Василь Миколайович Гордов (30 листопада (12 грудня) 1896, с. Матвєєвка, Казанська губернія, (нині Мензелінський район, Татарстан) — 24 серпня 1950, Лефортовська тюрма, Москва) — радянський воєначальник, генерал-полковник, Герой Радянського Союзу, командувач військами Сталінградського фронту та арміями у роки Другої світової війни. Репресований.
Василь Миколайович Гордов | |
---|---|
Ім'я при народженні | Василий Николаевич Гордов |
Народження | 30 листопада (12 грудня) 1896 с. Матвєєвка, Казанська губернія, Російська імперія |
Смерть | 24 серпня 1950 (53 роки) Лефортовська тюрма, Москва |
Поховання | Нове Донське кладовище |
Країна | СРСР |
Приналежність | Російська імператорська армія Радянська армія |
Рід військ | піхота |
Освіта | Військова академія імені М. В. Фрунзе |
Роки служби | 1915–1917 1918—1946 |
Партія | КПРС |
Звання | Генерал-полковник |
Командування | Командувач військами Приволзького військового округу, Командувач Сталінградським фронтом, Командувач 21-ю, 33-ю, 3-ю гвардійською арміями |
Війни / битви | Перша світова війна Громадянська війна в Росії Друга світова війна Радянсько-фінська війна Німецько-радянська війна |
Нагороди | |
Гордов Василь Миколайович у Вікісховищі |
Біографія
Народився 12 грудня 1896 року в селі Матвєєвка Казанської губернії, в селянській сім'ї. Росіянин.
З початком Першої світової війни в 1915 році був призваний до лав російської армії. Брав участь у 1-й світовій війні, став старшим унтер-офіцером.
Активний учасник революційних подій 1917 років, в 1917 році В. М. Гордов брав участь у формуванні загону Червоної Гвардії з солдатів 12-ї армії Західного фронту. У 1918 році вступив до Червоній Армії.
Під час Громадянської війни командує взводом, ротою, батальйоном, був помічником командира і командиром стрілецького полку на Східному і Західному фронтах.
Після Громадянської війни залишився служити в РСЧА. Закінчив курси старшого командного складу при вищій тактичній школі в 1925 році, стрілецько-тактичні курси удосконалення комскладу РСЧА «Вистріл» імені Комінтерну в 1927 році, в 1932 році — Військову академію імені М. В. Фрунзе.
З 1921 року — помічник командира полку, з 1923 року — командир батальйону. У 1925 — 1926 роках знаходився у відрядженні в Монголії, був на інструкторській роботі в Монгольській Народній армії.
З серпня 1926 року — знов помічник командира стрілецького полку. З лютого 1932 року — помічник начальника відділу в Управлінні бойової підготовки РСЧА.
З січня 1933 року — начальник штабу Московської Червонопрапорної піхотної школи. З травня 1935 року — начальник штабу 18-ї стрілецької дивізії. З липня 1937 року командував 67-ю стрілецькою дивізією. З липня 1939 року — виконувач обов'язків, потім начальник штабу Калінінського військового округу.
Друга світова війна
Брав участь у Зимовій війні, до 6 грудня 1939 був начальником штабу 7-ї армії. Після окупації Прибалтики з липня 1940 року був начальником штабу Прибалтійського військового округу.
З початком Німецько-радянської війни генерал Гордов — начальник штабу (червень-липень і серпень — вересень 1941) і командувач 21-ю армією на Брянському і Південно-Західному фронтах (серпень 1941 і жовтень 1941 — червень 1942 року).
З 23 липня по 12 серпня 1942 року Гордов — командувач Сталінградським фронтом, але за прорахунки в управлінні військами, що призвели до прориву противником зовнішнього оборонного обводу Сталінграду — від посади відстороняється.
У жовтні 1942 року отримує призначення командувачем 33-ю армією Західного фронту (до березня 1944 року). Брав участь в Ржевсько-Вяземській і Смоленській наступальних операціях, потім у важких малоуспішних зимових боях 1943 — 1944 на вітебському і оршанськом напрямах.
9 вересня 1943 року командармові В. Н. Гордову присвоєне військове звання генерал-полковника.
З 2 квітня 1944 року до кінця війни над гітлерівською Німеччиною генерал-полковник Гордов В. М. очолює 3-тю гвардійську армію на 1-му Українському фронті. Її війська під командуванням Гордова В. М. брали участь у Львівсько-Сандомирській, Сандомірсько-Сілезькій, Нижньо-Сілезькій, Берлінській і Празькій наступальних операціях.
Указом Президії Верховної Ради СРСР від 6 квітня 1945 року Василю Миколайовичу Гордову присвоєно звання Героя Радянського Союзу з врученням ордена Леніна та медалі «Золота Зірка» (№ 6096).
Повоєнний період
Після війни генерал-полковник Гордов В. М. командує військами Приволзького військового округу (1945- липня 1946 року). У листопаді 1946 року звільнений у відставку.
Арештований 12 січня 1947 року разом зі своїми підлеглими: колишнім заступником командувача ПРИВО генерал-майором Г. І. Куликом (розжалуваним в 1942 році з Маршала Радянського Союзу до генерал-майора) і начальником штабу цього ж округу генерал-майором Ф. Т. Рибальченко, за звинуваченням у виношуванні ними терористичних планів відносно членів радянського уряду. Справжньою ж підставою для арешту і суду були записи розмов Гордова з Куликом і Рибальченко, в яких вони висловлювали негативне ставлення до реального стану справ у державі та армії, критичні випади на адресу Сталіна і партійного керівництва. Засуджений до розстрілу за вироком Військової колегії Верховного Суду СРСР від 24 серпня 1950 року за статтями 58-11 (створення контрреволюційної організації), 58-1б (замах на зраду Батьківщині), 58-8 (замах на здійснення терористичного акту стосовно керівників СРСР).
Вирок суду приведено у виконання того ж дня в Лефортовській в'язниці Москви.
1 квітня 1956 року Військова колегія Верховного Суду СРСР своїм визначенням припинила кримінальну справу стосовно Гордова В. М. (як і стосовно Кулика Г. І., та Рибальченка Ф. Т.) за відсутністю в його діях складу злочину. Його було посмертно реабілітовано, з відновленням у військовому званні генерал-полковник, званні Героя Радянського Союзу і в правах на державні нагороди.
Особистість
Командувач армією Гордов був складною і суперечливою особою. Особисто хоробрий, він не боявся брати на себе відповідальність, водночас генерал був дуже важким начальником для підлеглих. Маршал Радянського Союзу Рокоссовський К. К. у своїх мемуарах відзначає стиль управління військами Гордовим як «матерний».
За словами М. С. Хрущова: «Сам дуже щупленький, але б'є своїх офіцерів. Проте військову справу він розуміє».
10 березня 1944 року Військова рада Західного фронту виносить постанову в якій кваліфікує як самоправство наказ командувача 33-ю армією Гордова В. М. про розстріл ні в чому не винного офіцера — гвардії капітана Олександра Трофимова, агітатора політвідділу 274-ї стрілецької дивізії, з вказівкою: «Наказ військам 33-ї армії про розстріл гвардії капітана Трофимова, як неправильний, скасувати». У лютому 1944 року спеціальна комісія ЦК ВКП(б) на чолі з Г. М. Маленковим за масові випадки самоправства запропонувала Народному комісарові оборони СРСР усунути Гордова з посади командувача армією. Лише обіцянка врахувати критику врятувала військову кар'єру Гордова…
Військові звання
- Полковник (присвоєно 29 листопада 1935 року)
- Комбриг (17 травня 1939 року)
- Генерал-майор (4 червня 1940 року)
- Генерал-лейтенант (22 липня 1942 року)
- Генерал-полковник (9 вересня 1943 року)
Література
- Коллектив авторов. «Великая Отечественная. Командармы. Военный биографический словарь» — М.; Жуковский: Кучково поле, 2005.
- Залесский К. А. Империя Сталина. Биографический энциклопедический словарь. Москва, Вече, 2000
- Галицкий К. Н. Годы суровых испытаний 1941 — 1944. М., 1973, с. 114 — 116, 124 — 127
Див. також
- Жуков Георгій Костянтинович
- Кулик Григорій Іванович
- За іншими джерелами Гордов був розстріляний у м. Куйбишев
- http://www.hrono.ru/biograf/gordov.html [ 15 жовтня 2011 у Wayback Machine.] Гордов Василий Николаевич
- . Архів оригіналу за 17 вересня 2013. Процитовано 12 червня 2010.
- . Архів оригіналу за 7 серпня 2011. Процитовано 12 червня 2010.
Джерела в інтернеті
- Дело обиженных генералов. За что судили и оправдали маршала-барахольщика
- Гордов Василий Николаевич [ 15 жовтня 2011 у Wayback Machine.]
- Василий Николаевич Гордов [ 5 грудня 2010 у Wayback Machine.]
- ГОРДОВ [ 7 березня 2012 у Wayback Machine.]
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Vasil Mikolajovich Gordov 30 listopada 12 grudnya 1896 18961212 s Matvyeyevka Kazanska guberniya nini Menzelinskij rajon Tatarstan 24 serpnya 1950 Lefortovska tyurma Moskva radyanskij voyenachalnik general polkovnik Geroj Radyanskogo Soyuzu komanduvach vijskami Stalingradskogo frontu ta armiyami u roki Drugoyi svitovoyi vijni Represovanij Vasil Mikolajovich GordovIm ya pri narodzhenni Vasilij Nikolaevich GordovNarodzhennya 30 listopada 12 grudnya 1896 1896 12 12 s Matvyeyevka Kazanska guberniya Rosijska imperiyaSmert 24 serpnya 1950 1950 08 24 53 roki Lefortovska tyurma MoskvaPohovannya Nove Donske kladovisheKrayina SRSRPrinalezhnist Rosijska imperatorska armiya Radyanska armiyaRid vijsk pihotaOsvita Vijskova akademiya imeni M V FrunzeRoki sluzhbi 1915 1917 1918 1946Partiya KPRSZvannya General polkovnikKomanduvannya Komanduvach vijskami Privolzkogo vijskovogo okrugu Komanduvach Stalingradskim frontom Komanduvach 21 yu 33 yu 3 yu gvardijskoyu armiyamiVijni bitvi Persha svitova vijna Gromadyanska vijna v Rosiyi Druga svitova vijna Radyansko finska vijna Nimecko radyanska vijnaNagorodi Medal Za oboronu Stalingrada Medal Za vzyattya Berlina Gordov Vasil Mikolajovich u VikishovishiBiografiyaNarodivsya 12 grudnya 1896 roku v seli Matvyeyevka Kazanskoyi guberniyi v selyanskij sim yi Rosiyanin Z pochatkom Pershoyi svitovoyi vijni v 1915 roci buv prizvanij do lav rosijskoyi armiyi Brav uchast u 1 j svitovij vijni stav starshim unter oficerom Aktivnij uchasnik revolyucijnih podij 1917 rokiv v 1917 roci V M Gordov brav uchast u formuvanni zagonu Chervonoyi Gvardiyi z soldativ 12 yi armiyi Zahidnogo frontu U 1918 roci vstupiv do Chervonij Armiyi Pid chas Gromadyanskoyi vijni komanduye vzvodom rotoyu bataljonom buv pomichnikom komandira i komandirom strileckogo polku na Shidnomu i Zahidnomu frontah Pislya Gromadyanskoyi vijni zalishivsya sluzhiti v RSChA Zakinchiv kursi starshogo komandnogo skladu pri vishij taktichnij shkoli v 1925 roci strilecko taktichni kursi udoskonalennya komskladu RSChA Vistril imeni Kominternu v 1927 roci v 1932 roci Vijskovu akademiyu imeni M V Frunze Z 1921 roku pomichnik komandira polku z 1923 roku komandir bataljonu U 1925 1926 rokah znahodivsya u vidryadzhenni v Mongoliyi buv na instruktorskij roboti v Mongolskij Narodnij armiyi Z serpnya 1926 roku znov pomichnik komandira strileckogo polku Z lyutogo 1932 roku pomichnik nachalnika viddilu v Upravlinni bojovoyi pidgotovki RSChA Z sichnya 1933 roku nachalnik shtabu Moskovskoyi Chervonoprapornoyi pihotnoyi shkoli Z travnya 1935 roku nachalnik shtabu 18 yi strileckoyi diviziyi Z lipnya 1937 roku komanduvav 67 yu strileckoyu diviziyeyu Z lipnya 1939 roku vikonuvach obov yazkiv potim nachalnik shtabu Kalininskogo vijskovogo okrugu Druga svitova vijnaBrav uchast u Zimovij vijni do 6 grudnya 1939 buv nachalnikom shtabu 7 yi armiyi Pislya okupaciyi Pribaltiki z lipnya 1940 roku buv nachalnikom shtabu Pribaltijskogo vijskovogo okrugu Z pochatkom Nimecko radyanskoyi vijni general Gordov nachalnik shtabu cherven lipen i serpen veresen 1941 i komanduvach 21 yu armiyeyu na Bryanskomu i Pivdenno Zahidnomu frontah serpen 1941 i zhovten 1941 cherven 1942 roku Z 23 lipnya po 12 serpnya 1942 roku Gordov komanduvach Stalingradskim frontom ale za prorahunki v upravlinni vijskami sho prizveli do prorivu protivnikom zovnishnogo oboronnogo obvodu Stalingradu vid posadi vidstoronyayetsya U zhovtni 1942 roku otrimuye priznachennya komanduvachem 33 yu armiyeyu Zahidnogo frontu do bereznya 1944 roku Brav uchast v Rzhevsko Vyazemskij i Smolenskij nastupalnih operaciyah potim u vazhkih malouspishnih zimovih boyah 1943 1944 na vitebskomu i orshanskom napryamah 9 veresnya 1943 roku komandarmovi V N Gordovu prisvoyene vijskove zvannya general polkovnika Z 2 kvitnya 1944 roku do kincya vijni nad gitlerivskoyu Nimechchinoyu general polkovnik Gordov V M ocholyuye 3 tyu gvardijsku armiyu na 1 mu Ukrayinskomu fronti Yiyi vijska pid komanduvannyam Gordova V M brali uchast u Lvivsko Sandomirskij Sandomirsko Silezkij Nizhno Silezkij Berlinskij i Prazkij nastupalnih operaciyah Ukazom Prezidiyi Verhovnoyi Radi SRSR vid 6 kvitnya 1945 roku Vasilyu Mikolajovichu Gordovu prisvoyeno zvannya Geroya Radyanskogo Soyuzu z vruchennyam ordena Lenina ta medali Zolota Zirka 6096 Povoyennij periodPislya vijni general polkovnik Gordov V M komanduye vijskami Privolzkogo vijskovogo okrugu 1945 lipnya 1946 roku U listopadi 1946 roku zvilnenij u vidstavku Areshtovanij 12 sichnya 1947 roku razom zi svoyimi pidleglimi kolishnim zastupnikom komanduvacha PRIVO general majorom G I Kulikom rozzhaluvanim v 1942 roci z Marshala Radyanskogo Soyuzu do general majora i nachalnikom shtabu cogo zh okrugu general majorom F T Ribalchenko za zvinuvachennyam u vinoshuvanni nimi teroristichnih planiv vidnosno chleniv radyanskogo uryadu Spravzhnoyu zh pidstavoyu dlya areshtu i sudu buli zapisi rozmov Gordova z Kulikom i Ribalchenko v yakih voni vislovlyuvali negativne stavlennya do realnogo stanu sprav u derzhavi ta armiyi kritichni vipadi na adresu Stalina i partijnogo kerivnictva Zasudzhenij do rozstrilu za virokom Vijskovoyi kolegiyi Verhovnogo Sudu SRSR vid 24 serpnya 1950 roku za stattyami 58 11 stvorennya kontrrevolyucijnoyi organizaciyi 58 1b zamah na zradu Batkivshini 58 8 zamah na zdijsnennya teroristichnogo aktu stosovno kerivnikiv SRSR Virok sudu privedeno u vikonannya togo zh dnya v Lefortovskij v yaznici Moskvi 1 kvitnya 1956 roku Vijskova kolegiya Verhovnogo Sudu SRSR svoyim viznachennyam pripinila kriminalnu spravu stosovno Gordova V M yak i stosovno Kulika G I ta Ribalchenka F T za vidsutnistyu v jogo diyah skladu zlochinu Jogo bulo posmertno reabilitovano z vidnovlennyam u vijskovomu zvanni general polkovnik zvanni Geroya Radyanskogo Soyuzu i v pravah na derzhavni nagorodi OsobististKomanduvach armiyeyu Gordov buv skladnoyu i superechlivoyu osoboyu Osobisto horobrij vin ne boyavsya brati na sebe vidpovidalnist vodnochas general buv duzhe vazhkim nachalnikom dlya pidleglih Marshal Radyanskogo Soyuzu Rokossovskij K K u svoyih memuarah vidznachaye stil upravlinnya vijskami Gordovim yak maternij Za slovami M S Hrushova Sam duzhe shuplenkij ale b ye svoyih oficeriv Prote vijskovu spravu vin rozumiye 10 bereznya 1944 roku Vijskova rada Zahidnogo frontu vinosit postanovu v yakij kvalifikuye yak samopravstvo nakaz komanduvacha 33 yu armiyeyu Gordova V M pro rozstril ni v chomu ne vinnogo oficera gvardiyi kapitana Oleksandra Trofimova agitatora politviddilu 274 yi strileckoyi diviziyi z vkazivkoyu Nakaz vijskam 33 yi armiyi pro rozstril gvardiyi kapitana Trofimova yak nepravilnij skasuvati U lyutomu 1944 roku specialna komisiya CK VKP b na choli z G M Malenkovim za masovi vipadki samopravstva zaproponuvala Narodnomu komisarovi oboroni SRSR usunuti Gordova z posadi komanduvacha armiyeyu Lishe obicyanka vrahuvati kritiku vryatuvala vijskovu kar yeru Gordova Vijskovi zvannyaPolkovnik prisvoyeno 29 listopada 1935 roku Kombrig 17 travnya 1939 roku General major 4 chervnya 1940 roku General lejtenant 22 lipnya 1942 roku General polkovnik 9 veresnya 1943 roku LiteraturaKollektiv avtorov Velikaya Otechestvennaya Komandarmy Voennyj biograficheskij slovar M Zhukovskij Kuchkovo pole 2005 ISBN 5 86090 113 5 Zalesskij K A Imperiya Stalina Biograficheskij enciklopedicheskij slovar Moskva Veche 2000 Galickij K N Gody surovyh ispytanij 1941 1944 M 1973 s 114 116 124 127Div takozhZhukov Georgij Kostyantinovich Kulik Grigorij Ivanovich Za inshimi dzherelami Gordov buv rozstrilyanij u m Kujbishev http www hrono ru biograf gordov html 15 zhovtnya 2011 u Wayback Machine Gordov Vasilij Nikolaevich Arhiv originalu za 17 veresnya 2013 Procitovano 12 chervnya 2010 Arhiv originalu za 7 serpnya 2011 Procitovano 12 chervnya 2010 ol section Dzherela v internetiDelo obizhennyh generalov Za chto sudili i opravdali marshala baraholshika Gordov Vasilij Nikolaevich 15 zhovtnya 2011 u Wayback Machine Vasilij Nikolaevich Gordov 5 grudnya 2010 u Wayback Machine GORDOV 7 bereznya 2012 u Wayback Machine