Олекса Кузьмович Коваленко | ||||
---|---|---|---|---|
Олекса Коваленко | ||||
Народився | 10 березня 1880 хутір Власів, колишня Воронізька губернія, нині Бєлгородська область | |||
Помер | 1927 Київ | |||
Поховання | невідомо | |||
Громадянство | Російська імперія | |||
Національність | українець | |||
Діяльність | поет, перекладач, видавець | |||
Мова творів | українська | |||
Жанр | поезія | |||
Magnum opus | антологія української поезії «Українська муза» | |||
| ||||
Висловлювання у Вікіцитатах | ||||
Роботи у Вікіджерелах |
Оле́кса Ку́зьмович Ковале́нко (10 березня 1880, хутір Власів, колишня Воронізька губернія, нині Бєлгородська область — 1927, Київ) — український поет, перекладач, видавець. Уродженець Східної Слобожанщини.
Біографія
Народився 10 березня 1880 році на хуторі Власовому Бирюцького повіту Воронізької губернії (тепер Олексіївський район Білгородської області), в селянській родині. У віці 17 років за участь у революційному русі на два роки був висланий до Сибіру. Пізніше кілька років мешкав у Калузі, з 1903 року — у Києві.
Поет
Першу поезію «Дорогому землякові П. А. Грабовському» надрукував 1900 року у львівському «Літературно-науковому віснику». А через три роки на творчість талановитого поета звернув увагу Іван Франко і помістив його вірші у збірці «Акорд».
У 1910—1911 роках вийшло відразу три поетичних збірки О. Коваленка: «Золотий засів», «Срібні роси», «Спів солов'я». У них увійшли вірші, створені за більш ніж десятирічний період.
Перекладач
Олекса Коваленко відомий і як перекладач. З російської на українську мову їм переведені казка П. Єршова , вірш О. Пушкіна «В Сибір», комедія М. Гоголя «Ревізор», поема К. Рилєєва «Войнаровський», стаття Л. Толстого «Невже це так треба?» та ін. Завдяки Коваленку українському читачеві стали відомі вірші німецьких, бельгійських, італійських і англійських поетів. За мотивами віршів закордонних класиків Г. Гейне, , Е. Верхарна, А. Негрі, П. Б. Шеллі та багатьох інших Олекса Коваленко написав цілий ряд своїх творів.
Видавець
Як видавець він склав і випустив антологію віршів та малої прози «Розвага. Український декламатор» (1905, 1906), упорядник літературно-артистичного альбому «Терновий вінок» (1908), альманахів «Досвітні огні», «З неволі». Заснував видавництво «Ранок». Проте вінцем видавничого праці О. Коваленка стала велика антологія української поезії «Українська муза» (1908), до якої увійшли твори 134 визначних українських поетів від 1798 року, а також біографічний і бібліографічний матеріал про них.
Сучасний український літературознавець професор Ф. П. Погребенник так оцінив внесок Коваленка в літературну справу:
«Якби Олекса Коваленко — упорядник і редактор «Української музи» — не видав жодної іншої антології, то і тоді він мав би право претендувати на вдячну згадку в історії української літератури, на добру пам'ять шанувальників красного письменства. Потрібно було мати мужнє серце, наповнене великою любов'ю до України, її багатостраждальної підцензурної літератури, щоб взяти на плечі такий нелегкий вантаж: зібрати з усіх країв, з багатьох збірок, періодичних видань, рукописних нарисів поетичні квіти з української творчої ниви, розкрити перед світом її нев'янучу чарівність».
Друкувався в часописах: «ЛНВ», «Акорди», «Промінь», «Рідний край», газетах «Руслан», «Буковина».
Деякі вірші поета переклали на музику композитори Кирило Стеценко, Павло Сениця.
Найкращі твори автора пройняті волелюбними мотивами, співчуттям до народу, ідеєю національного відродження («Народний герой», «Нехай наша доля», «Фантазія», «Не Граля нам марші» та ін.)
Помер Олекса Коваленко у 1927 році. Певна дата його смерті й місце поховання невідомі.
Примітки
- Олекса Коваленко. Українська муза. Поетична антологія. — К., 1908.
- . Архів оригіналу за 13 Січня 2014. Процитовано 13 Січня 2014.
Джерела
- В. В. Оліфіренко, С. М. Оліфіренко. Слобожанська хвиля: Навчальний посібник-хрестоматія з української літератури Північної Слобожанщини.- Донецьк: Східний видавничий дім, 2005. — 280 с. [ 6 Березня 2016 у Wayback Machine.]
- Акиньшин А. Н., Ласунский О. Г. На рубеже братства. // Пахарь духовной нивы. — Воронеж, 1996. (рос.)
- Бахмут В. Поэт в немилости: наши замечательные земляки // «Заря» (Алексеевка), 10 февраля 1990. (рос.)
- Бирюк Н. Воронежские адресаты Леси Украинки. — Воронежский курьер, 6 ноября 1998. (рос.)
- Коваленко Алексей Кузьмич // Украинский советский энциклопедический словарь, том 2. — Киев, 1988. (рос.)
- Коваленко Олекса Кузьмич // Українська радянська енциклопедія, т. 6. — Київ, 1961.
- Погребенник Ф. П. Возрождение «Украинской музы» // Українська муза: поетична антологія (репринт). — Киев, 1993. (рос.)
- Погребенник Ф. П. Коваленко Олекса Кузьмич. // Українська літературна енциклопедія, том 2. — Київ, 1990.
- Соловей Украины. Штрихи к портрету поэта Олексы Коваленко и пепреводы его стихов. — Белгород, 2002. (рос.)
- Українська муза: поетична антологія. Під ред. О. Коваленка. — Київ, 1908.
- Ігор Роздобудько Українські діячі Східної Слобожанщини — забуті імена. // Східна Слобожанщина. Українці навколо України. [ 14 Липня 2014 у Wayback Machine.]
Посилання
Вікіцитати містять висловлювання від або про: Коваленко Олекса Кузьмович |
- Анатолий КРЯЖЕНКОВ. СОЛОВЕЙ УКРАИНЫ [ 3 Червня 2012 у Wayback Machine.]
- «Досвітні огні» // Літературознавча енциклопедія : у 2 т. / авт.-уклад. Ю. І. Ковалів. — Київ : ВЦ «Академія», 2007. — Т. 1 : А — Л. — С. 296.
Це незавершена стаття про особу, що має стосунок до України. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Ukrcenter Primitki Oleksa Kuzmovich KovalenkoOleksa KovalenkoNarodivsya 10 bereznya 1880 1880 03 10 hutir Vlasiv kolishnya Voronizka guberniya nini Byelgorodska oblastPomer 1927 1927 KiyivPohovannya nevidomoGromadyanstvo Rosijska imperiyaNacionalnist ukrayinecDiyalnist poet perekladach vidavecMova tvoriv ukrayinskaZhanr poeziyaMagnum opus antologiya ukrayinskoyi poeziyi Ukrayinska muza Vislovlyuvannya u Vikicitatah Roboti u VikidzherelahU Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Kovalenko Ole ksa Ku zmovich Kovale nko 10 bereznya 1880 hutir Vlasiv kolishnya Voronizka guberniya nini Byelgorodska oblast 1927 Kiyiv ukrayinskij poet perekladach vidavec Urodzhenec Shidnoyi Slobozhanshini BiografiyaNarodivsya 10 bereznya 1880 roci na hutori Vlasovomu Biryuckogo povitu Voronizkoyi guberniyi teper Oleksiyivskij rajon Bilgorodskoyi oblasti v selyanskij rodini U vici 17 rokiv za uchast u revolyucijnomu rusi na dva roki buv vislanij do Sibiru Piznishe kilka rokiv meshkav u Kaluzi z 1903 roku u Kiyevi Poet Pershu poeziyu Dorogomu zemlyakovi P A Grabovskomu nadrukuvav 1900 roku u lvivskomu Literaturno naukovomu visniku A cherez tri roki na tvorchist talanovitogo poeta zvernuv uvagu Ivan Franko i pomistiv jogo virshi u zbirci Akord U 1910 1911 rokah vijshlo vidrazu tri poetichnih zbirki O Kovalenka Zolotij zasiv Sribni rosi Spiv solov ya U nih uvijshli virshi stvoreni za bilsh nizh desyatirichnij period Perekladach Oleksa Kovalenko vidomij i yak perekladach Z rosijskoyi na ukrayinsku movu yim perevedeni kazka P Yershova virsh O Pushkina V Sibir komediya M Gogolya Revizor poema K Rilyeyeva Vojnarovskij stattya L Tolstogo Nevzhe ce tak treba ta in Zavdyaki Kovalenku ukrayinskomu chitachevi stali vidomi virshi nimeckih belgijskih italijskih i anglijskih poetiv Za motivami virshiv zakordonnih klasikiv G Gejne E Verharna A Negri P B Shelli ta bagatoh inshih Oleksa Kovalenko napisav cilij ryad svoyih tvoriv Vidavec Yak vidavec vin sklav i vipustiv antologiyu virshiv ta maloyi prozi Rozvaga Ukrayinskij deklamator 1905 1906 uporyadnik literaturno artistichnogo albomu Ternovij vinok 1908 almanahiv Dosvitni ogni Z nevoli Zasnuvav vidavnictvo Ranok Prote vincem vidavnichogo praci O Kovalenka stala velika antologiya ukrayinskoyi poeziyi Ukrayinska muza 1908 do yakoyi uvijshli tvori 134 viznachnih ukrayinskih poetiv vid 1798 roku a takozh biografichnij i bibliografichnij material pro nih Suchasnij ukrayinskij literaturoznavec profesor F P Pogrebennik tak ociniv vnesok Kovalenka v literaturnu spravu Yakbi Oleksa Kovalenko uporyadnik i redaktor Ukrayinskoyi muzi ne vidav zhodnoyi inshoyi antologiyi to i todi vin mav bi pravo pretenduvati na vdyachnu zgadku v istoriyi ukrayinskoyi literaturi na dobru pam yat shanuvalnikiv krasnogo pismenstva Potribno bulo mati muzhnye serce napovnene velikoyu lyubov yu do Ukrayini yiyi bagatostrazhdalnoyi pidcenzurnoyi literaturi shob vzyati na plechi takij nelegkij vantazh zibrati z usih krayiv z bagatoh zbirok periodichnih vidan rukopisnih narisiv poetichni kviti z ukrayinskoyi tvorchoyi nivi rozkriti pered svitom yiyi nev yanuchu charivnist Drukuvavsya v chasopisah LNV Akordi Promin Ridnij kraj gazetah Ruslan Bukovina Deyaki virshi poeta pereklali na muziku kompozitori Kirilo Stecenko Pavlo Senicya Najkrashi tvori avtora projnyati volelyubnimi motivami spivchuttyam do narodu ideyeyu nacionalnogo vidrodzhennya Narodnij geroj Nehaj nasha dolya Fantaziya Ne Gralya nam marshi ta in Pomer Oleksa Kovalenko u 1927 roci Pevna data jogo smerti j misce pohovannya nevidomi PrimitkiOleksa Kovalenko Ukrayinska muza Poetichna antologiya K 1908 Arhiv originalu za 13 Sichnya 2014 Procitovano 13 Sichnya 2014 DzherelaV V Olifirenko S M Olifirenko Slobozhanska hvilya Navchalnij posibnik hrestomatiya z ukrayinskoyi literaturi Pivnichnoyi Slobozhanshini Doneck Shidnij vidavnichij dim 2005 280 s 6 Bereznya 2016 u Wayback Machine Akinshin A N Lasunskij O G Na rubezhe bratstva Pahar duhovnoj nivy Voronezh 1996 ros Bahmut V Poet v nemilosti nashi zamechatelnye zemlyaki Zarya Alekseevka 10 fevralya 1990 ros Biryuk N Voronezhskie adresaty Lesi Ukrainki Voronezhskij kurer 6 noyabrya 1998 ros Kovalenko Aleksej Kuzmich Ukrainskij sovetskij enciklopedicheskij slovar tom 2 Kiev 1988 ros Kovalenko Oleksa Kuzmich Ukrayinska radyanska enciklopediya t 6 Kiyiv 1961 Pogrebennik F P Vozrozhdenie Ukrainskoj muzy Ukrayinska muza poetichna antologiya reprint Kiev 1993 ros Pogrebennik F P Kovalenko Oleksa Kuzmich Ukrayinska literaturna enciklopediya tom 2 Kiyiv 1990 Solovej Ukrainy Shtrihi k portretu poeta Oleksy Kovalenko i peprevody ego stihov Belgorod 2002 ros Ukrayinska muza poetichna antologiya Pid red O Kovalenka Kiyiv 1908 Igor Rozdobudko Ukrayinski diyachi Shidnoyi Slobozhanshini zabuti imena Shidna Slobozhanshina Ukrayinci navkolo Ukrayini 14 Lipnya 2014 u Wayback Machine PosilannyaVikicitati mistyat vislovlyuvannya vid abo pro Kovalenko Oleksa KuzmovichAnatolij KRYaZhENKOV SOLOVEJ UKRAINY 3 Chervnya 2012 u Wayback Machine Dosvitni ogni Literaturoznavcha enciklopediya u 2 t avt uklad Yu I Kovaliv Kiyiv VC Akademiya 2007 T 1 A L S 296 Ce nezavershena stattya pro osobu sho maye stosunok do Ukrayini Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi