Аспасі́я (грец. Ἀσπασία, Aspasía, «бажана»; бл. 470 — 400 до н.е.) — афінська гетера, що прославилася красою і розумом. Одна з найвідоміших жінок Стародавньої Греції. Справжнє ім'я невідоме. Народилася в Мілеті, Іонія. Донька Аксіоха. Жила в Афінах, належачи до метеків (іногродніх). Коханка, а згодом — дружина афінського державного діяча Перікла (450 до н.е) часів Пелепоннеської війни. Народила йому сина, . Мала власний салон (за іншими даними — бордель), що став інтелектуальним центром Афін і де збиралися провідні політики, діячі культури і мислителі того часу, такі як Сократ. Деталі її біографії невідомі. Незначні згадки про неї знаходимо у Плутарха, Платона, Арістофана, Ксенофонта та інших. Ряд сучасних істориків сумніваються у історичності такої особи, зважаючи на суперечливість і недостатність джерел. Втім, ці поодинокі згадки проливають світло на роль жінки у грецькому суспільстві V ст. до н.е.
Аспасія | |
---|---|
дав.-гр. Ἀσπασία | |
Народилася | 470 до н.е. Мілет, Іонія, Греція |
Померла | 400 до н. е. Афіни |
Діяльність | rhetorician, філософ, ораторка, письменниця |
Знання мов | давньогрецька |
Батько | Аксіох |
У шлюбі з | Перікл |
Діти | |
|
Ім'я
- Аспасі́я (грец. Ἀσπασία, Aspasía, МФА: [aspaˈsiaː], «бажана») — ім'я, найімовірніше псевдонім, під яким вона відома у античних джерелах.
- Аспазі́я — стара транскрипція грецького імені у ряді російських і українських джерел.
- Аспасі́я Мілетська (англ. Aspasia of Miletos) — ім'я, поширене в англомовній історіографії.
- Відома під різними прізвиськами: Омфала, Деніяра, інколи Гера. У комедії Евполіда Аспасія названа зневажливо «шльондрою» (дав.-гр. πόρνη, porne) — повією найнижчого розряду; у комедіях Кратіна — «підлою наложницею» (дав.-гр. παλλαχή χυνώπί, pallachē), або «народженою розпустою» (дав.-гр. Κατα υγοσύνη) в комедії «Хірони».
Біографія
Походження
Аспасія народилась близько 470 р. до н.е.. Вона походила із грецького міста Мілет в Іонії (нині — Айдин, Туреччина) й була дочкою Аксіоха. Про це пише Плутарх, зазначаючи одностайність у тому античних авторів.
Аспасія належала до стану вільних людей. Проте в деяких античних джерелах, зокрема у Елія Арістіда, стверджується, що вона була мілетською полонянкою з Карії. Сучасні дослідники спростовували це твердження, посилаючись на подальшу біографію гетери: якби Аспасія була невільницею-рабинею, афіняни б не визнали її сина Перікла Молодшого за законного сина і спадкоємця Перікла, і вона не могла б одружитися вдруге з Лісіклом. Припускають, що теза про її карійське походження постала внаслідок наклепу на Астасію, або помилкове ототожнення її із коханкою Кіра Молодшого.
Про батька Аксіоха нічого невідомо. Припускають, що він був багатієм і забезпечив доньці гарну освіту.
Американський дослідник П. Біккнелл, спираючись на епіграфічні джерела IV ст. до н.е., висунув гіпотезу, що Аспасія була родичкою відомого афінського діяча Алківіада. Дід останнього, Алківіад Старший, був вигнаний з Афін до Мілету близько 460 до н.е. і одружився там із донькою якогось Аксіоха. Незабаром вигнанець повернувся до Афін зі своєю дружиною і її молодшою сестрою — Аспасією. Подружжя мало двох синів — Аксіоха, дядька Алківіада, і Аспасія. Дослідник припускав, що Аспасія зустрілася зі своїм майбутнім коханцем і чоловіком Періклом саме завдяки зв'язкам із родиною Алківіадів.
Життя в Афінах
Сім'я доволі швидко переселилась в Атени, де дівчина швидко здобула авторитет у вищих колах тогочасного суспільства. Вважають, що Аспасія завойовувала прихильність до себе своєю непересічною вродою, дивовижною грацією, вродженим розумом та непересічною освіченістю. З часом її помешкання стало місцем, куди стікались місцеві інтелектуали, талановиті митці, а також впливова та заможна знать. На такі зібрання вельможі нерідко брали із собою і своїх дружин, що здебільшого суперечило тогочасним звичаям. Серед інших її також нерідко навідував і сам Сократ. Невдовзі в дівчину закохався відомий політик, стратег та оратор — Перікл і, покинувши свою першу дружину, одружився з Аспасією (бл. 445 р. до Р. Х.). Варто зазначити, що після цієї події місцеві насмішки не оминули її персони: часто позаочі Аспасію називали Героєм Олімпійця-Перікла, а також Омфалою та Деянірою нового Геркулеса. Окрім цього, вона отримувала чимало звинувачень від політичних противників Перікла. До прикладу, її вважали причиною війни між атенянами та жителями острова Самос. Знаменитий комедіограф Арістофан звинувачував саме Аспасію в початку Пелопоннеської війни, мовляв, що військові дії почалися через викрадення меггарцями деяких із її служниць. Втім, наразі такі закиди видаються безпідставними, адже сучасник тих подій видатний історик Фукідід у своїй праці "Історія Пелопоннеської війни" аніяким чином не згадує ім'я Аспасії. Герміпп, комік та противник Перікла, що боявся відкрито висміювати останнього, у своїх комедіях (бл. 432 р. до Р. Х.) закидав його дружині непошанування богів. Натомість Перікл виступив проти такого наклепу на Аспасію та майстерністю свого слова переконав суддів у протилежному.
По смерті Перікла Аспасія вийшла заміж за Лісікла, атенського стратега та народного вождя, який також був впливовою людиною, однак дуже скоро помер. Про пізніші роки життя Аспасії мало що відомо. Невідомо, наприклад те, чи вона була вона живою, коли її син Перікл Молодший був обраний воєначальником або коли його присудили до страти після поразки. Однак достоту відомо, що її ім'я стало знаменитим і поза межами Греції — сардський цар Кір називав її ім'ям свою фаворитку — фокеянку Мільто.
Міфологічність особи Аспасії
Образ високоінтелектуальної жінки не був характерним для античної літератури загалом, однак все ж віднаходимо його у славнозвісному "Бенкеті" Платона. Йдеться про жрицю з Мантінеї на ім'я Діотима (грец. Διοτίμα), котра грає у творі чи не найважливішу роль. Саме вона висловлює одну з ключових ідей твору — ідею Платонічної любові. У перекладі з грецької ім'я Діотима (Διοτίμα ← Δίας (Зевс) + τιμή (честь)) означає «честь Зевса» або «та, яку поважає Зевс». Деякі вчені ХІХ — поч. ХХ ст. вважали, що Платон використав саме реальну особу Аспасії, другої дружини Перікла, як прототип своєї героїні Діотими, адже був неабияк вражений її непересічним розумом та кмітливістю. Проти такої гіпотези свідчить діалог Платона «Μενέξενоς» (Menexenos), де Аспасія натомість виступає як героїня під своїм власним іменем. З цього дослідники висновують, що Платон не був схильний використовувати вигадані імена і Діотима — реальна історична особа.
Аспасія та мистецтво краси.
Аспасія підкорювала чоловіків не тільки розумом, але й красою. Вона не забувала про мистецтво краси. Вона не тільки з успіхом використовувала знання косметології і мистецтва макіяжу на практиці, але і втілила свої знання у ''Трактат про збереження краси'' (у двох частинах), де вказала багато рецептів масок для лиця та волосся, засобів для омолодження та інші засоби для догляду за обличчям та тілом. У жінок ''з благородних'' у Давній Греції не було прийнято малюватись. Саме слово "косметика" має грецьке походження і означає мистецтво оздоблення і прикрашання. В щоденному догляді знатних дам були: масаж, догляд за волоссям, протирання пахощами, які привозили з Азії. Догляд в ті часи здійснювався переважно з допомогою природних засобів — оливкової олії, морської солі, найрізноманітніших трав. Якомога світлішого кольору шкіри гречанки досягали завдяки молоку, попелу букового дерева, милу з козячого жиру. Жінки використовували чорну та блакитну фарби для макіяжу очей, рум'янили щоки кармином та наносили пурпур на нігті. Але ''бойове розфарбування'' лиця вважалось поганим тоном і не допускалось. Однак не виключено, що благородні жінки таємно використовували косметологічні поради Аспасії.
Сім'я
- Батько: Аксіох (? — ?)
- 1-й чоловік: Перікл
- Син:
- 2-й чоловік: Лісікл
Оцінки
Плутарх
- ...вона мала вплив на найчільніших державних діячів і домоглася того, що навіть філософи не скупилися на похвали для неї.
- .... Що стосується Аспасії, то Перікл, як твердить дехто, відчув до неї потяг як до жінки розумної і тямкої в державних справах. Та й Сократ вряди-годи навідувався до неї разом із своїми друзями, а його знайомі приводили до Аспасії своїх дружин, щоб узяти участь у розмові з нею, хоч керувала вона закладом, що мав непристойну славу: вона-бо утримувала дівчат легкої поведінки. Есхін пише, що Лісікл, торговець худобою, людина низького походження й нікчемної вдачі, став першою особою в Афінах, тому що жив з Аспасією після смерті Перікла. У творі Платона «Менексен», хоч його початок написаний у жартівливому тоні, міститься зерно правди, а саме: ця жінка славилась тим, що багато людей в Афінах прагнули її товариства заради її ораторського хисту..
У культурі
Відеоігри
- Assassin's Creed Odyssey (2018)
Мистецтво
- Аспасія
- Афродіта (Аспасія)
ІІ ст. н.е. - Аспасія
копія римських часів - Аспасія з філософами
1670-ті, Корнелій Молодший - Аспасія
1780, Беєр - Аспасія
1794, Буліар - Аспасія і Сократ
1800, Монсіо - Аспасія
1824, Делакруа - Аспасія
1840, Куман - Аспасія на Пніксі
1888, Холідей - Видатні жінки античності
до 1939, Вален
Література
- Георгій Гуліа "Чоловік з Атен. Хроніка з шести книг" (1969)
- Олександр Кравчук "Перікл і Аспасія" (1991)
- Джудіт Тарр "Дочка Орла" (1995)
В музиці
опера "Аспасія"
Див. також
Вікіцитати містять висловлювання від або про: Аспасія |
- 409 Аспасія — названий на честь Аспасії, відкритий в 1895 році.
Примітки
- Nails, 2000, p. 58–59.
- Перікл, 24 // Плутарх. Порівняльні життєписи... С. 24.
- Плутарх. Порівняльні життєписи... С. 388.
- Bicknell, 1982, p. 243.
- Перікл, 24 // Плутарх. Порівняльні життєписи... С. 25.
- Eubolis, F 98 K.
- Kratinos, F241 K.
- Bicknell, 1982, p. 245.
- Plut. Per., 3 = Cratin., v. 4, fr. 259.
- Aelius Aristides. ed. by Wilhelm Dindorf. Weidmann, 1829, V. 3, p. 468.
- Davies, 1971, p. 458.
- Lendering, Jona. Aspasia [ 17 липня 2015 у Wayback Machine.] // Livius.org.
- Bicknell, 1982, p. 240–250.
- Agadjanian, Alexander (2018). Smirnov, M.Yu. (ed.) (2017) Entsiklopedicheskij slovar’ sotsiologii religii [Encyclopedic Dictionary of Sociology of Religion]. Saint-Petersburg: Platonovskoe Filosofskoe Obshchestvo. — 508 p. (in Russian). State Religion and Church in Russia and Worldwide. Т. 36, № 3. с. 238—244. doi:10.22394/2073-7203-2018-36-3-238-244. ISSN 2073-7203. Процитовано 17 листопада 2019.
- Wider, Kathleen (1986-03). Women Philosophers in the Ancient Greek World: Donning the Mantle. Hypatia. Т. 1, № 1. с. 21—62. doi:10.1111/j.1527-2001.1986.tb00521.x. ISSN 0887-5367. Процитовано 18 листопада 2019.
- Перікл, 24 // Плутарх. Порівняльні життєписи... С. 24—25.
Бібліографія
Джерела
- Арістід.
- Арістофан. Ахарняни.
- Атеней. Бенкетуючі софісти.
- Діодор Сицілійський. Історична бібліотека, XII.
- Евполід
- Кратін
- Ксенофонт. Економія.
- Ксенофонт. Спогади про Сократа.
- Платон. Менексен.
- Плутарх. Порівняльні життєписи / пер. з давньогрец. Й. Кобів, Ю. Цимбалюк. — Київ : Дніпро, 1991. (Перікл, 24)
- Фукідід. Історія, І, ІІІ.
- Ціцерон. De Inventione.
Монографії. Статті.
- Українська радянська енциклопедія : у 12 т. / гол. ред. М. П. Бажан ; редкол.: О. К. Антонов та ін. — 2-ге вид. — К. : Головна редакція УРЕ, 1974–1985.
- Кравчук, А. Перикл и Аспазия. Издательство: Москва: Наука, 1991.
- Atherton, Gertrude. The Immortal Marriage. Kessinger Publishing, 2004.
- Becq de Fouquières, Louis. Aspasie de Milet (in French). Didier, 1872.
- Bicknell, Peter J. Axiochus Alkibiadou, Aspasia and Aspasios [ 7 вересня 2021 у Wayback Machine.] // L'Antiquité Classique, 1982, № 51 (3), p. 240–250.
- Cozzi, Cecilia. Aspasia, storia di una donna. David and Matthaus, 2014.
- Davies, J. K. Athenian Propertied Families, 600-300 B.C. New York: Oxford University Press, 1971.
- Hamerling, Louis. Aspasia: a Romance of Art and Love in Ancient Hellas. Geo. Gottsberger Peck, 1893.
- Henry, Madeleine M. Prisoner of History. Aspasia of Miletus and her Biographical Tradition. Oxford University Press, 1995.
- Nails, Debra. The People of Plato: A Prosopography of Plato and Other Socratics. Princeton University Press, 2000.
- Savage Landor, Walter. Pericles And Aspasia. Kessinger Publishing, 2004.
- Wider, Kathleen. Women philosophers in the Ancient Greek World: Donning the Mantle // Hypatia. 1 (1), 1986, p. 21–62.
Словники
- Аспазия [Архівовано 7 вересня 2021 у Wayback Machine.] // Энциклопедический словарь Брокгауза. Санкт-Петербург, 1890, Т. 2, С. 299–300.
- Aspasia // Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press, 1911.
- Любкер, Ф. Aspasia // Реальный словарь классических древностей по Любкеру. Санкт-Петербург, 1885, С. 169–170.
Посилання
Вікісховище має мультимедійні дані за темою: Аспасія
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Aspasi ya grec Ἀspasia Aspasia bazhana bl 470 400 do n e afinska getera sho proslavilasya krasoyu i rozumom Odna z najvidomishih zhinok Starodavnoyi Greciyi Spravzhnye im ya nevidome Narodilasya v Mileti Ioniya Donka Aksioha Zhila v Afinah nalezhachi do metekiv inogrodnih Kohanka a zgodom druzhina afinskogo derzhavnogo diyacha Perikla 450 do n e chasiv Peleponneskoyi vijni Narodila jomu sina Mala vlasnij salon za inshimi danimi bordel sho stav intelektualnim centrom Afin i de zbiralisya providni politiki diyachi kulturi i misliteli togo chasu taki yak Sokrat Detali yiyi biografiyi nevidomi Neznachni zgadki pro neyi znahodimo u Plutarha Platona Aristofana Ksenofonta ta inshih Ryad suchasnih istorikiv sumnivayutsya u istorichnosti takoyi osobi zvazhayuchi na superechlivist i nedostatnist dzherel Vtim ci poodinoki zgadki prolivayut svitlo na rol zhinki u greckomu suspilstvi V st do n e Aspasiyadav gr ἈspasiaNarodilasya 470 do n e Milet Ioniya GreciyaPomerla 400 do n e AfiniDiyalnist rhetorician filosof oratorka pismennicyaZnannya mov davnogreckaBatko AksiohU shlyubi z PeriklDitiVislovlyuvannya u Vikicitatah Mediafajli u VikishovishiIm yaAspasi ya grec Ἀspasia Aspasia MFA aspaˈsiaː bazhana im ya najimovirnishe psevdonim pid yakim vona vidoma u antichnih dzherelah Aspazi ya stara transkripciya greckogo imeni u ryadi rosijskih i ukrayinskih dzherel Aspasi ya Miletska angl Aspasia of Miletos im ya poshirene v anglomovnij istoriografiyi Vidoma pid riznimi prizviskami Omfala Deniyara inkoli Gera U komediyi Evpolida Aspasiya nazvana znevazhlivo shlondroyu dav gr pornh porne poviyeyu najnizhchogo rozryadu u komediyah Kratina pidloyu nalozhniceyu dav gr pallaxh xynwpi pallache abo narodzhenoyu rozpustoyu dav gr Kata ygosynh v komediyi Hironi BiografiyaPohodzhennya Aspasiya narodilas blizko 470 r do n e Vona pohodila iz greckogo mista Milet v Ioniyi nini Ajdin Turechchina j bula dochkoyu Aksioha Pro ce pishe Plutarh zaznachayuchi odnostajnist u tomu antichnih avtoriv Aspasiya nalezhala do stanu vilnih lyudej Prote v deyakih antichnih dzherelah zokrema u Eliya Aristida stverdzhuyetsya sho vona bula miletskoyu polonyankoyu z Kariyi Suchasni doslidniki sprostovuvali ce tverdzhennya posilayuchis na podalshu biografiyu geteri yakbi Aspasiya bula nevilniceyu rabineyu afinyani b ne viznali yiyi sina Perikla Molodshogo za zakonnogo sina i spadkoyemcya Perikla i vona ne mogla b odruzhitisya vdruge z Lisiklom Pripuskayut sho teza pro yiyi karijske pohodzhennya postala vnaslidok naklepu na Astasiyu abo pomilkove ototozhnennya yiyi iz kohankoyu Kira Molodshogo Pro batka Aksioha nichogo nevidomo Pripuskayut sho vin buv bagatiyem i zabezpechiv donci garnu osvitu Amerikanskij doslidnik P Bikknell spirayuchis na epigrafichni dzherela IV st do n e visunuv gipotezu sho Aspasiya bula rodichkoyu vidomogo afinskogo diyacha Alkiviada Did ostannogo Alkiviad Starshij buv vignanij z Afin do Miletu blizko 460 do n e i odruzhivsya tam iz donkoyu yakogos Aksioha Nezabarom vignanec povernuvsya do Afin zi svoyeyu druzhinoyu i yiyi molodshoyu sestroyu Aspasiyeyu Podruzhzhya malo dvoh siniv Aksioha dyadka Alkiviada i Aspasiya Doslidnik pripuskav sho Aspasiya zustrilasya zi svoyim majbutnim kohancem i cholovikom Periklom same zavdyaki zv yazkam iz rodinoyu Alkiviadiv Zhittya v Afinah Sim ya dovoli shvidko pereselilas v Ateni de divchina shvidko zdobula avtoritet u vishih kolah togochasnogo suspilstva Vvazhayut sho Aspasiya zavojovuvala prihilnist do sebe svoyeyu neperesichnoyu vrodoyu divovizhnoyu graciyeyu vrodzhenim rozumom ta neperesichnoyu osvichenistyu Z chasom yiyi pomeshkannya stalo miscem kudi stikalis miscevi intelektuali talanoviti mitci a takozh vplivova ta zamozhna znat Na taki zibrannya velmozhi neridko brali iz soboyu i svoyih druzhin sho zdebilshogo superechilo togochasnim zvichayam Sered inshih yiyi takozh neridko naviduvav i sam Sokrat Nevdovzi v divchinu zakohavsya vidomij politik strateg ta orator Perikl i pokinuvshi svoyu pershu druzhinu odruzhivsya z Aspasiyeyu bl 445 r do R H Varto zaznachiti sho pislya ciyeyi podiyi miscevi nasmishki ne ominuli yiyi personi chasto pozaochi Aspasiyu nazivali Geroyem Olimpijcya Perikla a takozh Omfaloyu ta Deyaniroyu novogo Gerkulesa Okrim cogo vona otrimuvala chimalo zvinuvachen vid politichnih protivnikiv Perikla Do prikladu yiyi vvazhali prichinoyu vijni mizh atenyanami ta zhitelyami ostrova Samos Znamenitij komediograf Aristofan zvinuvachuvav same Aspasiyu v pochatku Peloponneskoyi vijni movlyav sho vijskovi diyi pochalisya cherez vikradennya meggarcyami deyakih iz yiyi sluzhnic Vtim narazi taki zakidi vidayutsya bezpidstavnimi adzhe suchasnik tih podij vidatnij istorik Fukidid u svoyij praci Istoriya Peloponneskoyi vijni aniyakim chinom ne zgaduye im ya Aspasiyi Germipp komik ta protivnik Perikla sho boyavsya vidkrito vismiyuvati ostannogo u svoyih komediyah bl 432 r do R H zakidav jogo druzhini neposhanuvannya bogiv Natomist Perikl vistupiv proti takogo naklepu na Aspasiyu ta majsternistyu svogo slova perekonav suddiv u protilezhnomu Po smerti Perikla Aspasiya vijshla zamizh za Lisikla atenskogo stratega ta narodnogo vozhdya yakij takozh buv vplivovoyu lyudinoyu odnak duzhe skoro pomer Pro piznishi roki zhittya Aspasiyi malo sho vidomo Nevidomo napriklad te chi vona bula vona zhivoyu koli yiyi sin Perikl Molodshij buv obranij voyenachalnikom abo koli jogo prisudili do strati pislya porazki Odnak dostotu vidomo sho yiyi im ya stalo znamenitim i poza mezhami Greciyi sardskij car Kir nazivav yiyi im yam svoyu favoritku fokeyanku Milto Mifologichnist osobi AspasiyiObraz visokointelektualnoyi zhinki ne buv harakternim dlya antichnoyi literaturi zagalom odnak vse zh vidnahodimo jogo u slavnozvisnomu Benketi Platona Jdetsya pro zhricyu z Mantineyi na im ya Diotima grec Diotima kotra graye u tvori chi ne najvazhlivishu rol Same vona vislovlyuye odnu z klyuchovih idej tvoru ideyu Platonichnoyi lyubovi U perekladi z greckoyi im ya Diotima Diotima Dias Zevs timh chest oznachaye chest Zevsa abo ta yaku povazhaye Zevs Deyaki vcheni HIH poch HH st vvazhali sho Platon vikoristav same realnu osobu Aspasiyi drugoyi druzhini Perikla yak prototip svoyeyi geroyini Diotimi adzhe buv neabiyak vrazhenij yiyi neperesichnim rozumom ta kmitlivistyu Proti takoyi gipotezi svidchit dialog Platona Mene3enos Menexenos de Aspasiya natomist vistupaye yak geroyinya pid svoyim vlasnim imenem Z cogo doslidniki visnovuyut sho Platon ne buv shilnij vikoristovuvati vigadani imena i Diotima realna istorichna osoba Aspasiya ta mistectvo krasi Aspasiya pidkoryuvala cholovikiv ne tilki rozumom ale j krasoyu Vona ne zabuvala pro mistectvo krasi Vona ne tilki z uspihom vikoristovuvala znannya kosmetologiyi i mistectva makiyazhu na praktici ale i vtilila svoyi znannya u Traktat pro zberezhennya krasi u dvoh chastinah de vkazala bagato receptiv masok dlya licya ta volossya zasobiv dlya omolodzhennya ta inshi zasobi dlya doglyadu za oblichchyam ta tilom U zhinok z blagorodnih u Davnij Greciyi ne bulo prijnyato malyuvatis Same slovo kosmetika maye grecke pohodzhennya i oznachaye mistectvo ozdoblennya i prikrashannya V shodennomu doglyadi znatnih dam buli masazh doglyad za volossyam protirannya pahoshami yaki privozili z Aziyi Doglyad v ti chasi zdijsnyuvavsya perevazhno z dopomogoyu prirodnih zasobiv olivkovoyi oliyi morskoyi soli najriznomanitnishih trav Yakomoga svitlishogo koloru shkiri grechanki dosyagali zavdyaki moloku popelu bukovogo dereva milu z kozyachogo zhiru Zhinki vikoristovuvali chornu ta blakitnu farbi dlya makiyazhu ochej rum yanili shoki karminom ta nanosili purpur na nigti Ale bojove rozfarbuvannya licya vvazhalos poganim tonom i ne dopuskalos Odnak ne viklyucheno sho blagorodni zhinki tayemno vikoristovuvali kosmetologichni poradi Aspasiyi Sim yaBatko Aksioh 1 j cholovik Perikl Sin 2 j cholovik LisiklOcinkiPlutarh vona mala vpliv na najchilnishih derzhavnih diyachiv i domoglasya togo sho navit filosofi ne skupilisya na pohvali dlya neyi Sho stosuyetsya Aspasiyi to Perikl yak tverdit dehto vidchuv do neyi potyag yak do zhinki rozumnoyi i tyamkoyi v derzhavnih spravah Ta j Sokrat vryadi godi naviduvavsya do neyi razom iz svoyimi druzyami a jogo znajomi privodili do Aspasiyi svoyih druzhin shob uzyati uchast u rozmovi z neyu hoch keruvala vona zakladom sho mav nepristojnu slavu vona bo utrimuvala divchat legkoyi povedinki Eshin pishe sho Lisikl torgovec hudoboyu lyudina nizkogo pohodzhennya j nikchemnoyi vdachi stav pershoyu osoboyu v Afinah tomu sho zhiv z Aspasiyeyu pislya smerti Perikla U tvori Platona Meneksen hoch jogo pochatok napisanij u zhartivlivomu toni mistitsya zerno pravdi a same cya zhinka slavilas tim sho bagato lyudej v Afinah pragnuli yiyi tovaristva zaradi yiyi oratorskogo histu U kulturiVideoigri Assassin s Creed Odyssey 2018 Mistectvo Aspasiya Afrodita Aspasiya II st n e Aspasiya kopiya rimskih chasiv Aspasiya z filosofami 1670 ti Kornelij Molodshij Aspasiya 1780 Beyer Aspasiya 1794 Buliar Aspasiya i Sokrat 1800 Monsio Aspasiya 1824 Delakrua Aspasiya 1840 Kuman Aspasiya na Pniksi 1888 Holidej Vidatni zhinki antichnosti do 1939 Valen Literatura Georgij Gulia Cholovik z Aten Hronika z shesti knig 1969 Oleksandr Kravchuk Perikl i Aspasiya 1991 Dzhudit Tarr Dochka Orla 1995 V muzici Andre Gretri opera Aspasiya Div takozhVikicitati mistyat vislovlyuvannya vid abo pro Aspasiya 409 Aspasiya nazvanij na chest Aspasiyi vidkritij v 1895 roci PrimitkiNails 2000 p 58 59 Perikl 24 Plutarh Porivnyalni zhittyepisi S 24 Plutarh Porivnyalni zhittyepisi S 388 Bicknell 1982 p 243 Perikl 24 Plutarh Porivnyalni zhittyepisi S 25 Eubolis F 98 K Kratinos F241 K Bicknell 1982 p 245 Plut Per 3 Cratin v 4 fr 259 Aelius Aristides ed by Wilhelm Dindorf Weidmann 1829 V 3 p 468 Davies 1971 p 458 Lendering Jona Aspasia 17 lipnya 2015 u Wayback Machine Livius org Bicknell 1982 p 240 250 Agadjanian Alexander 2018 Smirnov M Yu ed 2017 Entsiklopedicheskij slovar sotsiologii religii Encyclopedic Dictionary of Sociology of Religion Saint Petersburg Platonovskoe Filosofskoe Obshchestvo 508 p in Russian State Religion and Church in Russia and Worldwide T 36 3 s 238 244 doi 10 22394 2073 7203 2018 36 3 238 244 ISSN 2073 7203 Procitovano 17 listopada 2019 Wider Kathleen 1986 03 Women Philosophers in the Ancient Greek World Donning the Mantle Hypatia T 1 1 s 21 62 doi 10 1111 j 1527 2001 1986 tb00521 x ISSN 0887 5367 Procitovano 18 listopada 2019 Perikl 24 Plutarh Porivnyalni zhittyepisi S 24 25 BibliografiyaDzherela Aristid Aristofan Aharnyani Atenej Benketuyuchi sofisti Diodor Sicilijskij Istorichna biblioteka XII Evpolid Kratin Ksenofont Ekonomiya Ksenofont Spogadi pro Sokrata Platon Meneksen Plutarh Porivnyalni zhittyepisi per z davnogrec J Kobiv Yu Cimbalyuk Kiyiv Dnipro 1991 Perikl 24 Fukidid Istoriya I III Ciceron De Inventione Monografiyi Statti Ukrayinska radyanska enciklopediya u 12 t gol red M P Bazhan redkol O K Antonov ta in 2 ge vid K Golovna redakciya URE 1974 1985 Kravchuk A Perikl i Aspaziya Izdatelstvo Moskva Nauka 1991 Atherton Gertrude The Immortal Marriage Kessinger Publishing 2004 Becq de Fouquieres Louis Aspasie de Milet in French Didier 1872 Bicknell Peter J Axiochus Alkibiadou Aspasia and Aspasios 7 veresnya 2021 u Wayback Machine L Antiquite Classique 1982 51 3 p 240 250 Cozzi Cecilia Aspasia storia di una donna David and Matthaus 2014 Davies J K Athenian Propertied Families 600 300 B C New York Oxford University Press 1971 Hamerling Louis Aspasia a Romance of Art and Love in Ancient Hellas Geo Gottsberger Peck 1893 Henry Madeleine M Prisoner of History Aspasia of Miletus and her Biographical Tradition Oxford University Press 1995 Nails Debra The People of Plato A Prosopography of Plato and Other Socratics Princeton University Press 2000 Savage Landor Walter Pericles And Aspasia Kessinger Publishing 2004 Wider Kathleen Women philosophers in the Ancient Greek World Donning the Mantle Hypatia 1 1 1986 p 21 62 Slovniki Aspaziya Arhivovano 7 veresnya 2021 u Wayback Machine Enciklopedicheskij slovar Brokgauza Sankt Peterburg 1890 T 2 S 299 300 Aspasia Encyclopaedia Britannica 11th ed Cambridge University Press 1911 Lyubker F Aspasia Realnyj slovar klassicheskih drevnostej po Lyubkeru Sankt Peterburg 1885 S 169 170 PosilannyaVikishovishe maye multimedijni dani za temoyu Aspasiya