Ця стаття містить правописні, лексичні, граматичні, стилістичні або інші мовні помилки, які треба виправити. |
Гербйорг Марґрета Вассму (норв. Herbjørg Margretha Wassmo; нар. 6 грудня 1942, Мюре, Екснес, Вестеролен, Норвегія) — норвезька письменниця і поетеса.
Гербйорг Вассму | ||||
---|---|---|---|---|
норв. Herbjørg Wassmo | ||||
Ім'я при народженні | норв. Herbjørg Margretha Wassmo | |||
Народилася | 6 грудня 1942[1][2][3] (81 рік) Вестеролен | |||
Країна | Норвегія[4] | |||
Діяльність | письменниця, поетеса, письменниця-романістка | |||
Сфера роботи | поезія | |||
Мова творів | норвезька | |||
Нагороди | ||||
| ||||
Гербйорг Вассму у Вікісховищі | ||||
Життєпис
Гербйорг Вассму народилася 6 грудня 1942 року на півночі Норвегії, в регіоні Вестеролен, у невеликому містечку Мюре в Екснесе. Ще в дитинстві в початковій школі Вассму писала повні граматичних помилок, але дуже поетичні вірші, а також добре малювала. Отримавши професію вчительки, Гербйорг багато років пропрацювала в школі у Північній Норвегії, одночасно вивчаючи літературу і продовжуючи писати вірші та прозу. 1976 року опублікувала свою першу збірку ліричних віршів "Ляскання крил" (нор. Vingeslag), котра стала успішною.
У 1981 році відбувся дебют Гербйорг Вассму як письменниці-прозаїкині, коли був опублікований її перший роман "[no]" (нор. "Huset med den blinde glassveranda"). До цього Вассму була практично невідома, тому, коли в тому ж році книга була удостоєна Премії Асоціації норвезьких критиків і номінована на престижну норвезьку Літературну премію Північної ради (так званий «скандинавський Нобель»), це стало значною подією в сучасній норвезькій літературі. Цього разу Літературна премія Північної ради не була вручена письменниці тільки тому, що за правилами присудження премії її лауреатом не може стати дебютант, але в 1987 році за роман «Небеса, що кровоточать» (норв. «Hudløs himmel») письменниця була удостоєна цієї премії.
Після першого успішного роману Гербйорг Вассму остаточно полишила роботу в школі для того, щоб цілком присвятити себе письменницькій діяльності. Одними з головних тем у творчості Вассму стають проблеми жінок в суспільстві, а також сучасна реальність Північної Норвегії. Це було помітно вже в перших двох поетичних збірках Вассму, деякі вірші яких були написані на місцевому діалекті.
Головними у творчості Гербйорг Вассму є дві трилогії: "Тора" й "Діна". Трилогія під загальною назвою «Тора», до якої входять романи «Будинок із закритою верандою» (1981), «Тиха кімната» (нор. Det stumme rommet) (1983) і «Небеса, що кровоточать» (1986) — це реалістичні романи про молоду дівчину з маленького рибальського села в Північній Норвегії, яка піддалася сексуальному насильству з боку вітчима, про спроби Тори подолати травматичний досвід дитинства. У трилогії письменниця також приділяє велику увагу реалістичності опису життя людей в невеликому північному норвезькому селі 50-х років XX століття.
У 1989-1997 роках Гербйорг Вассму написала трилогію під загальною назвою «Діна», до якої входять романи «Книга Діни» (1989); «Син щастя» (1992) і «Спадщина Карни» (1997). Дія цієї трилогії відбувається в 40-50-х роках XIX століття, починається в торговому місті Північної Норвегії, продовжуючись у столиці Данії Копенгагені і закінчується знову в Норвегії, а образ головної героїні Діни став як би антитезою Тори. Як і Тора, Діна в дитинстві переживає трагедію: її необережні дії стають мимовільною причиною загибелі матері, і це накладає трагічний відбиток на все подальше життя Діни. Але, на відміну від Тори, Діна не справляє враження жертви: вона має сильний характер фатальної жінки, самостійно веде бізнес, і, на перший погляд, її життя складається щасливо й успішно, проте Діна приречена на самотність і саморуйнування. Ця трилогія стала бестселером в Європі і Скандинавії і на основі першого роману в 2002 році був знятий фільм спільного виробництва країн Норвегії, Швеції, Данії, Німеччини та Франції під назвою англ. I Am Dina («Я — Діна»). Гербйорг Вассмустала однією з авторів сценарію кінофільму, а головні ролі у фільмі виконали такі відомі скандинавські та європейські актори театру і кіно, як Марія Бонневі, Пернілла Аугуст, Крістофер Екклстон, Жерар Депардьє. Фільм демонструвався у багатьох країнах (в тому числі й в Україні]) та вийшов на DVD.
Згодом Гербйорг Вассму написала романи «Сьома зустріч» (2001), «Втеча від Франка» (2003), в яких також підіймає хвилюючі її проблеми жінок, вміло поєднуючи з реалістичним описом сучасної скандинавської дійсності.
У 2006 році Гербйорг Вассму написала один зі своїх найжорсткіших реалістичних романів «Склянка молока, будь ласка», в якому підіймається тема работоргівлі в XXI столітті і дається широка панорама життя сучасного Осло.
У 2009 році в романі «Сто років» письменниця звернулася до біографії своєї родини й написала роман-сагу про трьох жінок, історії життя яких тісно взаємопов'язані з історією Півночі Норвегії: про Сару Сусанні — свою прабабусю, яка була моделлю ангела заалтарном образу собору Лофотенських островів, про Еліді — свою бабусю, щастям усього життя якої була безмежна любов до чоловіка, і про Йордіс — свою матір.
Гербйорг Вассму також працювала над радіопостановками, опублікувала документальний роман й ілюстровану книгу для дітей.
За свою творчу діяльність письменниця удостоєна численних престижних національних і зарубіжних нагород, включаючи Командор Ордена Святого Олафа (2007), Премія Браги (Почесна премія, 2010), Кавалер французького Ордена мистецтв і літератури (2011). Книги Гербйорг Вассму здобули міжнародну популярність (особливо творчість письменниці має великий успіх в Данії та Німеччині), перекладені кількома мовами світу і видаються великими накладами.
Бібліографія
Романи
- 1981 — Будинок із закритою верандою (Будинок зі скляною верандою) (норв. Huset med den blinde glassveranda (перша книга трилогії «Тора») (Премія Асоціації норвезьких критиків, 1981)
- 1983 — Тиха кімната (норв. Det stumme rommet) (друга книга трилогії «Тора»)
- 1986 — Кровоточачі небеса (норв. Hudløs himmel (третя книга трилогії «Тора») (Літературна премія Північної Ради, 1987)
- 1989 — Книга Діни (норв. Dinas bok (перша книга трилогії «Діна»)
- 1992 — Син щастя (норв. Lykkens sønn (друга книга трилогії «Діна»)
- 1997 — Спадщина Карни (норв. Karnas arv (третя книга трилогії «Діна»)
- 2001 — Сьома зустріч (норв. Det sjuende møte
- 2003 — Втеча від Франка (норв. Flukten fra Frank
- 2006 — Стакан молока, будь ласка (норв. Et glass melk takk)
- 2009 — Сто років (норв. Hundre år
Поезія
- 1976 — Ляскання крил (норв. Vingeslag (збірка віршів)
- 1977 — норв. Flotid (збірка віршів)
- 1991 — Маленькі зелені зображення в великій синій рамі (норв. Lite grønt bilde i stor blå ramme (збірка віршів)
Різне
- 1983 — Зимовий червень (норв. Juni-vinter (радіопостановка)
- 1984 — Шлях (Так тримати) (норв. Veien å gå (документальний роман)
- 1985 — норв. Mellomlanding (радіопостановка)
- 1995 — Соло: чотири історії (норв. Reiser : fire fortellinger (розповіді)
- 1996 — норв. Hemmelig torsdag i treet (ілюстрована книга для дітей)
Нагороди
- 1981 — Премія Асоціації норвезьких критиків (за роман «Будинок із закритою верандою» («Будинок зі скляною верандою»))
- 1983 — Премія книготоргівлі (за роман «Тиха кімната»)
- 1986 — Премія Nordland fylkes kulturpris
- 1987 — Літературна премія Північної Ради (за роман «Кровоточачі небеса»)
- 1991 — Премія Гільдендаль
- 1997 — Премія Amalie Skram-prisen
- 1998 — Приз імені Жана Монне (Франція)
- 2004 — Приз Eeva Joenpelto-prisen (Фінляндія)
- 2006 — Нагорода Havmannprisen (за роман «Склянка молока, будь ласка»)
- 2007 — Командор Ордена Святого Олафа
- 2010 — Премія Браги (Почесна премія)
- 2011 — Кавалер Ордена Мистецтв і літератури (Франція)
Примітки
- Енциклопедія Брокгауз
- Babelio — 2007.
- Munzinger Personen
- LIBRIS — 2018.
- [[https://web.archive.org/web/20190924155735/http://www.kinokolo.ua/articles/144/ Архівовано 24 вересня 2019 у Wayback Machine.] Портрет феміністки в довкіллі(“Я – Діна”)
Посилання
- Гербйорг Вассму на сайті IMDb (англ.) на сайті Internet Movie Database
- Гербйорг Вассму на NRK.no [ 8 травня 2013 у Wayback Machine.]
- Гербйорг Вассму на NRK.no (Kultur, Bok, 17.03.2011) [ 16 червня 2015 у Wayback Machine.]
- Гербйорг Вассму на сайті Гільдендаль [ 4 березня 2016 у Wayback Machine.]
- Гербйорг Вассму на сайті Norsk biografisk leksikon [ 15 жовтня 2013 у Wayback Machine.]
- Бібліографія Гербйорг Вассму [ 9 березня 2016 у Wayback Machine.] в каталозі DNB
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Cya stattya mistit pravopisni leksichni gramatichni stilistichni abo inshi movni pomilki yaki treba vipraviti Vi mozhete dopomogti vdoskonaliti cyu stattyu pogodivshi yiyi iz chinnimi movnimi standartami Gerbjorg Margreta Vassmu norv Herbjorg Margretha Wassmo nar 6 grudnya 1942 Myure Eksnes Vesterolen Norvegiya norvezka pismennicya i poetesa Gerbjorg Vassmunorv Herbjorg WassmoIm ya pri narodzhenninorv Herbjorg Margretha WassmoNarodilasya6 grudnya 1942 1942 12 06 1 2 3 81 rik VesterolenKrayina Norvegiya 4 Diyalnistpismennicya poetesa pismennicya romanistkaSfera robotipoeziyaMova tvorivnorvezkaNagorodid 1997 d 1983 Q6515804 2006 d 1991 d 1986 d 2014 d 2010 d 2019 Q12717714 2018 d 1981 literaturna premiya Pivnichnoyi Radi 1987 d 1998 d 2004 Gerbjorg Vassmu u VikishovishiZhittyepisGerbjorg Vassmu narodilasya 6 grudnya 1942 roku na pivnochi Norvegiyi v regioni Vesterolen u nevelikomu mistechku Myure v Eksnese She v ditinstvi v pochatkovij shkoli Vassmu pisala povni gramatichnih pomilok ale duzhe poetichni virshi a takozh dobre malyuvala Otrimavshi profesiyu vchitelki Gerbjorg bagato rokiv propracyuvala v shkoli u Pivnichnij Norvegiyi odnochasno vivchayuchi literaturu i prodovzhuyuchi pisati virshi ta prozu 1976 roku opublikuvala svoyu pershu zbirku lirichnih virshiv Lyaskannya kril nor Vingeslag kotra stala uspishnoyu U 1981 roci vidbuvsya debyut Gerbjorg Vassmu yak pismennici prozayikini koli buv opublikovanij yiyi pershij roman no nor Huset med den blinde glassveranda Do cogo Vassmu bula praktichno nevidoma tomu koli v tomu zh roci kniga bula udostoyena Premiyi Asociaciyi norvezkih kritikiv i nominovana na prestizhnu norvezku Literaturnu premiyu Pivnichnoyi radi tak zvanij skandinavskij Nobel ce stalo znachnoyu podiyeyu v suchasnij norvezkij literaturi Cogo razu Literaturna premiya Pivnichnoyi radi ne bula vruchena pismennici tilki tomu sho za pravilami prisudzhennya premiyi yiyi laureatom ne mozhe stati debyutant ale v 1987 roci za roman Nebesa sho krovotochat norv Hudlos himmel pismennicya bula udostoyena ciyeyi premiyi Pislya pershogo uspishnogo romanu Gerbjorg Vassmu ostatochno polishila robotu v shkoli dlya togo shob cilkom prisvyatiti sebe pismennickij diyalnosti Odnimi z golovnih tem u tvorchosti Vassmu stayut problemi zhinok v suspilstvi a takozh suchasna realnist Pivnichnoyi Norvegiyi Ce bulo pomitno vzhe v pershih dvoh poetichnih zbirkah Vassmu deyaki virshi yakih buli napisani na miscevomu dialekti Golovnimi u tvorchosti Gerbjorg Vassmu ye dvi trilogiyi Tora j Dina Trilogiya pid zagalnoyu nazvoyu Tora do yakoyi vhodyat romani Budinok iz zakritoyu verandoyu 1981 Tiha kimnata nor Det stumme rommet 1983 i Nebesa sho krovotochat 1986 ce realistichni romani pro molodu divchinu z malenkogo ribalskogo sela v Pivnichnij Norvegiyi yaka piddalasya seksualnomu nasilstvu z boku vitchima pro sprobi Tori podolati travmatichnij dosvid ditinstva U trilogiyi pismennicya takozh pridilyaye veliku uvagu realistichnosti opisu zhittya lyudej v nevelikomu pivnichnomu norvezkomu seli 50 h rokiv XX stolittya U 1989 1997 rokah Gerbjorg Vassmu napisala trilogiyu pid zagalnoyu nazvoyu Dina do yakoyi vhodyat romani Kniga Dini 1989 Sin shastya 1992 i Spadshina Karni 1997 Diya ciyeyi trilogiyi vidbuvayetsya v 40 50 h rokah XIX stolittya pochinayetsya v torgovomu misti Pivnichnoyi Norvegiyi prodovzhuyuchis u stolici Daniyi Kopengageni i zakinchuyetsya znovu v Norvegiyi a obraz golovnoyi geroyini Dini stav yak bi antitezoyu Tori Yak i Tora Dina v ditinstvi perezhivaye tragediyu yiyi neoberezhni diyi stayut mimovilnoyu prichinoyu zagibeli materi i ce nakladaye tragichnij vidbitok na vse podalshe zhittya Dini Ale na vidminu vid Tori Dina ne spravlyaye vrazhennya zhertvi vona maye silnij harakter fatalnoyi zhinki samostijno vede biznes i na pershij poglyad yiyi zhittya skladayetsya shaslivo j uspishno prote Dina prirechena na samotnist i samorujnuvannya Cya trilogiya stala bestselerom v Yevropi i Skandinaviyi i na osnovi pershogo romanu v 2002 roci buv znyatij film spilnogo virobnictva krayin Norvegiyi Shveciyi Daniyi Nimechchini ta Franciyi pid nazvoyu angl I Am Dina Ya Dina Gerbjorg Vassmustala odniyeyu z avtoriv scenariyu kinofilmu a golovni roli u filmi vikonali taki vidomi skandinavski ta yevropejski aktori teatru i kino yak Mariya Bonnevi Pernilla August Kristofer Ekklston Zherar Depardye Film demonstruvavsya u bagatoh krayinah v tomu chisli j v Ukrayini ta vijshov na DVD Zgodom Gerbjorg Vassmu napisala romani Soma zustrich 2001 Vtecha vid Franka 2003 v yakih takozh pidijmaye hvilyuyuchi yiyi problemi zhinok vmilo poyednuyuchi z realistichnim opisom suchasnoyi skandinavskoyi dijsnosti U 2006 roci Gerbjorg Vassmu napisala odin zi svoyih najzhorstkishih realistichnih romaniv Sklyanka moloka bud laska v yakomu pidijmayetsya tema rabotorgivli v XXI stolitti i dayetsya shiroka panorama zhittya suchasnogo Oslo U 2009 roci v romani Sto rokiv pismennicya zvernulasya do biografiyi svoyeyi rodini j napisala roman sagu pro troh zhinok istoriyi zhittya yakih tisno vzayemopov yazani z istoriyeyu Pivnochi Norvegiyi pro Saru Susanni svoyu prababusyu yaka bula modellyu angela zaaltarnom obrazu soboru Lofotenskih ostroviv pro Elidi svoyu babusyu shastyam usogo zhittya yakoyi bula bezmezhna lyubov do cholovika i pro Jordis svoyu matir Gerbjorg Vassmu takozh pracyuvala nad radiopostanovkami opublikuvala dokumentalnij roman j ilyustrovanu knigu dlya ditej Za svoyu tvorchu diyalnist pismennicya udostoyena chislennih prestizhnih nacionalnih i zarubizhnih nagorod vklyuchayuchi Komandor Ordena Svyatogo Olafa 2007 Premiya Bragi Pochesna premiya 2010 Kavaler francuzkogo Ordena mistectv i literaturi 2011 Knigi Gerbjorg Vassmu zdobuli mizhnarodnu populyarnist osoblivo tvorchist pismennici maye velikij uspih v Daniyi ta Nimechchini perekladeni kilkoma movami svitu i vidayutsya velikimi nakladami BibliografiyaRomani 1981 Budinok iz zakritoyu verandoyu Budinok zi sklyanoyu verandoyu norv Huset med den blinde glassveranda persha kniga trilogiyi Tora Premiya Asociaciyi norvezkih kritikiv 1981 1983 Tiha kimnata norv Det stumme rommet druga kniga trilogiyi Tora 1986 Krovotochachi nebesa norv Hudlos himmel tretya kniga trilogiyi Tora Literaturna premiya Pivnichnoyi Radi 1987 1989 Kniga Dini norv Dinas bok persha kniga trilogiyi Dina 1992 Sin shastya norv Lykkens sonn druga kniga trilogiyi Dina 1997 Spadshina Karni norv Karnas arv tretya kniga trilogiyi Dina 2001 Soma zustrich norv Det sjuende mote 2003 Vtecha vid Franka norv Flukten fra Frank 2006 Stakan moloka bud laska norv Et glass melk takk 2009 Sto rokiv norv Hundre ar Poeziya 1976 Lyaskannya kril norv Vingeslag zbirka virshiv 1977 norv Flotid zbirka virshiv 1991 Malenki zeleni zobrazhennya v velikij sinij rami norv Lite gront bilde i stor bla ramme zbirka virshiv Rizne 1983 Zimovij cherven norv Juni vinter radiopostanovka 1984 Shlyah Tak trimati norv Veien a ga dokumentalnij roman 1985 norv Mellomlanding radiopostanovka 1995 Solo chotiri istoriyi norv Reiser fire fortellinger rozpovidi 1996 norv Hemmelig torsdag i treet ilyustrovana kniga dlya ditej Nagorodi1981 Premiya Asociaciyi norvezkih kritikiv za roman Budinok iz zakritoyu verandoyu Budinok zi sklyanoyu verandoyu 1983 Premiya knigotorgivli za roman Tiha kimnata 1986 Premiya Nordland fylkes kulturpris 1987 Literaturna premiya Pivnichnoyi Radi za roman Krovotochachi nebesa 1991 Premiya Gildendal 1997 Premiya Amalie Skram prisen 1998 Priz imeni Zhana Monne Franciya 2004 Priz Eeva Joenpelto prisen Finlyandiya 2006 Nagoroda Havmannprisen za roman Sklyanka moloka bud laska 2007 Komandor Ordena Svyatogo Olafa 2010 Premiya Bragi Pochesna premiya 2011 Kavaler Ordena Mistectv i literaturi Franciya PrimitkiEnciklopediya Brokgauz d Track Q237227 Babelio 2007 d Track Q2877812 Munzinger Personen d Track Q107343683 LIBRIS 2018 d Track Q1798125 https web archive org web 20190924155735 http www kinokolo ua articles 144 Arhivovano24 veresnya 2019 u Wayback Machine Portret feministki v dovkilli Ya Dina PosilannyaGerbjorg Vassmu na sajti IMDb angl na sajti Internet Movie Database Gerbjorg Vassmu na NRK no 8 travnya 2013 u Wayback Machine Gerbjorg Vassmu na NRK no Kultur Bok 17 03 2011 16 chervnya 2015 u Wayback Machine Gerbjorg Vassmu na sajti Gildendal 4 bereznya 2016 u Wayback Machine Gerbjorg Vassmu na sajti Norsk biografisk leksikon 15 zhovtnya 2013 u Wayback Machine Bibliografiya Gerbjorg Vassmu 9 bereznya 2016 u Wayback Machine v katalozi DNB