Залізни́ця «Підза́мче — Лича́ків» — звивиста неелектрифікована залізнична гілка у Львові завдовжки 7,5 км, що відгалужується від лінії Львів — Красне в районі Нового Знесіння і закінчується у Винниківському лісопарку поблизу дріжджового заводу «Ензим». Є вцілілим після другої світової війни елементом залізничної лінії Підзамче — Підгайці. На великій ділянці проходить регіональним ландшафтним парком «Знесіння» повз ряд природних, культурних і археологічних пам'яток. Існують плани створення на базі залізниці туристичного екскурсійного маршруту.
Історія
Питання про будівництво залізниці Персенківка — Винники — Перемишляни — Бережани — Підгайці постало в 1901 році, коли було дано концесію на цей проєкт. Наступні чотири роки велися перемовини з державою та потенційними інвесторами, в тому числі з Львівським магістратом, який за умову своєї участі в проєкті поставив вимогу будівництва нового вокзалу неодмінно на території міста.
Будівельні роботи розпочалися у 1905 році і тривали до 1908 року, однак через реконструкцію станції Підзамче, яка тоді тривала, відкриття гілки відклали ще на рік. Лінію провели так, що від магістралі Львів — Красне вона відгалужувалася в районі Кривчиць, далі йшла до Верхнього Личакова, де було збудовано Личаківський вокзал, якого прагнув магістрат. На цій ділянці лінія надзвичайно петляє: так у районі сучасної вулиці Тракт Глинянський існує величезна петля, дві ділянки якої на лінії по прямій відділяють 200 метрів, хоча по рейках це — 2,5 км. Тому відразу після відкриття львівська преса охрестила залізницю «морським змієм». Далі лінія йшла вздовж шосе через Винники і Підберізці до Миколаєва, звідки повертала на Куровичі, а далі через Лагодів і Коросно виходила до Перемишлян. Потім через Вовків, Біле, Дунаїв, Біще, Гиновичі, Бережани та Потутори виходила на Підгайці. Плани продовження до Монастириськ і Бучача, а також сполучення з Персенківкою так і не були зреалізовані.
У 1920-х — 1930-х роках для доїзду відпочивальників у рекреаційні зони Знесіння, Личакова і Винник на лінії курсували спеціальні відпочинкові приміські потяги. Зокрема, відомо про експлуатацію парового трамвая з вертикальним котлом.
Німецькі війська під час відступу у липні 1944 року знищили частину залізничної лінії на ділянці від Винників до Підгайців. У 1970-х роках влітку до Винниківського (тоді — Комсомольського) озера ходили потяги, але маршрут швидко закрили. З 1990-х років лінію використовували для потреб дріжджового заводу «Ензим»: кілька разів на тиждень курсував вантажний потяд із локомотивом ЧМЕ3. Від 2018 року рух потягів лінією не здійснюється.
Туристичне значення
Залізниця має велике туристичне значення. По-перше, вона проходить через дві великі рекреаційні зони: регіональний ландшафтний парк «Знесіння» (3,6 км проходить по межі парку, а 1,2 км — в межах парку) та Винниківський лісопарк. По-друге, лінія проходить повз кілька об'єктів, які є культурною спадщиною, зокрема, сліди городища IX—X століть на горі Баба, городище-капище V—VI століть на Світовидному полі, Церква святого Іллі XIX століття та Музей народної архітектури та побуту просто неба «Шевченківський гай».
Наприкінці 2000-х років відкриттям на залізниці руху туристичних потягів зацікавилися Львівська міська рада, адміністрація парку «Знесіння» та громадська організація «Форум Карпатський трамвай», яка вже відродила вузькоколійку у Вигоді (більш відому, як «Карпатський трамвай»). У 2009 році вони оголосили про плани залучити інвестора для обладнання платформ та створення інфраструктури (сувеніри, кав'ярня). Планується, що за маршрутом Підзамче — Личаків курсуватиме відреставрований вагон, обладнаний м'якими сидіннями. Було також оголошено, що попередня вартість проєкту — близько 1,5 мільйона гривень. Його реалізацією вже зацікавилися Міністерство культури України та ПрАТ «Компанія Ензим». У 2011 році Львівська залізниця оголосила про плани реалізації проєкту до футбольного чемпіонату Євро-2012.
Примітки
- Туристична залізниця у Львові потребує спонсора.[недоступне посилання з липня 2019] zaxid.net. 10:20, 29.10.2009
- Юліан Дорош, Андрій Дорош. Проєкт «Міський медіаархів»: Кривчиці. Дорога Кривчицька, початок 1960-х років. lvivcenter.org. Центр міської історії Центрально-Східної Європи. оригіналу за 6 вересня 2021. Процитовано 6 вересня 2021.
- Андрій Бесараб. Енциклопедія Львова // Залізничний транспорт / за редакцією А. Козицького. — Львів : Літопис, 2008. — Т. 2: Д—Й. — С. 377—378. — .
- . yp.lviv.ua. Архів оригіналу за 28 березня 2020. Процитовано 6 вересня 2021.
- У Львові до Євро готують залізничний турмаршрут. dailylviv.com. Щоденний Львів. 27 лютого 2011. оригіналу за 6 вересня 2021. Процитовано 6 вересня 2021.
Джерела
Посилання
- . yp.lviv.ua. Архів оригіналу за 28 березня 2020. Процитовано 6 вересня 2021.
- Занепад колії на «Знесінні». vorobus.com. 3 серпня 2021. Процитовано 6 вересня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url ()
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Zalizni cya Pidza mche Licha kiv zvivista neelektrifikovana zaliznichna gilka u Lvovi zavdovzhki 7 5 km sho vidgaluzhuyetsya vid liniyi Lviv Krasne v rajoni Novogo Znesinnya i zakinchuyetsya u Vinnikivskomu lisoparku poblizu drizhdzhovogo zavodu Enzim Ye vcililim pislya drugoyi svitovoyi vijni elementom zaliznichnoyi liniyi Pidzamche Pidgajci Na velikij dilyanci prohodit regionalnim landshaftnim parkom Znesinnya povz ryad prirodnih kulturnih i arheologichnih pam yatok Isnuyut plani stvorennya na bazi zaliznici turistichnogo ekskursijnogo marshrutu Liniya v parku Znesinnya IstoriyaPitannya pro budivnictvo zaliznici Persenkivka Vinniki Peremishlyani Berezhani Pidgajci postalo v 1901 roci koli bulo dano koncesiyu na cej proyekt Nastupni chotiri roki velisya peremovini z derzhavoyu ta potencijnimi investorami v tomu chisli z Lvivskim magistratom yakij za umovu svoyeyi uchasti v proyekti postaviv vimogu budivnictva novogo vokzalu neodminno na teritoriyi mista Budivelni roboti rozpochalisya u 1905 roci i trivali do 1908 roku odnak cherez rekonstrukciyu stanciyi Pidzamche yaka todi trivala vidkrittya gilki vidklali she na rik Liniyu proveli tak sho vid magistrali Lviv Krasne vona vidgaluzhuvalasya v rajoni Krivchic dali jshla do Verhnogo Lichakova de bulo zbudovano Lichakivskij vokzal yakogo pragnuv magistrat Na cij dilyanci liniya nadzvichajno petlyaye tak u rajoni suchasnoyi vulici Trakt Glinyanskij isnuye velichezna petlya dvi dilyanki yakoyi na liniyi po pryamij viddilyayut 200 metriv hocha po rejkah ce 2 5 km Tomu vidrazu pislya vidkrittya lvivska presa ohrestila zaliznicyu morskim zmiyem Dali liniya jshla vzdovzh shose cherez Vinniki i Pidberizci do Mikolayeva zvidki povertala na Kurovichi a dali cherez Lagodiv i Korosno vihodila do Peremishlyan Potim cherez Vovkiv Bile Dunayiv Bishe Ginovichi Berezhani ta Potutori vihodila na Pidgajci Plani prodovzhennya do Monastirisk i Buchacha a takozh spoluchennya z Persenkivkoyu tak i ne buli zrealizovani Mist na liniyiLiniya na Verhnomu Lichakovi U 1920 h 1930 h rokah dlya doyizdu vidpochivalnikiv u rekreacijni zoni Znesinnya Lichakova i Vinnik na liniyi kursuvali specialni vidpochinkovi primiski potyagi Zokrema vidomo pro ekspluataciyu parovogo tramvaya z vertikalnim kotlom Nimecki vijska pid chas vidstupu u lipni 1944 roku znishili chastinu zaliznichnoyi liniyi na dilyanci vid Vinnikiv do Pidgajciv U 1970 h rokah vlitku do Vinnikivskogo todi Komsomolskogo ozera hodili potyagi ale marshrut shvidko zakrili Z 1990 h rokiv liniyu vikoristovuvali dlya potreb drizhdzhovogo zavodu Enzim kilka raziv na tizhden kursuvav vantazhnij potyad iz lokomotivom ChME3 Vid 2018 roku ruh potyagiv liniyeyu ne zdijsnyuyetsya Turistichne znachennyaZaliznicya maye velike turistichne znachennya Po pershe vona prohodit cherez dvi veliki rekreacijni zoni regionalnij landshaftnij park Znesinnya 3 6 km prohodit po mezhi parku a 1 2 km v mezhah parku ta Vinnikivskij lisopark Po druge liniya prohodit povz kilka ob yektiv yaki ye kulturnoyu spadshinoyu zokrema slidi gorodisha IX X stolit na gori Baba gorodishe kapishe V VI stolit na Svitovidnomu poli Cerkva svyatogo Illi XIX stolittya ta Muzej narodnoyi arhitekturi ta pobutu prosto neba Shevchenkivskij gaj Naprikinci 2000 h rokiv vidkrittyam na zaliznici ruhu turistichnih potyagiv zacikavilisya Lvivska miska rada administraciya parku Znesinnya ta gromadska organizaciya Forum Karpatskij tramvaj yaka vzhe vidrodila vuzkokolijku u Vigodi bilsh vidomu yak Karpatskij tramvaj U 2009 roci voni ogolosili pro plani zaluchiti investora dlya obladnannya platform ta stvorennya infrastrukturi suveniri kav yarnya Planuyetsya sho za marshrutom Pidzamche Lichakiv kursuvatime vidrestavrovanij vagon obladnanij m yakimi sidinnyami Bulo takozh ogolosheno sho poperednya vartist proyektu blizko 1 5 miljona griven Jogo realizaciyeyu vzhe zacikavilisya Ministerstvo kulturi Ukrayini ta PrAT Kompaniya Enzim U 2011 roci Lvivska zaliznicya ogolosila pro plani realizaciyi proyektu do futbolnogo chempionatu Yevro 2012 PrimitkiTuristichna zaliznicya u Lvovi potrebuye sponsora nedostupne posilannya z lipnya 2019 zaxid net 10 20 29 10 2009 Yulian Dorosh Andrij Dorosh Proyekt Miskij mediaarhiv Krivchici Doroga Krivchicka pochatok 1960 h rokiv lvivcenter org Centr miskoyi istoriyi Centralno Shidnoyi Yevropi originalu za 6 veresnya 2021 Procitovano 6 veresnya 2021 Andrij Besarab Enciklopediya Lvova Zaliznichnij transport za redakciyeyu A Kozickogo Lviv Litopis 2008 T 2 D J S 377 378 ISBN 978 966 7007 69 0 yp lviv ua Arhiv originalu za 28 bereznya 2020 Procitovano 6 veresnya 2021 U Lvovi do Yevro gotuyut zaliznichnij turmarshrut dailylviv com Shodennij Lviv 27 lyutogo 2011 originalu za 6 veresnya 2021 Procitovano 6 veresnya 2021 DzherelaPortal Lviv Posilannya yp lviv ua Arhiv originalu za 28 bereznya 2020 Procitovano 6 veresnya 2021 Zanepad koliyi na Znesinni vorobus com 3 serpnya 2021 Procitovano 6 veresnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya