Осадний корпус військ УНР — одне зі з'єднань Армії УНР у 1918–1919, яке мала різні форми організації: Осадний корпус Січових Стрільців, Корпус Січових Стрільців, Група Січових Стрільців.
Облоговий корпус військ УНР | |
---|---|
На службі | 1918—1919 |
Країна | УНР |
Належність | Армія УНР |
Тип | Сухопутні частини |
Чисельність | 50 000 (1918) |
Війни/битви | Українсько-більшовицька війна 1917—1921, Українсько-польська війна в Галичині 1918—19 |
Командування | |
Colonel of the Regiment | Євген Коновалець |
Історія
До складу корпусу увійшли: дивізія Січових Стрільців (11000 бійців), Чорноморська дивізія, 1-а Дніпровська (отаман Д. Терпило) та 2-га Дніпровська дивізії (отаман М. Данченко), а також військові частини Окремої піхотної Сердюцької дивізії, які після антигетьманського повстання перейшли на бік Директорії.
Із залишків 1-го, 2-го і 3-го полків Окремої піхотної Сердюцької дивізії був сформований 3-й Січовий полк, а з 4-го — 4-й Січовий полк. Офіцерський склад цих полків також майже повністю складався з колишніх сердюцьких офіцерів.
Командували полками також сердюки: 3-м Січовим полком — спочатку полковник Г. Лазарський, а потім — колишній помічник командира 3-го Сердюцького полку військовий старшина Сава Піщаленко, 4-м Січовим полком — військовий старшина Архип Кмета.
Сердюцький артилерійський полк поступив до Осадного корпусу Січових Стрільців у повному складі і став 3-м Січовим артилерійським. Причому з сердюків були повністю сформовані 7-а, 8-а, 9-а і кінно-гірська батареї. Після цих переформувань залишився навіть надкомплект офіцерів-сердюків, яких січовики направили в інші свої частини.
Осадний корпус Січових Стрільців Армії УНР
Зовнішні відеофайли | |
---|---|
О, Україно | |
Журавлі | |
Ми сміло в бій підем | |
Гей там на горі Січ іде | |
Йде січове військо |
На початку грудня розпочалася підготовка до штурму столиці. Для цього 3 грудня було створено Осадний корпус військ УНР. До його складу увійшли Окремий загін січових стрільців, Окремий чорноморський загін та Дніпровська бригада, розгорнуті у дивізії. Очолював Осадний корпус полковник Євген Коновалець. Від 8 грудня особовий склад корпусу налічував 50 тисяч бійців та 48 гармат. Проте військове з'єднання не було однорідним — новостворені частини виявилися малодисципліновані. При плануванні штурму Києва Євген Коновалець довіряв лише відділам січових стрільців. Зокрема вступ до Києва мала здійснити 1-ша дивізія січових стрільців, щоб уникнути погромів цивільного населення. 14 грудня місто було захоплене, гетьман зрікся влади й уряд Української Держави склав повноваження.
Після відновлення УНР на плечі Євгена Коновальця та січовиків лягла робота із встановлення адміністративного порядку в столиці. Коновальця призначено комендантом Києва. Тоді Євгенові Коновальцю, як і Андрієві Мельнику, за визначну роль у антигетьманському повстанні було присвоєно звання отамана, що відповідало рангові генерала.
Корпус Січових Стрільців Армії УНР
У середині січня на півдні від Києва, в районі Трипілля-Обухів, вибухнуло повстання отамана Данила Терпила, котрий оголосив про нейтралітет. На південь відрядили групу січовиків під командуванням Осипа Думіна для ліквідації бунту. Осип Думін кілька разів намагався вирішити проблему шляхом переговорів. На них парламентарі Зеленого висловлювали прихильне ставлення до Директорії та вороже — до більшовиків, проте підкоритися наказу «здати зброю» відмовилися. 22 січня 1919 року у бою під Обуховом заколотники зазнали поразки, склали зброю і Дніпровську дивізію було розформовано. 26 січня відділ повернувся до Києва.
Протягом січня-лютого 1919 року 4-й Січовий полк у складі ударної групи військ УНР під командуванням Р.Сушка вів бої з більшовицькими військами в Лівобережній Україні в районі Полтави, Гадяча, Гребінки і за Київ. 1-й Січовий полк під командуванням сотника І. Роґульського прикривав підступи до столиці з півночі. В цей час Січовий корпус захопив дух апатії, він часто відступав перед появою незначних ворожих сил. На початку лютого було полишено Київ.
13 і 16 лютого в районі Крюківщина-Боярка більшовики розгромили 3-й Січовий полк. В цей же час зазнали тяжких втрат і інші частини січовиків. Внаслідок більшовицької агітації і значних втрат Осадний Корпус військ УНР в лютому 1919 року був переформований в Корпус Січових Стрільців Армії УНР, а 26 лютого 1919 року більшість підрозділів Січових Стрільців були відведені на реформування в район Проскурова і Старокостянтинова.
21 березня Корпус Січових Стрільців вийшов з Проскурова. Протягом 21-22 березня Січовики вибили червоних з Житомира. Особливо відзначилися в бою 4-ий полк, частини 2-го полку та панцерник «Стрілець». А у боях під Бердичевом, 27 березня, Січовики майже витіснили 1-шу Українську дивізію Миколи Щорса з міста, але 30 березня на допомогу більшовикам підійшло підкріплення і Бердичів було втрачено. Внаслідок цього бою Корпус Січових Стрільців військ УНР зменшився до 300 старшин і 4500 вояків. Незважаючи на дальші бої в районі Шепетівки й Крем'янця, корпус, завдяки новому поповненню, збільшився у червні до 319 старшин і 8 067 вояків (у тому числі 5 172 бойового складу).
Група Січових Стрільців Армії УНР
Наприкінці травня 1919 року частини корпусу зосередилися на лінії Шумськ-Мости-Мизоч на Волині, а протягом червня 1919 року вели бої з більшовиками на напрямку Базалія — Чорний Острів. У цей період Корпус Січових Стрільців перейменовано в Групу Січових Стрільців і в середині липня 1919 року стрілецькі частини переформовано у дві дивізії 10-ту і 11-ту, по три полки піхоти. Під командою Франца Бориса кінний дивізіон було розгорнуто у кінний полк Січових стрільців.
Під час наступу Армії УНР і УГА на Київ (липень-серпень 1919) у складі Армійської групи полковника А. Вольфа, корпус наступав через Шепетівку, Звягель на Коростень (загальний стан: 8600 старшин і вояків, бойовий — 5100 багнетів, 206 кулеметів, 425 шабель, 42 гармати). Після оголошення Директорією УНР війни Добровольчій армії генерала А. Денікіна Група Січових Стрільців відступила з-під Коростеня до Шепетівки, а у жовтні-листопаді 1919 року вела оборонні бої у районі Жмеринки — Проскурова, але на початку грудня 1919 року частини Армії УНР, у тому числі Група Січових Стрільців, були оточені більшовицькими, польськими і денікінськими військами в районі Острополя-Любара-Чорториї. 6 грудня 1919 року на зібранні командирів частин групи Січових Стрільців прийнято рішення про самодемобілізацію.
Частини стрільців приєдналася до підрозділів Армії УНР під командуванням М. Омеляновича-Павленка і вирушили у Перший зимовий похід. Після війни керівні старшини Січових Стрільців створили і координували діяльність УВО — ОУН.
Склад Корпусу
До складу Групи Січових Стрільців входило: 6 полків піхоти, 6 полків артилерії, кінний полк із двох дивізіонів, автоброневий дивізіон, 4–5 панцерних потягів, об'єднаних у панцерний дивізіон, Кіш Січових Стрільців, Скорострільний вишкіл Січових Стрільців, технічні, ремонтні й обозні частини.
Незмінним командиром корпусу був полковник Євген Коновалець, начальниками штабу — старшини генерального штабу колишньої російської армії, полковники: Б. Сулківський, Валеріян Сологуб, М. Безручко, В. Змієнко, Ю. Отмарштайн. Всі головні командні пости, за винятком командира 1-го пішого полку Корпусу, колишнього офіцера австро-угорської армії Івана Роґульського, були обійняті старшинами колишньої російської армії. Під їх командуванням було 5 полків піхоти. Командиром 2-го полку був Ю. Осипенко, 3-го — С. Пищаленко, 4-го — А. Кмета, 5-го — В. Мончинський, 6-го — Т. Виборний.
Командантом гарматної бригади і його помічником були колишні офіцери австро-угорської армії відповідно Роман Дашкевич і Дмитро Бурко. Командантами полків були: 1-го — колишній офіцер австро-угорської армії Михайло Курах, 2-го — , 3-го — Олександр Голубаїв, 4-го — Дмитро Іньків, 5-го — Дмитро Михайлів, 6-го — Яків Бутрим. Переважна більшість старшин і гармашів — були наддніпрянці. Також колишні вояки російської армії складали основу амуніційного парку, технічних частин й панцерних потягів; вони також переважали серед командирів куренів, батерей і навіть сотень.
Див. також
Примітки
- . Архів оригіналу за 13 серпня 2010. Процитовано 17 листопада 2014.
- . Архів оригіналу за 4 березня 2016. Процитовано 20 листопада 2014.
Посилання
- Осадний корпус // Українська мала енциклопедія : 16 кн. : у 8 т. / проф. Є. Онацький. — Буенос-Айрес, 1962. — Т. 5, кн. X : Літери Ол — Пер. — С. 1246. — 1000 екз.
- українець генерал-хорунжий Армії УНР Борис Сулковський учасник боротьби за незалежність України у XX столітті [ 29 листопада 2014 у Wayback Machine.]
Джерела та література
- А. О. Буравченков. Осадний корпус Січових стрільців [ 21 жовтня 2016 у Wayback Machine.] // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К. : Наукова думка, 2010. — Т. 7 : Мл — О. — С. 642. — .
Література
- Ковальчук М. Євген Коновалець на чолі Січових стрільців (1918—1919). [ 29 листопада 2014 у Wayback Machine.] — Львів, 2006. — Збірник 8. — С. 24-75.
- Тинченко Я. Ю. Офіцерський корпус Армії Української Народної Республіки (1917—1921). Книга I. — К. : Темпора, 2007. — .
- Енциклопедія українознавства : Словникова частина : [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка ; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж — Нью-Йорк : Молоде життя, 1955—1995. — .
- Корпус Січових Стрільців. Воєнноісторичний нарис. Чикаго 1969;
- Довбня В. Січові Стрільці київського формування у визвольних змаганнях 1917—1920 років: організація та правові засади діяльності. — Київ, 2002. — С. 181;
- Інститут історії України [ 29 червня 2016 у Wayback Machine.]
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Osadnij korpus vijsk UNR odne zi z yednan Armiyi UNR u 1918 1919 yake mala rizni formi organizaciyi Osadnij korpus Sichovih Strilciv Korpus Sichovih Strilciv Grupa Sichovih Strilciv Oblogovij korpus vijsk UNRSichovi Strilci v Proskurovi lito 1919 rokuNa sluzhbi1918 1919KrayinaUNRNalezhnistArmiya UNRTipSuhoputni chastiniChiselnist50 000 1918 Vijni bitviUkrayinsko bilshovicka vijna 1917 1921 Ukrayinsko polska vijna v Galichini 1918 19KomanduvannyaColonel of the RegimentYevgen KonovalecIstoriyaDo skladu korpusu uvijshli diviziya Sichovih Strilciv 11000 bijciv Chornomorska diviziya 1 a Dniprovska otaman D Terpilo ta 2 ga Dniprovska diviziyi otaman M Danchenko a takozh vijskovi chastini Okremoyi pihotnoyi Serdyuckoyi diviziyi yaki pislya antigetmanskogo povstannya perejshli na bik Direktoriyi Iz zalishkiv 1 go 2 go i 3 go polkiv Okremoyi pihotnoyi Serdyuckoyi diviziyi buv sformovanij 3 j Sichovij polk a z 4 go 4 j Sichovij polk Oficerskij sklad cih polkiv takozh majzhe povnistyu skladavsya z kolishnih serdyuckih oficeriv Komanduvali polkami takozh serdyuki 3 m Sichovim polkom spochatku polkovnik G Lazarskij a potim kolishnij pomichnik komandira 3 go Serdyuckogo polku vijskovij starshina Sava Pishalenko 4 m Sichovim polkom vijskovij starshina Arhip Kmeta Serdyuckij artilerijskij polk postupiv do Osadnogo korpusu Sichovih Strilciv u povnomu skladi i stav 3 m Sichovim artilerijskim Prichomu z serdyukiv buli povnistyu sformovani 7 a 8 a 9 a i kinno girska batareyi Pislya cih pereformuvan zalishivsya navit nadkomplekt oficeriv serdyukiv yakih sichoviki napravili v inshi svoyi chastini Osadnij korpus Sichovih Strilciv Armiyi UNR Zovnishni videofajli O Ukrayino Zhuravli Mi smilo v bij pidem Gej tam na gori Sich ide Jde sichove vijsko Na pochatku grudnya rozpochalasya pidgotovka do shturmu stolici Dlya cogo 3 grudnya bulo stvoreno Osadnij korpus vijsk UNR Do jogo skladu uvijshli Okremij zagin sichovih strilciv Okremij chornomorskij zagin ta Dniprovska brigada rozgornuti u diviziyi Ocholyuvav Osadnij korpus polkovnik Yevgen Konovalec Vid 8 grudnya osobovij sklad korpusu nalichuvav 50 tisyach bijciv ta 48 garmat Prote vijskove z yednannya ne bulo odnoridnim novostvoreni chastini viyavilisya malodisciplinovani Pri planuvanni shturmu Kiyeva Yevgen Konovalec doviryav lishe viddilam sichovih strilciv Zokrema vstup do Kiyeva mala zdijsniti 1 sha diviziya sichovih strilciv shob uniknuti pogromiv civilnogo naselennya 14 grudnya misto bulo zahoplene getman zriksya vladi j uryad Ukrayinskoyi Derzhavi sklav povnovazhennya Pislya vidnovlennya UNR na plechi Yevgena Konovalcya ta sichovikiv lyagla robota iz vstanovlennya administrativnogo poryadku v stolici Konovalcya priznacheno komendantom Kiyeva Todi Yevgenovi Konovalcyu yak i Andriyevi Melniku za viznachnu rol u antigetmanskomu povstanni bulo prisvoyeno zvannya otamana sho vidpovidalo rangovi generala Korpus Sichovih Strilciv Armiyi UNR U seredini sichnya na pivdni vid Kiyeva v rajoni Tripillya Obuhiv vibuhnulo povstannya otamana Danila Terpila kotrij ogolosiv pro nejtralitet Na pivden vidryadili grupu sichovikiv pid komanduvannyam Osipa Dumina dlya likvidaciyi buntu Osip Dumin kilka raziv namagavsya virishiti problemu shlyahom peregovoriv Na nih parlamentari Zelenogo vislovlyuvali prihilne stavlennya do Direktoriyi ta vorozhe do bilshovikiv prote pidkoritisya nakazu zdati zbroyu vidmovilisya 22 sichnya 1919 roku u boyu pid Obuhovom zakolotniki zaznali porazki sklali zbroyu i Dniprovsku diviziyu bulo rozformovano 26 sichnya viddil povernuvsya do Kiyeva Protyagom sichnya lyutogo 1919 roku 4 j Sichovij polk u skladi udarnoyi grupi vijsk UNR pid komanduvannyam R Sushka viv boyi z bilshovickimi vijskami v Livoberezhnij Ukrayini v rajoni Poltavi Gadyacha Grebinki i za Kiyiv 1 j Sichovij polk pid komanduvannyam sotnika I Rogulskogo prikrivav pidstupi do stolici z pivnochi V cej chas Sichovij korpus zahopiv duh apatiyi vin chasto vidstupav pered poyavoyu neznachnih vorozhih sil Na pochatku lyutogo bulo polisheno Kiyiv 13 i 16 lyutogo v rajoni Kryukivshina Boyarka bilshoviki rozgromili 3 j Sichovij polk V cej zhe chas zaznali tyazhkih vtrat i inshi chastini sichovikiv Vnaslidok bilshovickoyi agitaciyi i znachnih vtrat Osadnij Korpus vijsk UNR v lyutomu 1919 roku buv pereformovanij v Korpus Sichovih Strilciv Armiyi UNR a 26 lyutogo 1919 roku bilshist pidrozdiliv Sichovih Strilciv buli vidvedeni na reformuvannya v rajon Proskurova i Starokostyantinova 21 bereznya Korpus Sichovih Strilciv vijshov z Proskurova Protyagom 21 22 bereznya Sichoviki vibili chervonih z Zhitomira Osoblivo vidznachilisya v boyu 4 ij polk chastini 2 go polku ta pancernik Strilec A u boyah pid Berdichevom 27 bereznya Sichoviki majzhe vitisnili 1 shu Ukrayinsku diviziyu Mikoli Shorsa z mista ale 30 bereznya na dopomogu bilshovikam pidijshlo pidkriplennya i Berdichiv bulo vtracheno Vnaslidok cogo boyu Korpus Sichovih Strilciv vijsk UNR zmenshivsya do 300 starshin i 4500 voyakiv Nezvazhayuchi na dalshi boyi v rajoni Shepetivki j Krem yancya korpus zavdyaki novomu popovnennyu zbilshivsya u chervni do 319 starshin i 8 067 voyakiv u tomu chisli 5 172 bojovogo skladu Komandir 6 polku 11 diviziyi Sichovih Strilciv T Vibornij zi starshinami skorostrilnoyi sotni 1919 r Grupa Sichovih Strilciv Armiyi UNR Naprikinci travnya 1919 roku chastini korpusu zoseredilisya na liniyi Shumsk Mosti Mizoch na Volini a protyagom chervnya 1919 roku veli boyi z bilshovikami na napryamku Bazaliya Chornij Ostriv U cej period Korpus Sichovih Strilciv perejmenovano v Grupu Sichovih Strilciv i v seredini lipnya 1919 roku strilecki chastini pereformovano u dvi diviziyi 10 tu i 11 tu po tri polki pihoti Pid komandoyu Franca Borisa kinnij divizion bulo rozgornuto u kinnij polk Sichovih strilciv Pid chas nastupu Armiyi UNR i UGA na Kiyiv lipen serpen 1919 u skladi Armijskoyi grupi polkovnika A Volfa korpus nastupav cherez Shepetivku Zvyagel na Korosten zagalnij stan 8600 starshin i voyakiv bojovij 5100 bagnetiv 206 kulemetiv 425 shabel 42 garmati Pislya ogoloshennya Direktoriyeyu UNR vijni Dobrovolchij armiyi generala A Denikina Grupa Sichovih Strilciv vidstupila z pid Korostenya do Shepetivki a u zhovtni listopadi 1919 roku vela oboronni boyi u rajoni Zhmerinki Proskurova ale na pochatku grudnya 1919 roku chastini Armiyi UNR u tomu chisli Grupa Sichovih Strilciv buli otocheni bilshovickimi polskimi i denikinskimi vijskami v rajoni Ostropolya Lyubara Chortoriyi 6 grudnya 1919 roku na zibranni komandiriv chastin grupi Sichovih Strilciv prijnyato rishennya pro samodemobilizaciyu Chastini strilciv priyednalasya do pidrozdiliv Armiyi UNR pid komanduvannyam M Omelyanovicha Pavlenka i virushili u Pershij zimovij pohid Pislya vijni kerivni starshini Sichovih Strilciv stvorili i koordinuvali diyalnist UVO OUN Sklad KorpusuDo skladu Grupi Sichovih Strilciv vhodilo 6 polkiv pihoti 6 polkiv artileriyi kinnij polk iz dvoh divizioniv avtobronevij divizion 4 5 pancernih potyagiv ob yednanih u pancernij divizion Kish Sichovih Strilciv Skorostrilnij vishkil Sichovih Strilciv tehnichni remontni j obozni chastini Nezminnim komandirom korpusu buv polkovnik Yevgen Konovalec nachalnikami shtabu starshini generalnogo shtabu kolishnoyi rosijskoyi armiyi polkovniki B Sulkivskij Valeriyan Sologub M Bezruchko V Zmiyenko Yu Otmarshtajn Vsi golovni komandni posti za vinyatkom komandira 1 go pishogo polku Korpusu kolishnogo oficera avstro ugorskoyi armiyi Ivana Rogulskogo buli obijnyati starshinami kolishnoyi rosijskoyi armiyi Pid yih komanduvannyam bulo 5 polkiv pihoti Komandirom 2 go polku buv Yu Osipenko 3 go S Pishalenko 4 go A Kmeta 5 go V Monchinskij 6 go T Vibornij Komandantom garmatnoyi brigadi i jogo pomichnikom buli kolishni oficeri avstro ugorskoyi armiyi vidpovidno Roman Dashkevich i Dmitro Burko Komandantami polkiv buli 1 go kolishnij oficer avstro ugorskoyi armiyi Mihajlo Kurah 2 go 3 go Oleksandr Golubayiv 4 go Dmitro Inkiv 5 go Dmitro Mihajliv 6 go Yakiv Butrim Perevazhna bilshist starshin i garmashiv buli naddnipryanci Takozh kolishni voyaki rosijskoyi armiyi skladali osnovu amunicijnogo parku tehnichnih chastin j pancernih potyagiv voni takozh perevazhali sered komandiriv kureniv baterej i navit soten Div takozhSichovi Strilci Ukrayinska vijskova organizaciyaPrimitki Arhiv originalu za 13 serpnya 2010 Procitovano 17 listopada 2014 Arhiv originalu za 4 bereznya 2016 Procitovano 20 listopada 2014 PosilannyaOsadnij korpus Ukrayinska mala enciklopediya 16 kn u 8 t prof Ye Onackij Buenos Ajres 1962 T 5 kn X Literi Ol Per S 1246 1000 ekz ukrayinec general horunzhij Armiyi UNR Boris Sulkovskij uchasnik borotbi za nezalezhnist Ukrayini u XX stolitti 29 listopada 2014 u Wayback Machine Dzherela ta literaturaA O Buravchenkov Osadnij korpus Sichovih strilciv 21 zhovtnya 2016 u Wayback Machine Enciklopediya istoriyi Ukrayini u 10 t redkol V A Smolij golova ta in Institut istoriyi Ukrayini NAN Ukrayini K Naukova dumka 2010 T 7 Ml O S 642 ISBN 978 966 00 1061 1 Literatura Kovalchuk M Yevgen Konovalec na choli Sichovih strilciv 1918 1919 29 listopada 2014 u Wayback Machine Lviv 2006 Zbirnik 8 S 24 75 Tinchenko Ya Yu Oficerskij korpus Armiyi Ukrayinskoyi Narodnoyi Respubliki 1917 1921 Kniga I K Tempora 2007 ISBN 966 8201 26 4 Enciklopediya ukrayinoznavstva Slovnikova chastina v 11 t Naukove tovaristvo imeni Shevchenka gol red prof d r Volodimir Kubijovich Parizh Nyu Jork Molode zhittya 1955 1995 ISBN 5 7707 4049 3 Korpus Sichovih Strilciv Voyennoistorichnij naris Chikago 1969 Dovbnya V Sichovi Strilci kiyivskogo formuvannya u vizvolnih zmagannyah 1917 1920 rokiv organizaciya ta pravovi zasadi diyalnosti Kiyiv 2002 S 181 Institut istoriyi Ukrayini 29 chervnya 2016 u Wayback Machine