У психології, наполегливість — особистісна вольова якість, характерна здатністю долати зовнішні та внутрішні перешкоди, спрямована на неухильне, всупереч труднощам та перешкодам, досягнення мети. Наполегливість не слід плутати з упертістю, у якій єдиним мотивом поведінки є самоствердження, прагнення наполягти своєму. Одна з можливих рис особистості.
Наполегливість | |
Спосіб визначення | d |
---|
Опитувальник темпераменту й характеру
Наполегливість вимірюється в Опитувальнику темпераменту й характеру (TCI) і вважається однією з чотирьох характеристик темпераменту. Наполегливість стосується діяльності без огляду на втому або розчарування. Дослідження Клонінгера показало, що наполегливість, як і інші риси темпераменту, з високою ймовірністю успадковується. Складовими наполегливості в TCI-R є:
- Ентузіазм (PS1)
- (PS2)
- Амбітність (PS3)
- Перфекціонізм (PS4)
Дослідження, що порівнює визначення, Опитувальника темпераменту та характеру з п'ятифакторною моделлю особистості, показало, що наполегливість, значною мірою, пов'язана зі сумлінністю. Крім того, наполегливість помірно позитивно пов'язана з рисою (за TCI-R). Дослідження також показали, що наполегливість позитивно корелює з в моделі альтернативної п'ятірки Цукермана і негативно корелює з у моделі Айзенка.
Формування наполегливості
Наполегливість розвивається в людини на основі виховання, починаючи з дошкільного віку. Для цього необхідно привчати дитину не припиняти цілеспрямованих зусиль при виникненні перешкод, ставити перед нею достатньо складні, але здійсненні завдання і неухильно вимагати, щоб вона доводила розпочату справу до кінця. Важливо також виробити в дитини вміння самостійно ставити і розв'язувати об'єктивно значущі завдання. У шкільному віці, важлива роль, у розвитку наполегливості, належить колективу учнів та самовихованню.
Прояв наполегливості
Наполегливість може виявлятися в різних сферах життя людини, навчанні, роботі, спорті, творчості та будь-яких інших заняттях життєдіяльності індивіда. Наполеглива людина має такі риси:
- чітко визначає свою мету та планує шляхи її досягнення;
- добивається своєї мети, навіть якщо вона видається недосяжною чи надто складною.
- готова до зіткнення з різними перешкодами та труднощами на шляху до мети;
- сприймає свої помилки та невдачі, використовує їх як можливість для навчання та вдосконалення;
- знаходить ресурси для підтримання своєї мотивації та енергії: інтерес до справи, віра в себе, підтримка оточення тощо;
- гнучко підлаштовується до умов і обставин, що змінюються, не втрачаючи при цьому з поля зору своєї мети;
- демонструє терпіння та витримку, не поспішає з висновками та рішеннями;
- прагне постійного самовдосконалення та підвищення свого професіоналізму.
Значущість наполегливості
Наполегливість важлива для особистого та професійного успіху людини. Наполеглива людина здатна досягати високих результатів у будь-якій діяльності, долаючи всі перепони. Також, сприяє розвитку інших особистісних якостей, таких як самоцінність, самоповага, самодисципліна, відповідальність, ініціативність, творчість. Допомагає реалізувати свій людський потенціал і жити в гармонії зі собою та навколишнім світом.
Приклади наполегливих людей
Наполегливість можна спостерігати у багатьох відомих людей, які досягли успіху в різних галузях. Ось дехто з них:
- Авраам Лінкольн — 16-й президент США, який попри своє скромне походження, декілька поразок у виборах та громадянську війну зміг об'єднати країну та скасувати рабство.
- Марія Кюрі — видатна вчена, перша жінка, яка отримала Нобелівську премію з фізики та хімії, яка, попри дискримінацію, бідність та хворобу, продовжувала дослідження в галузі радіоактивності.
- Томас Едісон — винахідник, який створив понад 1000 винаходів, зокрема лампочку, фонограф та кінематограф, які змінили життя людства. Не здавався після сотень невдалих експериментів і казав: «Я не зазнав невдачі. Я просто знайшов 10 тисяч способів, які не працюють».
- Гелен Келлер — письменниця, громадська діячка і перша глухоніма жінка, яка здобула ступінь бакалавра. Навчилася читати, писати та говорити, за допомогою своєї наставниці, Анни Салліван і стала символом сили волі та наполегливості.
- Майкл Джордан — легендарний баскетболіст, шестиразовий чемпіон НБА та один із найвидатніших спортсменів у історії. Після вигнання зі шкільної команди з баскетболу в юності не здався і продовжував тренуватись щодня. Чесно зізнавався в інтерв'ю: «Я пропустив понад 9000 кидків у своїй кар'єрі. Я програв майже 300 ігор. 26 разів мені довіряли зробити переможний кидок — і я промахувався. Я зазнавав невдач знову і знову у своєму житті. І тому я досяг успіху».
Див. також
Примітки
- С.Ю. Головина. Словарь практического психолога. — М. : АСТ; Харвест, 1998.
- Б.Г. Мещерякова, В.П. Зинченко. Большой психологический словарь. — М. : Прайм-ЕВРОЗНАК, 2003.
- Cloninger, C.R. (December 1993). A psychobiological model of temperament and character. Archives of General Psychiatry. 50 (12): 975—90. doi:10.1001/archpsyc.1993.01820240059008. PMID 8250684.
- De Fruyt, F (2000). Cloninger's Psychobiological Model of Temperament and Character and the Five-Factor Model of Personality. Personality and Individual Differences. 29 (3): 441—452. doi:10.1016/S0191-8869(99)00204-4. ISSN 0191-8869.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U psihologiyi napoleglivist osobistisna volova yakist harakterna zdatnistyu dolati zovnishni ta vnutrishni pereshkodi spryamovana na neuhilne vsuperech trudnosham ta pereshkodam dosyagnennya meti Napoleglivist ne slid plutati z upertistyu u yakij yedinim motivom povedinki ye samostverdzhennya pragnennya napolyagti svoyemu Odna z mozhlivih ris osobistosti Napoleglivist Sposib viznachennyadOpituvalnik temperamentu j harakteruNapoleglivist vimiryuyetsya v Opituvalniku temperamentu j harakteru TCI i vvazhayetsya odniyeyu z chotiroh harakteristik temperamentu Napoleglivist stosuyetsya diyalnosti bez oglyadu na vtomu abo rozcharuvannya Doslidzhennya Kloningera pokazalo sho napoleglivist yak i inshi risi temperamentu z visokoyu jmovirnistyu uspadkovuyetsya Skladovimi napoleglivosti v TCI R ye Entuziazm PS1 PS2 Ambitnist PS3 Perfekcionizm PS4 Doslidzhennya sho porivnyuye viznachennya Opituvalnika temperamentu ta harakteru z p yatifaktornoyu modellyu osobistosti pokazalo sho napoleglivist znachnoyu miroyu pov yazana zi sumlinnistyu Krim togo napoleglivist pomirno pozitivno pov yazana z risoyu za TCI R Doslidzhennya takozh pokazali sho napoleglivist pozitivno korelyuye z v modeli alternativnoyi p yatirki Cukermana i negativno korelyuye z u modeli Ajzenka Formuvannya napoleglivostiNapoleglivist rozvivayetsya v lyudini na osnovi vihovannya pochinayuchi z doshkilnogo viku Dlya cogo neobhidno privchati ditinu ne pripinyati cilespryamovanih zusil pri viniknenni pereshkod staviti pered neyu dostatno skladni ale zdijsnenni zavdannya i neuhilno vimagati shob vona dovodila rozpochatu spravu do kincya Vazhlivo takozh virobiti v ditini vminnya samostijno staviti i rozv yazuvati ob yektivno znachushi zavdannya U shkilnomu vici vazhliva rol u rozvitku napoleglivosti nalezhit kolektivu uchniv ta samovihovannyu Proyav napoleglivostiNapoleglivist mozhe viyavlyatisya v riznih sferah zhittya lyudini navchanni roboti sporti tvorchosti ta bud yakih inshih zanyattyah zhittyediyalnosti individa Napolegliva lyudina maye taki risi chitko viznachaye svoyu metu ta planuye shlyahi yiyi dosyagnennya dobivayetsya svoyeyi meti navit yaksho vona vidayetsya nedosyazhnoyu chi nadto skladnoyu gotova do zitknennya z riznimi pereshkodami ta trudnoshami na shlyahu do meti sprijmaye svoyi pomilki ta nevdachi vikoristovuye yih yak mozhlivist dlya navchannya ta vdoskonalennya znahodit resursi dlya pidtrimannya svoyeyi motivaciyi ta energiyi interes do spravi vira v sebe pidtrimka otochennya tosho gnuchko pidlashtovuyetsya do umov i obstavin sho zminyuyutsya ne vtrachayuchi pri comu z polya zoru svoyeyi meti demonstruye terpinnya ta vitrimku ne pospishaye z visnovkami ta rishennyami pragne postijnogo samovdoskonalennya ta pidvishennya svogo profesionalizmu Znachushist napoleglivostiNapoleglivist vazhliva dlya osobistogo ta profesijnogo uspihu lyudini Napolegliva lyudina zdatna dosyagati visokih rezultativ u bud yakij diyalnosti dolayuchi vsi pereponi Takozh spriyaye rozvitku inshih osobistisnih yakostej takih yak samocinnist samopovaga samodisciplina vidpovidalnist iniciativnist tvorchist Dopomagaye realizuvati svij lyudskij potencial i zhiti v garmoniyi zi soboyu ta navkolishnim svitom Prikladi napoleglivih lyudejNapoleglivist mozhna sposterigati u bagatoh vidomih lyudej yaki dosyagli uspihu v riznih galuzyah Os dehto z nih Avraam Linkoln 16 j prezident SShA yakij popri svoye skromne pohodzhennya dekilka porazok u viborah ta gromadyansku vijnu zmig ob yednati krayinu ta skasuvati rabstvo Mariya Kyuri vidatna vchena persha zhinka yaka otrimala Nobelivsku premiyu z fiziki ta himiyi yaka popri diskriminaciyu bidnist ta hvorobu prodovzhuvala doslidzhennya v galuzi radioaktivnosti Tomas Edison vinahidnik yakij stvoriv ponad 1000 vinahodiv zokrema lampochku fonograf ta kinematograf yaki zminili zhittya lyudstva Ne zdavavsya pislya soten nevdalih eksperimentiv i kazav Ya ne zaznav nevdachi Ya prosto znajshov 10 tisyach sposobiv yaki ne pracyuyut Gelen Keller pismennicya gromadska diyachka i persha gluhonima zhinka yaka zdobula stupin bakalavra Navchilasya chitati pisati ta govoriti za dopomogoyu svoyeyi nastavnici Anni Sallivan i stala simvolom sili voli ta napoleglivosti Majkl Dzhordan legendarnij basketbolist shestirazovij chempion NBA ta odin iz najvidatnishih sportsmeniv u istoriyi Pislya vignannya zi shkilnoyi komandi z basketbolu v yunosti ne zdavsya i prodovzhuvav trenuvatis shodnya Chesno ziznavavsya v interv yu Ya propustiv ponad 9000 kidkiv u svoyij kar yeri Ya prograv majzhe 300 igor 26 raziv meni doviryali zrobiti peremozhnij kidok i ya promahuvavsya Ya zaznavav nevdach znovu i znovu u svoyemu zhitti I tomu ya dosyag uspihu Div takozhKrok za krokom Yak entuziazm i napoleglivist vedut do metiPrimitkiS Yu Golovina Slovar prakticheskogo psihologa M AST Harvest 1998 B G Mesheryakova V P Zinchenko Bolshoj psihologicheskij slovar M Prajm EVROZNAK 2003 Cloninger C R December 1993 A psychobiological model of temperament and character Archives of General Psychiatry 50 12 975 90 doi 10 1001 archpsyc 1993 01820240059008 PMID 8250684 De Fruyt F 2000 Cloninger s Psychobiological Model of Temperament and Character and the Five Factor Model of Personality Personality and Individual Differences 29 3 441 452 doi 10 1016 S0191 8869 99 00204 4 ISSN 0191 8869