«Се́рце ви́казало» (англ. The Tell-Tale Heart) — оповідання Едгара Аллана По, опубліковане в 1843 році в журналі «The Pioneer».
«Серце виказало» | ||||
---|---|---|---|---|
The Tell-Tale Heart | ||||
The Pioneer, Vol. I, No. I, Drew and Scammell, Philadelphia, January, 1843 | ||||
Жанр | література жахів, d і оповідання | |||
Форма | оповідання | |||
Автор | Едгар Аллан По | |||
Мова | англійська | |||
Написано | 1842 | |||
Опубліковано | 1843 | |||
Країна | США | |||
Переклад | Віктор Шовкун | |||
| ||||
Цей твір у Вікісховищі | ||||
Цей твір у Вікіджерелах |
«Серце виказало» — одне з найвідоміших оповідань Едгара По, історія, що є класикою готичного жанру. Це аналіз свідомості людини, що потерпає від почуття провини.
Історію розповідає чоловік, ім'я якого читачеві не повідомляється. Цей чоловік вбив старого, що жив з ним під одним дахом. Оповідач наполягає на своїй осудності, пояснюючи вбивство тим, що у старого було «око грифа» з більмом, яке доводило вбивцю до сказу. У своїй сповіді вбивця детально викладає шлях, який він пройшов до скоєння злочину й до власного викриття.
Сюжет
Ця стаття є сирим з іншої мови. Можливо, вона створена за допомогою машинного перекладу або перекладачем, який недостатньо володіє обома мовами. |
В оповіданні розповідь веде безіменний оповідач. Оповідач стверджує, що він при розумі, але має хворобу, яка викликає загострення почуттів, особливо у нього загострений слух. Він чув усе, що відбувалося на небі та на землі, і навіть у пеклі.
Старий, з яким він живе, має бліде мертвенно-блакитне око, затягнуте плівкою, яке, як заявив оповідач, доводило його до сказу. Оповідач задумує вбивство, хоча заявляє, що він любить старого, ніколи не бажав його багатств і ненавидить тільки око.
Вбивця протягом тижня в один і той же час, годинами пробираючись в кімнату старого, відчиняв до неї двері й дивився на сплячого. На восьму ніч старий прокинувся від різкого звуку і нажахався, проте через деякий час заспокоївся і знову ліг. Вбивця відчинив трохи ліхтар, і тонкий промінь світла впав прямо на сліпе око старого; раптом засувка ліхтаря клацнула, і оповідач почув частий стукіт серця стривоженої жертви, який ставав все голоснішим і голоснішим. Злякавшись, що цей звук приверне увагу сусіда, вбивця з криком накинувся на старого; той встиг один раз скрикнути, але оповідач «стягнув його на підлогу і придавив важким ліжком».
Оповідач розчленував тіло і приховав частини під мостинами, переконавшись, що не залишилося жодних слідів злочину. Однак сусід почув крик і викликав поліцію. Вбивця поводився спокійно: сказав, що сам скрикнув уві сні, а старий виїхав з міста. Поліція бачить, що гроші не чіпали, і не знаходить жодних слідів насильства. Їхні підозри розсіяні. Вбивця приніс у кімнату стільці й запропонував поліцейським відпочити від трудів.
Свій стілець оповідач поставив на те саме місце, де покоївся труп його жертви. У той час як він почувався дедалі впевненіше, оповідач почав чути слабкий шум, який підсилювався. Він дійшов висновку, що це б'ється серце старого під мостинами. Стук все наростав і був такий виразний і гучний, що вбивця був упевнений, що поліцейські не можуть його не чути. Намагаючись відвернути їх і заглушити звук, він став говорити голосніше, потім кричати, сипати прокльонами, стукати стільцем, але нічого не допомагало: стукіт серця-викривача не вдавалося перекричати.
Впевнений, що поліцейські про все здогадалися і вдають, що нічого не чують, знущаючись з нього, оповідач втратив контроль, зізнався у вбивстві старого і сказав їм, щоб відірвали мостини, де сховане тіло.
Публікації оповідання
Спочатку Едгар По відправив рукопис редактору The Boston Miscellany Генрі Такерману, але той повернув рукопис автору, побажавши отримати від нього «що-небудь більш спокійне».
Вперше новела «Серце виказало» вийшла друком 1 січня 1843 в першому номері бостонського літературного щомісячника The Pioneer, який редагував письменник Джеймс Рассел Ловелл. Гонорар Едгара По за першу публікацію новели склав всього 10 доларів.
Остання прижиттєва публікація з'явилася в журналі 23 серпня 1845. Трохи пізніше, 27 серпня, текст розповіді за цим виданням був передрукований в газеті Spirit of the Time (Філадельфія).
У 1857 році Шарль Бодлер включив французький переклад новели до збірки «Nouvelles Histoires extraordinaires».
Відображення в масовій культурі
- У мультсеріалі «Сімпсони» розповідь пародіюється в серіях «The Telltale Head» («Голова-викривач») і «Lisa's Rival».
- Американська група Tourniquet, яка грає християнський метал, включила композицію «The Tell-Tale Heart», текст якої заснований на новелі По, в альбом Crawl to China (1997).
- У комп'ютерній грі The Dark Eye (1995), сюжет якої заснований на творчості Едгара По, можна пройти шлях персонажів оповідання «Серце виказало», граючи за Старого або за Вбивцю.
- Оповідання «Серце виказало» — один з найбільш екранізованих творів Едгара По: згідно з базою IMDb («Інтернет-база кінофільмів»), сюжет «Серце виказало» був використаний більш ніж в 40 кіно-, теле- і відеофільмах.
Примітки
- Е. А. По. Чорний кіт: Оповідання. К.: Дніпро, 2001. 368 с.
- Fisher, Benjamin Franklin. Poe and the Gothic Tradition//The Cambridge Companion to Edgar Allan Poe / Kevin J. Hayes. — Cambridge: Cambridge University Press, 2002. — P. 72—91. — .
- Осипова Э. Ф. Загадки Эдгара По. Исследования и комментарии. — С-Пб.: Филологический факультет СПбГУ, 2004. — 75 с. — .
- Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. New York: Harper Perennial, 1991. , p. 201.
- Richmond Ray. The Simpsons: A Complete Guide to our Favorite Family. — Harper Collins Publishers, 1997. — P. 24. — .
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Se rce vi kazalo angl The Tell Tale Heart opovidannya Edgara Allana Po opublikovane v 1843 roci v zhurnali The Pioneer Serce vikazalo The Tell Tale HeartThe Pioneer Vol I No I Drew and Scammell Philadelphia January 1843Zhanrliteratura zhahiv d i opovidannyaFormaopovidannyaAvtorEdgar Allan PoMovaanglijskaNapisano1842Opublikovano1843Krayina SShAPerekladViktor Shovkun Cej tvir u Vikishovishi Cej tvir u Vikidzherelah Serce vikazalo odne z najvidomishih opovidan Edgara Po istoriya sho ye klasikoyu gotichnogo zhanru Ce analiz svidomosti lyudini sho poterpaye vid pochuttya provini Istoriyu rozpovidaye cholovik im ya yakogo chitachevi ne povidomlyayetsya Cej cholovik vbiv starogo sho zhiv z nim pid odnim dahom Opovidach napolyagaye na svoyij osudnosti poyasnyuyuchi vbivstvo tim sho u starogo bulo oko grifa z bilmom yake dovodilo vbivcyu do skazu U svoyij spovidi vbivcya detalno vikladaye shlyah yakij vin projshov do skoyennya zlochinu j do vlasnogo vikrittya SyuzhetCya stattya ye sirim perekladom z inshoyi movi Mozhlivo vona stvorena za dopomogoyu mashinnogo perekladu abo perekladachem yakij nedostatno volodiye oboma movami Bud laska dopomozhit polipshiti pereklad V opovidanni rozpovid vede bezimennij opovidach Opovidach stverdzhuye sho vin pri rozumi ale maye hvorobu yaka viklikaye zagostrennya pochuttiv osoblivo u nogo zagostrenij sluh Vin chuv use sho vidbuvalosya na nebi ta na zemli i navit u pekli Starij z yakim vin zhive maye blide mertvenno blakitne oko zatyagnute plivkoyu yake yak zayaviv opovidach dovodilo jogo do skazu Opovidach zadumuye vbivstvo hocha zayavlyaye sho vin lyubit starogo nikoli ne bazhav jogo bagatstv i nenavidit tilki oko Vbivcya protyagom tizhnya v odin i toj zhe chas godinami probirayuchis v kimnatu starogo vidchinyav do neyi dveri j divivsya na splyachogo Na vosmu nich starij prokinuvsya vid rizkogo zvuku i nazhahavsya prote cherez deyakij chas zaspokoyivsya i znovu lig Vbivcya vidchiniv trohi lihtar i tonkij promin svitla vpav pryamo na slipe oko starogo raptom zasuvka lihtarya klacnula i opovidach pochuv chastij stukit sercya strivozhenoyi zhertvi yakij stavav vse golosnishim i golosnishim Zlyakavshis sho cej zvuk priverne uvagu susida vbivcya z krikom nakinuvsya na starogo toj vstig odin raz skriknuti ale opovidach styagnuv jogo na pidlogu i pridaviv vazhkim lizhkom Opovidach rozchlenuvav tilo i prihovav chastini pid mostinami perekonavshis sho ne zalishilosya zhodnih slidiv zlochinu Odnak susid pochuv krik i viklikav policiyu Vbivcya povodivsya spokijno skazav sho sam skriknuv uvi sni a starij viyihav z mista Policiya bachit sho groshi ne chipali i ne znahodit zhodnih slidiv nasilstva Yihni pidozri rozsiyani Vbivcya prinis u kimnatu stilci j zaproponuvav policejskim vidpochiti vid trudiv Svij stilec opovidach postaviv na te same misce de pokoyivsya trup jogo zhertvi U toj chas yak vin pochuvavsya dedali vpevnenishe opovidach pochav chuti slabkij shum yakij pidsilyuvavsya Vin dijshov visnovku sho ce b yetsya serce starogo pid mostinami Stuk vse narostav i buv takij viraznij i guchnij sho vbivcya buv upevnenij sho policejski ne mozhut jogo ne chuti Namagayuchis vidvernuti yih i zaglushiti zvuk vin stav govoriti golosnishe potim krichati sipati proklonami stukati stilcem ale nichogo ne dopomagalo stukit sercya vikrivacha ne vdavalosya perekrichati Vpevnenij sho policejski pro vse zdogadalisya i vdayut sho nichogo ne chuyut znushayuchis z nogo opovidach vtrativ kontrol ziznavsya u vbivstvi starogo i skazav yim shob vidirvali mostini de shovane tilo Publikaciyi opovidannyaIlyustraciya Garri Klarka 1919 Spochatku Edgar Po vidpraviv rukopis redaktoru The Boston Miscellany Genri Takermanu ale toj povernuv rukopis avtoru pobazhavshi otrimati vid nogo sho nebud bilsh spokijne Vpershe novela Serce vikazalo vijshla drukom 1 sichnya 1843 v pershomu nomeri bostonskogo literaturnogo shomisyachnika The Pioneer yakij redaguvav pismennik Dzhejms Rassel Lovell Gonorar Edgara Po za pershu publikaciyu noveli sklav vsogo 10 dolariv Ostannya prizhittyeva publikaciya z yavilasya v zhurnali 23 serpnya 1845 Trohi piznishe 27 serpnya tekst rozpovidi za cim vidannyam buv peredrukovanij v gazeti Spirit of the Time Filadelfiya U 1857 roci Sharl Bodler vklyuchiv francuzkij pereklad noveli do zbirki Nouvelles Histoires extraordinaires Vidobrazhennya v masovij kulturiU multseriali Simpsoni rozpovid parodiyuyetsya v seriyah The Telltale Head Golova vikrivach i Lisa s Rival Amerikanska grupa Tourniquet yaka graye hristiyanskij metal vklyuchila kompoziciyu The Tell Tale Heart tekst yakoyi zasnovanij na noveli Po v albom Crawl to China 1997 U komp yuternij gri The Dark Eye 1995 syuzhet yakoyi zasnovanij na tvorchosti Edgara Po mozhna projti shlyah personazhiv opovidannya Serce vikazalo grayuchi za Starogo abo za Vbivcyu Opovidannya Serce vikazalo odin z najbilsh ekranizovanih tvoriv Edgara Po zgidno z bazoyu IMDb Internet baza kinofilmiv syuzhet Serce vikazalo buv vikoristanij bilsh nizh v 40 kino tele i videofilmah PrimitkiE A Po Chornij kit Opovidannya K Dnipro 2001 368 s Fisher Benjamin Franklin Poe and the Gothic Tradition The Cambridge Companion to Edgar Allan Poe Kevin J Hayes Cambridge Cambridge University Press 2002 P 72 91 ISBN 0521797276 Osipova E F Zagadki Edgara Po Issledovaniya i kommentarii S Pb Filologicheskij fakultet SPbGU 2004 75 s ISBN 5 8465 0207 5 Silverman Kenneth Edgar A Poe Mournful and Never ending Remembrance New York Harper Perennial 1991 ISBN 0 06 092331 8 p 201 Richmond Ray The Simpsons A Complete Guide to our Favorite Family Harper Collins Publishers 1997 P 24 ISBN 0 00 638898 1