Ілля Несторович Векуа (груз. ილია ნესტორის ძე ვეკუა, російська Илья́ Не́сторович Ве́куа; 1907–1977) — радянський учений-математик і механік, який спеціалізувався в диференціальних рівняннях з частинними похідними, сингулярних інтегральних рівняннях, узагальнених аналітичних функціях і математичній теорії пружних оболонок. Академік АН Грузинської РСР (1946) і АН СРСР (1958), президент АН Грузинської РСР (1972—1977). Герой Соціалістичної Праці (1969).
Життєпис
Народився 23 квітня (6 травня за новим стилем) 1907 року в селі Шешелеті в селянській родині.
Закінчив Тбіліський державний університет (1930). У 1930—1933 роках в докторантурі ЛДУ. Кандидат фізико-математичних наук (1937). Став доктором фізико-математичних наук і професором у 1940 році. У 1944 році був обраний членом-кореспондентом, а в 1946 році — дійсним членом АН Грузинської РСР. У тому ж 1946 році обраний членом-кореспондентом, а в 1958 році — дійсним членом АН СРСР.
У 1951–1957 роках працював завідувачем кафедрою теоретичної механіки МФТІ. З 1954 по 1959 — заступник директора Математичного інституту імені В. А. Стеклова.
У 1955 році підписав .
Увійшов до першого складу (1956).
Перший ректор Новосибірського державного університету (1959—1965). Віце-президент АН Грузинської РСР (1964—1965). У 1965—1972 роках — ректор ТбГУ. З 3 травня 1972 року по 2 грудня 1977 року — президент АН Грузинської РСР.
Член ВКП (б) з 1943 року. Член ЦК КП Грузії (1966—1977). Депутат ВС СРСР 7-9 скликань (1966—1977).
Помер 2 грудня 1977 року. Похований в Тбілісі на горі Мтацмінда.
Наукові інтереси
Основні праці відносяться до різних наукових напрямів математичної фізики. Роботи в області диференціальних рівнянь з частинними похідними в основному присвячені створенню аналітичної теорії великого класу рівнянь еліптичного типу. Векуа зробив значний внесок до теорії одновимірних сингулярних інтегральних рівнянь, відкрив і досліджував новий клас нефредгольмових еліптичних крайових задач. В області механіки Векуа запропонував новий варіант математичної теорії пружних оболонок. Ним вирішені складні проблеми малих згинань поверхонь і тісно з ними пов'язані завдання безмоментної теорії оболонок.
Пам'ять
- Іменем І. Н. Векуа названо Інститут прикладної математики Тбіліського університету, а також 42-я фізико-математична школа в м. Тбілісі і Сухумський Інститут фізики і технології імені Іллі Векуа.
- На честь І. Н. Векуа на будівлі Новосибірського державного університету встановлена меморіальна дошка
- До 100-річчя І. Н. Векуа в Новосибірському державному університеті проведена міжнародна конференція «Диференціальні рівняння, теорія функцій та додатки».
- З 2007 року щорічно паралельно в Грузії і Росії проводиться Міжнародна олімпіада з програмування на Кубок Векуа, в якій передбачені як командний, так і особистий турніри.
- В місті Галі, біля адміністрації, встановлено пам'ятник І. Н. Векуа
- На будинку № 14 по в Тбілісі, в якому жив академік І. Н. Векуа, встановлено меморіальну дошку.
- У Новосибірському Академмістечку ім'ям академіка названа стежка біля Новосибірського державного університету.
Нагороди та премії
- Сталінська премія другого ступеня (1950) — за монографію «Нові рішення еліптичних рівнянь» (1948)
- Державна премія СРСР (1984 — посмертно ) — за монографію «Деякі загальні методи побудови різних варіантів теорії оболонок» (1982)
- Герой Соціалістичної Праці (1969)
- Ленінська премія (1963) — за наукову працю «Узагальнені аналітичні функції» (1959)
- Шість орденів Леніна (1959, 1961, 1966, 1969, 1975, 1977)
- Орден «Знак Пошани» (1946)
- Медаль «За оборону Кавказу» (1946)
- Медаль «За доблесну працю у Великій Вітчизняній війні 1941—1945 рр.» (1946)
- Заслужений діяч науки Грузинської РСР (1950).
Сім'я
Дружина — Тамара Василівна Векуа.
Дочка — Ламара Іллівна.
Онук — Ілля Ношреванович Тавхелідзе, 1955 року народження, математик, у 1976 році закінчив механіко-математичний факультет МДУ імені М. В. Ломоносова, кандидат наук (1979), доктор наук (2004), лауреат премії ім. І. Н. Векуа (1984), у 1988—2005 роках — заступник директора Інституту прикладної математики Тбіліського університету.
Братом зятя І. Н. Векуа був відомий фізик .
Примітки
- Архів історії математики Мактьютор — 1994.
- Find a Grave — 1996.
- Czech National Authority Database
- https://ussr-cccp.moy.su/publ/grazhdane_sssr/akademiki_sssr/vekua_ilja_nestorovich_akademik_an_sssr_sovetskij_uchjonyj_matematik_06_05_1907_02_12_1977/238-1-0-843
- Математичний генеалогічний проєкт — 1997.
- . Архів оригіналу за 29 серпня 2009. Процитовано 24 квітня 2019.
- . Архів оригіналу за 17 липня 2010. Процитовано 24 квітня 2019.
- Советский Энциклопедический Словарь, Изд-во «Советская Энциклопедия», 1982
- . Архів оригіналу за 2 грудня 2013. Процитовано 24 квітня 2019.
- . Архів оригіналу за 12 травня 2014. Процитовано 24 квітня 2019.
- . Архів оригіналу за 4 липня 2017. Процитовано 24 квітня 2019.
- . OpenStreetMap. Архів оригіналу за 10 жовтня 2018. Процитовано 24 квітня 2019.
- . Архів оригіналу за 16 жовтня 2017. Процитовано 24 квітня 2019.
- Указ Президиума Верховного Совета СССР от 13 марта 1969 г. в Высокая оценка достижений советской науки [ 6 жовтня 2013 у Wayback Machine.] // Вестник АН СССР, 1969, № 4
- Илья Векуа (1907—1977). Биобиблиография, Тбилиси, 1987 [ 22 грудня 2015 у Wayback Machine.] на сайте НАН Грузії
- . Архів оригіналу за 24 квітня 2019. Процитовано 24 квітня 2019.
- . Архів оригіналу за 28 грудня 2018. Процитовано 24 квітня 2019.
- (PDF). Архів оригіналу (PDF) за 28 грудня 2018. Процитовано 24 квітня 2019.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - . Архів оригіналу за 28 грудня 2018. Процитовано 24 квітня 2019.
- (PDF). Архів оригіналу (PDF) за 21 грудня 2018. Процитовано 24 квітня 2019.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title ()
Посилання
- Илья Несторович Векуа (к 70-летию со дня рождения)
- Новосибирская Книга Памяти | ВЕКУА ИЛЬЯ НЕСТОРОВИЧ [ 28 квітня 2018 у Wayback Machine.]
- Персональная страница на сайте Фотоархив СО РАН [ 29 вересня 2015 у Wayback Machine.]
- Международная конференция [ 11 травня 2008 у Wayback Machine.] «Дифференциальные уравнения, теория функций и приложения», посвященная 100-летию со дня рождения академика И. Н. Векуа Новосибирск, 28 мая — 2 июня 2007 г.
- на сайте Національної академії наук Грузії
- И. Н. Векуа (о нём) [ 12 вересня 2018 у Wayback Machine.] // на странице ЦАГІ.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Illya Nestorovich Vekua gruz ილია ნესტორის ძე ვეკუა rosijska Ilya Ne storovich Ve kua 1907 1977 radyanskij uchenij matematik i mehanik yakij specializuvavsya v diferencialnih rivnyannyah z chastinnimi pohidnimi singulyarnih integralnih rivnyannyah uzagalnenih analitichnih funkciyah i matematichnij teoriyi pruzhnih obolonok Akademik AN Gruzinskoyi RSR 1946 i AN SRSR 1958 prezident AN Gruzinskoyi RSR 1972 1977 Geroj Socialistichnoyi Praci 1969 Vekua Illya Nestorovichgruz ილია ვეკუა ros Ilya Nestorovich VekuaIm ya pri narodzhenniros Ilya Nestorovich VekuaNarodivsya23 kvitnya 6 travnya 1907 1 Shashalatska silska administraciya Kutayiska guberniya Rosijska imperiya 1 Pomer2 grudnya 1977 1977 12 02 1 70 rokiv Tbilisi SRSRPohovannyaMtacminda 2 Krayina Rosijska imperiya Gruzinska Demokratichna Respublika SRSRDiyalnistmatematik vikladach universitetu politikAlma materTbiliskij derzhavnij universitet 1930 1 Galuzmatematichna fizika integralne rivnyannya 3 teoriya diferencialnih rivnyan d matematika 3 diferencialne rivnyannya z chastinnimi pohidnimi 3 i mehanika 3 ZakladMatematichnij institut imeni Styeklova Gruzinska nacionalna akademiya nauk 1 Tbiliskij derzhavnij universitet 1 d 1 MDU 1 Novosibirskij derzhavnij universitet 1 Posadarektor rektor golova 1 i chlen parlamentu d 4 Naukovij stupindoktor fiziko matematichnih nauk 1 VchiteliMushelishvili NikolozVidomi uchniVishik Marko JosipovichAspiranti doktorantiVishik Marko Josipovich Danilyuk Ivan Illich d 5 d 5 d 5 d 5 ChlenstvoLeopoldina Rosijska akademiya nauk Akademiya nauk SRSR Akademiya nauk NDR Gruzinska nacionalna akademiya naukPartiyaKPRSNagorodid 1977 Vislovlyuvannya u Vikicitatah Vekua Illya Nestorovich u VikishovishiZhittyepisNarodivsya 23 kvitnya 6 travnya za novim stilem 1907 roku v seli Shesheleti v selyanskij rodini Zakinchiv Tbiliskij derzhavnij universitet 1930 U 1930 1933 rokah v doktoranturi LDU Kandidat fiziko matematichnih nauk 1937 Stav doktorom fiziko matematichnih nauk i profesorom u 1940 roci U 1944 roci buv obranij chlenom korespondentom a v 1946 roci dijsnim chlenom AN Gruzinskoyi RSR U tomu zh 1946 roci obranij chlenom korespondentom a v 1958 roci dijsnim chlenom AN SRSR U 1951 1957 rokah pracyuvav zaviduvachem kafedroyu teoretichnoyi mehaniki MFTI Z 1954 po 1959 zastupnik direktora Matematichnogo institutu imeni V A Steklova U 1955 roci pidpisav Uvijshov do pershogo skladu 1956 Pershij rektor Novosibirskogo derzhavnogo universitetu 1959 1965 Vice prezident AN Gruzinskoyi RSR 1964 1965 U 1965 1972 rokah rektor TbGU Z 3 travnya 1972 roku po 2 grudnya 1977 roku prezident AN Gruzinskoyi RSR Chlen VKP b z 1943 roku Chlen CK KP Gruziyi 1966 1977 Deputat VS SRSR 7 9 sklikan 1966 1977 Pomer 2 grudnya 1977 roku Pohovanij v Tbilisi na gori Mtacminda Naukovi interesiOsnovni praci vidnosyatsya do riznih naukovih napryamiv matematichnoyi fiziki Roboti v oblasti diferencialnih rivnyan z chastinnimi pohidnimi v osnovnomu prisvyacheni stvorennyu analitichnoyi teoriyi velikogo klasu rivnyan eliptichnogo tipu Vekua zrobiv znachnij vnesok do teoriyi odnovimirnih singulyarnih integralnih rivnyan vidkriv i doslidzhuvav novij klas nefredgolmovih eliptichnih krajovih zadach V oblasti mehaniki Vekua zaproponuvav novij variant matematichnoyi teoriyi pruzhnih obolonok Nim virisheni skladni problemi malih zginan poverhon i tisno z nimi pov yazani zavdannya bezmomentnoyi teoriyi obolonok Pam yatImenem I N Vekua nazvano Institut prikladnoyi matematiki Tbiliskogo universitetu a takozh 42 ya fiziko matematichna shkola v m Tbilisi i Suhumskij Institut fiziki i tehnologiyi imeni Illi Vekua Memorialna doshka Vekua na budivli NGU Na chest I N Vekua na budivli Novosibirskogo derzhavnogo universitetu vstanovlena memorialna doshka Do 100 richchya I N Vekua v Novosibirskomu derzhavnomu universiteti provedena mizhnarodna konferenciya Diferencialni rivnyannya teoriya funkcij ta dodatki Z 2007 roku shorichno paralelno v Gruziyi i Rosiyi provoditsya Mizhnarodna olimpiada z programuvannya na Kubok Vekua v yakij peredbacheni yak komandnij tak i osobistij turniri V misti Gali bilya administraciyi vstanovleno pam yatnik I N Vekua Na budinku 14 po v Tbilisi v yakomu zhiv akademik I N Vekua vstanovleno memorialnu doshku U Novosibirskomu Akademmistechku im yam akademika nazvana stezhka bilya Novosibirskogo derzhavnogo universitetu Nagorodi ta premiyiStalinska premiya drugogo stupenya 1950 za monografiyu Novi rishennya eliptichnih rivnyan 1948 Derzhavna premiya SRSR 1984 posmertno za monografiyu Deyaki zagalni metodi pobudovi riznih variantiv teoriyi obolonok 1982 Geroj Socialistichnoyi Praci 1969 Leninska premiya 1963 za naukovu pracyu Uzagalneni analitichni funkciyi 1959 Shist ordeniv Lenina 1959 1961 1966 1969 1975 1977 Orden Znak Poshani 1946 Medal Za oboronu Kavkazu 1946 Medal Za doblesnu pracyu u Velikij Vitchiznyanij vijni 1941 1945 rr 1946 Zasluzhenij diyach nauki Gruzinskoyi RSR 1950 Sim yaDruzhina Tamara Vasilivna Vekua Dochka Lamara Illivna Onuk Illya Noshrevanovich Tavhelidze 1955 roku narodzhennya matematik u 1976 roci zakinchiv mehaniko matematichnij fakultet MDU imeni M V Lomonosova kandidat nauk 1979 doktor nauk 2004 laureat premiyi im I N Vekua 1984 u 1988 2005 rokah zastupnik direktora Institutu prikladnoyi matematiki Tbiliskogo universitetu Bratom zyatya I N Vekua buv vidomij fizik PrimitkiArhiv istoriyi matematiki Maktyutor 1994 d Track Q547473 Find a Grave 1996 d Track Q63056 Czech National Authority Database d Track Q13550863 https ussr cccp moy su publ grazhdane sssr akademiki sssr vekua ilja nestorovich akademik an sssr sovetskij uchjonyj matematik 06 05 1907 02 12 1977 238 1 0 843 Matematichnij genealogichnij proyekt 1997 d Track Q829984 Arhiv originalu za 29 serpnya 2009 Procitovano 24 kvitnya 2019 Arhiv originalu za 17 lipnya 2010 Procitovano 24 kvitnya 2019 Sovetskij Enciklopedicheskij Slovar Izd vo Sovetskaya Enciklopediya 1982 Arhiv originalu za 2 grudnya 2013 Procitovano 24 kvitnya 2019 Arhiv originalu za 12 travnya 2014 Procitovano 24 kvitnya 2019 Arhiv originalu za 4 lipnya 2017 Procitovano 24 kvitnya 2019 OpenStreetMap Arhiv originalu za 10 zhovtnya 2018 Procitovano 24 kvitnya 2019 Arhiv originalu za 16 zhovtnya 2017 Procitovano 24 kvitnya 2019 Ukaz Prezidiuma Verhovnogo Soveta SSSR ot 13 marta 1969 g v Vysokaya ocenka dostizhenij sovetskoj nauki 6 zhovtnya 2013 u Wayback Machine Vestnik AN SSSR 1969 4 Ilya Vekua 1907 1977 Biobibliografiya Tbilisi 1987 22 grudnya 2015 u Wayback Machine na sajte NAN Gruziyi Arhiv originalu za 24 kvitnya 2019 Procitovano 24 kvitnya 2019 Arhiv originalu za 28 grudnya 2018 Procitovano 24 kvitnya 2019 PDF Arhiv originalu PDF za 28 grudnya 2018 Procitovano 24 kvitnya 2019 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya Arhiv originalu za 28 grudnya 2018 Procitovano 24 kvitnya 2019 PDF Arhiv originalu PDF za 21 grudnya 2018 Procitovano 24 kvitnya 2019 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya PosilannyaIlya Nestorovich Vekua k 70 letiyu so dnya rozhdeniya Novosibirskaya Kniga Pamyati VEKUA ILYa NESTOROVICh 28 kvitnya 2018 u Wayback Machine Personalnaya stranica na sajte Fotoarhiv SO RAN 29 veresnya 2015 u Wayback Machine Mezhdunarodnaya konferenciya 11 travnya 2008 u Wayback Machine Differencialnye uravneniya teoriya funkcij i prilozheniya posvyashennaya 100 letiyu so dnya rozhdeniya akademika I N Vekua Novosibirsk 28 maya 2 iyunya 2007 g na sajte Nacionalnoyi akademiyi nauk Gruziyi I N Vekua o nyom 12 veresnya 2018 u Wayback Machine na stranice CAGI