Міжнаро́дні економі́чні відно́сини — відносини, які виникають та існують між людьми з різних країн із приводу виробництва, обміну і споживання товарів, послуг та ідей на основі міжнародного поділу праці, в умовах безмежності людських потреб і обмеженості ресурсів.
Історичний розвиток міжнародних економічних відносин
Міжнародні економічні відносини своїм корінням сягають глибокої давнини. Початком їх розвитку вважають перші елементарні форми «міжнародної» торгівлі, що уособлювала у собі між окремими особами, сім'ями, племенами тощо. Першими предметами «міжнародного» обміну були надлишки окремих товарів та засоби виробництва.
Уперше міжнародна торгівля проявилася як торгівля між країнами у період рабовласницького ладу. Тоді основними предметами обміну стали , деякі види сировинних матеріалів, а також раби.
У період капіталізму міжнародна торгівля набула особливого розвитку. Перехід від натурального виробництва до товарно-грошових відносин, поява великого машинного виробництва, покращення умов транспортування, розвиток ринкових відносин стимулювали поширення зовнішньої торгівлі. На цьому часовому проміжку до торгівлі були залучені майже всі країни світу. Формується світовий ринок, а наприкінці XIX ст., з переходом до , утворилася світова система господарства. Саме в цей період міжнародні відносини перестають обмежуватись лише торгівлею. Їх об'єктом стають також фактори виробництва.
Початок інтернаціоналізації господарських відносин разом із міжнародним капіталом сприяли виникненню .
Між ними зав'язалася гостра боротьба за ринки збуту, джерела сировини, галузі вкладання капіталу. Результатом цієї боротьби став економічний поділ світу. |
економічно розвинутих країн почав проникати на територію менш розвинених, і, закріплюючись, забезпечував собі не тільки економічне, але й політико-адміністративне панування над «поглиненою» державною. Цей процес призвів до завершення формування територіального поділу світу між розвиненими країнами та розподілу колоній. Почався специфічний колоніальний поділ праці, у якому країни-метрополії нав'язували вигідну для себе спеціалізацію країнам-колоніям, який повністю підпорядковував господарство залежних країн експорту певного виду сировини.
Після завершення Першої світової війни розпочався процес деколонізації, який завершився в 60-х роках XX ст., і у результаті якого світове господарство набуло сучасного вигляду. Особливостями цього господарства є взаємопроникнення економічних систем, перетворення національного виробництва на інтернаціональне, набуття ним міжнародних і міжнаціональних ознак; активізація спільної підприємницької діяльності із масштабним залученням до неї іноземного капіталу, формування інтернаціональних господарських комплексів, виникнення міжнародної власності.
Поняття міжнародної економіки та міжнародних економічних відносин
Історичне формування світового ринку стало головною засадою зв'язків між державами, що базувалися на засадах міжнародної економіки.
Наприкінці XIX ст. міжнародна економіка трактувалася як сукупна взаємодія усіх національних економік і міжнародних економічних відносин. У широкому розумінні міжнародною економікою є теорія, що застосовується для вивчення економіки сучасного взаємозалежного світу.
У вузькому розумінні міжнародною економікою є частина ринкової економіки, яка вивчає закономірності взаємодії суб'єктів зовнішньоекономічної діяльності та міжнародних економічних відносин у міжнародному обміні товарами та послугами, русі факторів виробництва, творенні міжнародної економічної політики країн.
Міжнародна економіка як наймолодша складова частина сучасної економічної теорії вивчалася спочатку тільки у призмі та мікроекономіки, та лише наприкінці XIX — початку ХХ ст. утворилася як окрема наука.
Міжнародна економіка функціонує за специфічною схемою, яка містить економіку окремої країни (особливості зв'язків між споживачами та виробниками) у її взаємозв'язку із економіками інших країн (експорт, імпорт).
Ключовими категоріями, якими оперує міжнародна економіка є світовий ринок, , світове господарство тощо. Світовий ринок є механізмом інтернаціонального руху товарів та послуг, факторів виробництва, фінансових засобів під впливом і внутрішніх, і зовнішніх попиту та пропозиції. Дії із міжнародного переміщення товарів та послуг, фінансових засобів та факторів виробництва, які проявляються через укладання угод (здійснення певних операцій), через які передається право власності на фінансові та матеріальні активи, надаються послуги називаються міжнародною економічною діяльністю.
У зв'язку з тлумаченням складників сукупного поняття «міжнародна економіка» можна стверджувати: — міжнародну економіку не можна ототожнювати зі світовим господарством чи світовим ринком; — під міжнародною економікою слід розуміти потоки товарів, послуг, капіталів, інших факторів виробництва та фінансів між країнами.
Міжнародна економіка як дисципліна вивчає причини руху цих потоків, взаємопов'язаність, операції, що фіксують ці потоки та ефективність здійснення таких операцій. Вона включає до себе, на відміну від світового ринку, ще й фактори ризику, фактори попиту і пропозиції, які впливають на конкурентноздатність об'єктів і суб'єктів торгівлі.
Невід'ємною складовою частиною міжнародної економіки є міжнародні економічні відносини, тобто такий різновид суспільних відносин, який виникає між суб'єктами господарювання різних країн з приводу виробництва, розподілу, обміну та споживання матеріальних благ. Міжнародні економічні відносини — це система різноманітних господарських зв'язків між державами та іншими суб'єктами національних економік, яка сформувалася під впливом розвитку міжнародного поділу праці, продуктивних сил, їх економічного, соціального та політичного устрою з приводу благ у міжнародному масштабі.
Функціонування і розвиток міжнародних економічних відносин є результатом інтернаціоналізації й транснаціоналізації виробництва, утворення загальноцивілізаційної економічної основи.
Рівні, форми, суб'єкти і об'єкти
У зв'язку із сферою розповсюдження дії міжнародних економічних відносин, їх поділяють на три основні рівні: мікрорівень, макрорівень та наднаціональний рівень.
До мікрорівня відносять міжнародні зв'язки, які здійснюють окремі громадяни, підприємства чи фірми через проведення зовнішньоекономічних операцій. На макрорівні розташовані безпосередньо державні та міждержавні міжнародні процеси національного господарства, які здійснюють і регулюють зовнішньоекономічну діяльність. Наднаціональний рівень — це сукупність міжнародних зв'язків галузевого чи регіонального значення.
Окрім того, вирізняють рівні міжнародних економічних відносин за рівнем розвитку стосунків між суб'єктами цих міжнародних економічних відносин. Найпростішим рівнем міжнародних економічних відносин у даному випаду є міжнародні економічні контакти — одиничні, випадкові економічні зв'язки, які регулюються певними наборами разових угод і мають епізодичний характер. Розвиненішою і тривалішою є міжнародна економічна взаємодія, яка ґрунтується на довготривалих міжнародних економічних угодах і договорах, стійких економічних зв'язках між суб'єктами. — це міцні і тривалі зв'язки кооперативного характеру, в основі яких лежать вироблені та узгоджені наперед наміри, що закріплені в довготривалих економічних угодах і договорах. Найвищим рівнем розвитку міжнародних економічних відносин є міжнародна економічна інтеграція, яка розуміє під собою дуже тісні зв'язки між економіками різних держав (злиття економік), проведенням спільної узгодженої внутрішньо економічної та зовнішньоекономічної політики.
Об'єктами міжнародних економічних відносин є те, на що спрямована господарська діяльність суб'єктів світового господарства. До них відносять експорт та імпорт товарів, послуг, капіталу; міжнародна спеціалізація та кооперація виробництва; здійснення господарської діяльності за кордоном; фінансові операції; науково-технічні зв'язки; оренда засобів виробництва; зустрічна торгівля; спільне підприємництво.
Суб'єктами міжнародних економічних відносин є учасники відносин, які можуть активно та відносно незалежно діяти для здійснення власних економічних інтересів. До них належать фізичні, юридичні особи, держава, міжнародні організації та деякі специфічні суб'єкти.
Під фізичними особами, які є суб'єктами міжнародних економічних відносин, розуміють окремих правоспроможних та дієспроможних індивідів, котрі виступають від свого імені (тобто не є представниками ніяких фірм чи організацій), ціллю яких є задоволення індивідуальних інтересів (наймані працівники, туристи, комерсанти-індивідуали).
Під юридичними особами, які є суб'єктами міжнародних економічних відносин, слід розуміти організації, фірми, корпорації, які існують постійно, мають власне майно, мають право купувати, володіти, користуватися і розпоряджатися об'єктами власності, право бути позивачем та відповідачем у суді, є носіями самостійної майнової відповідальності і займаються зовнішньоекономічною діяльністю (акціонерні, командитні товариства, товариства з обмеженою та , одноосібні підприємства).
Держава є головним суб'єктом системи світового господарства, саме тому має безпосередній вплив на функціонування цієї системи. Головна роль держави — створення поля для діяльності інших суб'єктів різних рівнів через укладання угод та договорів про двостороннє чи багатостороннє співробітництво. До специфічних суб'єктів міжнародних економічних відносин належать багатонаціональні корпорації, міжнародні спільні підприємства та ін.
На сучасному етапі головними суб'єктами міжнародних економічних відносин є національні господарства, регіональні інтеграційні угруповання країн, транснаціональні корпорації, міжнародні організації.
Основними формами міжнародних економічних відносин, через які здійснюється функціонування системи світового господарства, є:
- міжнародна торгівля товарами;
- міжнародна торгівля послугами;
- міжнародна міграція робочої сили;
- міжнародна міграція капіталу;
- міжнародні валютно-фівідносин не існує, адже існує безліч змішаних форм (так званих «субформ»), які включають елементи двох і більше форм. Тому відношення такої «субформи» до якоїсь із «чистих» (основних) форм є дуже умовним, і відбувається за домінуванням ознак певної однієї з цих основних форми.
Див. також
Примітки
- Козик В.В., Панкова Л.А., Даниленко Н.Б. Міжнародні економічні відносини: Навч. посіб. – 3-тє вид., перероб. і доп. – К.: Знання-Прес, 2002. (Вища освіта XXI століття).
- Одягайло Б. М. Міжнародна економіка: Навч. посіб. — 2-ге вид., випр. і доп. — К. : Знання, 2006.
- Політична економія. Навч. посіб. / За ред. В. О. Рибалкіна, В. Г. Бодрова. — К. : Академвидав, 2007. (Альма-матер).
- Романчиков В. І., Романенко І. О. Міжнародні економічні відносини. Навч. пос. — К. : Центр учбової літератури, 2008.
Зарубіжні джерела
- Киреев А. П. Международная экономика. В2-х ч. — Ч. І. Международная микроэкономика: движение товаров и факторов производства. Учебное пособие для вузов. — М.: Междунар. отношения, 1999.
- Киреев А. П. Международная экономика. В2-х ч. — Ч. ІІ. Международная макроэкономика: открытая экономика и макроэкономическое программирование. Учебное пособие для вузов. — М.: Междунар. отношения, 1999.
Література
- В. В. Копійка. Інтеграція міжнародна // Українська дипломатична енциклопедія: У 2-х т. /Редкол.:Л. В. Губерський (голова) та ін. — К: Знання України, 2004 — Т.1 — 760с.
- М. А. Дудченко, М. Ю. Рубцова. Міжнародні економічні відносини // Українська дипломатична енциклопедія: У 2-х т./Редкол.:Л. В. Губерський (голова) та ін. — К.:Знання України, 2004 — Т.2 — 812с.
- А. П. Румянцев, Д. В. Кушерець. Новий міжнародний економічний порядок // Українська дипломатична енциклопедія. — Т.2
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Mizhnaro dni ekonomi chni vidno sini vidnosini yaki vinikayut ta isnuyut mizh lyudmi z riznih krayin iz privodu virobnictva obminu i spozhivannya tovariv poslug ta idej na osnovi mizhnarodnogo podilu praci v umovah bezmezhnosti lyudskih potreb i obmezhenosti resursiv Istorichnij rozvitok mizhnarodnih ekonomichnih vidnosinMizhnarodni ekonomichni vidnosini svoyim korinnyam syagayut glibokoyi davnini Pochatkom yih rozvitku vvazhayut pershi elementarni formi mizhnarodnoyi torgivli sho uosoblyuvala u sobi mizh okremimi osobami sim yami plemenami tosho Pershimi predmetami mizhnarodnogo obminu buli nadlishki okremih tovariv ta zasobi virobnictva Upershe mizhnarodna torgivlya proyavilasya yak torgivlya mizh krayinami u period rabovlasnickogo ladu Todi osnovnimi predmetami obminu stali deyaki vidi sirovinnih materialiv a takozh rabi U period kapitalizmu mizhnarodna torgivlya nabula osoblivogo rozvitku Perehid vid naturalnogo virobnictva do tovarno groshovih vidnosin poyava velikogo mashinnogo virobnictva pokrashennya umov transportuvannya rozvitok rinkovih vidnosin stimulyuvali poshirennya zovnishnoyi torgivli Na comu chasovomu promizhku do torgivli buli zalucheni majzhe vsi krayini svitu Formuyetsya svitovij rinok a naprikinci XIX st z perehodom do utvorilasya svitova sistema gospodarstva Same v cej period mizhnarodni vidnosini perestayut obmezhuvatis lishe torgivleyu Yih ob yektom stayut takozh faktori virobnictva Pochatok internacionalizaciyi gospodarskih vidnosin razom iz mizhnarodnim kapitalom spriyali viniknennyu Mizh nimi zav yazalasya gostra borotba za rinki zbutu dzherela sirovini galuzi vkladannya kapitalu Rezultatom ciyeyi borotbi stav ekonomichnij podil svitu ekonomichno rozvinutih krayin pochav pronikati na teritoriyu mensh rozvinenih i zakriplyuyuchis zabezpechuvav sobi ne tilki ekonomichne ale j politiko administrativne panuvannya nad poglinenoyu derzhavnoyu Cej proces prizviv do zavershennya formuvannya teritorialnogo podilu svitu mizh rozvinenimi krayinami ta rozpodilu kolonij Pochavsya specifichnij kolonialnij podil praci u yakomu krayini metropoliyi nav yazuvali vigidnu dlya sebe specializaciyu krayinam koloniyam yakij povnistyu pidporyadkovuvav gospodarstvo zalezhnih krayin eksportu pevnogo vidu sirovini Pislya zavershennya Pershoyi svitovoyi vijni rozpochavsya proces dekolonizaciyi yakij zavershivsya v 60 h rokah XX st i u rezultati yakogo svitove gospodarstvo nabulo suchasnogo viglyadu Osoblivostyami cogo gospodarstva ye vzayemoproniknennya ekonomichnih sistem peretvorennya nacionalnogo virobnictva na internacionalne nabuttya nim mizhnarodnih i mizhnacionalnih oznak aktivizaciya spilnoyi pidpriyemnickoyi diyalnosti iz masshtabnim zaluchennyam do neyi inozemnogo kapitalu formuvannya internacionalnih gospodarskih kompleksiv viniknennya mizhnarodnoyi vlasnosti Ponyattya mizhnarodnoyi ekonomiki ta mizhnarodnih ekonomichnih vidnosinIstorichne formuvannya svitovogo rinku stalo golovnoyu zasadoyu zv yazkiv mizh derzhavami sho bazuvalisya na zasadah mizhnarodnoyi ekonomiki Naprikinci XIX st mizhnarodna ekonomika traktuvalasya yak sukupna vzayemodiya usih nacionalnih ekonomik i mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin U shirokomu rozuminni mizhnarodnoyu ekonomikoyu ye teoriya sho zastosovuyetsya dlya vivchennya ekonomiki suchasnogo vzayemozalezhnogo svitu U vuzkomu rozuminni mizhnarodnoyu ekonomikoyu ye chastina rinkovoyi ekonomiki yaka vivchaye zakonomirnosti vzayemodiyi sub yektiv zovnishnoekonomichnoyi diyalnosti ta mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin u mizhnarodnomu obmini tovarami ta poslugami rusi faktoriv virobnictva tvorenni mizhnarodnoyi ekonomichnoyi politiki krayin Mizhnarodna ekonomika yak najmolodsha skladova chastina suchasnoyi ekonomichnoyi teoriyi vivchalasya spochatku tilki u prizmi ta mikroekonomiki ta lishe naprikinci XIX pochatku HH st utvorilasya yak okrema nauka Shema funkcionuvannya mizhnarodnoyi ekonomiki Mizhnarodna ekonomika funkcionuye za specifichnoyu shemoyu yaka mistit ekonomiku okremoyi krayini osoblivosti zv yazkiv mizh spozhivachami ta virobnikami u yiyi vzayemozv yazku iz ekonomikami inshih krayin eksport import Klyuchovimi kategoriyami yakimi operuye mizhnarodna ekonomika ye svitovij rinok svitove gospodarstvo tosho Svitovij rinok ye mehanizmom internacionalnogo ruhu tovariv ta poslug faktoriv virobnictva finansovih zasobiv pid vplivom i vnutrishnih i zovnishnih popitu ta propoziciyi Diyi iz mizhnarodnogo peremishennya tovariv ta poslug finansovih zasobiv ta faktoriv virobnictva yaki proyavlyayutsya cherez ukladannya ugod zdijsnennya pevnih operacij cherez yaki peredayetsya pravo vlasnosti na finansovi ta materialni aktivi nadayutsya poslugi nazivayutsya mizhnarodnoyu ekonomichnoyu diyalnistyu U zv yazku z tlumachennyam skladnikiv sukupnogo ponyattya mizhnarodna ekonomika mozhna stverdzhuvati mizhnarodnu ekonomiku ne mozhna ototozhnyuvati zi svitovim gospodarstvom chi svitovim rinkom pid mizhnarodnoyu ekonomikoyu slid rozumiti potoki tovariv poslug kapitaliv inshih faktoriv virobnictva ta finansiv mizh krayinami Mizhnarodna ekonomika yak disciplina vivchaye prichini ruhu cih potokiv vzayemopov yazanist operaciyi sho fiksuyut ci potoki ta efektivnist zdijsnennya takih operacij Vona vklyuchaye do sebe na vidminu vid svitovogo rinku she j faktori riziku faktori popitu i propoziciyi yaki vplivayut na konkurentnozdatnist ob yektiv i sub yektiv torgivli Nevid yemnoyu skladovoyu chastinoyu mizhnarodnoyi ekonomiki ye mizhnarodni ekonomichni vidnosini tobto takij riznovid suspilnih vidnosin yakij vinikaye mizh sub yektami gospodaryuvannya riznih krayin z privodu virobnictva rozpodilu obminu ta spozhivannya materialnih blag Mizhnarodni ekonomichni vidnosini ce sistema riznomanitnih gospodarskih zv yazkiv mizh derzhavami ta inshimi sub yektami nacionalnih ekonomik yaka sformuvalasya pid vplivom rozvitku mizhnarodnogo podilu praci produktivnih sil yih ekonomichnogo socialnogo ta politichnogo ustroyu z privodu blag u mizhnarodnomu masshtabi Funkcionuvannya i rozvitok mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin ye rezultatom internacionalizaciyi j transnacionalizaciyi virobnictva utvorennya zagalnocivilizacijnoyi ekonomichnoyi osnovi Rivni formi sub yekti i ob yektiU zv yazku iz sferoyu rozpovsyudzhennya diyi mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin yih podilyayut na tri osnovni rivni mikroriven makroriven ta nadnacionalnij riven Do mikrorivnya vidnosyat mizhnarodni zv yazki yaki zdijsnyuyut okremi gromadyani pidpriyemstva chi firmi cherez provedennya zovnishnoekonomichnih operacij Na makrorivni roztashovani bezposeredno derzhavni ta mizhderzhavni mizhnarodni procesi nacionalnogo gospodarstva yaki zdijsnyuyut i regulyuyut zovnishnoekonomichnu diyalnist Nadnacionalnij riven ce sukupnist mizhnarodnih zv yazkiv galuzevogo chi regionalnogo znachennya Okrim togo viriznyayut rivni mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin za rivnem rozvitku stosunkiv mizh sub yektami cih mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin Najprostishim rivnem mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin u danomu vipadu ye mizhnarodni ekonomichni kontakti odinichni vipadkovi ekonomichni zv yazki yaki regulyuyutsya pevnimi naborami razovih ugod i mayut epizodichnij harakter Rozvinenishoyu i trivalishoyu ye mizhnarodna ekonomichna vzayemodiya yaka gruntuyetsya na dovgotrivalih mizhnarodnih ekonomichnih ugodah i dogovorah stijkih ekonomichnih zv yazkah mizh sub yektami ce micni i trivali zv yazki kooperativnogo harakteru v osnovi yakih lezhat virobleni ta uzgodzheni napered namiri sho zakripleni v dovgotrivalih ekonomichnih ugodah i dogovorah Najvishim rivnem rozvitku mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin ye mizhnarodna ekonomichna integraciya yaka rozumiye pid soboyu duzhe tisni zv yazki mizh ekonomikami riznih derzhav zlittya ekonomik provedennyam spilnoyi uzgodzhenoyi vnutrishno ekonomichnoyi ta zovnishnoekonomichnoyi politiki Ob yektami mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin ye te na sho spryamovana gospodarska diyalnist sub yektiv svitovogo gospodarstva Do nih vidnosyat eksport ta import tovariv poslug kapitalu mizhnarodna specializaciya ta kooperaciya virobnictva zdijsnennya gospodarskoyi diyalnosti za kordonom finansovi operaciyi naukovo tehnichni zv yazki orenda zasobiv virobnictva zustrichna torgivlya spilne pidpriyemnictvo Sub yektami mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin ye uchasniki vidnosin yaki mozhut aktivno ta vidnosno nezalezhno diyati dlya zdijsnennya vlasnih ekonomichnih interesiv Do nih nalezhat fizichni yuridichni osobi derzhava mizhnarodni organizaciyi ta deyaki specifichni sub yekti Ob yektna struktura mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin Pid fizichnimi osobami yaki ye sub yektami mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin rozumiyut okremih pravospromozhnih ta diyespromozhnih individiv kotri vistupayut vid svogo imeni tobto ne ye predstavnikami niyakih firm chi organizacij cillyu yakih ye zadovolennya individualnih interesiv najmani pracivniki turisti komersanti individuali Pid yuridichnimi osobami yaki ye sub yektami mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin slid rozumiti organizaciyi firmi korporaciyi yaki isnuyut postijno mayut vlasne majno mayut pravo kupuvati voloditi koristuvatisya i rozporyadzhatisya ob yektami vlasnosti pravo buti pozivachem ta vidpovidachem u sudi ye nosiyami samostijnoyi majnovoyi vidpovidalnosti i zajmayutsya zovnishnoekonomichnoyu diyalnistyu akcionerni komanditni tovaristva tovaristva z obmezhenoyu ta odnoosibni pidpriyemstva Derzhava ye golovnim sub yektom sistemi svitovogo gospodarstva same tomu maye bezposerednij vpliv na funkcionuvannya ciyeyi sistemi Golovna rol derzhavi stvorennya polya dlya diyalnosti inshih sub yektiv riznih rivniv cherez ukladannya ugod ta dogovoriv pro dvostoronnye chi bagatostoronnye spivrobitnictvo Do specifichnih sub yektiv mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin nalezhat bagatonacionalni korporaciyi mizhnarodni spilni pidpriyemstva ta in Na suchasnomu etapi golovnimi sub yektami mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin ye nacionalni gospodarstva regionalni integracijni ugrupovannya krayin transnacionalni korporaciyi mizhnarodni organizaciyi Osnovnimi formami mizhnarodnih ekonomichnih vidnosin cherez yaki zdijsnyuyetsya funkcionuvannya sistemi svitovogo gospodarstva ye mizhnarodna torgivlya tovarami mizhnarodna torgivlya poslugami mizhnarodna migraciya robochoyi sili mizhnarodna migraciya kapitalu mizhnarodni valyutno fividnosin ne isnuye adzhe isnuye bezlich zmishanih form tak zvanih subform yaki vklyuchayut elementi dvoh i bilshe form Tomu vidnoshennya takoyi subformi do yakoyis iz chistih osnovnih form ye duzhe umovnim i vidbuvayetsya za dominuvannyam oznak pevnoyi odniyeyi z cih osnovnih formi Div takozhMizhnarodna ekonomika Mizhnarodna torgivlya Zovnishnoekonomichna diyalnist Svitova ekonomika Svitovij rinokPrimitkiKozik V V Pankova L A Danilenko N B Mizhnarodni ekonomichni vidnosini Navch posib 3 tye vid pererob i dop K Znannya Pres 2002 Visha osvita XXI stolittya Odyagajlo B M Mizhnarodna ekonomika Navch posib 2 ge vid vipr i dop K Znannya 2006 Politichna ekonomiya Navch posib Za red V O Ribalkina V G Bodrova K Akademvidav 2007 Alma mater Romanchikov V I Romanenko I O Mizhnarodni ekonomichni vidnosini Navch pos K Centr uchbovoyi literaturi 2008 Zarubizhni dzherelaKireev A P Mezhdunarodnaya ekonomika V2 h ch Ch I Mezhdunarodnaya mikroekonomika dvizhenie tovarov i faktorov proizvodstva Uchebnoe posobie dlya vuzov M Mezhdunar otnosheniya 1999 Kireev A P Mezhdunarodnaya ekonomika V2 h ch Ch II Mezhdunarodnaya makroekonomika otkrytaya ekonomika i makroekonomicheskoe programmirovanie Uchebnoe posobie dlya vuzov M Mezhdunar otnosheniya 1999 LiteraturaV V Kopijka Integraciya mizhnarodna Ukrayinska diplomatichna enciklopediya U 2 h t Redkol L V Guberskij golova ta in K Znannya Ukrayini 2004 T 1 760s ISBN 966 316 039 X M A Dudchenko M Yu Rubcova Mizhnarodni ekonomichni vidnosini Ukrayinska diplomatichna enciklopediya U 2 h t Redkol L V Guberskij golova ta in K Znannya Ukrayini 2004 T 2 812s ISBN 966 316 045 4 A P Rumyancev D V Kusherec Novij mizhnarodnij ekonomichnij poryadok Ukrayinska diplomatichna enciklopediya T 2