy 18 fevralya 2015 Arhiv originalu za 2 kvitnya 2015 Procitovano 22 bereznya 2015 Dozhd 16 yanvarya 2014 Arhiv originalu za 2 kvitnya 2015 Procitovano 22 bereznya 2015 Dozhd 13 dekabrya 2013 Arhiv originalu za 14 serpnya 2014 Procitovano 22 bereznya 2015 Dozhd 2 marta 2014 Arhiv originalu za 2 kvitnya 2015 Procitovano 22 bereznya 2015 Dozhd 1 marta 2014 Arhiv originalu za 2 kvitnya 2015 Procitovano 22 bereznya 2015 Dozhd 03 marta 2014 Arhiv originalu za 2 kvitnya 2015 Procitovano 22 bereznya 2015 Svyatoslav Homenko 27 sentyabrya 2014 Bi bi si Arhiv originalu za 1 zhovtnya 2014 Procitovano 22 bereznya 2015 Svyatoslav Homenko 27 sentyabrya 2014 Lyustraciya v Ukraine kto kogo i za chto BBC Procitovano 22 bereznya 2015 UKRLIFE TV 19 lyutogo 2015 Arhiv originalu za 24 bereznya 2015 Procitovano 24 bereznya 2015 Rozdil 7 Prijmenniki V 1 lipnya 2012 u Wayback Machine na dovidkovo navchalnomu sajti Nacionalnogo tehnichnogo universitetu Harkivskij politehnichnij institut Yak ce bude ukrayinskoyu 2 travnya 2013 u Wayback Machine Arhiv originalu za 4 listopada 2013 Procitovano 1 listopada 2013 Vikidzherela 3 lipnya 2013 Chorna rada VI Arhiv originalu za 4 travnya 2022 Procitovano 25 travnya 2014 1 4 travnya 2022 u Wayback Machine P Kulish Zapiski o yuzhnoj Rusi tom 1 SPb 1856 s 19 Vikidzherela 3 lipnya 2013 Bajda knyaz Vishneveckij Akt tretij Arhiv originalu za 4 travnya 2022 Procitovano 25 travnya 2014 Lesya Ukrayinka Zibrannya tvoriv u 12 tt K Naukova dumka 1975 r t 1 s 72 20 bereznya 2014 u Wayback Machine Vpershe nadrukovano v zhurn Zorya 1887 24 stor 413 z pidzagolovkom Pisnya zavoloki Lesya Ukrayinka Zibrannya tvoriv u 12 tt K Naukova dumka 1975 r t 1 s 221 222 20 bereznya 2014 u Wayback Machine Vpershe nadrukovano yak tekst do muziki M Lisenka Zhalibnij marsh na hor mishanij v 27 rokovini smerti T G Shevchenka vidannya muzichnoyi biblioteki lvivskogo Boyana Arhiv originalu za 21 bereznya 2014 Procitovano 20 bereznya 2014 Nechuj Levickij Krive dzerkalo ukrainskoi movi Rujnuvannya ukrainskoi movi K i yi v Drukarnya I I Chokolova V Zhitomirska 20 d v 1912 s 5 M Dragomanov Gromada 5 Zheneva 1882 S I Od vporadchika Franko I Prichinki do ukrainskoi onomastiki Nazvoznavchi praci Ukrayinska Vilna Akademiya Nauk Onomastika ch 17 Vinnipeg 1957 s 14 Mihajlo Lozinskij Mihajlo Pavlik jogo zhittye i diyalnist Vidannye Soyuza Vizvolennya Ukraini Viden 1917 S 8 Rada Yevgen Chikalenko 1 s 2 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a access date vimagaye url dovidka Propushenij abo porozhnij url dovidka Svoboda 1 s 2 5 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a access date vimagaye url dovidka Propushenij abo porozhnij url dovidka Rik XXVI Dzherzi Siti N Dzh vivtorok 1 sichnya 1918 Ch 1 Petlyura 1956 s 219 Petlyura 1956 s 221 Petlyura 1956 s 222 Vinnichenko V Shodennik t 1 1911 1920 rr Vidannya Kanadskogo Institutu Ukrayinskih Studij i Komisiyi UVAN u SShA dlya vivchennya i publikaciyi spadshini Volodimira Vinnichenka Edmonto Nyu Jork 1980 Doncov D Pidstavi nashoi politiki Viden 1921 S 116 Bandera Stepan Moi zhittyepisni dani Gomin Ukrayini Toronto chch 42 648 45 651 z 14 zhovtnya po 4 listopada 1961 r V Ukrayini a ne na Ukrayini 11 serpnya 2019 u Wayback Machine gazeta Hreshatik Naciya v pohodi Berlin 1941 ch 5 6 46 47 S 32 Bandera S A Slovo do Ukrayinskih Nacionalistiv Revolyucioneriv za kordonom Vidannya Pressovogo Byura ZCh OUN Na chuzhini 1948 S 9 67 Doncov D Zapovit Shevchenka 2 e London Spilka Ukrayinskoi Molodi 1951 S 6 14 V Simovich Z Kuzelya Enciklopediya ukrayinoznavstva Slovnikova chastina v 11 t Naukove tovaristvo imeni Shevchenka gol red prof d r Volodimir Kubijovich Parizh Nyu Jork Molode zhittya 1955 1995 ISBN 5 7707 4049 3 Zagalna chastina EU I V MOVA 1 Istoriya vivchennya i suchasnij stan doslidiv Myunhen Nyu Jork 1949 T 1 S 321 327 Sichinskij V Najstarishi nazvi Enciklopediya ukrayinoznavstva Slovnikova chastina v 11 t Naukove tovaristvo imeni Shevchenka gol red prof d r Volodimir Kubijovich Parizh Nyu Jork Molode zhittya 1955 1995 ISBN 5 7707 4049 3 Zagalna chastina EU I I Zagalni vidomosti 1 Nazva teritoriyi i narodu Myunhen Nyu Jork 1949 T 1 S 12 16 Shereh Yu Nazva Rus Enciklopediya ukrayinoznavstva Slovnikova chastina v 11 t Naukove tovaristvo imeni Shevchenka gol red prof d r Volodimir Kubijovich Parizh Nyu Jork Molode zhittya 1955 1995 ISBN 5 7707 4049 3 Zagalna chastina EU I I Zagalni vidomosti 1 Nazva teritoriyi i narodu Myunhen Nyu Jork 1949 T 1 S 12 16 Sosnovskij M Dmitro Doncov Politichnij portret Nyu Jork Toronto 1974 S 420 Chaplenko V Movna politika bilshovikiv na Ukrayini v 1950 1960 h rr Chikago Ukrayinskij Publicistichno Naukovij Institut 1974 S 9 Chaplenko V Istoriya novoyi ukrayinskoyi literaturnoyi movi Nyu Jork 1970 S 80 Potebnya O Mova Nacionalnist Denacionalizaciya Uporyadkuvannya i vstupna stattya Yuriya Shevelova Nyu Jork Ukrayinska Vilna Akademiya Nauk u SShA 1992 S 5 44 ISBN ISBN 0 916381 08 0 Arhiv originalu za 1 kvitnya 2015 Procitovano 13 bereznya 2015 Konstituciya Pilipa Orlika original ta jogo istoriya 23 veresnya 2015 u Wayback Machine Pidgotuvala Vovk O B Arhivi Ukrayini 2010 Vipusk 3 4 269 lipen veresen S 156 158 164 v uv v usih 2 2 kvitnya 2015 u Wayback Machine Rudnickij Ya Nazva Ukrayina Enciklopediya ukrayinoznavstva Slovnikova chastina v 11 t Naukove tovaristvo imeni Shevchenka gol red prof d r Volodimir Kubijovich Parizh Nyu Jork Molode zhittya 1955 1995 ISBN 5 7707 4049 3 Zagalna chastina EU I Myunhen Nyu Jork 1949 T 1 S 321 327PosilannyaPutin rozpochav vijnu proti Ukrayini iz movnoyi agresiyi Andrij Illarionov Radio Svoboda 16 lyutogo 2015 Andrej Illarionov Kogda Kreml otkazal Ukraine v prave na gosudarstvennost Glavkom 8 04 2015