Високоміцни́й чаву́н — чавун з кулястим графітом, який утворюється в литій структурі в процесі кристалізації. Високоміцний чавун крім заліза містить: 3,2…3,6 % C, 1,6…2,9 % Si, 0,3…0,7 % Mn, < 0,02 % S і 0,1 % P.
Чавуни з кулястим графітом мають кращі механічні властивості, які не поступаються властивостям ливарній вуглецевій сталі, зберігаючи при цьому добрі ливарні властивості й оброблюваність різанням, здатність гасити вібрації, високу зносостійкість.
Отримання
Кулястий графіт, що має мінімальну поверхню при даному об'ємі, значно менше послаблює металеву основу, ніж пластинчастий графіт в сірих чавунах, і не є активним концентратором напружень. Такий високоміцний чавун з кулястою, або глобулярною формою графіту отримується при введенні в рідкий метал магнію (0,03…0,07 %) або введенням магнієвих лігатур з нікелем чи феросиліцію.
Для підвищення механічних властивостей (пластичність і в'язкість) і зняття внутрішніх напружень, виливки із ковкого чавуну піддають термічній обробці (відпалу, нормалізації, гартуванню та відпуску).
Маркування
Високоміцні чавуни — чавуни, у яких вуглець значною мірою або цілком знаходиться у вільному стані в компактній формі, що нагадує кульки (кулястий графіт) та випускаються наступних марок:
- на феритній основі — ВЧ 35 (ВЧ — високоміцний чавун з границею міцності на розрив 350 МПа), ВЧ 40, ВЧ 45. Основні механічні характеристики: σ0,2 = 220…310 МПа, δ = 10…22 %, твердість за шкалою Брінелля 140…225 HB;
- на перлітній основі — ВЧ 50, ВЧ 60, ВЧ 70, ВЧ 80, ВЧ100. Основні механічні характеристики: σ0,2 = 370…700 МПа, δ = 2…7 %, твердість за шкалою Брінелля 153…360 HB.
Використання
З високоміцних чавунів виготовляють поршневі кільця, гільзи, шестерні, деталі двигунів, компресорів, виливниці, прокатні валки, труби тощо. Їх використовують замість сталі, сірого і ковкого чавунів та деяких кольорових сплавів.
Примітки
- ГОСТ 7293-85 Чугун с шаровидным графитом для отливок. Марки.
Джерела
- Українська радянська енциклопедія : у 12 т. / гол. ред. М. П. Бажан ; редкол.: О. К. Антонов та ін. — 2-ге вид. — К. : Головна редакція УРЕ, 1974–1985.
- Хільчевський В. В. Матеріалознавство і технологія конструкційних матеріалів: Навчальний посібник. К.: Либідь, 2002. — 328с.
- Лахтин Ю. М. Основы металловедения. — М.: Металлургия, 1988. — 320с.
- В. П. Мовчан, М. М. Бережний. Основи металургії. Дніпропетровськ: Пороги. 2001. 336 с.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Visokomicni j chavu n chavun z kulyastim grafitom yakij utvoryuyetsya v litij strukturi v procesi kristalizaciyi Visokomicnij chavun krim zaliza mistit 3 2 3 6 C 1 6 2 9 Si 0 3 0 7 Mn lt 0 02 S i 0 1 P Chavuni z kulyastim grafitom mayut krashi mehanichni vlastivosti yaki ne postupayutsya vlastivostyam livarnij vuglecevij stali zberigayuchi pri comu dobri livarni vlastivosti j obroblyuvanist rizannyam zdatnist gasiti vibraciyi visoku znosostijkist OtrimannyaKulyastij grafit sho maye minimalnu poverhnyu pri danomu ob yemi znachno menshe poslablyuye metalevu osnovu nizh plastinchastij grafit v sirih chavunah i ne ye aktivnim koncentratorom napruzhen Takij visokomicnij chavun z kulyastoyu abo globulyarnoyu formoyu grafitu otrimuyetsya pri vvedenni v ridkij metal magniyu 0 03 0 07 abo vvedennyam magniyevih ligatur z nikelem chi ferosiliciyu Dlya pidvishennya mehanichnih vlastivostej plastichnist i v yazkist i znyattya vnutrishnih napruzhen vilivki iz kovkogo chavunu piddayut termichnij obrobci vidpalu normalizaciyi gartuvannyu ta vidpusku MarkuvannyaVisokomicni chavuni chavuni u yakih vuglec znachnoyu miroyu abo cilkom znahoditsya u vilnomu stani v kompaktnij formi sho nagaduye kulki kulyastij grafit ta vipuskayutsya nastupnih marok na feritnij osnovi VCh 35 VCh visokomicnij chavun z graniceyu micnosti na rozriv 350 MPa VCh 40 VCh 45 Osnovni mehanichni harakteristiki s0 2 220 310 MPa d 10 22 tverdist za shkaloyu Brinellya 140 225 HB na perlitnij osnovi VCh 50 VCh 60 VCh 70 VCh 80 VCh100 Osnovni mehanichni harakteristiki s0 2 370 700 MPa d 2 7 tverdist za shkaloyu Brinellya 153 360 HB VikoristannyaZ visokomicnih chavuniv vigotovlyayut porshnevi kilcya gilzi shesterni detali dviguniv kompresoriv vilivnici prokatni valki trubi tosho Yih vikoristovuyut zamist stali sirogo i kovkogo chavuniv ta deyakih kolorovih splaviv PrimitkiGOST 7293 85 Chugun s sharovidnym grafitom dlya otlivok Marki DzherelaUkrayinska radyanska enciklopediya u 12 t gol red M P Bazhan redkol O K Antonov ta in 2 ge vid K Golovna redakciya URE 1974 1985 Hilchevskij V V Materialoznavstvo i tehnologiya konstrukcijnih materialiv Navchalnij posibnik K Libid 2002 328s ISBN 966 06 0247 2 Lahtin Yu M Osnovy metallovedeniya M Metallurgiya 1988 320s V P Movchan M M Berezhnij Osnovi metalurgiyi Dnipropetrovsk Porogi 2001 336 s