Кедюлич Іван Михайлович (псевдо: «Довбня», «Чубчик»; 8 грудня 1912, м. Перечин, Закарпаття — 1 серпня 1945, біля с. Лісники, Бережанський район, Тернопільська область) — український військовик, поручник Карпатської Січі та УПА, командир тактичних відтинків УПА ТВ-19 «Камінець» та ТВ-25 «Закарпаття».
Іван Кедюлич | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Поручник | |||||||||||||
Загальна інформація | |||||||||||||
Народження | 8 грудня 1912 м. Перечин, Закарпаття | ||||||||||||
Смерть | 1 серпня 1945 (32 роки) с. Лісники, Бережанський район, Тернопільська область | ||||||||||||
Національність | українець | ||||||||||||
Псевдо | «Чубчик», «Довбня» | ||||||||||||
Військова служба | |||||||||||||
Приналежність | Карпатська Україна Українська держава (1941) | ||||||||||||
Вид ЗС | Карпатська Січ УПА | ||||||||||||
Командування | |||||||||||||
| |||||||||||||
Життєпис
Народився 8 (або 12) грудня 1912 у багатодітній сім'ї в місті Перечин (нині Закарпатська область, Україна). Його сестра Марія Кедюлич (Химинець) була заступником команданта «Жіночої Січі», а брат Панас загинув при обороні Карпатської України.
Був членом Пласту куреня ім. О. Вахнянина при Торговій академії (закінчив цей навчальний заклад) в місті Мукачево. У 1934 склав учительські іспити та отримав посаду управителя народної школи в селі Стужиця (тепер Великоберезнянський район). Тут він одружився з донькою місцевого лісника Євою Вудмаскою, активісткою «Просвіти» та аматоркою драматичної студії. У подружжя народилися сини Богдан і Остап.
Згодом служить у званні підпоручника в 36-му полку чехословацької армії. Вступає до лав ОУН та її проводу на Закарпатті.
У Карпатській Січі та у Військових Відділах Націоналістів
З 1938 до 17 березня 1939 член Штабу Карпатської Січі. Комендант хустської сотні, проводив її вишкіл.
Після окупації Карпатської України угорською армією опинився в Австрії, де проходить влітку 1939 військові курси, організовані полковником Романом Сушком за програмою створення української армії. Після підготовки служив у Військових Відділах Націоналістів, брав участь у військовій кампанії проти Польщі у вересні 1939.
Згодом працює вчителем у селі Волосате на Лемківщині (тепер входить до гміни Літовищі Бещадського повіту в Польщі), але згодом був відкликаний до військової референтури ОУН.
В похідній групі ОУН(м)
З початком радянсько-німецької війни учасник Похідних груп ОУН-м, входив до групи Олега Ольжича, яка сформувала українську поліцію в Житомирі. Згодом Іван Кедюлич перебрався до Києва, де спочатку брав участь у формуванні Київського куреня, а потім був призначений комендантом поліції київської округи.
Після масових арештів та розстрілів українських націоналістів, зокрема Олени Теліги та Івана Рогача, Кедюлич переїхав до Проскурова. Тут його заарештували гестапівці, але він втікає з в'язниці і переїжджає до Львова.
Командир УПА
У Львові він зголосився до військової референтури ОУН, очолюваної генералом Миколою Капустянським та за його сприяння налагоджує зв'язки з бойовими сітками ОУН Крем'янеччини та Полісся, з командиром УПА-Захід полковником Василем Сидором та головнокомандувачем УПА Романом Шухевичем. Очолює вишкільний відділ УПА, у якому займається навчанням курсантів.
З осені 1944 у розпорядженні Головного Командира УПА. У січні 1945 призначений командиром 19-го Кам'янець-Подільського тактичного відтинку УПА. У липні 1945 призначений командиром 25-го тактичного відтинку «Закарпаття», однак посаду не встиг перейняти.
Обставини загибелі
Загинув у бою з ротою 229-го батальйону НКВС та спецгрупою НКВС Соколова 1 серпня 1945 поблизу села Лісники Бережанського району Тернопільської області разом з «Гордієнком» ().
Похідна група, до якої мав приєднатися Іван Кедюлич, у серпні 1945-го готувалась у тростянецьких лісах. Її очолював командир Кость Гіммельрайх («Шелест», «Кий»). За планом, відділ передали командирові «Бондаренку» в лісі біля Слов'ятина. У рейді було майже двадцять вояків. Дорогу в Лісники їм показували зв'язкові.
На перемарш до Лісників пішло два дні. Повстанці прибули сюди серед ночі. Відпочивали на сінокосах між урочищами Спалена Соснина і Долина. За спогадами «Шелеста», не встигли й позасинати, як миттєво прокинулись від вибухів гранат і кулеметної стрілянини. Командир місцевої боївки доповів, що облавників дуже багато. Наступного дня, переконавшись, що криївка, у якій перебували І. Кедюлич та І. Яцишин, викрита і зруйнована, упівці вирішили продовжити рейд на Захід.
Посмертно Іван Кедюлич відзначений у Наказі КВШ УПА-Захід.
Вшанування пам'яті
- Одна із вулиць міста Перечина носить назву «Братів Кедюличів», на честь Івана та його брата Панаса, який загинув від рук угорських окупантів, захищаючи Карпатську Україну.
- На честь Кедюлича названа вулиця у місті Хуст.
- У місті Ужгород вулицю Івана Павлова перейменували на вулицю Братів Кедюличів.
Див. також
Примітки
- Кривецький М. Кедюлич Іван… — С. 60.
- Сергійчук В., 2006, с. 57.
- Kitsoft. Закарпатська обласна державна адміністрація - Про перейменування вулиць в населених пунктах Закарпатської області. carpathia.gov.ua (ua) . Процитовано 19 червня 2024.
Література
- Кривецький М. Кедюлич Іван // Тернопільський енциклопедичний словник : у 4 т. / редкол.: Г. Яворський та ін. — Тернопіль : Видавничо-поліграфічний комбінат «Збруч», 2005. — Т. 2 : К — О. — С. 60. — .
- Пластуни у визвольних змаганнях. — Нью-Йорк, 2002. — С. 15.
- Содоль П. Українська Повстанча Армія, 1943-49. Довідник ІІ. — Нью-Йорк, 1995. — С. 39.
- Сергійчук В. Тавруючи визвольний прапор. Діяльність агентури та спецбоївок НКВС-НКДБ під виглядом ОУН-УПА. — Київ : ПП Сергійчук М.І, 2006. — 94 с. — .
Посилання
- Високих посад закарпатець не нажив через батька з ОУН-УПА [ 12 березня 2013 у Wayback Machine.]
- Герой УПА Іван Кедюлич із Перечина закликав націоналістів до єдності [ 14 жовтня 2012 у Wayback Machine.]
- «Свобода» вшанувала пам'ять закарпатця — командувача західної групи УПА [ 8 квітня 2013 у Wayback Machine.]
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Kedyulich Ivan Mihajlovich psevdo Dovbnya Chubchik 8 grudnya 1912 19121208 m Perechin Zakarpattya 1 serpnya 1945 bilya s Lisniki Berezhanskij rajon Ternopilska oblast ukrayinskij vijskovik poruchnik Karpatskoyi Sichi ta UPA komandir taktichnih vidtinkiv UPA TV 19 Kaminec ta TV 25 Zakarpattya Ivan Kedyulich PoruchnikZagalna informaciyaNarodzhennya8 grudnya 1912 1912 12 08 m Perechin ZakarpattyaSmert1 serpnya 1945 1945 08 01 32 roki s Lisniki Berezhanskij rajon Ternopilska oblastNacionalnistukrayinecPsevdo Chubchik Dovbnya Vijskova sluzhbaPrinalezhnistKarpatska Ukrayina Ukrayinska derzhava 1941 Vid ZS Karpatska Sich UPAKomanduvannyaChlen Shtabu Karpatskoyi Sichi1938 17 bereznya 1939Komandir TV 19 Kaminec sichen 1945 lipen 1945Komandir TV 25 Zakarpattya lipen 1945 pom 1 serpnya 1945ZhittyepisNarodivsya 8 abo 12 grudnya 1912 u bagatoditnij sim yi v misti Perechin nini Zakarpatska oblast Ukrayina Jogo sestra Mariya Kedyulich Himinec bula zastupnikom komandanta Zhinochoyi Sichi a brat Panas zaginuv pri oboroni Karpatskoyi Ukrayini Buv chlenom Plastu kurenya im O Vahnyanina pri Torgovij akademiyi zakinchiv cej navchalnij zaklad v misti Mukachevo U 1934 sklav uchitelski ispiti ta otrimav posadu upravitelya narodnoyi shkoli v seli Stuzhicya teper Velikobereznyanskij rajon Tut vin odruzhivsya z donkoyu miscevogo lisnika Yevoyu Vudmaskoyu aktivistkoyu Prosviti ta amatorkoyu dramatichnoyi studiyi U podruzhzhya narodilisya sini Bogdan i Ostap Zgodom sluzhit u zvanni pidporuchnika v 36 mu polku chehoslovackoyi armiyi Vstupaye do lav OUN ta yiyi provodu na Zakarpatti U Karpatskij Sichi ta u Vijskovih Viddilah Nacionalistiv Z 1938 do 17 bereznya 1939 chlen Shtabu Karpatskoyi Sichi Komendant hustskoyi sotni provodiv yiyi vishkil Pislya okupaciyi Karpatskoyi Ukrayini ugorskoyu armiyeyu opinivsya v Avstriyi de prohodit vlitku 1939 vijskovi kursi organizovani polkovnikom Romanom Sushkom za programoyu stvorennya ukrayinskoyi armiyi Pislya pidgotovki sluzhiv u Vijskovih Viddilah Nacionalistiv brav uchast u vijskovij kampaniyi proti Polshi u veresni 1939 Zgodom pracyuye vchitelem u seli Volosate na Lemkivshini teper vhodit do gmini Litovishi Beshadskogo povitu v Polshi ale zgodom buv vidklikanij do vijskovoyi referenturi OUN V pohidnij grupi OUN m Z pochatkom radyansko nimeckoyi vijni uchasnik Pohidnih grup OUN m vhodiv do grupi Olega Olzhicha yaka sformuvala ukrayinsku policiyu v Zhitomiri Zgodom Ivan Kedyulich perebravsya do Kiyeva de spochatku brav uchast u formuvanni Kiyivskogo kurenya a potim buv priznachenij komendantom policiyi kiyivskoyi okrugi Pislya masovih areshtiv ta rozstriliv ukrayinskih nacionalistiv zokrema Oleni Teligi ta Ivana Rogacha Kedyulich pereyihav do Proskurova Tut jogo zaareshtuvali gestapivci ale vin vtikaye z v yaznici i pereyizhdzhaye do Lvova Komandir UPA U Lvovi vin zgolosivsya do vijskovoyi referenturi OUN ocholyuvanoyi generalom Mikoloyu Kapustyanskim ta za jogo spriyannya nalagodzhuye zv yazki z bojovimi sitkami OUN Krem yanechchini ta Polissya z komandirom UPA Zahid polkovnikom Vasilem Sidorom ta golovnokomanduvachem UPA Romanom Shuhevichem Ocholyuye vishkilnij viddil UPA u yakomu zajmayetsya navchannyam kursantiv Z oseni 1944 u rozporyadzhenni Golovnogo Komandira UPA U sichni 1945 priznachenij komandirom 19 go Kam yanec Podilskogo taktichnogo vidtinku UPA U lipni 1945 priznachenij komandirom 25 go taktichnogo vidtinku Zakarpattya odnak posadu ne vstig perejnyati Obstavini zagibeliZaginuv u boyu z rotoyu 229 go bataljonu NKVS ta specgrupoyu NKVS Sokolova 1 serpnya 1945 poblizu sela Lisniki Berezhanskogo rajonu Ternopilskoyi oblasti razom z Gordiyenkom Pohidna grupa do yakoyi mav priyednatisya Ivan Kedyulich u serpni 1945 go gotuvalas u trostyaneckih lisah Yiyi ocholyuvav komandir Kost Gimmelrajh Shelest Kij Za planom viddil peredali komandirovi Bondarenku v lisi bilya Slov yatina U rejdi bulo majzhe dvadcyat voyakiv Dorogu v Lisniki yim pokazuvali zv yazkovi Na peremarsh do Lisnikiv pishlo dva dni Povstanci pribuli syudi sered nochi Vidpochivali na sinokosah mizh urochishami Spalena Sosnina i Dolina Za spogadami Shelesta ne vstigli j pozasinati yak mittyevo prokinulis vid vibuhiv granat i kulemetnoyi strilyanini Komandir miscevoyi boyivki dopoviv sho oblavnikiv duzhe bagato Nastupnogo dnya perekonavshis sho kriyivka u yakij perebuvali I Kedyulich ta I Yacishin vikrita i zrujnovana upivci virishili prodovzhiti rejd na Zahid Posmertno Ivan Kedyulich vidznachenij u Nakazi KVSh UPA Zahid Vshanuvannya pam yatiOdna iz vulic mista Perechina nosit nazvu Brativ Kedyulichiv na chest Ivana ta jogo brata Panasa yakij zaginuv vid ruk ugorskih okupantiv zahishayuchi Karpatsku Ukrayinu Na chest Kedyulicha nazvana vulicya u misti Hust U misti Uzhgorod vulicyu Ivana Pavlova perejmenuvali na vulicyu Brativ Kedyulichiv Div takozh Martirolog zagiblih diyachiv OUN ta UPA Komandiri UPAPrimitkiKriveckij M Kedyulich Ivan S 60 Sergijchuk V 2006 s 57 Kitsoft Zakarpatska oblasna derzhavna administraciya Pro perejmenuvannya vulic v naselenih punktah Zakarpatskoyi oblasti carpathia gov ua ua Procitovano 19 chervnya 2024 LiteraturaKriveckij M Kedyulich Ivan Ternopilskij enciklopedichnij slovnik u 4 t redkol G Yavorskij ta in Ternopil Vidavnicho poligrafichnij kombinat Zbruch 2005 T 2 K O S 60 ISBN 966 528 199 2 Plastuni u vizvolnih zmagannyah Nyu Jork 2002 S 15 Sodol P Ukrayinska Povstancha Armiya 1943 49 Dovidnik II Nyu Jork 1995 S 39 Sergijchuk V Tavruyuchi vizvolnij prapor Diyalnist agenturi ta specboyivok NKVS NKDB pid viglyadom OUN UPA Kiyiv PP Sergijchuk M I 2006 94 s ISBN 966 2911 04 9 PosilannyaVisokih posad zakarpatec ne nazhiv cherez batka z OUN UPA 12 bereznya 2013 u Wayback Machine Geroj UPA Ivan Kedyulich iz Perechina zaklikav nacionalistiv do yednosti 14 zhovtnya 2012 u Wayback Machine Svoboda vshanuvala pam yat zakarpatcya komanduvacha zahidnoyi grupi UPA 8 kvitnya 2013 u Wayback Machine