Ця стаття містить текст, що не відповідає . (лютий 2020) |
Сава Григорович Туптало (близько 1599, м. Макарів, нині Київська область — 6 січня 1703, м. Київ) — сотник макарівський і київський Української козацької держави, благодійник.
Сава Туптало | |
---|---|
Народження | 1600 Макарів, Київська округа, Київська губернія, Російська імперія |
Смерть | 6 січня 1703 |
Діти | Димитрій (Туптало) |
Сава Туптало у Вікісховищі |
Життєпис
Сава Туптало — батько митрополита ростовського Димитрія (Данила Туптала). Народився в м. Макарів на Київщині. У період Визвольної війни — козак Макарівської сотні, з 1656 року — сотник макарівський і київський (Київського полку). 1661 року емігрує до Києва, оскільки в Макарів повернулася шляхта. Брав участь майже у всіх битвах і походах, які вів Київський полк з 1649 по 1670 рр.
У тяжкому бою за Бишів з військом польським Сава Туптало потрапляє в полон. Польський гетьман Ян Собеський використовує Туптала як дипломата. У 1660 році Сава повертається в Київ і продовжує нести службу. У віці 85 років він збирає «митне» — плату за переправу через річку Ірпінь.
Сотник Сава Туптало був заможним шляхтичем, ревним і благочестивим християнином. Разом із дружиною вони виховали чотирьох дітей — трьох доньок і сина Данила, які присвятили своє життя радикальному наслідуванню Христа — прийняли монаший постриг. Сам Сава Туптало був чоловіком щедрим та, вподобавши собі Кирилівський монастир, 1687 року став його ктитором. У Києві він збудував жіночу Йорданську обитель, у якій служили ігуменями одна за одною три його доньки. Сава Туптало упокоївся в Бозі 1703 р., на 104-му році життя, у празник Богоявлення і похований у Київському Кирилівському монастирі, ліворуч від дверей, що ведуть на хори. Поруч із ним похована дружина — Марія Михайлівна, яка померла у березні 1686 року, у віці 80 літ, а в ногах — їхні дочки.
Сім'я Тупталів була відома серед міщан Києва як щедрі меценати, які захищали православну віру. Вони давали гроші на утримання Києво-Могилянської академії, Кирилівської церкви, а свій двір і будинок Сава переписав церкві Миколи Притиска.
Рід Тупталів мав свій герб — червоний щит, на якому зображено грецьку букву «дельта» з православним хрестом над нею. У гербі Сави Туптала була також грецька літера «сигма», а в гербі Димитрія — «ро». Зображення гербів, зокрема, є на їхніх портретах, що зберігаються в Національному художньому музеї України у Києві.
Під його прижиттєвим портретом містився підпис: «Благочестивий муж Туптало Сава — Запорозького війська честь і слава».
Див. також
Примітки
- Нариси з історії Макарівського району. — К. : Логос, 2006. — С. 101.
Джерела
- Чухліб Т. Сава Туптало — сотник Війська Запорозького (від Петра Сагайдачного до Івана Мазепи) // Патріот Батьківщини. — 1991. — № 2. — С. 3—4.
- Чухліб Т. Хто згадає Саву? // Вечірній Київ. — 1991. — № 110. — С. 4.
- Сава Григорович Туптало // Українці у світі.
- Козацький сотник Києва Сава Туптало прожив 103 роки
- 100 Великих постатей і подій козацької України. Київський сотник — батько святого Дмитрія Ростовського
- Нариси з історії Макарівського району. — К.: Логос, 2006. — С. 100—101.
- Сава Григорович Туптало // Родовід.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Cya stattya mistit tekst sho ne vidpovidaye enciklopedichnomu stilyu Bud laska dopomozhit udoskonaliti cyu stattyu pogodivshi stil vikladu zi stilistichnimi pravilami Vikipediyi Mozhlivo mistit zauvazhennya shodo potribnih zmin lyutij 2020 U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Tuptalo Sava Grigorovich Tuptalo blizko 1599 m Makariv nini Kiyivska oblast 6 sichnya 1703 m Kiyiv sotnik makarivskij i kiyivskij Ukrayinskoyi kozackoyi derzhavi blagodijnik Sava TuptaloNarodzhennya1600 Makariv Kiyivska okruga Kiyivska guberniya Rosijska imperiyaSmert6 sichnya 1703 1703 01 06 DitiDimitrij Tuptalo Sava Tuptalo u VikishovishiZhittyepisSava Tuptalo batko mitropolita rostovskogo Dimitriya Danila Tuptala Narodivsya v m Makariv na Kiyivshini U period Vizvolnoyi vijni kozak Makarivskoyi sotni z 1656 roku sotnik makarivskij i kiyivskij Kiyivskogo polku 1661 roku emigruye do Kiyeva oskilki v Makariv povernulasya shlyahta Brav uchast majzhe u vsih bitvah i pohodah yaki viv Kiyivskij polk z 1649 po 1670 rr U tyazhkomu boyu za Bishiv z vijskom polskim Sava Tuptalo potraplyaye v polon Polskij getman Yan Sobeskij vikoristovuye Tuptala yak diplomata U 1660 roci Sava povertayetsya v Kiyiv i prodovzhuye nesti sluzhbu U vici 85 rokiv vin zbiraye mitne platu za perepravu cherez richku Irpin Sotnik Sava Tuptalo buv zamozhnim shlyahtichem revnim i blagochestivim hristiyaninom Razom iz druzhinoyu voni vihovali chotiroh ditej troh donok i sina Danila yaki prisvyatili svoye zhittya radikalnomu nasliduvannyu Hrista prijnyali monashij postrig Sam Sava Tuptalo buv cholovikom shedrim ta vpodobavshi sobi Kirilivskij monastir 1687 roku stav jogo ktitorom U Kiyevi vin zbuduvav zhinochu Jordansku obitel u yakij sluzhili igumenyami odna za odnoyu tri jogo donki Sava Tuptalo upokoyivsya v Bozi 1703 r na 104 mu roci zhittya u praznik Bogoyavlennya i pohovanij u Kiyivskomu Kirilivskomu monastiri livoruch vid dverej sho vedut na hori Poruch iz nim pohovana druzhina Mariya Mihajlivna yaka pomerla u berezni 1686 roku u vici 80 lit a v nogah yihni dochki Sim ya Tuptaliv bula vidoma sered mishan Kiyeva yak shedri mecenati yaki zahishali pravoslavnu viru Voni davali groshi na utrimannya Kiyevo Mogilyanskoyi akademiyi Kirilivskoyi cerkvi a svij dvir i budinok Sava perepisav cerkvi Mikoli Pritiska Rid Tuptaliv mav svij gerb chervonij shit na yakomu zobrazheno grecku bukvu delta z pravoslavnim hrestom nad neyu U gerbi Savi Tuptala bula takozh grecka litera sigma a v gerbi Dimitriya ro Zobrazhennya gerbiv zokrema ye na yihnih portretah sho zberigayutsya v Nacionalnomu hudozhnomu muzeyi Ukrayini u Kiyevi Pid jogo prizhittyevim portretom mistivsya pidpis Blagochestivij muzh Tuptalo Sava Zaporozkogo vijska chest i slava Div takozhKam yanicya Savi TuptalaPrimitkiNarisi z istoriyi Makarivskogo rajonu K Logos 2006 S 101 Dzherelalink 1 U Rodovodi ye genealogichne derevo ciyeyi lyudini Sava Tuptalo Chuhlib T Sava Tuptalo sotnik Vijska Zaporozkogo vid Petra Sagajdachnogo do Ivana Mazepi Patriot Batkivshini 1991 2 S 3 4 Chuhlib T Hto zgadaye Savu Vechirnij Kiyiv 1991 110 S 4 Sava Grigorovich Tuptalo Ukrayinci u sviti Kozackij sotnik Kiyeva Sava Tuptalo prozhiv 103 roki 100 Velikih postatej i podij kozackoyi Ukrayini Kiyivskij sotnik batko svyatogo Dmitriya Rostovskogo Narisi z istoriyi Makarivskogo rajonu K Logos 2006 S 100 101 Sava Grigorovich Tuptalo Rodovid