Моїз Капенда Чомбе (фр. Moïse Kapenda Tshombe; 10 листопада 1919 — 29 червня 1969) — конголезький політик, прем'єр-міністр країни у 1964–1965 роках.
Моїз Чомбе фр. Moïse Kapenda Tshombe | |||
Моїз Чомбе у Франції, 1963 рік | |||
| |||
---|---|---|---|
10 липня 1964 — 13 жовтня 1965 року | |||
Попередник: | Сіріл Адула | ||
Наступник: | Еварісте Кімба | ||
| |||
16 червня 1960 — 12 січня 1963 року | |||
Попередник: | Посаду започатковано | ||
Наступник: | Державу ліквідовано | ||
Народження: | 10 листопада 1919[1][2][3] Мусумба, Бельгійське Конго | ||
Смерть: | 29 червня 1969[1][2][…](49 років) d, d, Алжир, Алжир | ||
Поховання: | d | ||
Країна: | ДР Конго | ||
Партія: | CONAKAT | ||
Батько: | Q30345051? | ||
Діти: | d[5] | ||
Медіафайли у Вікісховищі |
Життєпис
Був представником народу лунда, родич верховного вождя племені. Народився в родині успішного конголезького бізнесмена, власника плантацій та готелів. Освіту здобував в американській місіонерській школі, потім учився на бухгалтера. У 1950-их роках придбав мережу магазинів у південній провінції Катанга та почав активно займатись політикою, заснувавши 1959 року партію CONAKAT, що виступала за широку автономію провінцій, до самого їх відокремлення від Конго.
Правитель Катанги
Під час загальних виборів 1960 року CONAKAT установила контроль над провінційним парламентом Катанги. Після проголошення незалежності Бельгійського Конго 30 червня 1960 року та запеклої політичної боротьби, що одразу спалахнула та, зрештою, вилилась у масштабну громадянську війну, Чомбе у липні 1960 року проголосив незалежність Катанги від решти Конго.
У серпні того ж року Чомбе був обраний на пост президента самопроголошеної країни та розпочав провадити відверто пробельгійську політику. Для створення та навчання армії Катанги до провінції були запрошені бельгійські офіцери.
Патріс Лумумба, прем'єр-міністр Республіки Конго, попрохав про військову підтримку в ООН для припинення сецесіоністських тенденцій у Катанзі. ООН надала таку підтримку, однак миротворцям знадобилось два роки, щоб повернути провінцію під контроль центрального уряду.
У січні 1961 року Лумумбу, заарештованого у вересні 1960, відправили до Катанги. Невдовзі першого прем'єр-міністра було страчено. Відповідно до деяких джерел, Чомбе особисто віддав наказ про розстріл Лумумби та був присутнім при цьому. Інші джерела зазначають, що він намагався запобігти цьому вбивству, незважаючи на неприязнь до Лумумби.
Прем'єр-міністр Конго
1963 року миротворчі сили ООН нарешті окупували Катангу, знову поширивши на неї владу уряду Жозефа Касавубу. Чомбе був змушений тікати спочатку до Північної Родезії, а потім — до Іспанії.
Однак за рік, у липні 1964, він повернувся до Конго, щоб зайняти запропонований йому пост прем'єр-міністра у новому коаліційному уряді країни. Під керівництвом Чомбе було розгромлено повстанський рух, у листопаді 1964 була ліквідована самопроголошена Народна республіка Конго — зі столицею у Стенлівілі (сучасний Кісангані). Однак на посаді прем'єр-міністра Конго Чомбе протримався трохи більше року: у жовтні 1965 президент Касавубу відправив його у відставку.
Втеча і смерть
Наступного, 1966 року, новий правитель Конго Жозеф Мобуту, який прийшов до влади у листопаді 1965 в результаті військового перевороту, висунув проти Чомбе звинувачення у державній зраді, змусивши того знову втекти з країни й оселитись в Іспанії.
1967 року Чомбе був заочно засуджений до страти. 30 червня 1967 літак, в якому він летів, був захоплений Франсісом Боденаном. Літак приземлився в Алжирі, де Чомбе спочатку утримували у в'язниці, а потім помістили під домашній арешт до самої його смерті від серцевого нападу 29 червня 1969 року.
Тіло Чомбе було перевезено до Брюсселя й поховано.
Примітки
- Bibliothèque nationale de France BNF: платформа відкритих даних — 2011.
- Find a Grave — 1996.
- Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- Енциклопедія Брокгауз
- https://actualite.cd/2021/10/24/diplomatie-ruth-isabelle-machik-tshombe-nommee-ambassadrice-extraordinaire-et
Джерела
- Біографія [ 2 грудня 2016 у Wayback Machine.]
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Moyiz Kapenda Chombe fr Moise Kapenda Tshombe 10 listopada 1919 29 chervnya 1969 kongolezkij politik prem yer ministr krayini u 1964 1965 rokah Moyiz Chombe fr Moise Kapenda TshombeMoyiz ChombeMoyiz Chombe u Franciyi 1963 rik6 j Prem yer ministr Respubliki Kongo10 lipnya 1964 13 zhovtnya 1965 rokuPoperednik Siril AdulaNastupnik Evariste KimbaPrapor Prezident Katangi16 chervnya 1960 12 sichnya 1963 rokuPoperednik Posadu zapochatkovanoNastupnik Derzhavu likvidovano Narodzhennya 10 listopada 1919 1919 11 10 1 2 3 Musumba Belgijske KongoSmert 29 chervnya 1969 1969 06 29 1 2 49 rokiv d d Alzhir AlzhirPohovannya dKrayina DR KongoPartiya CONAKATBatko Q30345051 Diti d 5 Mediafajli b u VikishovishiZhittyepisBuv predstavnikom narodu lunda rodich verhovnogo vozhdya plemeni Narodivsya v rodini uspishnogo kongolezkogo biznesmena vlasnika plantacij ta goteliv Osvitu zdobuvav v amerikanskij misionerskij shkoli potim uchivsya na buhgaltera U 1950 ih rokah pridbav merezhu magaziniv u pivdennij provinciyi Katanga ta pochav aktivno zajmatis politikoyu zasnuvavshi 1959 roku partiyu CONAKAT sho vistupala za shiroku avtonomiyu provincij do samogo yih vidokremlennya vid Kongo Pravitel Katangi Pid chas zagalnih viboriv 1960 roku CONAKAT ustanovila kontrol nad provincijnim parlamentom Katangi Pislya progoloshennya nezalezhnosti Belgijskogo Kongo 30 chervnya 1960 roku ta zapekloyi politichnoyi borotbi sho odrazu spalahnula ta zreshtoyu vililas u masshtabnu gromadyansku vijnu Chombe u lipni 1960 roku progolosiv nezalezhnist Katangi vid reshti Kongo U serpni togo zh roku Chombe buv obranij na post prezidenta samoprogoloshenoyi krayini ta rozpochav provaditi vidverto probelgijsku politiku Dlya stvorennya ta navchannya armiyi Katangi do provinciyi buli zaprosheni belgijski oficeri Patris Lumumba prem yer ministr Respubliki Kongo poprohav pro vijskovu pidtrimku v OON dlya pripinennya secesionistskih tendencij u Katanzi OON nadala taku pidtrimku odnak mirotvorcyam znadobilos dva roki shob povernuti provinciyu pid kontrol centralnogo uryadu U sichni 1961 roku Lumumbu zaareshtovanogo u veresni 1960 vidpravili do Katangi Nevdovzi pershogo prem yer ministra bulo stracheno Vidpovidno do deyakih dzherel Chombe osobisto viddav nakaz pro rozstril Lumumbi ta buv prisutnim pri comu Inshi dzherela zaznachayut sho vin namagavsya zapobigti comu vbivstvu nezvazhayuchi na nepriyazn do Lumumbi Prem yer ministr Kongo 1963 roku mirotvorchi sili OON nareshti okupuvali Katangu znovu poshirivshi na neyi vladu uryadu Zhozefa Kasavubu Chombe buv zmushenij tikati spochatku do Pivnichnoyi Rodeziyi a potim do Ispaniyi Odnak za rik u lipni 1964 vin povernuvsya do Kongo shob zajnyati zaproponovanij jomu post prem yer ministra u novomu koalicijnomu uryadi krayini Pid kerivnictvom Chombe bulo rozgromleno povstanskij ruh u listopadi 1964 bula likvidovana samoprogoloshena Narodna respublika Kongo zi stoliceyu u Stenlivili suchasnij Kisangani Odnak na posadi prem yer ministra Kongo Chombe protrimavsya trohi bilshe roku u zhovtni 1965 prezident Kasavubu vidpraviv jogo u vidstavku Vtecha i smert Nastupnogo 1966 roku novij pravitel Kongo Zhozef Mobutu yakij prijshov do vladi u listopadi 1965 v rezultati vijskovogo perevorotu visunuv proti Chombe zvinuvachennya u derzhavnij zradi zmusivshi togo znovu vtekti z krayini j oselitis v Ispaniyi 1967 roku Chombe buv zaochno zasudzhenij do strati 30 chervnya 1967 litak v yakomu vin letiv buv zahoplenij Fransisom Bodenanom Litak prizemlivsya v Alzhiri de Chombe spochatku utrimuvali u v yaznici a potim pomistili pid domashnij aresht do samoyi jogo smerti vid sercevogo napadu 29 chervnya 1969 roku Tilo Chombe bulo perevezeno do Bryusselya j pohovano PrimitkiBibliotheque nationale de France BNF platforma vidkritih danih 2011 d Track Q19938912d Track Q54837d Track Q193563 Find a Grave 1996 d Track Q63056 Gran Enciclopedia Catalana Grup Enciclopedia 1968 d Track Q18696256d Track Q2664168 Enciklopediya Brokgauz d Track Q237227 https actualite cd 2021 10 24 diplomatie ruth isabelle machik tshombe nommee ambassadrice extraordinaire etDzherelaBiografiya 2 grudnya 2016 u Wayback Machine