Марі́-Антуа́н Каре́м (Антоні́н Каре́м, фр. Marie-Antoine Carême, 8 червня 1784, Париж — 12 січня 1833, Париж) — відомий французький кухар, один з творців високої кухні.
Марі-Антуан Карем | |
---|---|
фр. Marie-Antoine Carême | |
Народився | 8 червня 1784 Париж |
Помер | 12 січня 1833 (48 років) Париж |
Поховання | Цвинтар Монмартр[1] |
Громадянство | Франція |
Національність | француз |
Діяльність | кухар |
Галузь | гастрономія[2], кулінарія[2], d[2] і образотворче мистецтво[2] |
Відомий завдяки | один з творців високої кухні |
Знання мов | французька[3][2] |
|
Загальні відомості
Служив у Талейрана, Георга IV, Джеймса Маєра Ротшильда та ін.
Опублікував роботу з кулінарії, в якій описав тогочасну французьку кухню і хоча багато що з його книги сьогодні здається екстравагантним, він спростив і класифікував те, що було описано раніше і описав складнішу кухню.
Вважається одним з творців високої кухні, мав прізвисько «кухаря королів і короля кухарів».
Певний час працював у Петербурзі при імператорському дворі Олександра I.
Карем вважається законодавцем моди на традиційний головний убір для професійних кухарів — кухарський ковпак «toque» — високий круглий накрохмалений плесірований білий капелюх без полів, але зі складками (кількість складок — 101, саме стількома різними способами можна приготувати яйце).
Життєпис
Народився 1784 року в Парижі. У вісім років, у розпалі Французької революції незаможні батьки лишили його на піклування чужих людей. Батько гадав, що син настільки кмітливий, що зможе вижити сам, полегшивши таким чином становище родини, в якої вже було 14 дітей. Марі-Антуан працював на кухні в дешевих паризьких ресторанах в обмін на проживання та прожиток.
1798 року він почав працювати на кондитера Сільвена Байї (Sylvain Bailly), який тримав крамницю неподалік від Пале-Рояль, частим гостем якої бував знаменитий дипломат Талейран. Хлопчик сподобався Сільвену Байї своєю старанністю і здібностями, і надалі він брав участь в його долі, підтримував його прагнення до навчання.
Незабаром Карем відкрив власну кондитерську лавку «Кондитерська де ла Рю-де-ла-Пе», яка проіснувала до 1813 року. На вітрині своєї крамниці для залучення перехожих Карем виставляв кондитерські вироби, досить химерні за формою і великі за розміром.
Він створював впізнавані моделі знаменитих храмів, замків, соборів, піраміди і навіть античні пам'ятники і руїни, підглядаючи і запозичуючи ідеї з книг з історії та архітектури. Також він створював нові види кондитерських виробів з тіста, мигдалю і меду — нуга, безе, крокани.
Карему почали надходити замовлення від французької знаті і чиновників високого рівня, у тому числі від Талейрана і навіть Наполеона. Працюючи на численні замовлення заможних людей, Карем удосконалював своє кулінарне мистецтво і водночас багатів.
Наполеон, хоча і був досить байдужим до застільних вишукувань, все ж розумів важливу роль застілля в дипломатії. 1804 року він розпорядився виділити гроші Талейрану для купівлі розкішного замку Валансе, який став місцем для дипломатичних прийомів. Талейран, влаштовуючи такі прийняття, запрошував із собою Карема. Він навіть влаштував йому свого роду тест: скласти меню на цілий рік, використовуючи тільки сезонні продукти, але при цьому, щоб жодна страва не повторювалась. Карем гідно впорався з цим тестом і прослужив Талейрану близько 12 років.
Після падіння Наполеона Карем вирушив до Лондона, де певний час був шеф-кухарем принца-регента, згодом короля Георга IV. Згодом він прийняв запрошення російського царя Олександра I і вирушив до Петербурга, але там він надовго не затримався, потім працював при королівському дворі Відня, у британському посольстві в Парижі, у принца Вюртембергського, у маркіза Лондондеррі, у княгині Багратіон і, нарешті, став шеф-кухарем банкіра Джеймса Маєра Ротшильда.
Помер Карем 48-річним, ймовірно, від отруєння, викликаного багаторічним вдиханням токсичних газів, продуктів горіння деревного вугілля. Похований у Парижі на цвинтарі Монмартр.
Праці Карема
- «Le Pâtissier royal parisien: traité élémentaire et pratique orné de quarante et une planches par l'auteur», 1810(фр.)
- «Le Maître d'hôtel français, traité des menus à servir à Paris, à Saint-Petersbourg, à Londres, à Vienne» (1820;том 1, том 2)(фр.)
- «Projets d'architecture pour l'embellissement de Paris» (П., 1826)(фр.)
- «Le Cuisinier parisien, Deuxième édition, revue, corrigée et augmentée» (П., 1828)(фр.)
- «Le Cuisinier parisien ou l'art de la cuisine française au XIX siècle» (Париж, 1828, видання 1842 року)(фр.)
- «Le Pâtissier pittoresque, précédé d'un traité des cinq orders d'architecture» (П., 1828; 4-е видання, П., 1842)(фр.)
- «Le Pâtissier royal parisien» (П., 1828–1879)(фр.)
- «L'Art de la cuisine française au dix-neuvième siècle» (П., 1833), видав три тома із задуманих п'яти: том 2(фр.)
- «Le Pâtissier pittoresque» (П., 1842)(фр.)
Див. також
Примітки
- Find a Grave — 1996.
- Czech National Authority Database
- Bibliothèque nationale de France BNF: платформа відкритих даних — 2011.
- Мари-Антуан Карем: «Повар королей и король поваров» (Видео) [ 21 травня 2016 у Wayback Machine.](рос.)
- Карем (Carême), Мари Антуан [ 19 листопада 2015 у Wayback Machine.]biograpedia.ru(рос.)
- Bénédict Beaugé, Plats du jour — Sur l'idée de nouveauté en cuisine, Métailié, 2013, 250 p. ().(фр.)
- Замок Валансе. Кухня [ 20 листопада 2015 у Wayback Machine.](англ.)
- Kelly, Ian (2003). Cooking for Kings, the Life of Antonin Carème, the First Celebrity Chef. Walker & Company. p. 79, 206. .(англ.)
Посилання
Вікісховище має мультимедійні дані за темою: Марі-Антуан Карем |
- Карем, Мари-Антуан // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп. т.). — СПб., 1890—1907. (рос. дореф.)
- Marie-Antoine Carême [ 13 липня 2015 у Wayback Machine.]findagrave.com(англ.)
- Marie-Antoine Carême (FRENCH CHEF) [ 5 квітня 2018 у Wayback Machine.] // «Encyclopaedia Britannica» (англ.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Mari Antua n Kare m Antoni n Kare m fr Marie Antoine Careme 8 chervnya 1784 17840608 Parizh 12 sichnya 1833 Parizh vidomij francuzkij kuhar odin z tvorciv visokoyi kuhni Mari Antuan Karemfr Marie Antoine CaremeNarodivsya8 chervnya 1784 1784 06 08 ParizhPomer12 sichnya 1833 1833 01 12 48 rokiv ParizhPohovannyaCvintar Monmartr 1 Gromadyanstvo FranciyaNacionalnistfrancuzDiyalnistkuharGaluzgastronomiya 2 kulinariya 2 d 2 i obrazotvorche mistectvo 2 Vidomij zavdyakiodin z tvorciv visokoyi kuhniZnannya movfrancuzka 3 2 Mediafajli u VikishovishiZagalni vidomostiSluzhiv u Talejrana Georga IV Dzhejmsa Mayera Rotshilda ta in Opublikuvav robotu z kulinariyi v yakij opisav togochasnu francuzku kuhnyu i hocha bagato sho z jogo knigi sogodni zdayetsya ekstravagantnim vin sprostiv i klasifikuvav te sho bulo opisano ranishe i opisav skladnishu kuhnyu Vvazhayetsya odnim z tvorciv visokoyi kuhni mav prizvisko kuharya koroliv i korolya kuhariv Pevnij chas pracyuvav u Peterburzi pri imperatorskomu dvori Oleksandra I Karem vvazhayetsya zakonodavcem modi na tradicijnij golovnij ubir dlya profesijnih kuhariv kuharskij kovpak toque visokij kruglij nakrohmalenij plesirovanij bilij kapelyuh bez poliv ale zi skladkami kilkist skladok 101 same stilkoma riznimi sposobami mozhna prigotuvati yajce ZhittyepisNarodivsya 1784 roku v Parizhi U visim rokiv u rozpali Francuzkoyi revolyuciyi nezamozhni batki lishili jogo na pikluvannya chuzhih lyudej Batko gadav sho sin nastilki kmitlivij sho zmozhe vizhiti sam polegshivshi takim chinom stanovishe rodini v yakoyi vzhe bulo 14 ditej Mari Antuan pracyuvav na kuhni v deshevih parizkih restoranah v obmin na prozhivannya ta prozhitok 1798 roku vin pochav pracyuvati na konditera Silvena Bajyi Sylvain Bailly yakij trimav kramnicyu nepodalik vid Pale Royal chastim gostem yakoyi buvav znamenitij diplomat Talejran Hlopchik spodobavsya Silvenu Bajyi svoyeyu starannistyu i zdibnostyami i nadali vin brav uchast v jogo doli pidtrimuvav jogo pragnennya do navchannya Nezabarom Karem vidkriv vlasnu konditersku lavku Konditerska de la Ryu de la Pe yaka proisnuvala do 1813 roku Na vitrini svoyeyi kramnici dlya zaluchennya perehozhih Karem vistavlyav konditerski virobi dosit himerni za formoyu i veliki za rozmirom Vin stvoryuvav vpiznavani modeli znamenitih hramiv zamkiv soboriv piramidi i navit antichni pam yatniki i ruyini pidglyadayuchi i zapozichuyuchi ideyi z knig z istoriyi ta arhitekturi Takozh vin stvoryuvav novi vidi konditerskih virobiv z tista migdalyu i medu nuga beze krokani Karemu pochali nadhoditi zamovlennya vid francuzkoyi znati i chinovnikiv visokogo rivnya u tomu chisli vid Talejrana i navit Napoleona Pracyuyuchi na chislenni zamovlennya zamozhnih lyudej Karem udoskonalyuvav svoye kulinarne mistectvo i vodnochas bagativ Zamok Valanse Tut za chasiv Talejrana svoye mistectvo demonstruvav Mari Antuan Karem Napoleon hocha i buv dosit bajduzhim do zastilnih vishukuvan vse zh rozumiv vazhlivu rol zastillya v diplomatiyi 1804 roku vin rozporyadivsya vidiliti groshi Talejranu dlya kupivli rozkishnogo zamku Valanse yakij stav miscem dlya diplomatichnih prijomiv Talejran vlashtovuyuchi taki prijnyattya zaproshuvav iz soboyu Karema Vin navit vlashtuvav jomu svogo rodu test sklasti menyu na cilij rik vikoristovuyuchi tilki sezonni produkti ale pri comu shob zhodna strava ne povtoryuvalas Karem gidno vporavsya z cim testom i prosluzhiv Talejranu blizko 12 rokiv Pislya padinnya Napoleona Karem virushiv do Londona de pevnij chas buv shef kuharem princa regenta zgodom korolya Georga IV Zgodom vin prijnyav zaproshennya rosijskogo carya Oleksandra I i virushiv do Peterburga ale tam vin nadovgo ne zatrimavsya potim pracyuvav pri korolivskomu dvori Vidnya u britanskomu posolstvi v Parizhi u princa Vyurtembergskogo u markiza Londonderri u knyagini Bagration i nareshti stav shef kuharem bankira Dzhejmsa Mayera Rotshilda Pomer Karem 48 richnim jmovirno vid otruyennya viklikanogo bagatorichnim vdihannyam toksichnih gaziv produktiv gorinnya derevnogo vugillya Pohovanij u Parizhi na cvintari Monmartr Praci KaremaMedal Kulinarnoyi akademiyi Franciyi z zobrazhennyam Mari Antuana Karema Le Patissier royal parisien traite elementaire et pratique orne de quarante et une planches par l auteur 1810 fr Le Maitre d hotel francais traite des menus a servir a Paris a Saint Petersbourg a Londres a Vienne 1820 tom 1 tom 2 fr Projets d architecture pour l embellissement de Paris P 1826 fr Le Cuisinier parisien Deuxieme edition revue corrigee et augmentee P 1828 fr Le Cuisinier parisien ou l art de la cuisine francaise au XIX siecle Parizh 1828 vidannya 1842 roku fr Le Patissier pittoresque precede d un traite des cinq orders d architecture P 1828 4 e vidannya P 1842 fr Le Patissier royal parisien P 1828 1879 fr L Art de la cuisine francaise au dix neuvieme siecle P 1833 vidav tri toma iz zadumanih p yati tom 2 fr Le Patissier pittoresque P 1842 fr Div takozhVisoka kuhnya Zhorzh Ogyust Eskof ye Fransua P yer de La VarennPrimitkiFind a Grave 1996 d Track Q63056 Czech National Authority Database d Track Q13550863 Bibliotheque nationale de France BNF platforma vidkritih danih 2011 d Track Q19938912d Track Q54837d Track Q193563 Mari Antuan Karem Povar korolej i korol povarov Video 21 travnya 2016 u Wayback Machine ros Karem Careme Mari Antuan 19 listopada 2015 u Wayback Machine biograpedia ru ros Benedict Beauge Plats du jour Sur l idee de nouveaute en cuisine Metailie 2013 250 p ISBN 978 2 86424 906 1 fr Zamok Valanse Kuhnya 20 listopada 2015 u Wayback Machine angl Kelly Ian 2003 Cooking for Kings the Life of Antonin Careme the First Celebrity Chef Walker amp Company p 79 206 ISBN 0802714366 angl PosilannyaVikishovishe maye multimedijni dani za temoyu Mari Antuan Karem Karem Mari Antuan Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona v 86 t 82 t i 4 dop t SPb 1890 1907 ros doref Marie Antoine Careme 13 lipnya 2015 u Wayback Machine findagrave com angl Marie Antoine Careme FRENCH CHEF 5 kvitnya 2018 u Wayback Machine Encyclopaedia Britannica angl