Променевий опік також радіаційний опік — це пошкодження шкіри або інших біологічних тканин і органів внаслідок дії радіації. Найбільше занепокоєння викликають теплове випромінювання, радіочастотна енергія, ультрафіолетове світло та іонізуюче випромінювання.
Радіаційний опік | |
---|---|
Опік іонізуючим випромінюванням: великі червоні плями шкіри на спині та руці внаслідок численних тривалих процедур флюорографії | |
Інші назви | Радіодерматит |
Спеціальність | Дерматологія |
Причини | опромінення |
Класифікація та зовнішні ресурси | |
МКХ-10 | L58 |
MeSH | D011855 |
Radiation burns у Вікісховищі |
Найпоширенішим видом променевого опіку є сонячний опік, викликаний УФ-випромінюванням. Сильний вплив рентгенівського випромінювання під час діагностичної медичної візуалізації або променевої терапії також може призвести до променевих опіків. Оскільки іонізуюче випромінювання взаємодіє з клітинами всередині тіла, пошкоджуючи їх, тіло реагує на це пошкодження, що зазвичай призводить до еритеми, тобто почервоніння навколо пошкодженої ділянки. Радіаційні опіки часто обговорюються в тому ж контексті, що й радіаційно-індукований рак через здатність іонізуючого випромінювання взаємодіяти з ДНК і пошкоджувати її, інколи спонукаючи клітину стати раковою. Порожнинні магнетрони можуть бути неправильно використані для створення поверхневого та внутрішнього горіння. Залежно від енергії фотона гамма-випромінювання може спричинити глибокі гамма-опіки, причому внутрішні опіки 60Co є звичайними. Бета-опіки, як правило, неглибокі, оскільки бета-частинки не здатні глибоко проникати в тіло; ці опіки можуть бути схожі на сонячні. Альфа-частинки можуть спричинити внутрішні альфа-опіки при вдиханні, а зовнішні пошкодження (за наявності) обмежуються незначною еритемою.
Радіаційні опіки також можуть виникнути під час використання потужних радіопередавачів на будь-якій частоті, де тіло поглинає радіочастотну енергію та перетворює її на тепло. Федеральна комісія зі зв’язку США (FCC) вважає 50 Вт найнижчою потужністю, при перевищенні якої радіостанції повинні оцінювати безпечність випромінювання. Частоти, які вважаються особливо небезпечними, виникають там, де людське тіло може стати резонансним, на рівні 35 МГц, 70 МГц, 80-100 МГц, 400 МГц і 1 ГГц. Вплив мікрохвиль надто високої інтенсивності може спричинити мікрохвильові опіки.
Типи
Радіаційний дерматит (також відомий як радіодерматит) - це захворювання шкіри, пов'язане з тривалим впливом іонізуючого випромінювання. Радіаційний дерматит певною мірою виникає у більшості пацієнтів, які отримують променеву терапію з хіміотерапією або без неї.
Існує три типи радіодерматиту: гострий радіодерматит, хронічний радіодерматит і еозинофільний, поліморфний і сверблячий висип, пов’язаний з променевою терапією
. Променева терапія також може спричинити променевий рак.Гострий
Гострий радіодерматит виникає, коли на шкіру потрапляє «еритемна доза» іонізуючого випромінювання, після чого протягом 24 годин з’являється видима еритема. лущенням або утворенням пухирів. Еритема може виникнути при дозі 2 Гр випромінювання або більше.
Променевий дерматит зазвичай проявляється протягом кількох тижнів після початку променевої терапії. Гострий радіодерматит, який проявляється у вигляді червоних плям, іноді також може проявлятисяХронічний
Хронічний радіодерматит виникає при хронічному впливі «субееритемних» доз іонізуючого випромінювання протягом тривалого періоду, викликаючи різні ступені пошкодження шкіри та її нижніх частин після змінного латентного періоду від кількох місяців до кількох десятилітьрентгенологів і рентгенологів, які постійно піддавалися впливу іонізуючого випромінювання, особливо до використання рентгенівських фільтрів . Хронічний радіодерматит, плоскоклітинний і базальноклітинний рак можуть розвинутися від місяців до років після опромінення</ref> . Хронічний радіодерматит проявляється у вигляді атрофічних ущільнених бляшок, часто білястих або жовтуватих, з телеангіоектазією, іноді з гіперкератозом .
. У далекому минулому цей тип променевої реакції найчастіше виникав уІнші
Еозинофільні, поліморфні та сверблячі висипання, пов’язані з променевою терапією, — це стан шкіри, який найчастіше виникає у жінок, які отримують кобальтову променеву терапію раку внутрішніх органів
.Мультиформна еритема, спричинена радіацією, може виникнути, коли фенітоїн дають з профілактичною метою нейрохірургічним пацієнтам, які отримують терапію всього мозку та системні стероїди .
Бета опіки
«Бета опіки» — спричинені бета-частинками — це неглибокі поверхневі опіки, як правило, шкіри та рідше легенів або шлунково-кишкового тракту, спричинені бета-частинками, як правило, гарячими частинками або розчиненими радіонуклідами, які вступили в безпосередній контакт або поблизу тіла. Вони можуть виглядати схожими на сонячні опіки. На відміну від гамма-променів, бета-випромінювання значно ефективніше зупиняється матеріалами, тому вся енергія відкладається лише в неглибокому шарі тканини, спричиняючи більш інтенсивне, але більш локальне пошкодження. На клітинному рівні зміни шкіри схожі на радіодерматит.
Лікування
Променеві опіки слід якнайшвидше накрити чистою сухою пов’язкою, щоб запобігти інфікуванню. Вологі пов’язки робити не рекомендується. Наявність комбінованого ураження (опромінення плюс травма або радіаційний опік) підвищує ймовірність генералізованого сепсису. Це вимагає призначення системної протимікробної терапії.
Дивись також
Список літератури
- ARRL: RF Exposure Regulations News [ 2008-05-17 у Wayback Machine.]
- ARRL: RF Radiation and Electromagnetic Field Safety
- James, William D.; Berger, Timothy G. та ін. (2006). Andrews' Diseases of the Skin: clinical Dermatology. Saunders Elsevier. ISBN .
- Bernier, J.; Bonner, J; Vermorken, J. B.; Bensadoun, R.-J.; Dummer, R.; Giralt, J.; Kornek, G.; Hartley, A. та ін. (January 2008). (PDF). Annals of Oncology. 19 (1): 142—9. doi:10.1093/annonc/mdm400. PMID 17785763. Архів оригіналу (PDF) за 29 серпня 2021. Процитовано 3 жовтня 2023.
- Rapini, Ronald P. (2005). Practical dermatopathology. Elsevier Mosby. ISBN .
- Valentin J (2000). Avoidance of radiation injuries from medical interventional procedures. Ann ICRP. 30 (2): 7—67. doi:10.1016/S0146-6453(01)00004-5. PMID 11459599.
- Dehen L, Vilmer C, Humilière C та ін. (March 1999). Chronic radiodermatitis following cardiac catheterisation: a report of two cases and a brief review of the literature. Heart. 81 (3): 308—12. doi:10.1136/hrt.81.3.308. PMC 1728981. PMID 10026359.
- Of The Army, United States. Dept (1982). Nuclear handbook for medical service personnel.
- Palmer JL, Deburghgraeve CR, Bird MD, Hauer-Jensen M, Kovacs EJ (2011). Development of a combined radiation and burn injury model. J Burn Care Res. 32 (2): 317—23. doi:10.1097/BCR.0b013e31820aafa9. PMC 3062624. PMID 21233728.
- Brook, I; Elliott, TB; Ledney, GD; Shoemaker, MO; Knudson, GB (2004). Management of postirradiation infection: Lessons learned from animal models. Military Medicine. 169 (3): 194—7. doi:10.7205/MILMED.169.3.194. PMID 15080238.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Promenevij opik takozh radiacijnij opik ce poshkodzhennya shkiri abo inshih biologichnih tkanin i organiv vnaslidok diyi radiaciyi Najbilshe zanepokoyennya viklikayut teplove viprominyuvannya radiochastotna energiya ultrafioletove svitlo ta ionizuyuche viprominyuvannya Radiacijnij opikOpik ionizuyuchim viprominyuvannyam veliki chervoni plyami shkiri na spini ta ruci vnaslidok chislennih trivalih procedur flyuorografiyiOpik ionizuyuchim viprominyuvannyam veliki chervoni plyami shkiri na spini ta ruci vnaslidok chislennih trivalih procedur flyuorografiyiInshi nazviRadiodermatitSpecialnistDermatologiyaPrichinioprominennyaKlasifikaciya ta zovnishni resursiMKH 10L58MeSHD011855 Radiation burns u Vikishovishi Najposhirenishim vidom promenevogo opiku ye sonyachnij opik viklikanij UF viprominyuvannyam Silnij vpliv rentgenivskogo viprominyuvannya pid chas diagnostichnoyi medichnoyi vizualizaciyi abo promenevoyi terapiyi takozh mozhe prizvesti do promenevih opikiv Oskilki ionizuyuche viprominyuvannya vzayemodiye z klitinami vseredini tila poshkodzhuyuchi yih tilo reaguye na ce poshkodzhennya sho zazvichaj prizvodit do eritemi tobto pochervoninnya navkolo poshkodzhenoyi dilyanki Radiacijni opiki chasto obgovoryuyutsya v tomu zh konteksti sho j radiacijno indukovanij rak cherez zdatnist ionizuyuchogo viprominyuvannya vzayemodiyati z DNK i poshkodzhuvati yiyi inkoli sponukayuchi klitinu stati rakovoyu Porozhninni magnetroni mozhut buti nepravilno vikoristani dlya stvorennya poverhnevogo ta vnutrishnogo gorinnya Zalezhno vid energiyi fotona gamma viprominyuvannya mozhe sprichiniti gliboki gamma opiki prichomu vnutrishni opiki 60Co ye zvichajnimi Beta opiki yak pravilo negliboki oskilki beta chastinki ne zdatni gliboko pronikati v tilo ci opiki mozhut buti shozhi na sonyachni Alfa chastinki mozhut sprichiniti vnutrishni alfa opiki pri vdihanni a zovnishni poshkodzhennya za nayavnosti obmezhuyutsya neznachnoyu eritemoyu Radiacijni opiki takozh mozhut viniknuti pid chas vikoristannya potuzhnih radioperedavachiv na bud yakij chastoti de tilo poglinaye radiochastotnu energiyu ta peretvoryuye yiyi na teplo Federalna komisiya zi zv yazku SShA FCC vvazhaye 50 Vt najnizhchoyu potuzhnistyu pri perevishenni yakoyi radiostanciyi povinni ocinyuvati bezpechnist viprominyuvannya Chastoti yaki vvazhayutsya osoblivo nebezpechnimi vinikayut tam de lyudske tilo mozhe stati rezonansnim na rivni 35 MGc 70 MGc 80 100 MGc 400 MGc i 1 GGc Vpliv mikrohvil nadto visokoyi intensivnosti mozhe sprichiniti mikrohvilovi opiki TipiRadiacijnij dermatit takozh vidomij yak radiodermatit ce zahvoryuvannya shkiri pov yazane z trivalim vplivom ionizuyuchogo viprominyuvannya 131 2 Radiacijnij dermatit pevnoyu miroyu vinikaye u bilshosti paciyentiv yaki otrimuyut promenevu terapiyu z himioterapiyeyu abo bez neyi Isnuye tri tipi radiodermatitu gostrij radiodermatit hronichnij radiodermatit i eozinofilnij polimorfnij i sverblyachij visip pov yazanij z promenevoyu terapiyeyu 39 40 Promeneva terapiya takozh mozhe sprichiniti promenevij rak 40 Gostrij Gostrij radiodermatit vinikaye koli na shkiru potraplyaye eritemna doza ionizuyuchogo viprominyuvannya pislya chogo protyagom 24 godin z yavlyayetsya vidima eritema 39 Promenevij dermatit zazvichaj proyavlyayetsya protyagom kilkoh tizhniv pislya pochatku promenevoyi terapiyi 143 Gostrij radiodermatit yakij proyavlyayetsya u viglyadi chervonih plyam inodi takozh mozhe proyavlyatisya lushennyam abo utvorennyam puhiriv Eritema mozhe viniknuti pri dozi 2 Gr viprominyuvannya abo bilshe Hronichnij Hronichnij radiodermatit na shiyi ta shelepi vid rentgenivskogo oprominennya Hronichnij radiodermatit vinikaye pri hronichnomu vplivi subeeritemnih doz ionizuyuchogo viprominyuvannya protyagom trivalogo periodu viklikayuchi rizni stupeni poshkodzhennya shkiri ta yiyi nizhnih chastin pislya zminnogo latentnogo periodu vid kilkoh misyaciv do kilkoh desyatilit 40 U dalekomu minulomu cej tip promenevoyi reakciyi najchastishe vinikav u rentgenologiv i rentgenologiv yaki postijno piddavalisya vplivu ionizuyuchogo viprominyuvannya osoblivo do vikoristannya rentgenivskih filtriv 40 Hronichnij radiodermatit ploskoklitinnij i bazalnoklitinnij rak mozhut rozvinutisya vid misyaciv do rokiv pislya oprominennya lt ref gt 130 Hronichnij radiodermatit proyavlyayetsya u viglyadi atrofichnih ushilnenih blyashok chasto bilyastih abo zhovtuvatih z teleangioektaziyeyu inodi z giperkeratozom 130 Inshi Eozinofilni polimorfni ta sverblyachi visipannya pov yazani z promenevoyu terapiyeyu ce stan shkiri yakij najchastishe vinikaye u zhinok yaki otrimuyut kobaltovu promenevu terapiyu raku vnutrishnih organiv 39 40 Multiformna eritema sprichinena radiaciyeyu mozhe viniknuti koli fenitoyin dayut z profilaktichnoyu metoyu nejrohirurgichnim paciyentam yaki otrimuyut terapiyu vsogo mozku ta sistemni steroyidi 130 Beta opiki Beta opiki sprichineni beta chastinkami ce negliboki poverhnevi opiki yak pravilo shkiri ta ridshe legeniv abo shlunkovo kishkovogo traktu sprichineni beta chastinkami yak pravilo garyachimi chastinkami abo rozchinenimi radionuklidami yaki vstupili v bezposerednij kontakt abo poblizu tila Voni mozhut viglyadati shozhimi na sonyachni opiki Na vidminu vid gamma promeniv beta viprominyuvannya znachno efektivnishe zupinyayetsya materialami tomu vsya energiya vidkladayetsya lishe v neglibokomu shari tkanini sprichinyayuchi bilsh intensivne ale bilsh lokalne poshkodzhennya Na klitinnomu rivni zmini shkiri shozhi na radiodermatit LikuvannyaPromenevi opiki slid yaknajshvidshe nakriti chistoyu suhoyu pov yazkoyu shob zapobigti infikuvannyu Vologi pov yazki robiti ne rekomenduyetsya Nayavnist kombinovanogo urazhennya oprominennya plyus travma abo radiacijnij opik pidvishuye jmovirnist generalizovanogo sepsisu Ce vimagaye priznachennya sistemnoyi protimikrobnoyi terapiyi Divis takozhPromeneva hvoroba Radiacijnij zahist Therac 25Spisok literaturiARRL RF Exposure Regulations News 2008 05 17 u Wayback Machine ARRL RF Radiation and Electromagnetic Field Safety James William D Berger Timothy G ta in 2006 Andrews Diseases of the Skin clinical Dermatology Saunders Elsevier ISBN 978 0 7216 2921 6 Bernier J Bonner J Vermorken J B Bensadoun R J Dummer R Giralt J Kornek G Hartley A ta in January 2008 PDF Annals of Oncology 19 1 142 9 doi 10 1093 annonc mdm400 PMID 17785763 Arhiv originalu PDF za 29 serpnya 2021 Procitovano 3 zhovtnya 2023 Rapini Ronald P 2005 Practical dermatopathology Elsevier Mosby ISBN 978 0 323 01198 3 Valentin J 2000 Avoidance of radiation injuries from medical interventional procedures Ann ICRP 30 2 7 67 doi 10 1016 S0146 6453 01 00004 5 PMID 11459599 Dehen L Vilmer C Humiliere C ta in March 1999 Chronic radiodermatitis following cardiac catheterisation a report of two cases and a brief review of the literature Heart 81 3 308 12 doi 10 1136 hrt 81 3 308 PMC 1728981 PMID 10026359 Of The Army United States Dept 1982 Nuclear handbook for medical service personnel Palmer JL Deburghgraeve CR Bird MD Hauer Jensen M Kovacs EJ 2011 Development of a combined radiation and burn injury model J Burn Care Res 32 2 317 23 doi 10 1097 BCR 0b013e31820aafa9 PMC 3062624 PMID 21233728 Brook I Elliott TB Ledney GD Shoemaker MO Knudson GB 2004 Management of postirradiation infection Lessons learned from animal models Military Medicine 169 3 194 7 doi 10 7205 MILMED 169 3 194 PMID 15080238