Кре́хівський Апо́стол — визначна рукописна пам'ятка української мови, переклад анонімного твору на книжну українську мову з використанням форм північного та частково південно-західного наріч з польського протестантського видання Біблії М. Радзивіла (Берестя, 1563) та інших текстів Святого Письма. Написана, очевидно, на Волині в другій половині XVI століття, після 1563 року.
Дата написання
Хоча на оправі Крехівського Апостола й витіснено дату 1581 року, але все ж невідома точна дата написання книги, оскільки вчені припускають що оправу було взято з іншого видання, й що сам переклад був написаний до 1581 року, у 2-гій половині XVI століття.
Віднайдення
Крехівський Апостол (КА) виявив і подав про неї відомості Йосиф Боцян у 1925 році у Крехівському монастирі на Львівщині. Згодом у Варшаві у 1930 році два українські мовознавці проаналізували мову КА: спочатку Василь Лев у своїй статті Apostol Krechowski у 14 томі Prace Filologiczne, трохи згодом у тому ж році й Іван Огієнко у окремій двотомній книзі Українська літературна мова XVI ст. і український Крехівський Апостол присвяченій КА.
Нині КА зберігається у Львівській національній науковій бібліотеці України імені Василя Стефаника НАН України.
Мова
Мова пам'ятки — це жива українська народна мова того часу з рисами північного і частково південно-західного наріч, якою розмовляла інтелігенція, духовенство та міщанство у староукраїнський період. У пам'ятці присутні також елементи церковнослов'янської, польської, грецької та інших мов (животъ, кганокь, в моцы, псалмовъ, евнухъ та інші). Крехівський Апостол, перекладений тогочасною живою українською мовою, має важливе значення для історії вивчення української мови.
На думку Миколи Вербового, проста мова Крехівського Апостола має «білоруську мовну основу», але цей висновок ще потребує перевірки отриманих результатів «залучивши до розгляду ще й інші фонетичні, морфологічні та лексичні явища з мови пам'ятки».
Джерела та примітки
- Гринчишин Д. Г. Крехівський Апостол [ 21 червня 2019 у Wayback Machine.] // Українська мова : енциклопедія / НАН України, Інститут мовознавства ім. О. О. Потебні, Інститут української мови ; ред. В. М. Русанівський [та ін.]. — К. : Українська енциклопедія, 2000. — .
- Юрій Осінчук. // Волинь — Житомирщина. 2010. № 22(1). — С. 126—132.
- Крехівський апостол // Літературознавча енциклопедія : у 2 т. / авт.-уклад. Ю. І. Ковалів. — Київ : ВЦ «Академія», 2007. — Т. 1 : А — Л. — С. 531.
- . slovoproslovo.info. 24.04.2020
- Крехівський Апостол. Український переклад цілого Апостола й Апокалипси з XVI В. (тимчасова вістка). Подав Епп Др. Йосип Боцян // Стара Україна, часопис історії і культури. VI. C. 109—111. Львів. 1925
- Vasyl Lev. // Prace Filologiczne, t. 14. Warszawa. 1929. 800 str.: S. 16-33 (пол.)
- Іван Огієнко. Українська літературна мова XVI ст. і український Крехівський Апостол у 2 томах. , . Варшава, 1930. 716 стор. (дзеркало в е-бібліотеці «Культура України» [ 19 жовтня 2020 у Wayback Machine.])
- Микола Вербовий. . // Іван Огієнко і сучасна наука та освіта. Серія філологічна. 2020. Вип. XVII. С. 27—35. Архів оригіналу за 20 квітня 2021. Процитовано 20 квітня 2021.
Це незавершена стаття про мову. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Посилання
- Словник української літературної мови XVI віку з Крехівського Апостола // Українська літературна мова XVI-го ст. і український Крехівський Апостол. Том 2 / Іван Огієнко. — Варшава: Друкарня Синодальна, 1930. — 192 с.
- Огієнко І. Українська літературна мова XVI-го ст. і український Крехівський Апостол. Т. 1. — Варшава: Друкарня Синодальна, 1930. — 520 с.
- Осінчук Ю. Північноукраїнські діалектні риси в Крехівському Апостолі // Волинь — Житомирщина, 2010. — № 22(1). — С. 126—132.
Це незавершена стаття з історії. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Kre hivskij Apo stol viznachna rukopisna pam yatka ukrayinskoyi movi pereklad anonimnogo tvoru na knizhnu ukrayinsku movu z vikoristannyam form pivnichnogo ta chastkovo pivdenno zahidnogo narich z polskogo protestantskogo vidannya Bibliyi M Radzivila Berestya 1563 ta inshih tekstiv Svyatogo Pisma Napisana ochevidno na Volini v drugij polovini XVI stolittya pislya 1563 roku storinka z pam yatki Krehivskij Apostol Data napisannyaHocha na opravi Krehivskogo Apostola j vitisneno datu 1581 roku ale vse zh nevidoma tochna data napisannya knigi oskilki vcheni pripuskayut sho opravu bulo vzyato z inshogo vidannya j sho sam pereklad buv napisanij do 1581 roku u 2 gij polovini XVI stolittya VidnajdennyaKrehivskij Apostol KA viyaviv i podav pro neyi vidomosti Josif Bocyan u 1925 roci u Krehivskomu monastiri na Lvivshini Zgodom u Varshavi u 1930 roci dva ukrayinski movoznavci proanalizuvali movu KA spochatku Vasil Lev u svoyij statti Apostol Krechowski u 14 tomi Prace Filologiczne trohi zgodom u tomu zh roci j Ivan Ogiyenko u okremij dvotomnij knizi Ukrayinska literaturna mova XVI st i ukrayinskij Krehivskij Apostol prisvyachenij KA Nini KA zberigayetsya u Lvivskij nacionalnij naukovij biblioteci Ukrayini imeni Vasilya Stefanika NAN Ukrayini MovaMova pam yatki ce zhiva ukrayinska narodna mova togo chasu z risami pivnichnogo i chastkovo pivdenno zahidnogo narich yakoyu rozmovlyala inteligenciya duhovenstvo ta mishanstvo u staroukrayinskij period U pam yatci prisutni takozh elementi cerkovnoslov yanskoyi polskoyi greckoyi ta inshih mov zhivot kganok v mocy psalmov evnuh ta inshi Krehivskij Apostol perekladenij togochasnoyu zhivoyu ukrayinskoyu movoyu maye vazhlive znachennya dlya istoriyi vivchennya ukrayinskoyi movi Na dumku Mikoli Verbovogo prosta mova Krehivskogo Apostola maye bilorusku movnu osnovu ale cej visnovok she potrebuye perevirki otrimanih rezultativ zaluchivshi do rozglyadu she j inshi fonetichni morfologichni ta leksichni yavisha z movi pam yatki Dzherela ta primitkiGrinchishin D G Krehivskij Apostol 21 chervnya 2019 u Wayback Machine Ukrayinska mova enciklopediya NAN Ukrayini Institut movoznavstva im O O Potebni Institut ukrayinskoyi movi red V M Rusanivskij ta in K Ukrayinska enciklopediya 2000 ISBN 966 7492 07 9 Yurij Osinchuk Volin Zhitomirshina 2010 22 1 S 126 132 Krehivskij apostol Literaturoznavcha enciklopediya u 2 t avt uklad Yu I Kovaliv Kiyiv VC Akademiya 2007 T 1 A L S 531 slovoproslovo info 24 04 2020 Krehivskij Apostol Ukrayinskij pereklad cilogo Apostola j Apokalipsi z XVI V timchasova vistka Podav Epp Dr Josip Bocyan Stara Ukrayina chasopis istoriyi i kulturi VI C 109 111 Lviv 1925 Vasyl Lev Prace Filologiczne t 14 Warszawa 1929 800 str S 16 33 pol Ivan Ogiyenko Ukrayinska literaturna mova XVI st i ukrayinskij Krehivskij Apostol u 2 tomah Varshava 1930 716 stor dzerkalo v e biblioteci Kultura Ukrayini 19 zhovtnya 2020 u Wayback Machine Mikola Verbovij Ivan Ogiyenko i suchasna nauka ta osvita Seriya filologichna 2020 Vip XVII S 27 35 Arhiv originalu za 20 kvitnya 2021 Procitovano 20 kvitnya 2021 Ce nezavershena stattya pro movu Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi PosilannyaSlovnik ukrayinskoyi literaturnoyi movi XVI viku z Krehivskogo Apostola Ukrayinska literaturna mova XVI go st i ukrayinskij Krehivskij Apostol Tom 2 Ivan Ogiyenko Varshava Drukarnya Sinodalna 1930 192 s Ogiyenko I Ukrayinska literaturna mova XVI go st i ukrayinskij Krehivskij Apostol T 1 Varshava Drukarnya Sinodalna 1930 520 s Osinchuk Yu Pivnichnoukrayinski dialektni risi v Krehivskomu Apostoli Volin Zhitomirshina 2010 22 1 S 126 132 Ce nezavershena stattya z istoriyi Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi