Річки Бангладеш — річки й річкові рукави, що течуть територією південноазійської держави Бангладеш. Територія країни переважно лежить в спільній дельті Гангу і Брахмапутри. Загалом на території країни налічується понад 700 річок і річкових рукавів, загальною протяжністю 24,14 тис. км. Головний напрямок течії річок — з півночі на південь. Річкова мережа дренує схили Гімалаїв і несе води до Бенгальської затоки (Індійського океану). Загальний річковий стік, що надходить до затоки 1,17 км³. У більшості річок піщане дно, пласкі береги, схильні до ерозії і зміни річища. Живлення майже суто дощове, переважно влітку (літній мусон).
Значення
Велика річкова мережа Бангладеш виступає як головним ресурсом країни, так і найбільшою небезпекою:
- слугує основним джерелом води для зрошення;
- слугує основними артеріями для транспортних перевезень;
- забезпечує населення рибою, що є важливим джерелом білків.
- під час мусону дозволяє швидко скидати надлишки води до Бенгальської затоки.
- приносить величезні об'єми родючого мула на поля, чим підвищує природну родючість земель сільськогосподарського призначення.
З іншого боку, широке поширення і регулярне затоплення великих ділянок суходолу викликають величезні труднощі в господарюванні і нормальному функціонуванню інфраструктури, призводять до безповоротного знищення ресурсів, стримують розвиток економічний і соціальний розвиток населення країни. Наприклад, Бхолійський циклон 1970 року викликав штормовий приплив заввишки до 9 м, що призвело до загибелі кількасот тисяч мешканців річкової дельти.
Величезний об'єм твердих наносів (близько 2,4 млрд тонн) щорічно збільшує площу країни уздовж моря.
Гідроніміка
Попри те, що майже вся річкова мережа країни належить до басейну Гангу і лежить в дельті Гангу-Брахмапутри, гідронім Ганг в країні використовується лише до злиття з Джамуною, спільне річище Джамуни і Ганга зветься Падма (до злиття з Мегхною). Так само і Брахмапутра, після злиття з Тістою (бенг. তিস্তা), зветься Джамуною (бенг. যমুনা).
Річкові басейни
Ганг — Падма
Ганг (бенг. গঙ্গা নদী) — одна з найдовших річок континенту, загальна довжина 2600 км, що збирає води на площі 907 тис. км² (33,8 тис. км² у межах Бангладеш). На території Бангладеш течія Гангу поділяється на дві головні частини:
- власне Ганг (258 км), що зливаєтья з Джамуною в (за 72 км на захід від Дакки);
- Падма (бенг. পদ্মা), частина Гангу завдовжки 126 км від Гоаландагата до Чандпуру, де вона зливається з Мегхною.
Система Ганг-Падма — є центральною частиною річкової системи країни. Для системи характерні регулярні повені під час мусонних дощів. Катастрофічною за наслідками була повідь 1981 року, коли рівень води піднявся до 20-21 м, витрати води становили 76 тис. тонн/с, а швидкість потоків сягала 4-5 м/с.
Праворуч від Гангу і Падми відгалужуються численні рукави (, , ), що течуть на південь і утворюють заболочену дельту, вкриту мангровими заростями — Сундарбан.
Брахмапутра — Джамуна
Брахмапутра (бенг. ব্রহ্মপুত্র) — одна з найбільших річок і Тибету, загальна довжина 2850 км (з них 280 км територією Бангладеш), площа водозбірного басейну 583 тис. км². На території Бангладеш утворює велику кількість піщаних островів (чарів) в своєму річищі, розпадається на безліч проток і рукавів. Для річки характерні регулярні повені під час сезону мусонів. Катастрофічна повідь 1988 року, коли витрати води становили 98 тис. м³/с (середні значення 20 м³/с), швидкість потоків сягала 3-4 м/с, а рівень води піднявся до 22 м. Найбільші притоки в Бангладеш: , , Тіста, (усі праві). Від Джамуни відходить лівий рукав (Стара Брахмапутра), що з'єднується з Мегхною поблизу Бхайраб-Базару. До катастрофічної ассамської повіді 1787 року він був основним річищем Брахмапутри, тепер же він наповнюється лише в сезон дощів.
Сурма — Мегхна
Мегхна (бенг. মেঘনা) — найдовша річка Бангладеш, 669 км. Збирає притоки з гірських пагорбів Мегхалаї, одного з найвологіших місць на планеті (Черапунджі, 10 тис. мм на рік). Головний приток річки — бере початок на схилах пагорбів Нага-Маніпуру в Ідії, на кордоні з Бангладеш біфуркує на (бенг. সুরমা; права, тече північніше) і (ліва). Сама Сурма біфуркує на і (які несуть свої води до Касіяри). Баулаї і Касіяра зливаються поблизу . У межиріччі Сурми і Касіяри область депресій (), стариць і заболочених місцин, що перетворюються на суцільне озеро під час сезону дощів. Під час паводків на річці витрати води можуть сягати 19,8 тис. м³/с (середні 6,5 тис. м³/с), швидкість потоку води 1-2 м/с, а рівень підіймається до 40 м. У місті Мегхна приймає води одного з рукавів Брахмапутри. Нижче за течією похил стає ультрарівнинним — 1 м на 88 км, річище звивисте, сильно меандроване. Падма вливається в Мегхну в місті Чандпур. Мегхна вливається в Бенгальську затоку чотирма потужними гирлами (, Шахбазпур, , ), утворюючи ряд великих островів (, , , ).
Регіон Читтагонг
Річкові басейни регіону Читтагонг на сході країни не поєднані з річковою мережею Гангу і Брахмапутри. Річки у верхній течії мають нехарактерний для іншої частини країни гірський характер. Найбільша річка — , що тече з пагорбів Читтагонгу на захід і південний захід і впадає до Бенгальської затоки в Читтагонзі. Поблизу на річці збудовано греблю.
- (бенг. কর্ণফুলি), впадає до Бенгальської затоки
- , права притока
- , права притока
- , права притока
- , права притока
- , права притока
- Сангу, впадає до Бенгальської затоки
- , впадає до Бенгальської затоки
- , впадає до Бенгальської затоки
- (бенг. নাফ), впадає до Бенгальської затоки
Примітки
- (англ.) River and Drainage System. — Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh. Banglapedia. 2012.
- (рос.) Физико-географический атлас мира. — М. : Академия наук СССР и главное управление геодезии и картографии ГГК СССР, 1964. — 298 с.
Література
- (англ.) Mah Khan, Environmental aspects of surface water development projects in Bangladesh in AA Rahman et al ed, Environment and Development in Bangladesh, Vol 2, University Press Ltd, Dhaka, 1990.
- (англ.) Haroun Er Rashid, Geography of Bangladesh, University Press Ltd, Dhaka, 1991.
- Топографічні карти Міністерства оборони СРСР G-45-2, G-45-3, G-45-4, G-46-3, F-45-2, F-45-4, F-46-1, F-46-3. Масштаб 1 : 500 000.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Richki Bangladesh richki j richkovi rukavi sho techut teritoriyeyu pivdennoazijskoyi derzhavi Bangladesh Teritoriya krayini perevazhno lezhit v spilnij delti Gangu i Brahmaputri Zagalom na teritoriyi krayini nalichuyetsya ponad 700 richok i richkovih rukaviv zagalnoyu protyazhnistyu 24 14 tis km Golovnij napryamok techiyi richok z pivnochi na pivden Richkova merezha drenuye shili Gimalayiv i nese vodi do Bengalskoyi zatoki Indijskogo okeanu Zagalnij richkovij stik sho nadhodit do zatoki 1 17 km U bilshosti richok pishane dno plaski beregi shilni do eroziyi i zmini richisha Zhivlennya majzhe suto doshove perevazhno vlitku litnij muson Gidrografichna merezha Bangladesh angl Richkovij basejn Gangu Brahmaputri i MeghniZnachennyaVelika richkova merezha Bangladesh vistupaye yak golovnim resursom krayini tak i najbilshoyu nebezpekoyu sluguye osnovnim dzherelom vodi dlya zroshennya sluguye osnovnimi arteriyami dlya transportnih perevezen zabezpechuye naselennya riboyu sho ye vazhlivim dzherelom bilkiv pid chas musonu dozvolyaye shvidko skidati nadlishki vodi do Bengalskoyi zatoki prinosit velichezni ob yemi rodyuchogo mula na polya chim pidvishuye prirodnu rodyuchist zemel silskogospodarskogo priznachennya Z inshogo boku shiroke poshirennya i regulyarne zatoplennya velikih dilyanok suhodolu viklikayut velichezni trudnoshi v gospodaryuvanni i normalnomu funkcionuvannyu infrastrukturi prizvodyat do bezpovorotnogo znishennya resursiv strimuyut rozvitok ekonomichnij i socialnij rozvitok naselennya krayini Napriklad Bholijskij ciklon 1970 roku viklikav shtormovij pripliv zavvishki do 9 m sho prizvelo do zagibeli kilkasot tisyach meshkanciv richkovoyi delti Velicheznij ob yem tverdih nanosiv blizko 2 4 mlrd tonn shorichno zbilshuye ploshu krayini uzdovzh morya GidronimikaPopri te sho majzhe vsya richkova merezha krayini nalezhit do basejnu Gangu i lezhit v delti Gangu Brahmaputri gidronim Gang v krayini vikoristovuyetsya lishe do zlittya z Dzhamunoyu spilne richishe Dzhamuni i Ganga zvetsya Padma do zlittya z Meghnoyu Tak samo i Brahmaputra pislya zlittya z Tistoyu beng ত স ত zvetsya Dzhamunoyu beng যম ন Richkovi basejniGang Padma Padma 1860 rik Gang beng গঙ গ নদ odna z najdovshih richok kontinentu zagalna dovzhina 2600 km sho zbiraye vodi na ploshi 907 tis km 33 8 tis km u mezhah Bangladesh Na teritoriyi Bangladesh techiya Gangu podilyayetsya na dvi golovni chastini vlasne Gang 258 km sho zlivayetya z Dzhamunoyu v za 72 km na zahid vid Dakki Padma beng পদ ম chastina Gangu zavdovzhki 126 km vid Goalandagata do Chandpuru de vona zlivayetsya z Meghnoyu Sistema Gang Padma ye centralnoyu chastinoyu richkovoyi sistemi krayini Dlya sistemi harakterni regulyarni poveni pid chas musonnih doshiv Katastrofichnoyu za naslidkami bula povid 1981 roku koli riven vodi pidnyavsya do 20 21 m vitrati vodi stanovili 76 tis tonn s a shvidkist potokiv syagala 4 5 m s Pravoruch vid Gangu i Padmi vidgaluzhuyutsya chislenni rukavi sho techut na pivden i utvoryuyut zabolochenu deltu vkritu mangrovimi zarostyami Sundarban Brahmaputra Dzhamuna Dzhamuna Brahmaputra beng ব রহ মপ ত র odna z najbilshih richok i Tibetu zagalna dovzhina 2850 km z nih 280 km teritoriyeyu Bangladesh plosha vodozbirnogo basejnu 583 tis km Na teritoriyi Bangladesh utvoryuye veliku kilkist pishanih ostroviv chariv v svoyemu richishi rozpadayetsya na bezlich protok i rukaviv Dlya richki harakterni regulyarni poveni pid chas sezonu musoniv Katastrofichna povid 1988 roku koli vitrati vodi stanovili 98 tis m s seredni znachennya 20 m s shvidkist potokiv syagala 3 4 m s a riven vodi pidnyavsya do 22 m Najbilshi pritoki v Bangladesh Tista usi pravi Vid Dzhamuni vidhodit livij rukav Stara Brahmaputra sho z yednuyetsya z Meghnoyu poblizu Bhajrab Bazaru Do katastrofichnoyi assamskoyi povidi 1787 roku vin buv osnovnim richishem Brahmaputri teper zhe vin napovnyuyetsya lishe v sezon doshiv Surma Meghna Meghna z kosmosu Meghna beng ম ঘন najdovsha richka Bangladesh 669 km Zbiraye pritoki z girskih pagorbiv Meghalayi odnogo z najvologishih misc na planeti Cherapundzhi 10 tis mm na rik Golovnij pritok richki bere pochatok na shilah pagorbiv Naga Manipuru v Idiyi na kordoni z Bangladesh bifurkuye na beng স রম prava teche pivnichnishe i liva Sama Surma bifurkuye na i yaki nesut svoyi vodi do Kasiyari Baulayi i Kasiyara zlivayutsya poblizu U mezhirichchi Surmi i Kasiyari oblast depresij staric i zabolochenih miscin sho peretvoryuyutsya na sucilne ozero pid chas sezonu doshiv Pid chas pavodkiv na richci vitrati vodi mozhut syagati 19 8 tis m s seredni 6 5 tis m s shvidkist potoku vodi 1 2 m s a riven pidijmayetsya do 40 m U misti Meghna prijmaye vodi odnogo z rukaviv Brahmaputri Nizhche za techiyeyu pohil staye ultrarivninnim 1 m na 88 km richishe zviviste silno meandrovane Padma vlivayetsya v Meghnu v misti Chandpur Meghna vlivayetsya v Bengalsku zatoku chotirma potuzhnimi girlami Shahbazpur utvoryuyuchi ryad velikih ostroviv Region Chittagong Richkovi basejni regionu Chittagong na shodi krayini ne poyednani z richkovoyu merezheyu Gangu i Brahmaputri Richki u verhnij techiyi mayut neharakternij dlya inshoyi chastini krayini girskij harakter Najbilsha richka sho teche z pagorbiv Chittagongu na zahid i pivdennij zahid i vpadaye do Bengalskoyi zatoki v Chittagonzi Poblizu na richci zbudovano greblyu beng কর ণফ ল vpadaye do Bengalskoyi zatoki prava pritoka prava pritoka prava pritoka prava pritoka prava pritoka Muhuri beng ম হ র vpadaye do Bengalskoyi zatoki Sangu vpadaye do Bengalskoyi zatoki vpadaye do Bengalskoyi zatoki vpadaye do Bengalskoyi zatoki beng ন ফ vpadaye do Bengalskoyi zatokiPrimitki angl River and Drainage System Banglapedia National Encyclopedia of Bangladesh Banglapedia 2012 ros Fiziko geograficheskij atlas mira M Akademiya nauk SSSR i glavnoe upravlenie geodezii i kartografii GGK SSSR 1964 298 s Literatura angl Mah Khan Environmental aspects of surface water development projects in Bangladesh in AA Rahman et al ed Environment and Development in Bangladesh Vol 2 University Press Ltd Dhaka 1990 angl Haroun Er Rashid Geography of Bangladesh University Press Ltd Dhaka 1991 Topografichni karti Ministerstva oboroni SRSR G 45 2 G 45 3 G 45 4 G 46 3 F 45 2 F 45 4 F 46 1 F 46 3 Masshtab 1 500 000