Нітринська культура — археологічна культура ранньої бронзової доби, початковий період BA1 по Рейнеке. Була поширена у південно-західній Словаччині та східній Моравії.
Виникла в результаті розвитку культури Хлопице-Веселе, очевидно, не без впливу [cs] та культури дзвоноподібних кубків, проіснувала близько 200 років, поки не була поглинена Унетицькою культурою на більш пізній стадії BA1.
Історія досліджень
Перші знахідки, пізніше ототожнені з нітринською культурою, зроблені в Моравії (в 1880-х роках) і Словаччині (1922) були приписані Унетицькій культурі та культурі шнурової кераміки через матеріальну подібність. Лише у повоєнні роки (1956 г.) Антон Точік вперше виділив нітринську культуру як самостійну — спочатку як «тип» або «групу», на основі обробки знахідок з розкопок Вичапи-Опатовці, Вельки Гроб тощо. Подальші дослідження в 1970-х роках підтвердили спорідненість культури з так званим епішнуровим комплексом культур у Східній Європі. В 1970-х роках був також виявлений великий могильник в Моравії в Голешові, в якому розвиток культури було засвідчено поетапно, від предкової культури Хлопіце-Веселе до зникнення під впливом Унетицької культури. Були виявлені інші великі місця поховання, які свідчать про безперервний розвиток культури — у Словаччині (Йельшовце, Нова Вес, Іванка-при-Дунаю) та у Моравії (Слатинице).
Поховання
Похоронний ритуал нітринської культури ідентичний ритуалу епішнурового комплексу. Померлі поховані у скорченому положенні, чоловіки на правому боці з головою на захід, а жінки — на лівому, головою на схід. Обличчя на південь, у бік сонця. Могили мають овальну форму, іноді обладнані сходинками або викладені вапном. Зрідка зустрічаються поховання у видовбаній труні або дерев'яній камері, обплетеною лозою, загорнуті у рогожу, полотно або шкіру. Іноді скелети посипалися охристим барвником, подібно ряду інших культур у Східній Європі. Крім одиночних поховань зустрічаються і колективні. У місцях поховання були виявлені лише нечисленні поховання дітей у віці до двох років. Таким чином, або дитячі поховання досі не опізнані, або маленьких дітей взагалі не ховали.
Також відзначені розграбовані або розкриті поховання, але їх відсоток нижче (30%), ніж для Унетицької культури.
Як похоронні дари у могилах виявлені бронзові або мідні предмети, особливо ювелірні вироби, зрідка — навіть інструменти. Найчастіше зустрічаються кам'яні відщепи (наконечники стріл, леза), ріжучі інструменти (топірці), вироби з рогу (молоти, сокири, голки). Часто зустрічаються прикраси (намиста) з рогу і перламутру, що взагалі характерно для карпатських культур. Кераміка рідко зустрічається в могилах і погано обпалена, що помітно відрізняється від сусідньої Унетицької культури.. У чоловічих похованнях зустрічається їжа, що свідчить про віру у загробне життя.
Могильники
- Голешов (Моравія)
Було виявлено 430 могил, 10 з яких належали до культури шнурової кераміки. Могильник характеризує культуру від зародження з культури Хлопіце-Веселе до зникнення під впливом Унетицької культури. Дослідження проводилося в 1950, 1964 — 1970 роках і було опубліковано в 1985 році у (Ондрачек-Шебела).
Інші могильники:
- Єльшовце
- Нова Вес
- Бранч
- Вичапи-Опатовце
- Слатиніце (Моравія)
- Пршиказы (Моравия)
- Іванка-при-Дунаю
- Шала І.
- Чорний Брод
- Тврдошовце
- Нітра — Чермань
- Велки-Гроб
- Гурбаново
Примітки
- FURMÁNEK, Václav; VELIAČIK, Ladislav; VLADÁR, Jozef. Slovensko v dobe bronzovej. Redakce Andrej Šumec, Viera Miková, Laura Mešková; překlad Edita Gromová, Berta Nieburová. první. vyd. Bratislava: Veda, vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, 1991. 408 s., 16. .
- PODBORSKÝ, Vladimír; A KOLEKTIV. Pravěké dějiny Moravy. Redakce Jaromír Kubíček. Brno: Muzejní a vlastivědná společnost V Brně, 1993. 543 s.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Nitrinska kultura arheologichna kultura rannoyi bronzovoyi dobi pochatkovij period BA1 po Rejneke Bula poshirena u pivdenno zahidnij Slovachchini ta shidnij Moraviyi Kulturi rannoyi bronzovoyi dobi u Centralnij Yevropi Nitrinska kultura poznachena nomerom 11 Vinikla v rezultati rozvitku kulturi Hlopice Vesele ochevidno ne bez vplivu cs ta kulturi dzvonopodibnih kubkiv proisnuvala blizko 200 rokiv poki ne bula poglinena Unetickoyu kulturoyu na bilsh piznij stadiyi BA1 Istoriya doslidzhenPershi znahidki piznishe ototozhneni z nitrinskoyu kulturoyu zrobleni v Moraviyi v 1880 h rokah i Slovachchini 1922 buli pripisani Unetickij kulturi ta kulturi shnurovoyi keramiki cherez materialnu podibnist Lishe u povoyenni roki 1956 g Anton Tochik vpershe vidiliv nitrinsku kulturu yak samostijnu spochatku yak tip abo grupu na osnovi obrobki znahidok z rozkopok Vichapi Opatovci Velki Grob tosho Podalshi doslidzhennya v 1970 h rokah pidtverdili sporidnenist kulturi z tak zvanim epishnurovim kompleksom kultur u Shidnij Yevropi V 1970 h rokah buv takozh viyavlenij velikij mogilnik v Moraviyi v Goleshovi v yakomu rozvitok kulturi bulo zasvidcheno poetapno vid predkovoyi kulturi Hlopice Vesele do zniknennya pid vplivom Unetickoyi kulturi Buli viyavleni inshi veliki miscya pohovannya yaki svidchat pro bezperervnij rozvitok kulturi u Slovachchini Jelshovce Nova Ves Ivanka pri Dunayu ta u Moraviyi Slatinice PohovannyaPohoronnij ritual nitrinskoyi kulturi identichnij ritualu epishnurovogo kompleksu Pomerli pohovani u skorchenomu polozhenni choloviki na pravomu boci z golovoyu na zahid a zhinki na livomu golovoyu na shid Oblichchya na pivden u bik soncya Mogili mayut ovalnu formu inodi obladnani shodinkami abo vikladeni vapnom Zridka zustrichayutsya pohovannya u vidovbanij truni abo derev yanij kameri obpletenoyu lozoyu zagornuti u rogozhu polotno abo shkiru Inodi skeleti posipalisya ohristim barvnikom podibno ryadu inshih kultur u Shidnij Yevropi Krim odinochnih pohovan zustrichayutsya i kolektivni U miscyah pohovannya buli viyavleni lishe nechislenni pohovannya ditej u vici do dvoh rokiv Takim chinom abo dityachi pohovannya dosi ne opiznani abo malenkih ditej vzagali ne hovali Takozh vidznacheni rozgrabovani abo rozkriti pohovannya ale yih vidsotok nizhche 30 nizh dlya Unetickoyi kulturi Yak pohoronni dari u mogilah viyavleni bronzovi abo midni predmeti osoblivo yuvelirni virobi zridka navit instrumenti Najchastishe zustrichayutsya kam yani vidshepi nakonechniki stril leza rizhuchi instrumenti topirci virobi z rogu moloti sokiri golki Chasto zustrichayutsya prikrasi namista z rogu i perlamutru sho vzagali harakterno dlya karpatskih kultur Keramika ridko zustrichayetsya v mogilah i pogano obpalena sho pomitno vidriznyayetsya vid susidnoyi Unetickoyi kulturi U cholovichih pohovannyah zustrichayetsya yizha sho svidchit pro viru u zagrobne zhittya Mogilniki Goleshov Moraviya Bulo viyavleno 430 mogil 10 z yakih nalezhali do kulturi shnurovoyi keramiki Mogilnik harakterizuye kulturu vid zarodzhennya z kulturi Hlopice Vesele do zniknennya pid vplivom Unetickoyi kulturi Doslidzhennya provodilosya v 1950 1964 1970 rokah i bulo opublikovano v 1985 roci u Ondrachek Shebela Inshi mogilniki Yelshovce Nova Ves Branch Vichapi Opatovce Slatinice Moraviya Prshikazy Moraviya Ivanka pri Dunayu Shala I Chornij Brod Tvrdoshovce Nitra Cherman Velki Grob GurbanovoPrimitkiFURMANEK Vaclav VELIACIK Ladislav VLADAR Jozef Slovensko v dobe bronzovej Redakce Andrej Sumec Viera Mikova Laura Meskova preklad Edita Gromova Berta Nieburova prvni vyd Bratislava Veda vydavateľstvo Slovenskej akademie vied 1991 408 s 16 ISBN 80 224 0350 4 PODBORSKY Vladimir A KOLEKTIV Praveke dejiny Moravy Redakce Jaromir Kubicek Brno Muzejni a vlastivedna spolecnost V Brne 1993 543 s