Щербина Микола Федорович (2 (14) грудня 1821 — 10 квітня 1869) — російський поет, екофілософ українського походження. Уродженець Донщини.
Щербина Микола Федорович | ||||
---|---|---|---|---|
Народився | 2 (14) грудня 1821 Катеринославська губернія, Російська імперія | |||
Помер | 10 (22) квітня 1869 (47 років) Санкт-Петербург, Російська імперія[1] | |||
Поховання | Олександро-Невська лавра і d | |||
Країна | Російська імперія | |||
Діяльність | поет | |||
Alma mater | ХНУ ім. В. Н. Каразіна і d | |||
Заклад | ХНУ ім. В. Н. Каразіна | |||
Мова творів | російська | |||
Автограф | ||||
| ||||
Щербина Микола Федорович у Вікісховищі | ||||
Біографія
Микола Щербина народився 2 (14) грудня 1821-го року в селі Грузькому-Єланчинському Міуського округу Землі війська Донського, неподалік від Таганрогу (зараз місце народження Щербини знаходиться на території Донецької області України). Батько його був українським поміщиком, а мати — етнічною грекинею. Родина Щербин була небагатою, і відносна бідність та злидні на довгі роки стали справжнім лихом в житті молодого поета. Найбільшим же натхненням в його творчій долі стала Греція, далека країна його предків з боку матері, країна, де він ніколи не був, але якою марив та про яку мріяв усе своє творче життя.
1829-го року, остаточно розорившись, родина Щербин назавжди залишає свій маєток, та оселяється у Таганрозі. Тут Микола закінчує приходське та повітове училища, і вступає до гімназії. Вже в гімназії він розпочинає писати драми та поеми на сюжети з давньої грецької історії — «Сафо», «Облога Інсари», «Ксанфо». В 1838-му році сонет Миколи Щербини «До моря» було надруковано в російському журналі «Син вітчизни». Окрилений першим успіхом, Щербина кидає навчання у гімназії, і наступного року відправляється до Москви, сподіваючись вступити до Московського університету. Але ніхто в Москві не чекає на небагатого юнака. Журнали Щербину більше не друкують, до Московського університету він не потрапляє, і живе лише за рахунок випадкових заробітків. Та молоді московські літератори, з якими знайомиться Щербина, все ж допомагають йому. Вони радять Миколі поїхати на Україну, до Харкова, де і клімат тепліший, і люди гостинніші від московських, а Харківський університет має славу не меншу від Московського. Так Микола Щербина потрапляє до України, де живе більше десяти років, в які і розквітає його творча доля.
Щербина і Україна
Щербина вступає на юридичний факультет Харківського університету, той самий, де тоді ж, в ті самі роки навчається його земляк з Таганріжщини Олександр Корсун, так само як і український поет Михайло Петренко. Бідність і нестатки не дають можливості Щербині закінчити університетського курсу і в Харкові, і він майже десять років мандрує по Україні, заробляючи собі на життя уроками для панських дітей. Разом з тим він пише поезії, як і раніше, на грецьку тематику, прославляючи волелюбні демократичні традиції давніх греків та боротьбу сучасної йому Еллади за незалежність проти турецького ярма. Микола Щербина не володіє настільки бездоганно українською мовою, аби наважитися писати свої літературні твори по-українськи, але ідеї свободи людського духу, права націй на самостійність та державність привертають до його творів увагу провідних верств тодішньої української інтелігенції. В добу імперського свавілля епохи Миколи Першого, коли «на всіх язиках все мовчить», за влучним висловом Тараса Шевченка, бунтарські поезії Миколи Щербини про боротьбу грецького народу за свою свободу були яскравим гаслом і для українців та звали Україну на боротьбу за власні національні права. І не даремно «Грецькі мелодії» Миколи Щербини з'являються тоді друком в українському альманасі «Молодик», який видавав у Харкові і Петербурзі в 1843—1844 рр. Іван Бецький. Саме в цьому українському альманасі друкується Микола Щербина частіше за все, і саме з цього видання пішли його твори у народ.
Так в «Молодику на 1844-й рік» була вміщена поезія Миколи Щербини «Моряк», яка оспівувала морські звитяги грецьких повстанців, так званих «клефтів». Вірш містив такі рядки:
Не слышно на палубах песен: Раскинулось небо широко, |
Композитор Олександр Гурильов поклав цей вірш на музику, створивши романс «Після битви», який став дуже популярним на російськім флоті в роки Кримської війни. Згодом цей романс став народною піснею — «Раскинулось море широко», при чому і текст Щербини і музика Гурильова зазнали в народних вустах корінних змін, не залишивши від первинного «грецького» варіанту навіть згадки.
1849-го року Микола Щербина перебирається на життя до Одеси. Приваблює його до цього міста, між іншим, й існування в цьому причорноморському порту численної грецької діаспори, не менш колоритної, ніж у рідному для нього Таганрозі. У цей час Щербина вже визнаний авторитет в питаннях новогрецької літератури. Потрохи він вибирається з злиднів.
Під час Кримської війни Щербина знаходиться у Таганрозі. Місто тричі штурмується об'єднаним британсько-французьким десантом, але кожного разу невдало. Щербина, як людина цивільна, у бойових діях участі не бере, але в травні 1855-го року разом з місцевим прокурором на прізвище Війна і бароном Франком виступає парламентером на переговорах з союзниками, які, тим не менш, закінчилися безрезультатно. Довідавшись про смерть імператора Миколи Першого, який, згідно з розповсюдженими тоді чутками, покінчив життя самогубством, не витримавши ганьби від програної Кримської війни, Микола Щербина відправляється до Петербурга, сподіваючись на ліберальні реформи нового російського царя Олександра Другого, але ці надії, як ми знаємо, справдилися лише частково.
Літературні твори Миколи Щербини виявилися цікавими і для Тараса Григоровича Шевченка. В жовтні 1852-го року Тараса Шевченка на засланні в Новопетровському укріпленні навідав російський науковець Андріан Головачов. В листі до Головачова від 15 листопада того року Шевченко так згадував про цю зустріч: «Вы прочитали тогда небольшое стихотворение Щербины — „Купанье“. До сих пор не могу забыть того сладкого чудного впечатления, какое произвело на меня это прекрасное произведение. Прошу вас, будьте так добры, поклонитесь от меня Щербине как истинному поэту, в наше время явлению редкому». Головачов обіцяв Шевченку надіслати збірку поезій Щербини, та забув про це. Але Тарас Григорович пам'ятав, і в листі до Осипа Бодянського від 1 травня 1854-го року звертався з проханням: «Чи не побачишся коли-небудь з Головачовим, поцілуй його за мене і скажи йому, що я й досі жду-жду Щербину. Бо бачиш: як ми з ним бачилися позаторік у цім поганім укріпленні, то він читав мені деякі вірші Щербини і обіцявся вислати мені із Москви один екземпляр, та й досі нема».
Повернувшись з заслання до Петербургу, Шевченко знайомиться з Щербиною особисто 6 квітня 1858-го року, про що залишає запис у своєму «Журналі»: «Вечер провел у графини… лично познакомился с поэтом Щербиною». Через кілька днів, 12 квітня, у графині Анастасії Толстої, про яку згадував у своєму запису Тарас Григорович, відбувся званий обід на честь Шевченка. Серед інших гостей, що вітали Кобзаря, з промовою виступив і Микола Щербина. Шевченко згадав про це так: «В честь моего невольного долготерпения [на засланні] сказал… слово… Щербина… Мне было и приятно, и вместе неловко. Я не чаял себе такой великой чести. Для меня это было совершенно ново. Семен [Гулак-Артемовський] заметил, что за столом все были бледны, тощи и зелены, кроме несчастного изгнанника, т. е. меня. Забавный контраст».
Але Микола Щербина пережив Тараса Шевченка на вісім років, покинувши цей світ в одному віці з Кобзарем, у 47 літ. Помер він зненацька, 10 квітня 1869-го року, від ядухи, що була викликана поліпом в горлі. Похований у Петербурзі, в Олександро-Невській лаврі.
Творча спадщина Миколи Щербини залишилася цікавою і для наступних поколінь українських читачів. Ще у ХІХ столітті його твори перекладав українською відомий поет Павло Грабовський. Вже після повалення російського царату, в 1929-му році у Харкові з'явилася перша збірка поезій Миколи Щербини українською мовою — «Ранок. Поезії».
Творчість
Велику увагу у творчості Щербина приділив темі природи, написавши цикл «Пісні про природу», хоча сучасники знали його як співака античного світу та автора сатиричних епіграм. У політичному плані в радянський час поет був визнаний «неблагонадійним», бо критикував різного штибу радикалів аж до революціонерів-демократів, що підривають підвалини держави. Свою лепту вніс відомий критикан , який заявив: «Г.г. Фет, Полонський, Щербина, і багато інших мікроскопічних поетиків забудуться так само скоро, як і ті журнальні книжки, в яких вони друкуються». А по сему вірші М. Ф. Щербини довгий час не перевидавалися і перше повне зібрання творів з'явилося в СРСР лише в 1970 році.
Філософські погляди Щербини відрізнялися від поглядів філософів сучасників. Він першим у вітчизняній культурній традиції підкреслив духовну рівноправність з природою, намагався замінити ідею про володарювання людини на ідею рівності всіх природних створінь. У його поглядах багато співзвучного ідеям святого Франциска Ассізького, Генрі Торо, і Альберта Швейцера одночасно. Недарма до одного зі своїх віршів, що ввійшли у «Пісні про природу», він взяв епіграфом відомий вислів Ж.-Ж. Руссо: «Все чудово, коли виходить з рук творця, все спотворюється в руках людини». У листі до свого товариша він зізнався: «Мені 23 роки. Я, як слід порядному хлопчикові, відданий пантеїстичному вченню».
Проповідуючи холізм, любов і співчуття до всього живого і неживого, вихваляючи красу і свободу дикої природи, оголошуючи всі істоти своїми братами і друзями і одночасно категорично заперечуючи владу людини над природою, він стояв на голову вище таких прославлених поетів, відомих своїми натурфілософськими поглядами, як Федір Тютчев, Афанасій Фет і Яків Полонський.
Тогда одним живущим существом |
.
Стосунки поета з природою не дріб'язкові, не своєкорисливі, в них немає ніякого прагматизму. Його милування природною красою нагадує кантівську концепцію «незацікавленість», він оцінює естетику природи заради неї самої. Поет любить, радіє, захоплюється красою природи, не бажаючи при цьому мати її об'єктом любові і захоплення.
Будто в мире я весь погружен |
Етична концепція автора проста, і разом з тим, геніальна. Адже «скрізь єдина царює думка і душа живе: В брилах каменів бездиханних, в райдужньому листі рослин».
Мені будуть сестрою і братом І троянда, і вітер, і море: Одна напоїть ароматом Інші заберуть моє горе.
Всі тварини і рослини для поета «або друзі, або брати» — він не ділить їх на «корисних» і «шкідливих».
Грежу я, чувствую, мыслю и внемлю: |
За сто років до великого гуманіста Альберта Швейцера, який розробив етику благоговіння перед життям, поет оголосив своє кредо у поводженні з «братами нашими меншими»:
Боюсь раздавить я ногою |
Дика природа для поета, також як для американських філософів-трансценденталістів Генрі Торо, Ралфа Емерсона, Джона М'юра місце набагато краще, світле і духовне, ніж світ людей.
Здесь меня обнимает природа, |
До людей звертає М. Щербина свій докір: "Єдність царює в природі нескінченній, — В одній твоїй родині сум'яття, людина!.
М. Ф. Щербина в 1854 році проголосив (вірш «Природі»):
Моей душе и чувству непонятно, |
В іншому своєму пророчому творі, названному «Дар Прометея», він мріє:
Забыть людей, отвергнувших природу, |
Публікації
- Щербина Н. Ф. Избранные произведения. — Л.: Сов. писатель, Ленингр. отд. — 1970. — 220 с.
Література
- Борейко В. Е. Николай Федорович Щербина (1821—1869) — первый русский и украинский поэт-экофилософ // Гуманитарный экол. журн. — 2002. — Т. 4.— В. 1. — С. 86-88.
- Борейко В. Е. Философы зоозащиты и природоохраны. — К.: КЭКЦ, 2012. — 179 с.
- Магина Р. Г. «Песни о природе» Н. Ф. Щербины // Уч. зап. МГПИ. — 1966. — Т. 248. — М. — С. 101—117.
- Проценко А. Николай Щербина: афинянин петербургской стороны: худож.-док. очерки / Аркадий Проценко. —Мариуполь: Азовье, 2005. — 150 с. : ил. — (Жизнеописание знаменитых греков Украины). — (рос.). — .
- Ігор Роздобудько. Микола Щербина. // Донщина та далі на Схід. [ 8 листопада 2014 у Wayback Machine.]
Посилання
- Щербина Микола Федорович // Шевченківська енциклопедія : у 6 т. / Гол. ред. М. Г. Жулинський. — Київ : Ін-т літератури ім. Т. Г. Шевченка, 2015. — Т. 6: Т—Я. — С. 1018.
Виноски
- Щербина Николай Фёдорович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Константин Николаев. Популярные песни ХХ века в России. 1913 год
- Тарас Шевченко. Зібрання творів: У 6 т. [ 8 листопада 2014 у Wayback Machine.] — К., 2003. — Т. 6. — С. 67.
- Тарас Шевченко. Зібрання творів: У 6 т. [ 8 листопада 2014 у Wayback Machine.] — К., 2003. — Т. 6. — С. 80.
- Тарас Шевченко. Зібрання творів: У 6 т. [ 9 липня 2020 у Wayback Machine.] — К., 2003. — Т. 5. — С. 171.
- Тарас Шевченко. Зібрання творів: У 6 т. [ 9 липня 2020 у Wayback Machine.] — К., 2003. — Т. 5. — С. 173.
- Борейко В. Е. Философы зоозащиты и природоохраны. — К.: КЭКЦ, 2012. — 179 с.
- Магина Р. Г. «Песни о природе» Н. Ф. Щербины // Уч. зап. МГПИ. — 1966. — Т. 248. — М. — С. 101—117.
- Щербина Н. Ф. Избранные произведения. — Л.: Сов. писатель, Ленингр. отд. — 1970. — 220 с.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Sherbina Sherbina Mikola Fedorovich 2 14 grudnya 1821 18211214 10 kvitnya 1869 rosijskij poet ekofilosof ukrayinskogo pohodzhennya Urodzhenec Donshini Sherbina Mikola FedorovichNarodivsya2 14 grudnya 1821 Katerinoslavska guberniya Rosijska imperiyaPomer10 22 kvitnya 1869 47 rokiv Sankt Peterburg Rosijska imperiya 1 PohovannyaOleksandro Nevska lavra i dKrayina Rosijska imperiyaDiyalnistpoetAlma materHNU im V N Karazina i dZakladHNU im V N KarazinaMova tvorivrosijskaAvtograf Sherbina Mikola Fedorovich u VikishovishiBiografiyaMikola Sherbina narodivsya 2 14 grudnya 1821 go roku v seli Gruzkomu Yelanchinskomu Miuskogo okrugu Zemli vijska Donskogo nepodalik vid Taganrogu zaraz misce narodzhennya Sherbini znahoditsya na teritoriyi Doneckoyi oblasti Ukrayini Batko jogo buv ukrayinskim pomishikom a mati etnichnoyu grekineyu Rodina Sherbin bula nebagatoyu i vidnosna bidnist ta zlidni na dovgi roki stali spravzhnim lihom v zhitti molodogo poeta Najbilshim zhe nathnennyam v jogo tvorchij doli stala Greciya daleka krayina jogo predkiv z boku materi krayina de vin nikoli ne buv ale yakoyu mariv ta pro yaku mriyav use svoye tvorche zhittya 1829 go roku ostatochno rozorivshis rodina Sherbin nazavzhdi zalishaye svij mayetok ta oselyayetsya u Taganrozi Tut Mikola zakinchuye prihodske ta povitove uchilisha i vstupaye do gimnaziyi Vzhe v gimnaziyi vin rozpochinaye pisati drami ta poemi na syuzheti z davnoyi greckoyi istoriyi Safo Obloga Insari Ksanfo V 1838 mu roci sonet Mikoli Sherbini Do morya bulo nadrukovano v rosijskomu zhurnali Sin vitchizni Okrilenij pershim uspihom Sherbina kidaye navchannya u gimnaziyi i nastupnogo roku vidpravlyayetsya do Moskvi spodivayuchis vstupiti do Moskovskogo universitetu Ale nihto v Moskvi ne chekaye na nebagatogo yunaka Zhurnali Sherbinu bilshe ne drukuyut do Moskovskogo universitetu vin ne potraplyaye i zhive lishe za rahunok vipadkovih zarobitkiv Ta molodi moskovski literatori z yakimi znajomitsya Sherbina vse zh dopomagayut jomu Voni radyat Mikoli poyihati na Ukrayinu do Harkova de i klimat teplishij i lyudi gostinnishi vid moskovskih a Harkivskij universitet maye slavu ne menshu vid Moskovskogo Tak Mikola Sherbina potraplyaye do Ukrayini de zhive bilshe desyati rokiv v yaki i rozkvitaye jogo tvorcha dolya Sherbina i UkrayinaBudinok Sherbin u Taganrozi Suchasnij viglyad Sherbina vstupaye na yuridichnij fakultet Harkivskogo universitetu toj samij de todi zh v ti sami roki navchayetsya jogo zemlyak z Taganrizhshini Oleksandr Korsun tak samo yak i ukrayinskij poet Mihajlo Petrenko Bidnist i nestatki ne dayut mozhlivosti Sherbini zakinchiti universitetskogo kursu i v Harkovi i vin majzhe desyat rokiv mandruye po Ukrayini zaroblyayuchi sobi na zhittya urokami dlya panskih ditej Razom z tim vin pishe poeziyi yak i ranishe na grecku tematiku proslavlyayuchi volelyubni demokratichni tradiciyi davnih grekiv ta borotbu suchasnoyi jomu Elladi za nezalezhnist proti tureckogo yarma Mikola Sherbina ne volodiye nastilki bezdoganno ukrayinskoyu movoyu abi navazhitisya pisati svoyi literaturni tvori po ukrayinski ale ideyi svobodi lyudskogo duhu prava nacij na samostijnist ta derzhavnist privertayut do jogo tvoriv uvagu providnih verstv todishnoyi ukrayinskoyi inteligenciyi V dobu imperskogo svavillya epohi Mikoli Pershogo koli na vsih yazikah vse movchit za vluchnim vislovom Tarasa Shevchenka buntarski poeziyi Mikoli Sherbini pro borotbu greckogo narodu za svoyu svobodu buli yaskravim gaslom i dlya ukrayinciv ta zvali Ukrayinu na borotbu za vlasni nacionalni prava I ne daremno Grecki melodiyi Mikoli Sherbini z yavlyayutsya todi drukom v ukrayinskomu almanasi Molodik yakij vidavav u Harkovi i Peterburzi v 1843 1844 rr Ivan Beckij Same v comu ukrayinskomu almanasi drukuyetsya Mikola Sherbina chastishe za vse i same z cogo vidannya pishli jogo tvori u narod Kleft greckij povstanec Tak v Molodiku na 1844 j rik bula vmishena poeziya Mikoli Sherbini Moryak yaka ospivuvala morski zvityagi greckih povstanciv tak zvanih kleftiv Virsh mistiv taki ryadki Ne slyshno na palubah pesen Egejskie volny shumyat Nam bereg i dushen i tesen Surovye strazhi ne spyat Raskinulos nebo shiroko Teryayutsya volny v dali Otsyuda ujdem my daleko Podalshe ot greshnoj zemli Kompozitor Oleksandr Gurilov poklav cej virsh na muziku stvorivshi romans Pislya bitvi yakij stav duzhe populyarnim na rosijskim floti v roki Krimskoyi vijni Zgodom cej romans stav narodnoyu pisneyu Raskinulos more shiroko pri chomu i tekst Sherbini i muzika Gurilova zaznali v narodnih vustah korinnih zmin ne zalishivshi vid pervinnogo greckogo variantu navit zgadki 1849 go roku Mikola Sherbina perebirayetsya na zhittya do Odesi Privablyuye jogo do cogo mista mizh inshim j isnuvannya v comu prichornomorskomu portu chislennoyi greckoyi diaspori ne mensh koloritnoyi nizh u ridnomu dlya nogo Taganrozi U cej chas Sherbina vzhe viznanij avtoritet v pitannyah novogreckoyi literaturi Potrohi vin vibirayetsya z zlidniv Pid chas Krimskoyi vijni Sherbina znahoditsya u Taganrozi Misto trichi shturmuyetsya ob yednanim britansko francuzkim desantom ale kozhnogo razu nevdalo Sherbina yak lyudina civilna u bojovih diyah uchasti ne bere ale v travni 1855 go roku razom z miscevim prokurorom na prizvishe Vijna i baronom Frankom vistupaye parlamenterom na peregovorah z soyuznikami yaki tim ne mensh zakinchilisya bezrezultatno Dovidavshis pro smert imperatora Mikoli Pershogo yakij zgidno z rozpovsyudzhenimi todi chutkami pokinchiv zhittya samogubstvom ne vitrimavshi ganbi vid progranoyi Krimskoyi vijni Mikola Sherbina vidpravlyayetsya do Peterburga spodivayuchis na liberalni reformi novogo rosijskogo carya Oleksandra Drugogo ale ci nadiyi yak mi znayemo spravdilisya lishe chastkovo Literaturni tvori Mikoli Sherbini viyavilisya cikavimi i dlya Tarasa Grigorovicha Shevchenka V zhovtni 1852 go roku Tarasa Shevchenka na zaslanni v Novopetrovskomu ukriplenni navidav rosijskij naukovec Andrian Golovachov V listi do Golovachova vid 15 listopada togo roku Shevchenko tak zgaduvav pro cyu zustrich Vy prochitali togda nebolshoe stihotvorenie Sherbiny Kupane Do sih por ne mogu zabyt togo sladkogo chudnogo vpechatleniya kakoe proizvelo na menya eto prekrasnoe proizvedenie Proshu vas budte tak dobry poklonites ot menya Sherbine kak istinnomu poetu v nashe vremya yavleniyu redkomu Golovachov obicyav Shevchenku nadislati zbirku poezij Sherbini ta zabuv pro ce Ale Taras Grigorovich pam yatav i v listi do Osipa Bodyanskogo vid 1 travnya 1854 go roku zvertavsya z prohannyam Chi ne pobachishsya koli nebud z Golovachovim pociluj jogo za mene i skazhi jomu sho ya j dosi zhdu zhdu Sherbinu Bo bachish yak mi z nim bachilisya pozatorik u cim poganim ukriplenni to vin chitav meni deyaki virshi Sherbini i obicyavsya vislati meni iz Moskvi odin ekzemplyar ta j dosi nema Povernuvshis z zaslannya do Peterburgu Shevchenko znajomitsya z Sherbinoyu osobisto 6 kvitnya 1858 go roku pro sho zalishaye zapis u svoyemu Zhurnali Vecher provel u grafini lichno poznakomilsya s poetom Sherbinoyu Cherez kilka dniv 12 kvitnya u grafini Anastasiyi Tolstoyi pro yaku zgaduvav u svoyemu zapisu Taras Grigorovich vidbuvsya zvanij obid na chest Shevchenka Sered inshih gostej sho vitali Kobzarya z promovoyu vistupiv i Mikola Sherbina Shevchenko zgadav pro ce tak V chest moego nevolnogo dolgoterpeniya na zaslanni skazal slovo Sherbina Mne bylo i priyatno i vmeste nelovko Ya ne chayal sebe takoj velikoj chesti Dlya menya eto bylo sovershenno novo Semen Gulak Artemovskij zametil chto za stolom vse byli bledny toshi i zeleny krome neschastnogo izgnannika t e menya Zabavnyj kontrast Ale Mikola Sherbina perezhiv Tarasa Shevchenka na visim rokiv pokinuvshi cej svit v odnomu vici z Kobzarem u 47 lit Pomer vin znenacka 10 kvitnya 1869 go roku vid yaduhi sho bula viklikana polipom v gorli Pohovanij u Peterburzi v Oleksandro Nevskij lavri Tvorcha spadshina Mikoli Sherbini zalishilasya cikavoyu i dlya nastupnih pokolin ukrayinskih chitachiv She u HIH stolitti jogo tvori perekladav ukrayinskoyu vidomij poet Pavlo Grabovskij Vzhe pislya povalennya rosijskogo caratu v 1929 mu roci u Harkovi z yavilasya persha zbirka poezij Mikoli Sherbini ukrayinskoyu movoyu Ranok Poeziyi TvorchistVeliku uvagu u tvorchosti Sherbina pridiliv temi prirodi napisavshi cikl Pisni pro prirodu hocha suchasniki znali jogo yak spivaka antichnogo svitu ta avtora satirichnih epigram U politichnomu plani v radyanskij chas poet buv viznanij neblagonadijnim bo kritikuvav riznogo shtibu radikaliv azh do revolyucioneriv demokrativ sho pidrivayut pidvalini derzhavi Svoyu leptu vnis vidomij kritikan yakij zayaviv G g Fet Polonskij Sherbina i bagato inshih mikroskopichnih poetikiv zabudutsya tak samo skoro yak i ti zhurnalni knizhki v yakih voni drukuyutsya A po semu virshi M F Sherbini dovgij chas ne perevidavalisya i pershe povne zibrannya tvoriv z yavilosya v SRSR lishe v 1970 roci Filosofski poglyadi Sherbini vidriznyalisya vid poglyadiv filosofiv suchasnikiv Vin pershim u vitchiznyanij kulturnij tradiciyi pidkresliv duhovnu rivnopravnist z prirodoyu namagavsya zaminiti ideyu pro volodaryuvannya lyudini na ideyu rivnosti vsih prirodnih stvorin U jogo poglyadah bagato spivzvuchnogo ideyam svyatogo Franciska Assizkogo Genri Toro i Alberta Shvejcera odnochasno Nedarma do odnogo zi svoyih virshiv sho vvijshli u Pisni pro prirodu vin vzyav epigrafom vidomij visliv Zh Zh Russo Vse chudovo koli vihodit z ruk tvorcya vse spotvoryuyetsya v rukah lyudini U listi do svogo tovarisha vin ziznavsya Meni 23 roki Ya yak slid poryadnomu hlopchikovi viddanij panteyistichnomu vchennyu Propoviduyuchi holizm lyubov i spivchuttya do vsogo zhivogo i nezhivogo vihvalyayuchi krasu i svobodu dikoyi prirodi ogoloshuyuchi vsi istoti svoyimi bratami i druzyami i odnochasno kategorichno zaperechuyuchi vladu lyudini nad prirodoyu vin stoyav na golovu vishe takih proslavlenih poetiv vidomih svoyimi naturfilosofskimi poglyadami yak Fedir Tyutchev Afanasij Fet i Yakiv Polonskij Togda odnim zhivushim sushestvom Ya vizhu mir pered soboyu I mnogoe skryvaetsya v odnom I dyshit obsheyu dushoyu Stosunki poeta z prirodoyu ne drib yazkovi ne svoyekorislivi v nih nemaye niyakogo pragmatizmu Jogo miluvannya prirodnoyu krasoyu nagaduye kantivsku koncepciyu nezacikavlenist vin ocinyuye estetiku prirodi zaradi neyi samoyi Poet lyubit radiye zahoplyuyetsya krasoyu prirodi ne bazhayuchi pri comu mati yiyi ob yektom lyubovi i zahoplennya Budto v mire ya ves pogruzhen V sozercane bezbrezhnoj prirody I v kakoj to magicheskij son Polnyj zhizni uma i svobody Zdes ot rechi otvykli usta Tolko sluhom zhivu ya da zrenem Krasota krasota krasota Ya odno lish tverzhu s umilenem Etichna koncepciya avtora prosta i razom z tim genialna Adzhe skriz yedina caryuye dumka i dusha zhive V brilah kameniv bezdihannih v rajduzhnomu listi roslin Meni budut sestroyu i bratom I troyanda i viter i more Odna napoyit aromatom Inshi zaberut moye gore Vsi tvarini i roslini dlya poeta abo druzi abo brati vin ne dilit yih na korisnih i shkidlivih Grezhu ya chuvstvuyu myslyu i vnemlyu Vsyudu ya radostno vizhu il druga il brata Pticy zasnuli na vetkah drevesnyh V son pogruzilas semya nasekomyh Mnogo zazhglosya v prostranstvah nebesnyh Zvezd mne iz rannego detstva rodnyh i znakomyh Chuvstvom shirokim togda obnimayu Srodnuyu zhizn i stremlene vseh sushih Malenkij mir ih lyubvi otkryvayu V serdce letayushih v kroshechnoj grudi polzushih Za sto rokiv do velikogo gumanista Alberta Shvejcera yakij rozrobiv etiku blagogovinnya pered zhittyam poet ogolosiv svoye kredo u povodzhenni z bratami nashimi menshimi Boyus razdavit ya nogoyu Chervya chto polzet pod travoyu Siyanem tepla naslazhdatsya Ispolnen vnimanem Dlya vsyakoj letayushej kroshki I grudi sderzhav kolyhane V sebya ne vtyanu ya dyhaniem V luchah zateryavshejsya moshki Dika priroda dlya poeta takozh yak dlya amerikanskih filosofiv transcendentalistiv Genri Toro Ralfa Emersona Dzhona M yura misce nabagato krashe svitle i duhovne nizh svit lyudej Zdes menya obnimaet priroda I vse tiho pokojno krugom Tolko slyshish Svoboda svoboda Prolepechet listok s veterkom Do lyudej zvertaye M Sherbina svij dokir Yednist caryuye v prirodi neskinchennij V odnij tvoyij rodini sum yattya lyudina M F Sherbina v 1854 roci progolosiv virsh Prirodi Moej dushe i chuvstvu neponyatno Chto chelovek vlastitel nad toboj Net Nado vsem carish ty vseobyatno Charuyushej svoeyu krasotoj V inshomu svoyemu prorochomu tvori nazvannomu Dar Prometeya vin mriye Zabyt lyudej otvergnuvshih prirodu Prirodoj broshennyh v nevedomuyu tmu Zhelavshih pokorit tvorenya svobodu Iskusstvu Slabomu bolyashemu umu PublikaciyiSherbina N F Izbrannye proizvedeniya L Sov pisatel Leningr otd 1970 220 s LiteraturaBorejko V E Nikolaj Fedorovich Sherbina 1821 1869 pervyj russkij i ukrainskij poet ekofilosof Gumanitarnyj ekol zhurn 2002 T 4 V 1 S 86 88 Borejko V E Filosofy zoozashity i prirodoohrany K KEKC 2012 179 s Magina R G Pesni o prirode N F Sherbiny Uch zap MGPI 1966 T 248 M S 101 117 Procenko A Nikolaj Sherbina afinyanin peterburgskoj storony hudozh dok ocherki Arkadij Procenko Mariupol Azove 2005 150 s il Zhizneopisanie znamenityh grekov Ukrainy ros ISBN 966 8427 18 1 Igor Rozdobudko Mikola Sherbina Donshina ta dali na Shid 8 listopada 2014 u Wayback Machine PosilannyaSherbina Mikola Fedorovich Shevchenkivska enciklopediya u 6 t Gol red M G Zhulinskij Kiyiv In t literaturi im T G Shevchenka 2015 T 6 T Ya S 1018 VinoskiSherbina Nikolaj Fyodorovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 d Track Q649d Track Q17378135 Konstantin Nikolaev Populyarnye pesni HH veka v Rossii 1913 god Taras Shevchenko Zibrannya tvoriv U 6 t 8 listopada 2014 u Wayback Machine K 2003 T 6 S 67 Taras Shevchenko Zibrannya tvoriv U 6 t 8 listopada 2014 u Wayback Machine K 2003 T 6 S 80 Taras Shevchenko Zibrannya tvoriv U 6 t 9 lipnya 2020 u Wayback Machine K 2003 T 5 S 171 Taras Shevchenko Zibrannya tvoriv U 6 t 9 lipnya 2020 u Wayback Machine K 2003 T 5 S 173 Borejko V E Filosofy zoozashity i prirodoohrany K KEKC 2012 179 s Magina R G Pesni o prirode N F Sherbiny Uch zap MGPI 1966 T 248 M S 101 117 Sherbina N F Izbrannye proizvedeniya L Sov pisatel Leningr otd 1970 220 s