Жанаозе́н (каз. Jañaözen, Жаңаөзен) — місто, центр Жанаозенської міської адміністрації Мангистауської області Казахстану.
Місто Жанаозен каз. Jañaözen | |||
---|---|---|---|
| |||
Основні дані | |||
Країна | Казахстан | ||
Область | Мангистауська | ||
Адміністрація | Жанаозенська | ||
Населення | 91332 особи (2009) | ||
Координати | 43°20′09″ пн. ш. 52°53′43″ сх. д. / 43.33583° пн. ш. 52.89528° сх. д.Координати: 43°20′09″ пн. ш. 52°53′43″ сх. д. / 43.33583° пн. ш. 52.89528° сх. д. | ||
Карта | |||
Жанаозен Жанаозен | |||
Жанаозен у Вікісховищі |
Історія
Утворене 1968 року і називалось спочатку і до 1992 року Новий Узень, з 1992 року в Казахстані вживається виключно казахська назва — Жанаозен, слідом за цим змінилася назва й на російських картах, хоча як такого перейменування міста не було.
Протести в 2011 році
Акція протесту нафтовиків, розпочата 16 грудня 2011 року, переросла у масові заворушення, внаслідок яких у місті було спалено мерію, готель та будівлю газової компанії, мародери почали грабувати магазини і банки, а поліція втратила контроль над містом. Прокуратура повідомила про загибель 10-х осіб. Були також поранені, зокрема, і серед правоохоронців. За неофіційними джерелами, загинуло щонайменше 70 людей. На вулиці введено бронетехніку. За словами Генпрокурора країни, два десятки молодиків влаштували заворушення під час святкових заходів на честь Дня незалежності Казахстану, напали на поліціянтів, підпалили їхнє авто, перекинули новорічну ялинку і зруйнували сцену. Після цього почалися сутички з поліцією. Між тим, на центральній площі Жанаозена з літа 2011 р. тривають протести нафтовиків. Напередодні цих кривавих подій у протестувальників з'явилася інформація про можливий розгін акції через святкування Дня незалежності. Попри сутички нафтовики не розходилися з головної площі, крім того, до них хотіли долучитися інші нафтовики, невдоволені зарплатою та умовами праці. 17 грудня 2011 року влада Казахстану оголосила про придушення заворушень у місті. Затримано близько 70 підозрюваних у причетності до погромів.
Протести в 2022 році
2 січня 2022 року у місті розпочалися протести. Приводом до цього став ріст ціни на газ. Згодом протести перекинулися на інші міста, в тому числі до Алмати.
4 січня 2022 року президент Казахстану Токаєв оголосив про введення надзвичайного стану. Станом на 7 січня, після введення російських військ, повстання придушене.
Населення
Населення — 91332 особи (2009; 48871 у 1999, 48339 у 1989).
Національність | Чисельність на початок 2021 року (територія в складі міської адміністрації) | Частка % |
---|---|---|
Казахи | 154 297 | 98,71 |
Росіяни | 975 | 0,62 |
Каракалпаки | 332 | 0,21 |
Узбеки | 234 | 0,15 |
Лезгини | 73 | 0,05 |
Татари | 62 | 0,04 |
Киргизи | 49 | 0,03 |
Корейці | 46 | 0,03 |
Інші | 241 | 0,15 |
ВСЬОГО: | 156 309 | 100,00 |
Господарство
Відстань від Актау до Жанаозена — 150 км. В районі міста ведеться видобуток нафти і газу. Газопереробний завод. У місті перебувало кілька виправно-трудових установ, де відбували покарання злочинці з ряду регіонів Казахстану. Однією з головних визначних пам'яток міста за радянський час був фонтан, прикрашений скульптурою хлопчика з дельфіном.
Примітки
- Население Республики Казахстан. Итоги Национальной переписи населения Республики Казахстан 2009 года. Том 1. Статистический сборник. /Под ред. Смаилова А.А./ — Астана — 2011 — 242 с. (рос.) [Архівовано з першоджерела 29 січня 2013.]
- . Архів оригіналу за 20 січня 2015. Процитовано 20 січня 2015.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - . Архів оригіналу за 14 січня 2012. Процитовано 17 грудня 2011.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - Заворушення в Казахстані придушені: 10 вбитих, 70 затриманих. ТСН. 17 грудня 2011. оригіналу за 3 березня 2021. Процитовано 31 травня 2021.
- В Алмати та на заході Казахстану ввели надзвичайний стан [ 7 січня 2022 у Wayback Machine.], УП, 4 січня 2022
- . Комітет по статистиці МНЕ РК|Комітет по статистиці Міністерства національної економіки Казахстана. Архів оригіналу за 2 травня 2021. Процитовано 1 травня 2021.
Джерела
- Аркуш карти K-39-22 Жанаозен. Масштаб: 1 : 100 000. Стан місцевості на 1992 р. (рос.)
Посилання
- На Вікімапії [Архівовано 25 серпня 2011 у WebCite]
Це незавершена стаття з географії Казахстану. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Zhanaoze n kaz Janaozen Zhanaozen misto centr Zhanaozenskoyi miskoyi administraciyi Mangistauskoyi oblasti Kazahstanu Misto Zhanaozen kaz JanaozenGerbOsnovni daniKrayina KazahstanOblast MangistauskaAdministraciya ZhanaozenskaNaselennya 91332 osobi 2009 Koordinati 43 20 09 pn sh 52 53 43 sh d 43 33583 pn sh 52 89528 sh d 43 33583 52 89528 Koordinati 43 20 09 pn sh 52 53 43 sh d 43 33583 pn sh 52 89528 sh d 43 33583 52 89528KartaZhanaozen Zhanaozen Zhanaozen u VikishovishiIstoriyaUtvorene 1968 roku i nazivalos spochatku i do 1992 roku Novij Uzen z 1992 roku v Kazahstani vzhivayetsya viklyuchno kazahska nazva Zhanaozen slidom za cim zminilasya nazva j na rosijskih kartah hocha yak takogo perejmenuvannya mista ne bulo Protesti v 2011 roci Dokladnishe Zavorushennya v Zhanaozeni Akciya protestu naftovikiv rozpochata 16 grudnya 2011 roku pererosla u masovi zavorushennya vnaslidok yakih u misti bulo spaleno meriyu gotel ta budivlyu gazovoyi kompaniyi maroderi pochali grabuvati magazini i banki a policiya vtratila kontrol nad mistom Prokuratura povidomila pro zagibel 10 h osib Buli takozh poraneni zokrema i sered pravoohoronciv Za neoficijnimi dzherelami zaginulo shonajmenshe 70 lyudej Na vulici vvedeno bronetehniku Za slovami Genprokurora krayini dva desyatki molodikiv vlashtuvali zavorushennya pid chas svyatkovih zahodiv na chest Dnya nezalezhnosti Kazahstanu napali na policiyantiv pidpalili yihnye avto perekinuli novorichnu yalinku i zrujnuvali scenu Pislya cogo pochalisya sutichki z policiyeyu Mizh tim na centralnij ploshi Zhanaozena z lita 2011 r trivayut protesti naftovikiv Naperedodni cih krivavih podij u protestuvalnikiv z yavilasya informaciya pro mozhlivij rozgin akciyi cherez svyatkuvannya Dnya nezalezhnosti Popri sutichki naftoviki ne rozhodilisya z golovnoyi ploshi krim togo do nih hotili doluchitisya inshi naftoviki nevdovoleni zarplatoyu ta umovami praci 17 grudnya 2011 roku vlada Kazahstanu ogolosila pro pridushennya zavorushen u misti Zatrimano blizko 70 pidozryuvanih u prichetnosti do pogromiv Protesti v 2022 roci Dokladnishe Protesti v Kazahstani 2022 2 sichnya 2022 roku u misti rozpochalisya protesti Privodom do cogo stav rist cini na gaz Zgodom protesti perekinulisya na inshi mista v tomu chisli do Almati 4 sichnya 2022 roku prezident Kazahstanu Tokayev ogolosiv pro vvedennya nadzvichajnogo stanu Stanom na 7 sichnya pislya vvedennya rosijskih vijsk povstannya pridushene NaselennyaNaselennya 91332 osobi 2009 48871 u 1999 48339 u 1989 Nacionalnij sklad naselennya Nacionalnist Chiselnist na pochatok 2021 roku teritoriya v skladi miskoyi administraciyi Chastka Kazahi 154 297 98 71Rosiyani 975 0 62Karakalpaki 332 0 21Uzbeki 234 0 15Lezgini 73 0 05Tatari 62 0 04Kirgizi 49 0 03Korejci 46 0 03Inshi 241 0 15VSOGO 156 309 100 00GospodarstvoVidstan vid Aktau do Zhanaozena 150 km V rajoni mista vedetsya vidobutok nafti i gazu Gazopererobnij zavod U misti perebuvalo kilka vipravno trudovih ustanov de vidbuvali pokarannya zlochinci z ryadu regioniv Kazahstanu Odniyeyu z golovnih viznachnih pam yatok mista za radyanskij chas buv fontan prikrashenij skulpturoyu hlopchika z delfinom PrimitkiNaselenie Respubliki Kazahstan Itogi Nacionalnoj perepisi naseleniya Respubliki Kazahstan 2009 goda Tom 1 Statisticheskij sbornik Pod red Smailova A A Astana 2011 242 s ros Arhivovano z pershodzherela 29 sichnya 2013 Arhiv originalu za 20 sichnya 2015 Procitovano 20 sichnya 2015 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya Arhiv originalu za 14 sichnya 2012 Procitovano 17 grudnya 2011 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya Zavorushennya v Kazahstani pridusheni 10 vbitih 70 zatrimanih TSN 17 grudnya 2011 originalu za 3 bereznya 2021 Procitovano 31 travnya 2021 V Almati ta na zahodi Kazahstanu vveli nadzvichajnij stan 7 sichnya 2022 u Wayback Machine UP 4 sichnya 2022 Komitet po statistici MNE RK Komitet po statistici Ministerstva nacionalnoyi ekonomiki Kazahstana Arhiv originalu za 2 travnya 2021 Procitovano 1 travnya 2021 DzherelaArkush karti K 39 22 Zhanaozen Masshtab 1 100 000 Stan miscevosti na 1992 r ros PosilannyaNa Vikimapiyi Arhivovano 25 serpnya 2011 u WebCite Ce nezavershena stattya z geografiyi Kazahstanu Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi