Васи́ль Леонтійович Вороно́вський (1895, Гумниська — 1977, Буськ) — український військовик, громадський діяч, просвітянин, краєзнавець, сотник УГА. Активний діяч товариства «Просвіта» у Буську. Член Українського національно-демократичного об'єднання. Делегат до Народних Зборів Західної України від Кам'янки-Струмилової.
Василь Леонтійович Вороновський | |
---|---|
Сотник | |
Загальна інформація | |
Народження | 1895 Гумниська |
Смерть | 1977 Буськ |
Національність | українець |
Alma Mater | Український таємний університет |
Військова служба | |
Приналежність | ЗУНР |
Вид ЗС | Збройні сили Австро-Угорщини УГА |
Війни / битви | Перша світова війна Українсько-польська війна |
Життєпис
Народився у 1895 році в родині заможного господаря у селі Гумниська, тоді Кам'янко-Струмилівського повіту, Тернопільського воєводства Польської Республіки, нині Золочівського району Львівської області, України.
Початкову освіту здобував у Буській чоловічій школі, пізніше продовжив навчання у Золочівській гімназії. У 1914 році вступив до Львівського університету і того ж року мобілізований до австрійського війська. Як учасник першої світової війни, брав участь у боях з російською армією. В часі постання ЗУНР зголосився до участі. У чині поручника Української Галицької Армії, брав участь у битві за Львів. У 1920 році зазнав поранення та контузії.
У повоєнний час продовжував навчання на історичному факультеті таємного українського університету у Львові (1922—1925 роки) та на філософському факультеті Львівського університету (1928 рік).
Після повернення до Буська узявся до активної культурно-просвітницької діяльності. У 1922—1937 роках був секретарем філії товариства «Просвіта» у Буську, керівником її взірцевого театрального гуртка (від 1925 року) та членом організаційної секції (1926 рік), провідником міського осередку організації «Пласт», опікуном куреня імені Йосифа Боцяна (до 1930 року), головою Повітового Сокільського комітету (1928—1929 роки), членом провірної комісії (1928 рік) Буського осередку Товариства руханкового (гімнастичного) «Сокіл», секретарем гуртка «Рідна школа» Українського педагогічного товариства (1922—1937 роки), головою Буської філії Українського товариства допомоги інвалідам (1930-ті роки), членом управи міського осередку Українського національно-демократичного об'єднання (1936 рік).
Після особистого конфлікту з тодішнім очільником буської «Просвіти» Миколою Струтинським та звинувачень у фінансових зловживаннях вийшов зі складу старшинського виділу організації та перейшов на роботу до глинянської філії товариства (1938—1939 роки). У 1939 році повернувся до Буська, був делегатом Народних Зборів Західної України від Кам'янки-Струмилової, одночасно вчителював у Чанижі та Буську. Мешкав у передмісті Буська — на Волянах (нинішня вулиця Воляни у Буську) з дружиною Катериною, її сестрою Марією та донькою Мирославою (вона вивчилася на геодезиста, вийшла заміж та виїхала до Ташкенту).
10 квітня 1940 року заарештований Буським РВ УНКВС у Львівській області за активну діяльність у «Просвіті». 7 травня 1940 року засуджений до п'яти років ув'язнення та трьох років обмеження у громадянських правах за звинуваченням в антирадянській пропаганді та агітації і колишній контрреволюційній діяльності. Покарання відбував у виправно-трудовому таборі у місті Хіва Узбецької РСР. До 1944 року працював в артілі «Умід» системи споживчої кооперації. У 1945 році, по закінченню війни, отримав дозвіл повернутися на батьківщину. Вчителював у Гуляйпільському районі Запорізької області (1946 рік), завідувачем Дунівської початкової школи Новомилятинського району (1946—1947 роки). У 1946—1950 роках вимушено змінив 5 шкіл у 4 районах, викладав різні предмети у різних класах й до кінця життя на ньому була радянська печатка «неблагонадійного».
Василь Вороновський є автором «Історія села Гумниська», ненадрукованої у часі радянської влади, та окремих рукописних нарисів з історії Буська. Завдяки Вороновському за часів Польщі збережено церкву Святого Онуфрія у Буську (зведена 1680 року) — тодішня влада намагалася її знести, Вороновський церкву оберігав, і коли вона була зачинена, доглядав за нею.
Помер у 1977 році та похований на старому цвинтарі у Буську. Посмертно реабілітований Львівською обласною прокуратурою 30 травня 1989 року.
Вшанування пам'яті
На честь Василя Вороновського названо бічну вулицю на Волянах у Буську, де він свого часу мешкав.
Примітки
Джерела та література
- Савчин І. . — Львів : Львівські новини, 1996. — С. 101—114.
- Розділ третій. Сторінки людських доль. Біографічні довідки про жертви політичних репресій: м. Буськ, Буський район // Реабілітовані історією: у двадцяти семи томах: Львівська область / Обл. ред. кол.: Вільшинська М. Б. (голова), Березюк О. М. (заст. голови), Литвин М. Р. (заст. голови), Савчак В. м. (заст. голови), Бойко В. П., Бурмас В. В., Візняк Ю. Я., Гема Н. М., Забілий Р. В., Маньковська Р. В., Мартенс І. Є., Романюк М. В., Сварник І. І., Франко П. М., Чайковський Б. М. НАН України. Інститут історії України; Головна редакційна колегія науково-документальної серії книг «Реабілітовані історією»; Служба безпеки України; Національна спілка краєзнавців України; Українське культурно-просвітницьке товариство «Меморіал» імені В. Стуса; Львівська обласна рада; Львівська обласна державна адміністрація. — Львів : Простір-М, 2017. — Т. 3: м. Буськ, Буський район. м. Городок, Городоцький район. — С. 59—499. — (Реабілітовані історією) — .
- Зозуля М. Буськ в часи визвольних змагань 1938—1952 рр // Історія Буська в документах, матеріалах і спогадах / Упорядник М. Зозуля. — 3 вид., доповнене. — Буськ : Товариство «Бужани», 2019. — С. 467—532. — 50 прим.
- Список-каталог ЦДІАЛ. — Львів. — т. 1. — С. 73.
- . plast.org.ua. Пласт. Архів оригіналу за 21 жовтня 2016. Процитовано 21 липня 2023.
- Олена Кубат (3 вересня 2009). . buskfamouse.io.ua. Архів оригіналу за 21 жовтня 2016. Процитовано 21 липня 2023.
Це незавершена стаття про вояка чи воячку Української галицької армії. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Voronovskij Vasi l Leontijovich Vorono vskij 1895 Gumniska 1977 Busk ukrayinskij vijskovik gromadskij diyach prosvityanin krayeznavec sotnik UGA Aktivnij diyach tovaristva Prosvita u Busku Chlen Ukrayinskogo nacionalno demokratichnogo ob yednannya Delegat do Narodnih Zboriv Zahidnoyi Ukrayini vid Kam yanki Strumilovoyi Vasil Leontijovich Voronovskij SotnikZagalna informaciyaNarodzhennya1895 GumniskaSmert1977 BuskNacionalnistukrayinecAlma MaterUkrayinskij tayemnij universitetVijskova sluzhbaPrinalezhnist ZUNRVid ZSZbrojni sili Avstro Ugorshini UGAVijni bitviPersha svitova vijna Ukrayinsko polska vijnaZhittyepisNarodivsya u 1895 roci v rodini zamozhnogo gospodarya u seli Gumniska todi Kam yanko Strumilivskogo povitu Ternopilskogo voyevodstva Polskoyi Respubliki nini Zolochivskogo rajonu Lvivskoyi oblasti Ukrayini Pochatkovu osvitu zdobuvav u Buskij cholovichij shkoli piznishe prodovzhiv navchannya u Zolochivskij gimnaziyi U 1914 roci vstupiv do Lvivskogo universitetu i togo zh roku mobilizovanij do avstrijskogo vijska Yak uchasnik pershoyi svitovoyi vijni brav uchast u boyah z rosijskoyu armiyeyu V chasi postannya ZUNR zgolosivsya do uchasti U chini poruchnika Ukrayinskoyi Galickoyi Armiyi brav uchast u bitvi za Lviv U 1920 roci zaznav poranennya ta kontuziyi U povoyennij chas prodovzhuvav navchannya na istorichnomu fakulteti tayemnogo ukrayinskogo universitetu u Lvovi 1922 1925 roki ta na filosofskomu fakulteti Lvivskogo universitetu 1928 rik Pislya povernennya do Buska uzyavsya do aktivnoyi kulturno prosvitnickoyi diyalnosti U 1922 1937 rokah buv sekretarem filiyi tovaristva Prosvita u Busku kerivnikom yiyi vzircevogo teatralnogo gurtka vid 1925 roku ta chlenom organizacijnoyi sekciyi 1926 rik providnikom miskogo oseredku organizaciyi Plast opikunom kurenya imeni Josifa Bocyana do 1930 roku golovoyu Povitovogo Sokilskogo komitetu 1928 1929 roki chlenom provirnoyi komisiyi 1928 rik Buskogo oseredku Tovaristva ruhankovogo gimnastichnogo Sokil sekretarem gurtka Ridna shkola Ukrayinskogo pedagogichnogo tovaristva 1922 1937 roki golovoyu Buskoyi filiyi Ukrayinskogo tovaristva dopomogi invalidam 1930 ti roki chlenom upravi miskogo oseredku Ukrayinskogo nacionalno demokratichnogo ob yednannya 1936 rik Pislya osobistogo konfliktu z todishnim ochilnikom buskoyi Prosviti Mikoloyu Strutinskim ta zvinuvachen u finansovih zlovzhivannyah vijshov zi skladu starshinskogo vidilu organizaciyi ta perejshov na robotu do glinyanskoyi filiyi tovaristva 1938 1939 roki U 1939 roci povernuvsya do Buska buv delegatom Narodnih Zboriv Zahidnoyi Ukrayini vid Kam yanki Strumilovoyi odnochasno vchitelyuvav u Chanizhi ta Busku Meshkav u peredmisti Buska na Volyanah ninishnya vulicya Volyani u Busku z druzhinoyu Katerinoyu yiyi sestroyu Mariyeyu ta donkoyu Miroslavoyu vona vivchilasya na geodezista vijshla zamizh ta viyihala do Tashkentu 10 kvitnya 1940 roku zaareshtovanij Buskim RV UNKVS u Lvivskij oblasti za aktivnu diyalnist u Prosviti 7 travnya 1940 roku zasudzhenij do p yati rokiv uv yaznennya ta troh rokiv obmezhennya u gromadyanskih pravah za zvinuvachennyam v antiradyanskij propagandi ta agitaciyi i kolishnij kontrrevolyucijnij diyalnosti Pokarannya vidbuvav u vipravno trudovomu tabori u misti Hiva Uzbeckoyi RSR Do 1944 roku pracyuvav v artili Umid sistemi spozhivchoyi kooperaciyi U 1945 roci po zakinchennyu vijni otrimav dozvil povernutisya na batkivshinu Vchitelyuvav u Gulyajpilskomu rajoni Zaporizkoyi oblasti 1946 rik zaviduvachem Dunivskoyi pochatkovoyi shkoli Novomilyatinskogo rajonu 1946 1947 roki U 1946 1950 rokah vimusheno zminiv 5 shkil u 4 rajonah vikladav rizni predmeti u riznih klasah j do kincya zhittya na nomu bula radyanska pechatka neblagonadijnogo Vasil Voronovskij ye avtorom Istoriya sela Gumniska nenadrukovanoyi u chasi radyanskoyi vladi ta okremih rukopisnih narisiv z istoriyi Buska Zavdyaki Voronovskomu za chasiv Polshi zberezheno cerkvu Svyatogo Onufriya u Busku zvedena 1680 roku todishnya vlada namagalasya yiyi znesti Voronovskij cerkvu oberigav i koli vona bula zachinena doglyadav za neyu Pomer u 1977 roci ta pohovanij na staromu cvintari u Busku Posmertno reabilitovanij Lvivskoyu oblasnoyu prokuraturoyu 30 travnya 1989 roku Vshanuvannya pam yatiNa chest Vasilya Voronovskogo nazvano bichnu vulicyu na Volyanah u Busku de vin svogo chasu meshkav PrimitkiReabilitovani istoriyeyu 2017 Dzherela ta literaturaSavchin I Lviv Lvivski novini 1996 S 101 114 Rozdil tretij Storinki lyudskih dol Biografichni dovidki pro zhertvi politichnih represij m Busk Buskij rajon Reabilitovani istoriyeyu u dvadcyati semi tomah Lvivska oblast Obl red kol Vilshinska M B golova Berezyuk O M zast golovi Litvin M R zast golovi Savchak V m zast golovi Bojko V P Burmas V V Viznyak Yu Ya Gema N M Zabilij R V Mankovska R V Martens I Ye Romanyuk M V Svarnik I I Franko P M Chajkovskij B M NAN Ukrayini Institut istoriyi Ukrayini Golovna redakcijna kolegiya naukovo dokumentalnoyi seriyi knig Reabilitovani istoriyeyu Sluzhba bezpeki Ukrayini Nacionalna spilka krayeznavciv Ukrayini Ukrayinske kulturno prosvitnicke tovaristvo Memorial imeni V Stusa Lvivska oblasna rada Lvivska oblasna derzhavna administraciya Lviv Prostir M 2017 T 3 m Busk Buskij rajon m Gorodok Gorodockij rajon S 59 499 Reabilitovani istoriyeyu ISBN 978 617 664 039 4 Zozulya M Busk v chasi vizvolnih zmagan 1938 1952 rr Istoriya Buska v dokumentah materialah i spogadah Uporyadnik M Zozulya 3 vid dopovnene Busk Tovaristvo Buzhani 2019 S 467 532 50 prim Spisok katalog CDIAL Lviv t 1 S 73 plast org ua Plast Arhiv originalu za 21 zhovtnya 2016 Procitovano 21 lipnya 2023 Olena Kubat 3 veresnya 2009 buskfamouse io ua Arhiv originalu za 21 zhovtnya 2016 Procitovano 21 lipnya 2023 Ce nezavershena stattya pro voyaka chi voyachku Ukrayinskoyi galickoyi armiyi Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi