Орлики де Лазіски — чеський, моравський (баронський, потім графський), польський рід гербу «Новина».
Герб роду |
Перший відомо зафіксований представник роду відноситься до 1256 року. У XV столітті (під час гуситських війн) один з представників роду втік до Польщі. Ймовірно це був Сигізмунд Орлик або його син Петро, що належали до таборитів. Еміграція до Польщі ймовірно сталося після 1434 року після перемоги чашників на чолі із Їржі з Подєбрад.
У 1540-х роках виокремилася мазовецька гілка, що припинила своє існування напочатку XVII ст. 1587 року внаслідок поразки прихильників Габсбургів, один з представників роду перебрався до Моравії. Його нащадки стали баронами, а потім графами. Вона припила своє існування у 1811 році.
Старша польська гілка на початку XVII ст. осіла в Білорусі. Саме у Білорусі в селі Косуті поблизу Ошмян 21 жовтня 1672 народився Пилип Орлик, якому судилося стати наступником Мазепи, гетьманом України і першим політичним емігрантом в модерній українській історії.
Польська дослідниця Галіна Ковальська стверджувала: родовим маєтком роду Станіслава Орлика гербу Новина (очільника старшої польської гілки) були Лазіська (пол. Łaziska) в Сандомирській землі, а не Лазіська поблизу Вельких Стшельц; представники роду перебували на службі в короля Сигізмунда І Старого. Також вона заперечувала походження його роду з Чехії.
Представники
- Миколай (д/н — 1534), королівський дворянин, ложничий королівський
- Станіслав (пом. 1559) — писар польний коронний, жупник Руського воєводства, може, син королівського постільничого ; дружина Катерина (з Коморовських) — прадід і прабаба Пилипа Орлика, поховані в костелі Святого Станіслава в Кракові.
- Ян Кшиштоф (пом. 1592) — підчаший сандомирський; чоловік Беати, доньки подільського воєводи Ян Бучацького-Творовського
- Стефан (пом. 1636)
- Стефан (Степан) — шляхтич-католик, батько Пилипа, 1673 року загинув у бою з турками під Хотином, коли синові не було й року. Мати — Ірина Орлик з роду Малаховських.
- Пилип, одружився з Ганною Герцик, донькою полковника Павла Герцика
- Григор (Григорій Пилипович Орлик, фр. du Comte Grégoire Orlyk, 5 листопада 1702 — 14 листопада 1759) — син Пилипа Орлика, державний і військовий діяч Франції, граф, генерал-поручник, довірена особа короля Людовика XV, одружений з графинею Елен Дентевіль (дітей не мали).
- Анастасія Теодора Орлик — донька Пилипа й Ганни Орликів. Влітку 1723 року вийшла заміж за Йогана Стенфлюкта у Гурі (Гухрау) у Сілезії.
- Карл Густав Стенфлюкт — онук Пилипа Орлика, лейтенант Королівського польського піхотного полку.
- Орлик Варвара — донька Пилипа й Ганни Орликів.
- Яків — син Пилипа й Анни Орликів; трагічно загинув у юному віці у Вроцлаві 1721 року
- Пилип, одружився з Ганною Герцик, донькою полковника Павла Герцика
- Стефан (Степан) — шляхтич-католик, батько Пилипа, 1673 року загинув у бою з турками під Хотином, коли синові не було й року. Мати — Ірина Орлик з роду Малаховських.
- Стефан (пом. 1636)
- Станіслав (д/н — 1607), син Станіслава, писаря коронного. Прихильник претендента Максиміланна III Австрійського. емігрував до Моравії 1587 року
- Самійло Станислав (д/н—1659), власник маєтків біля Пресбургу
- Єва Софія (1638—д/н)
- Дорота Ельжбета (1654—д/н)
- Петро Бонавентура (д/н—1645), францисканець
- Онджей (д/н—1642), каноник Оломоуца
- Ян Криштоф (д/н—1644), фрайгер з 1624 року, мундшенк (радник) оломоуцького єпископа-кардинала Франца фон Дітрихштейна
- Міколаш Фелікс (д/н—1660 або 1668), дружина — Поліксена Подштацька з Прусинович
- Станіслав Єронім (д/н—1669), фрайгер
- Петро Леопольд (1649—1727), фрайгер, мешканець Вроцлава, де 1721 року особисто познайомився з Пилипом Орликом.
- Карел Франтішек (1695—1770), граф з 1753 року, земський гетьман
- Карел Фридрих (1733—1786), генерал-майор
- Гундемар (1734—1760), очільник роти гренадерського полку № 53, загинув у Семирічну війну
- Ян Непомук (1738—1783)
- Ян Кржтитель Ойген (1747/1750—1811), полковник
- Карел Франтішек (1695—1770), граф з 1753 року, земський гетьман
- Фратішек Єронім (1652—1689), загинув у Віденській битві
- Петро Леопольд (1649—1727), фрайгер, мешканець Вроцлава, де 1721 року особисто познайомився з Пилипом Орликом.
- Самійло Станислав (д/н—1659), власник маєтків біля Пресбургу
- Ян Кшиштоф (пом. 1592) — підчаший сандомирський; чоловік Беати, доньки подільського воєводи Ян Бучацького-Творовського
- Ян
- Анджей (д/н — до 1568),
- Пйотр і Ян — засновники гліки в Радомському повіті — власників Волі Орликовської
- Станіслав (пом. 1559) — писар польний коронний, жупник Руського воєводства, може, син королівського постільничого ; дружина Катерина (з Коморовських) — прадід і прабаба Пилипа Орлика, поховані в костелі Святого Станіслава в Кракові.
Примітки
- Галина Ярова. . Архів оригіналу за 19 травня 2014. Процитовано 19 травня 2014. // Музей гетьманства. Текст і графічні дані. К., 1997. // Музеї України. — 2007. — № 2. — С. 20.
- Allgemeines Adelsarchiv der österreichischen Monarchie, s. 508
- Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1979. — Tom XXIV/1, zeszyt 100. — S. 206
- Paprocki B. «Gniazdo Cnoty, Zkąd Herby Rycerstwa slawnego Krolestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mazowieckiego, Zmudzkiego…» — Kraków : drukarnia Andrzeia Piotrkowczyka, 1578. — S. 1021. (пол.)
- Ульяновський В. Пилип Орлик… — С. 421.
- дослівно у книзі: …одружився з донькою подільського воєводи Пиляви з Бучача Беатою…
- Opis powiatu Radomskiego
Джерела
- Борщак І. Великий мазепинець Григор Орлик. Генерал-поручник Людовика XV (1742—1759). — Ню Йорк : Восьмий курінь УПС ім Григора Орлика, 1972. — 1972. — 222 с.
- Священко З. В. // Пилип Орлик і його Конституція в епоху становлення європейського громадянського суспільства / упор.: А. О. Карасевич, З. В. Священко, В. В. Сокирська — Умань: ПП Жовтий, 2010. — 176 с. — С. 77—91.
- Ульяновський В. Пилип Орлик // Володарі гетьманської булави: Історичні портрети / Автор передмови В. А. Смолій. — К. : Варта, 1994. — 560 с. — С. 419—488. — .
Див. також
- [cs]
Це незавершена стаття про шляхту (дворянство). Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Orliki de Laziski cheskij moravskij baronskij potim grafskij polskij rid gerbu Novina OrlikiGerb rodu U Vikipediyi ye statti pro inshi znachennya cogo termina Orliki Pershij vidomo zafiksovanij predstavnik rodu vidnositsya do 1256 roku U XV stolitti pid chas gusitskih vijn odin z predstavnikiv rodu vtik do Polshi Jmovirno ce buv Sigizmund Orlik abo jogo sin Petro sho nalezhali do taboritiv Emigraciya do Polshi jmovirno stalosya pislya 1434 roku pislya peremogi chashnikiv na choli iz Yirzhi z Podyebrad U 1540 h rokah viokremilasya mazovecka gilka sho pripinila svoye isnuvannya napochatku XVII st 1587 roku vnaslidok porazki prihilnikiv Gabsburgiv odin z predstavnikiv rodu perebravsya do Moraviyi Jogo nashadki stali baronami a potim grafami Vona pripila svoye isnuvannya u 1811 roci Starsha polska gilka na pochatku XVII st osila v Bilorusi Same u Bilorusi v seli Kosuti poblizu Oshmyan 21 zhovtnya 1672 narodivsya Pilip Orlik yakomu sudilosya stati nastupnikom Mazepi getmanom Ukrayini i pershim politichnim emigrantom v modernij ukrayinskij istoriyi Polska doslidnicya Galina Kovalska stverdzhuvala rodovim mayetkom rodu Stanislava Orlika gerbu Novina ochilnika starshoyi polskoyi gilki buli Laziska pol Laziska v Sandomirskij zemli a ne Laziska poblizu Velkih Stshelc predstavniki rodu perebuvali na sluzhbi v korolya Sigizmunda I Starogo Takozh vona zaperechuvala pohodzhennya jogo rodu z Chehiyi PredstavnikiMikolaj d n 1534 korolivskij dvoryanin lozhnichij korolivskij Stanislav pom 1559 pisar polnij koronnij zhupnik Ruskogo voyevodstva mozhe sin korolivskogo postilnichogo druzhina Katerina z Komorovskih pradid i prababa Pilipa Orlika pohovani v kosteli Svyatogo Stanislava v Krakovi Yan Kshishtof pom 1592 pidchashij sandomirskij cholovik Beati donki podilskogo voyevodi Yan Buchackogo Tvorovskogo Stefan pom 1636 Stefan Stepan shlyahtich katolik batko Pilipa 1673 roku zaginuv u boyu z turkami pid Hotinom koli sinovi ne bulo j roku Mati Irina Orlik z rodu Malahovskih Pilip odruzhivsya z Gannoyu Gercik donkoyu polkovnika Pavla Gercika Grigor Grigorij Pilipovich Orlik fr du Comte Gregoire Orlyk 5 listopada 1702 14 listopada 1759 sin Pilipa Orlika derzhavnij i vijskovij diyach Franciyi graf general poruchnik dovirena osoba korolya Lyudovika XV odruzhenij z grafineyu Elen Dentevil ditej ne mali Anastasiya Teodora Orlik donka Pilipa j Ganni Orlikiv Vlitku 1723 roku vijshla zamizh za Jogana Stenflyukta u Guri Guhrau u Sileziyi Karl Gustav Stenflyukt onuk Pilipa Orlika lejtenant Korolivskogo polskogo pihotnogo polku Orlik Varvara donka Pilipa j Ganni Orlikiv Yakiv sin Pilipa j Anni Orlikiv tragichno zaginuv u yunomu vici u Vroclavi 1721 roku Stanislav d n 1607 sin Stanislava pisarya koronnogo Prihilnik pretendenta Maksimilanna III Avstrijskogo emigruvav do Moraviyi 1587 roku Samijlo Stanislav d n 1659 vlasnik mayetkiv bilya Presburgu Yeva Sofiya 1638 d n Dorota Elzhbeta 1654 d n Petro Bonaventura d n 1645 franciskanec Ondzhej d n 1642 kanonik Olomouca Yan Krishtof d n 1644 frajger z 1624 roku mundshenk radnik olomouckogo yepiskopa kardinala Franca fon Ditrihshtejna Mikolash Feliks d n 1660 abo 1668 druzhina Poliksena Podshtacka z Prusinovich Stanislav Yeronim d n 1669 frajger Petro Leopold 1649 1727 frajger meshkanec Vroclava de 1721 roku osobisto poznajomivsya z Pilipom Orlikom Karel Frantishek 1695 1770 graf z 1753 roku zemskij getman Karel Fridrih 1733 1786 general major Gundemar 1734 1760 ochilnik roti grenaderskogo polku 53 zaginuv u Semirichnu vijnu Yan Nepomuk 1738 1783 Yan Krzhtitel Ojgen 1747 1750 1811 polkovnik Fratishek Yeronim 1652 1689 zaginuv u Videnskij bitvi Yan Andzhej d n do 1568 Pjotr i Yan zasnovniki gliki v Radomskomu poviti vlasnikiv Voli OrlikovskoyiPrimitkiGalina Yarova Arhiv originalu za 19 travnya 2014 Procitovano 19 travnya 2014 Muzej getmanstva Tekst i grafichni dani K 1997 Muzeyi Ukrayini 2007 2 S 20 Allgemeines Adelsarchiv der osterreichischen Monarchie s 508 Polski Slownik Biograficzny Wroclaw Warszawa Krakow Gdansk Zaklad Narodowy Imienia Ossolinskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1979 Tom XXIV 1 zeszyt 100 S 206 Paprocki B Gniazdo Cnoty Zkad Herby Rycerstwa slawnego Krolestwa Polskiego Wielkiego Ksiestwa Litewskiego Ruskiego Pruskiego Mazowieckiego Zmudzkiego Krakow drukarnia Andrzeia Piotrkowczyka 1578 S 1021 pol Ulyanovskij V Pilip Orlik S 421 doslivno u knizi odruzhivsya z donkoyu podilskogo voyevodi Pilyavi z Buchacha Beatoyu Opis powiatu RadomskiegoDzherelaBorshak I Velikij mazepinec Grigor Orlik General poruchnik Lyudovika XV 1742 1759 Nyu Jork Vosmij kurin UPS im Grigora Orlika 1972 1972 222 s Svyashenko Z V Pilip Orlik i jogo Konstituciya v epohu stanovlennya yevropejskogo gromadyanskogo suspilstva upor A O Karasevich Z V Svyashenko V V Sokirska Uman PP Zhovtij 2010 176 s S 77 91 Ulyanovskij V Pilip Orlik Volodari getmanskoyi bulavi Istorichni portreti Avtor peredmovi V A Smolij K Varta 1994 560 s S 419 488 ISBN 5 203 01639 9 Div takozh cs Ce nezavershena stattya pro shlyahtu dvoryanstvo Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi