Ерна Розенштейн (17 травня 1913, Львів — 10 листопада 2004, Варшава, Польща) — польська художниця-сюрреалістка і поетеса єврейського походження. Сестра Пауля Розенштейн-Родана — австрійського економіста.
Ерна Розенштейн | ||||
---|---|---|---|---|
Народження | 17 травня 1913[1][2][…] Львів, Долитавщина, Австро-Угорщина[2] | |||
Смерть | 10 листопада 2004[4][1][…] (91 рік) | |||
Варшава, Республіка Польща[2] | ||||
Поховання | Військові Повонзки | |||
Країна | Республіка Польща[5] | |||
Навчання | Краківська академія мистецтв | |||
Діяльність | художниця, письменниця, поетеса | |||
Вчитель | Войцех Вайс | |||
Партія | Польська об'єднана робітнича партія | |||
У шлюбі з | d | |||
Діти | d | |||
Роботи в колекції | Національний музей у Варшаві | |||
| ||||
Ерна Розенштейн у Вікісховищі | ||||
Біографія
Ерна Розенштей народилася у Кракові 19 квітня 1902 року в сім'ї єврейського походження Максиміліана та Анни Розенштейн-Родан, батько Ерни був суддею у відставці.
З 1932 по 1934 рік навчалася у Віденській жіночій академії (Wiener Frauenakademie), а потім з 1934 по 1936 рік у Краківській академії образотворчого мистецтва під керівництвом Войцеха Вайса. Під час навчання встановила контакти зі студентською Краківською групою, зокрема з художником і графіком .
У 1937 році здійснила коротку поїздку до Парижа, де у 1938 році мала можливість дізнатися про сюрреалістичний живопис. Війну провела з батьками у Львові. У 1942 році їй вдалося втекти з місцевого гетто. Виїхавши зі Львова, переховувалася під вигаданими іменами спочатку у Варшаві, а після 1944 року — у Ченстохові. Після війни Розенштейн стала частиною краківського авангарду. Серед інших вона була співавтором відродженої Краківської групи разом з Тадеушем Кантором, Марією Яремою, Йонашем Штерном. У 1949 році вона вийшла заміж за і жила у Варшаві, де в 1950 році народився їхній син , громадський і політичний діяч.
Належала до низки комуністичних організацій:
- Міжнародна організація допомоги революціонерам (1930—1947)
- Wiener Jungarbaiter Verband (1933—1934)
- Комуністичний союз молоді Польщі (1935—1938)
- Польська робітнича партія (1945—1948)
- Польська об'єднана робітнича партія (з 1948)
До 1954 року через соціалістичний реалізм, що діяв у Польщі, Розенштейн не могла виставляти свої роботи. Її живопис насичений образами гетто, був заснованим на підсвідомості та романтиці. З 1972 року почали друкуватися книги Розенштейн з її поезією та драматичними мініатюрами.
Вона була лауреатом Премії ім. (1976) і (1996).
Похована на військовому кладовищі Повонзкі у Варшаві (секція C39-10-5)
Живопис
Живопис Ерни Розенштейн має багато спільного з поетикою сюрреалізму.
Її картини, такі як «Скульптура в морі» (1954) і «Пейзаж» (1957), демонструють певну спорідненість з мистецтвом каталонського художника Жуана Міро та Андре Массона, тоді як картини «Тихий світ» (1855) та «Пам'ятники» (1955) нагадують настрій картин французького майстра — Іва Тангі. Інші її картини також відсилають до припущень сюрреалізму, наприклад «Дорога» (1954), пов'язана з поетикою снів, або одна з її останніх робіт — напівабстрактне «Розчальне награначе» (1970).
Літературні твори
Томи поезії
- Ślad (Czytelnik, Warszawa 1972)
- Поза межами мови (Czytelnik, Warszawa 1976)
- Усі шляхи: (вибрані вірші) (, Краків 1979,)
- Czas (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986,)
- Трохи з архіву (Міська публічна бібліотека в Легіоново, Легіоново 1993)
- Кадр з архіву (Галерея скульптур у Варшаві, Варшава 1994)
- Річка тече (Історико-етнографічний музей, Хойніце 1998,)
Казки
- Казки, вибір і редакція (Wydawnictwo Warstwy, Вроцлав 2014)
- Ловець тіней (збірка казок), зібрана та відредагована Ярославом Боровцем (Wydawnictwo Wolno, Fundacja Galeria Foksal, Lusowo, Варшава 2022)
Посилання
- Die polnische Lyrikerin und Künstlerin Erna Rosenstein (1913 – 2004). usakowska-wolff.com.
- biweekly.com
- Авторизовані спогади Ерни Розенштейн, написані Зеноною Мачужанкою
- Твори Ерни Розенштейн у фондах Музею мистецтв у Лодзі
Примітки
- Bibliothèque nationale de France BNF: платформа відкритих даних — 2011.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #1032684364 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- RKDartists
- http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/obituaries/article413314.ece
- Bibliothèque nationale de France Record #155053462 // BnF catalogue général — Paris: BnF.
- Erna Rosenstein- To we mnie trwa. www.sandauer.pl. Процитовано 9 лютого 2024.
- Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, ss. 814–815. .
- Nagroda im. Jana Cybisa. Instytut Adama Mickiewicza (пол.). 2008/08/10.
- Wyszukiwarka cmentarna — Warszawskie cmentarze.
- Erna Rosenstein | Życie i twórczość | Artysta. Culture.pl (пол.). Процитовано 9 лютого 2024.
- Janicka, Krystyna (1985). Surrealizm. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. с. 221–222. ISBN .
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Erna Rozenshtejn 17 travnya 1913 Lviv 10 listopada 2004 Varshava Polsha polska hudozhnicya syurrealistka i poetesa yevrejskogo pohodzhennya Sestra Paulya Rozenshtejn Rodana avstrijskogo ekonomista Erna RozenshtejnNarodzhennya17 travnya 1913 1913 05 17 1 2 Lviv Dolitavshina Avstro Ugorshina 2 Smert10 listopada 2004 2004 11 10 4 1 91 rik Varshava Respublika Polsha 2 PohovannyaVijskovi PovonzkiKrayina Respublika Polsha 5 NavchannyaKrakivska akademiya mistectvDiyalnisthudozhnicya pismennicya poetesaVchitelVojceh VajsPartiyaPolska ob yednana robitnicha partiyaU shlyubi zdDitidRoboti v kolekciyiNacionalnij muzej u Varshavi Erna Rozenshtejn u VikishovishiBiografiyaErna Rozenshtej narodilasya u Krakovi 19 kvitnya 1902 roku v sim yi yevrejskogo pohodzhennya Maksimiliana ta Anni Rozenshtejn Rodan batko Erni buv suddeyu u vidstavci Z 1932 po 1934 rik navchalasya u Videnskij zhinochij akademiyi Wiener Frauenakademie a potim z 1934 po 1936 rik u Krakivskij akademiyi obrazotvorchogo mistectva pid kerivnictvom Vojceha Vajsa Pid chas navchannya vstanovila kontakti zi studentskoyu Krakivskoyu grupoyu zokrema z hudozhnikom i grafikom U 1937 roci zdijsnila korotku poyizdku do Parizha de u 1938 roci mala mozhlivist diznatisya pro syurrealistichnij zhivopis Vijnu provela z batkami u Lvovi U 1942 roci yij vdalosya vtekti z miscevogo getto Viyihavshi zi Lvova perehovuvalasya pid vigadanimi imenami spochatku u Varshavi a pislya 1944 roku u Chenstohovi Pislya vijni Rozenshtejn stala chastinoyu krakivskogo avangardu Sered inshih vona bula spivavtorom vidrodzhenoyi Krakivskoyi grupi razom z Tadeushem Kantorom Mariyeyu Yaremoyu Jonashem Shternom U 1949 roci vona vijshla zamizh za i zhila u Varshavi de v 1950 roci narodivsya yihnij sin gromadskij i politichnij diyach Nadgrobok Erni Rozenshtejn i Artura Sandauera na vijskovomu kladovishi Povonzki u Varshavi 30 lipnya 2006 r Nalezhala do nizki komunistichnih organizacij Mizhnarodna organizaciya dopomogi revolyucioneram 1930 1947 Wiener Jungarbaiter Verband 1933 1934 Komunistichnij soyuz molodi Polshi 1935 1938 Polska robitnicha partiya 1945 1948 Polska ob yednana robitnicha partiya z 1948 Do 1954 roku cherez socialistichnij realizm sho diyav u Polshi Rozenshtejn ne mogla vistavlyati svoyi roboti Yiyi zhivopis nasichenij obrazami getto buv zasnovanim na pidsvidomosti ta romantici Z 1972 roku pochali drukuvatisya knigi Rozenshtejn z yiyi poeziyeyu ta dramatichnimi miniatyurami Vona bula laureatom Premiyi im 1976 i 1996 Pohovana na vijskovomu kladovishi Povonzki u Varshavi sekciya C39 10 5 ZhivopisErna Rozenshtejn Vichnist narodzhuye mit 1982 kolekciya Zahenta Erna Rozenshtejn Sutinki obrazu 1978 kolekciya Zahentaa Zhivopis Erni Rozenshtejn maye bagato spilnogo z poetikoyu syurrealizmu Yiyi kartini taki yak Skulptura v mori 1954 i Pejzazh 1957 demonstruyut pevnu sporidnenist z mistectvom katalonskogo hudozhnika Zhuana Miro ta Andre Massona todi yak kartini Tihij svit 1855 ta Pam yatniki 1955 nagaduyut nastrij kartin francuzkogo majstra Iva Tangi Inshi yiyi kartini takozh vidsilayut do pripushen syurrealizmu napriklad Doroga 1954 pov yazana z poetikoyu sniv abo odna z yiyi ostannih robit napivabstraktne Rozchalne nagranache 1970 Literaturni tvoriTomi poeziyi Slad Czytelnik Warszawa 1972 Poza mezhami movi Czytelnik Warszawa 1976 Usi shlyahi vibrani virshi Krakiv 1979 ISBN 83 08 00156 4 Czas Panstwowy Instytut Wydawniczy Warszawa 1986 ISBN 83 06 01212 7 Trohi z arhivu Miska publichna biblioteka v Legionovo Legionovo 1993 Kadr z arhivu Galereya skulptur u Varshavi Varshava 1994 Richka teche Istoriko etnografichnij muzej Hojnice 1998 ISBN 83 906163 2 7 Kazki Kazki vibir i redakciya Wydawnictwo Warstwy Vroclav 2014 Lovec tinej zbirka kazok zibrana ta vidredagovana Yaroslavom Borovcem Wydawnictwo Wolno Fundacja Galeria Foksal Lusowo Varshava 2022 PosilannyaDie polnische Lyrikerin und Kunstlerin Erna Rosenstein 1913 2004 usakowska wolff com biweekly com Avtorizovani spogadi Erni Rozenshtejn napisani Zenonoyu Machuzhankoyu Tvori Erni Rozenshtejn u fondah Muzeyu mistectv u LodziPrimitkiBibliotheque nationale de France BNF platforma vidkritih danih 2011 d Track Q19938912d Track Q54837d Track Q193563 Deutsche Nationalbibliothek Record 1032684364 Gemeinsame Normdatei 2012 2016 d Track Q27302d Track Q36578 RKDartists d Track Q17299517 http www timesonline co uk tol comment obituaries article413314 ece Bibliotheque nationale de France Record 155053462 BnF catalogue general Paris BnF d Track Q90d Track Q193563d Track Q15222191 Erna Rosenstein To we mnie trwa www sandauer pl Procitovano 9 lyutogo 2024 Kto jest kim w Polsce 1984 Wyd 1 Warszawa Wydawnictwo Interpress 1984 ss 814 815 ISBN 8322320736 Nagroda im Jana Cybisa Instytut Adama Mickiewicza pol 2008 08 10 Wyszukiwarka cmentarna Warszawskie cmentarze Erna Rosenstein Zycie i tworczosc Artysta Culture pl pol Procitovano 9 lyutogo 2024 Janicka Krystyna 1985 Surrealizm Warszawa Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe s 221 222 ISBN 83 221 0256 9